Tích hợp giá trị văn hóa, lịch sử các di tích quốc gia đặc biệt trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh vào giảng dạy các môn Khoa học xã hội và nhân văn tại trường Đại học Hạ Long

VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 211-214<br /> <br /> <br /> TÍCH HỢP GIÁ TRỊ VĂN HÓA, LỊCH SỬ CÁC DI TÍCH QUỐC GIA ĐẶC BIỆT<br /> TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH VÀO GIẢNG DẠY<br /> CÁC MÔN KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẠ LONG<br /> Hoàng Thị Thu Giang - Trường Đại học Hạ Long<br /> <br /> Ngày nhận bài: 15/5/2019; ngày chỉnh sửa: 20/5/2019; ngày duyệt đăng: 26/5/2019.<br /> Abstract: The article provides basic information about the cultural and historical values of especial<br /> National Monuments in Quang Ninh; at the same time, we suggest ways of organizing teaching<br /> and educating students through exploiting the cultural and historical values of special National<br /> Monuments in Quang Ninh province, aiming to contribute to building and developing Vietnamese<br /> people's culture to meet the requirements of national construction and development. These are<br /> valuable references for education on heritage for students of Ha Long University through the<br /> heritages of the province.<br /> Keywords: Cultural values, historical values, special National Monuments, Quang Ninh,<br /> integrated teaching.<br /> <br /> 1. Mở đầu 2. Nội dung nghiên cứu<br /> Quảng Ninh là tỉnh có vị trí đặc biệt quan trọng về kinh 2.1. Tổng quan giá trị lịch sử, văn hóa các Di tích Quốc<br /> tế, chính trị, quốc phòng, an ninh; được xem là “phên giậu” gia đặc biệt của tỉnh Quảng Ninh<br /> của đất nước, nơi ghi dấu nhiều chiến công hiển hách trong 2.1.1. Về giá trị lịch sử<br /> lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc; cũng là tỉnh có Quảng Ninh là tỉnh đứng thứ hai về số lượng Di tích<br /> địa chất, địa mạo và cảnh quan thiên nhiên đặc sắc… Quốc gia đặc biệt trên toàn quốc (có 5 di tích, chỉ xếp sau<br /> Quảng Ninh có một quần thể các di tích và danh thắng nổi Hà Nội), song điều tạo nên sự khác biệt là cả 5 di tích này<br /> tiếng. Theo quyết định số 789/QĐ-UBND của Ủy ban đều mang dấu ấn lịch sử của vương triều Trần - vương<br /> nhân dân tỉnh Quảng Ninh ngày 26/3/2015, Quảng Ninh triều có võ công, văn trị hiển hách, đã mở ra một kỉ<br /> có 608 di tích đã được kiểm kê, 126 di tích được xếp hạng; nguyên hào hùng trong lịch sử dựng nước và giữ nước<br /> trong đó có: 71 di tích được xếp hạng cấp Quốc gia, 51 di của dân tộc; một triều đại phong kiến hùng mạnh nhất<br /> tích được xếp hạng quốc gia; đặc biệt, có 5 di tích được trong lịch sử dân tộc Việt Nam, lập nhiều chiến công<br /> xếp hạng quốc gia đặc biệt, gồm: Danh lam thắng cảnh vang dội trong sự nghiệp bảo vệ đất nước, tích cực mở<br /> vịnh Hạ Long (TP. Hạ Long), khu Di tích lịch sử và danh mang bờ cõi, xây dựng nền chính trị ổn định, chỉnh đốn<br /> thắng Yên Tử (TP. Uông Bí), khu Di tích nhà Trần (thị xã luật lệ, coi trọng việc học hành thi cử; xây dựng nền kinh<br /> Đông Triều), khu Di tích lịch sử Bạch Đằng (thị xã Quảng tế vững mạnh, tạo lập được nhiều làng xã mới, mở mang<br /> thêm cảng Vân Đồn giao thương với các nước xa gần,<br /> Yên) và Đền Cửa Ông (TP. Cẩm Phả).<br /> làm vẻ vang giống nòi, giữ vững nền độc lập dân tộc, non<br /> Các Di tích Quốc gia đặc biệt trên địa bàn tỉnh Quảng sông đất nước được rạng danh; là triều đại đã khai sáng<br /> Ninh mang nhiều giá trị, trong đó nổi bật là giá trị lịch dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử với chủ trương “cư trần lạc<br /> sử, văn hóa. Đây là những điểm tựa thuận lợi để Quảng đạo”, làm nền tảng tư tưởng cho sự phát triển Phật giáo<br /> Ninh xây dựng và phát triển văn hóa, con người Quảng Việt Nam; là triều đại đã để lại cho đời sau nhiều di sản<br /> Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững; là tiền đề để văn hóa dân tộc đặc sắc cả về loại hình văn hóa vật thể<br /> phát triển kinh tế du lịch, dịch vụ với những sản phẩm du và văn hóa phi vật thể. Điều này, được minh chứng qua<br /> lịch đặc sắc. Vì vậy việc đưa kiến thức về các giá trị văn từng di tích đặc biệt cụ thể như:<br /> hóa, lịch sử của các di tích tích hợp vào giảng dạy tại các - Khu Di tích nhà Trần (tại Đông Triều) mang trong mình<br /> trường đại học, cao đẳng, trường phổ thông trên địa bàn giá trị lịch sử quý giá. Đây là quê gốc của nhà Trần, vùng đất<br /> tỉnh Quảng Ninh là rất cần thiết. địa linh nhân kiệt nổi danh từ hàng nghìn năm trước.<br /> Bài viết nghiên cứu và đưa ra định hướng tích hợp giá - Khu Di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử gắn liền<br /> trị văn hóa, lịch sử các Di tích Quốc gia đặc biệt trên địa với tên tuổi Phật hoàng Trần Nhân Tông (1258-1308) và<br /> bàn tỉnh Quảng Ninh vào giảng dạy các môn Khoa học xã Thiền phái Trúc Lâm mang đậm màu sắc Việt, được coi<br /> hội và nhân văn tại Trường Đại học Hạ Long hiện nay. là chốn tổ linh thiêng nhất của Phật giáo Việt Nam.<br /> <br /> 211 Email: hoangthithugiang98@gmail.com<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 211-214<br /> <br /> <br /> - Quần thể Di tích lịch sử chiến thắng Bạch Đằng biệt, phản ánh đậm nét “gương mặt tinh thần” của người<br /> (gồm các điểm di tích châu tuần bên dòng sông Bạch dân miền đất địa đầu vùng Đông bắc: Yêu nước, tôn kính<br /> Đằng lịch sử) với “ba lần giặc đến ba lần giặc tan”. Đặc tổ tiên, trân trọng nguồn cội, tích đức, hành thiện, hào<br /> biệt, khu di tích này còn lưu lại dấu ấn chiến thắng vĩ đại sảng... Đó là:<br /> năm 1288 của quân dân nhà Trần trước giặc ngoại xâm<br /> - Khu Di tích Nhà Trần (Đông Triều) được xem là<br /> Nguyên Mông: Bãi cọc Yên Giang, Bãi cọc đồng Vạn<br /> “thánh địa” linh thiêng của dòng dõi nhà Trần, trung tâm<br /> muối, Bãi cọc đồng Má ngựa, Đền thờ Trần Hưng Đạo,<br /> văn hoá tâm linh tiêu biểu, là nơi tập trung nhiều công trình<br /> Miếu Vua Bà, Bến đò Rừng, cây đa nghìn năm tuổi, đền<br /> thờ tự các vua Trần với kiến trúc độc đáo, mang đậm dấu<br /> Trung Cốc, đình Trung Bản, đình Đền Công... Đó là<br /> ấn triều đại nhà Trần. Nơi đây còn có nhiều công trình tôn<br /> chứng tích của trang sử đánh giặc giữ nước hào hùng của<br /> giáo linh thiêng (am, chùa, tháp) liên quan đến Thiền phái<br /> dân tộc, nơi ghi dấu nghệ thuật quân sự tiêu biểu của quân<br /> Trúc Lâm. Các hiện vật được tìm thấy tại khu Di tích nhà<br /> dân nhà Trần.<br /> Trần đã phản ánh đỉnh cao của nghệ thuật điêu khắc, kiến<br /> - Vịnh Hạ Long không chỉ là danh thắng tự nhiên đã 2 trúc, kĩ thuật đúc đồng, tạc đá, kĩ thuật xây dựng và tư duy<br /> lần được tổ chức UNESCO công nhận là Di sản thiên triết lí của một thời đại huy hoàng trong lịch sử dân tộc -<br /> nhiên thế giới với giá trị ngoại hạng toàn cầu về mặt thẩm thời kì văn hóa Đại Việt.<br /> mĩ và địa chất - địa mạo; còn là nơi gắn liền với sự phát<br /> triển của lịch sử dân tộc. Vịnh Hạ Long là nơi các vua - Khu Di tích và danh thắng Yên Tử là nơi phát tích<br /> Trần, tướng quân nhà Trần đã từng điều binh, khiển tướng, Thiền phái Trúc Lâm, mang đậm dấu ấn văn hóa, tư tưởng<br /> bài binh bố trận vây bắt giặc ngoại xâm Nguyên Mông; của Việt Nam nói chung, vương triều Trần nói riêng. Hệ<br /> cũng là nơi quân dân Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh đã thống di tích ở đây dày đặc, gồm hàng chục ngôi chùa,<br /> viết tiếp lịch sử đánh giặc giữ nước quang vinh. hàng trăm am tháp, hàng ngàn di vật cổ quý hiếm; đặc biệt<br /> là những bản kinh văn và các bản sách quý, chứa đựng<br /> - Khu Di tích lịch sử Đền Cửa Ông (gồm cụm Di tích<br /> những giá trị tinh thần, tư tưởng của Thiền phái Trúc Lâm<br /> Đền Cửa Ông (TP. Cẩm Phả) và Đền Cặp Tiên (huyện<br /> và nền văn hóa huy hoàng, rực rỡ thời Đại Việt. Giữa vùng<br /> Vân Đồn)), là nơi thờ tự Hưng Nhượng Đại Vương Trần<br /> đồi núi trập trùng, nơi đây có sự kết hợp hài hòa giữa nghệ<br /> Quốc Tảng, phối thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc<br /> thuật kiến trúc độc đáo, chiều sâu lịch sử và cảnh đẹp của<br /> Tuấn và gia thất cùng các tướng lĩnh mang đậm giá trị văn<br /> thiên nhiên. Hệ thống chùa, am, tháp nằm rải rác trong<br /> hóa, lịch sử gắn bó với triều đại nhà Trần. Đây là nơi đóng<br /> rừng cây cổ thụ, qua bao thăng trầm, biến đổi của lịch sử<br /> quân đồn trú bảo vệ tuyến biên giới và lãnh hải phía Đông<br /> vẫn trụ vững, mang vẻ đẹp trầm mặc của cõi thiền xưa, ẩn<br /> bắc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên<br /> chứa những thông tin về quá khứ, về con người và thời đại.<br /> Mông, nơi các vị tướng lĩnh tài ba nổi tiếng thời nhà Trần<br /> xông pha diệt giặc, trở thành những tấm gương tiêu biểu - Khu Di tích chiến thắng Bạch Đằng năm 1288 với hệ<br /> cho tài năng, lòng dũng cảm, tinh thần quyết tâm trấn giữ, thống các đền, đình, miếu, bãi cọc lim trên 700 năm tuổi;<br /> bảo vệ tuyến biên giới và lãnh hải Đông bắc. là nơi đã hội tụ và lan tỏa “hào khí Đông A” ra khắp lãnh<br /> 2.1.2. Về giá trị văn hóa thổ Đại Việt và các thế hệ người Việt. Sông Bạch Đằng đã<br /> trở thành biểu tượng cho lòng yêu nước và tinh thần quật<br /> Có 4/5 Di tích Quốc gia đặc biệt trên địa bàn tỉnh<br /> cường của dân tộc Việt Nam.<br /> Quảng Ninh (Vịnh Hạ Long, khu Di tích Nhà Trần, khu<br /> Di tích và danh thắng Yên Tử, khu Di tích Bạch Đằng) đều - Lịch sử địa chất vịnh Hạ Long được mở ra từ khoảng<br /> có giá trị khảo cổ. Các khu di tích đều là những di chỉ khảo gần 500 triệu năm trước. Địa hình đặc biệt của vịnh Hạ<br /> cổ quan trọng, các hiện vật được tìm thấy phản ánh rõ nét Long và những hòn đảo là minh chứng độc đáo về lịch sử<br /> đời sống sinh hoạt cũng như trình độ phát triển của người phát triển, lịch sử khí hậu và quá trình vận động kiến tạo<br /> Việt trong những giai đoạn lịch sử khác nhau. Cùng với của Trái đất. Vịnh mang vẻ đẹp kì thú, nổi bật, độc đáo;<br /> giá trị khảo cổ, tất cả các khu Di tích Quốc gia đặc biệt tỉnh các cư dân tiền sử vùng vịnh Hạ Long đã tạo<br /> Quảng Ninh đều có giá trị tinh thần to lớn, có sức ảnh lập được những hình thái văn hóa cổ đại tiếp nối<br /> hưởng lớn đối với thế giới tâm linh của người Việt trong nhau, gồm: văn hóa Soi Nhụ, văn hóa Cái Bèo và văn hóa<br /> quá khứ cũng như ở thời hiện tại. Các khu di tích này đều Hạ Long (cách ngày nay khoảng từ 3.500-5.000 năm). Đời<br /> có các công trình kiến trúc và điêu khắc độc đáo tưởng này nối tiếp đời khác, trong lòng Di sản vịnh Hạ Long tồn<br /> niệm và tri ân các anh hùng dân tộc, là chốn đi về thắp nén tại một cộng đồng dân chài sinh sống thủy cư. Vịnh Hạ<br /> tâm nhang của người dân Việt bao đời. Các lễ hội, nhiều Long là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa biển độc đáo,<br /> câu chuyện về những nhân vật, những cuộc đời, những anh cuộc sống thủy cư của ngư dân nơi đây đã tạo nên một bản<br /> hùng, danh nhân, sự kiện... gắn với các di tích phản ánh lối sắc văn hóa riêng - văn hóa biển với các giá trị văn hóa vật<br /> sống, cốt cách và tâm hồn người Việt Nam nói chung; đặc thể và phi vật thể khác biệt, độc đáo. Bên bờ vịnh Hạ Long<br /> <br /> 212<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 211-214<br /> <br /> <br /> có núi Bài Thơ ghi bút tích của nhiều bậc vua chúa, danh nghiên cứu và giảng dạy văn hóa, lịch sử là tiền đề thuận<br /> nhân, là minh chứng cho sự phát triển văn hiến dân tộc. lợi để đẩy mạnh việc nghiên cứu, khai thác giá trị lịch sử,<br /> - Khu Di tích lịch sử Đền Cửa Ông với các điểm di tích văn hóa các di sản; trong đó có các Di tích Quốc gia đặc<br /> Đền Cửa Ông và Đền Cặp Tiên có lịch sử từ thời Trần, thể biệt tỉnh Quảng Ninh phục vụ công tác giáo dục nhân cách,<br /> hiện kiến trúc, nghệ thuật đặc sắc. Đặc biệt, các nghi thức tư tưởng, đạo đức cho sinh viên, hướng tới mục tiêu hun<br /> và lễ hội gắn với khu di tích này đã trở thành di sản văn đúc những con người “vừa hồng vừa chuyên” cho quê<br /> hóa phi vật thể quý giá của dân tộc. hương, đất nước.<br /> Các Di tích Quốc gia đặc biệt tại Quảng Ninh chứa Trong chương trình đào tạo các ngành thuộc trình độ đại<br /> đựng vô vàn dấu tích về văn hóa, lịch sử, sự kiện, nhân học, cao đẳng của Trường Đại học Hạ Long, có rất nhiều<br /> vật... điển hình cho truyền thống yêu nước, tinh thần đấu học phần có lợi thế để tích hợp giáo dục giá trị lịch sử, văn<br /> tranh anh dũng, ý chí quật cường, trí thông minh trong suốt hóa các Di tích Quốc gia đặc biệt trên địa bàn tỉnh, nổi bật<br /> quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc, đạo lí uống là: 1) Nhóm học phần thuộc khối kiến thức chuyên ngành<br /> nước nhớ nguồn và nhiều truyền thống tốt đẹp khác của văn hóa (Cơ sở văn hóa Việt Nam, Hệ thống di tích và danh<br /> dân tộc. Các giá trị này cần phải được tuyên truyền, quảng thắng Việt Nam, Lễ hội truyền thống tiêu biểu ở Quảng<br /> bá rộng rãi, khai thác phục vụ giáo dục để người dân Ninh, Quản lí di sản văn hóa, Quản lí lễ hội và sự kiện,<br /> Quảng Ninh nói chung, giới trẻ, học sinh, sinh viên trên Marketing văn hóa nghệ thuật, Địa chí Quảng Ninh...);<br /> địa bàn tỉnh nói riêng hiểu được giá trị kết tinh trong các 2) Nhóm học phần thuộc khối kiến thức chuyên ngành du<br /> di tích; từ đó biết trân trọng, có ý thức giữ gìn, bảo tồn và lịch lữ hành, hướng dẫn (Địa lí và tài nguyên du lịch, Hệ<br /> phát huy giá trị lịch sử, văn hóa các di tích. Từ việc hiểu rõ thống di tích và danh thắng Quảng Ninh, Thực hành thiết<br /> giá trị lịch sử, văn hóa của các di sản nêu trên, người kế tuyến điểm, Thực hành hướng dẫn tại điểm...); 3) Nhóm<br /> Quảng Ninh, những người gắn bó với Quảng Ninh, những học phần thuộc khối kiến thức chuyên ngành Văn, Sử (Văn<br /> người được sinh ra, lớn lên, học tập và trưởng thành từ nơi học Quảng Ninh, Lịch sử địa phương, Đọc hiểu, Tiếng Việt,<br /> đây này sẽ thêm tự hào về vùng đất này: Quảng Ninh đích Tiếng Việt thực hành, Tự nhiên - Xã hội...); 4) Nhóm học<br /> thực là vùng đất “địa linh, nhân kiệt”; từ đó, có ý thức phần thuộc khối kiến thức ngoại ngữ (Tiếng Anh du lịch,<br /> không ngừng phấn đấu trong học tập, lao động để đóng Tiếng Trung du lịch...); 5) Nhóm học phần thuộc khối kiến<br /> góp hữu ích, giá trị cho sự phát triển đời đời bền vững của thức đại cương (Luật đại cương, Luật Văn hóa, Tâm lí đại<br /> tỉnh Quảng Ninh nói riêng, đất nước nói chung. cương, Phương pháp nghiên cứu khoa học...).<br /> 2.2. Khai thác, tích hợp giá trị văn hóa, lịch sử các Di Đối với các nhóm học phần nêu trên, việc tích hợp giáo<br /> tích Quốc gia đặc biệt của tỉnh Quảng Ninh vào giảng dục giá trị văn hóa, lịch sử các Di tích Quốc gia đặc biệt trên<br /> dạy các môn Khoa học xã hội và nhân văn tại Trường địa bàn tỉnh Quảng Ninh có thể triển khai ở 3 mức độ: - Tích<br /> Đại học Hạ Long hợp toàn phần; - Tích hợp bộ phận; - Tích hợp liên hệ.<br /> Hiện nay, Trường Đại học Hạ Long đang đào tạo 10 Tích hợp toàn phần được thực hiện khi nội dung vốn có<br /> ngành trình độ đại học thuộc 3 lĩnh vực: Dịch vụ, du lịch, của bài học là các sự kiện, con người, vấn đề... (thuộc về lịch<br /> văn hóa; Ngoại ngữ (tiếng Anh, tiếng Trung, tiếng Nhật, sử, địa lí, văn học, văn hóa) gắn liền với các Di tích Quốc<br /> tiếng Hàn); Công nghệ, kĩ thuật (Công nghệ thông tin, gia đặc biệt của tỉnh. Nội dung đó có thể gắn với một hoặc<br /> Nuôi trồng thủy sản, Quản lí tài nguyên và môi trường). Ở nhiều di tích. Trong chương trình chi tiết của các học phần,<br /> trình độ cao đẳng, Trường có 9 ngành sư phạm và 9 ngành như: Hệ thống di tích và danh thắng Quảng Ninh, Thực<br /> ngoài sư phạm. Nhà trường xác định sản phẩm “đầu ra” hành thiết kế tuyến điểm, Thực hành hướng dẫn tại điểm,<br /> của tất cả các ngành đào tạo đều phải đáp ứng yêu cầu cao Địa chí Quảng Ninh… có nhiều bài học có thể tích hợp toàn<br /> của nhà tuyển dụng: Có năng lực chuyên môn vững vàng, phần, bởi bản thân nội dung kiến thức của bài học đề cập tới<br /> giao tiếp tiếng Anh và ứng dụng công nghệ thông tin thành các di tích và giá trị các di tích. Ví dụ, ở học phần Tuyến<br /> thạo, có kĩ năng mềm, sức khỏe và phẩm chất đạo đức tốt. điểm du lịch Việt Nam có bài: Tài nguyên du lịch vùng du<br /> Để sản phẩm đào tạo đạt mục tiêu nêu trên, Trường đã lịch Đồng bằng sông Hồng và duyên hải Đông bắc. Với nội<br /> chú trọng triển khai đào tạo theo hướng toàn diện; trong dung bài học này, tài nguyên du lịch Quảng Ninh với các<br /> đó đặc biệt chú ý đến công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, điểm đến tiêu biểu được đề cập, trong đó không thể không<br /> đạo đức, văn hóa, lối sống, với các lợi thế: - Về lợi thế môi nhắc đến Vịnh Hạ Long, Yên Tử, Đền Cửa Ông... Hay ở<br /> trường - Trường thuộc về vùng đất “địa linh, nhân kiệt” học phần: Địa chí Quảng Ninh có các bài: Những sự kiện<br /> vốn giàu giá trị lịch sử, văn hóa; - Lợi thế ngành đào tạo - lịch sử tiêu biểu trong thời kì phong kiến độc lập tự chủ<br /> Trường có nhiều ngành thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và (Chương 2. Lịch sử) đề cập tới chiến thắng Bạch Đằng,<br /> nhân văn (văn hóa, sư phạm, du lịch, ngoại ngữ); - Lợi thế Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử; bài Di tích lịch sử văn hoá<br /> đội ngũ - Trường có đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm và danh thắng (Chương Văn hóa - Xã hội) đề cập tới các di<br /> <br /> 213<br />  VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 211-214<br /> <br /> <br /> sản nổi bật của Quảng Ninh. Như vậy, nếu không có hành các di tích. Hay ở bài Tưởng tượng (học phần: Tâm lí học<br /> động tích hợp, các di tích vẫn được nghiên cứu, tìm hiểu đại cương, chương Hoạt động nhận thức), giảng viên có<br /> nhằm đạt mục tiêu học phần, hướng tới mục tiêu ngành đào thể giao cho sinh viên nghiên cứu, phân tích phương pháp<br /> tạo. Tuy nhiên, khi có hoạt động dạy học tích hợp giáo dục tưởng tượng của nghệ sĩ dân gian khi vẽ/trạm trổ/điêu khắc<br /> giá trị lịch sử, văn hóa thì các di tích sẽ được tập trung xem các linh vật trong hệ thống đền chùa thuộc khu di tích Yên<br /> xét, nghiên cứu sâu hơn ở góc độ lịch sử, văn hóa; từ đó, Tử. Với những bài học tích hợp dạng liên hệ như vậy, sinh<br /> mang lại cho sinh viên hiểu biết toàn diện hơn về giá trị lịch viên sẽ vừa đạt mục tiêu kiến thức, kĩ năng của bài học;<br /> sử, văn hóa của các điểm di tích, giúp sinh viên có cái nhìn mặt khác, có thêm hiểu biết về giá trị lịch sử, văn hóa của<br /> bao quát, nhận ra được tính hệ thống trong giá trị lịch sử, các khu Di tích Quốc gia đặc biệt của tỉnh Quảng Ninh.<br /> văn hóa của các di tích. Như vậy, có nhiều hướng tích hợp giáo dục giá trị các<br /> Tích hợp bộ phận được thực hiện khi trong bài học của Di tích Quốc gia đặc biệt trên của Quảng Ninh vào giảng<br /> học phần nào đó có một phần nội dung liên quan tới các Di dạy. Mỗi loại bài tích hợp có những đặc điểm riêng, nhưng<br /> tích Quốc gia đặc biệt của tỉnh Quảng Ninh. Trong chương đều cần đảm bảo các yêu cầu chung của dạy học tích hợp:<br /> trình chi tiết của các học phần thuộc khối ngành Văn hóa, đảm bảo tính khoa học, tính sư phạm, tính giáo dục, tính<br /> Sư phạm Ngữ văn, Sư phạm Tiểu học có nhiều bài học có hệ thống.<br /> thể thực hiện giáo dục về giá trị lịch sử, văn hóa của các di 3. Kết luận<br /> tích theo hình thức tích hợp bộ phận. Ví dụ, ở học phần Cơ Các Di tích Quốc gia đặc biệt trên địa bàn tỉnh Quảng<br /> sở Tự nhiên - Xã hội và Giáo dục môi trường ở tiểu học có Ninh chứa đựng những giá trị lịch sử, văn hóa vô giá mà<br /> bài: Những thành tựu chủ yếu của các triều đại phong kiến ngành giáo dục, văn hóa cần quan tâm nghiên cứu, khai<br /> Việt Nam từ thế kỉ X đến 1858. Trong bài này có một số mục thác phục vụ công tác GD-ĐT. Mục đích của công tác giáo<br /> có nội dung về các sự kiện gắn với triều đại nhà Trần. Đây dục di sản chính là để tiếp thêm ngọn lửa truyền thống, bồi<br /> là cơ sở để giáo viên hướng dẫn học sinh tiếp cận, phân tích đắp tư tưởng, ý thức hướng về nguồn cội, thuần phong mĩ<br /> các dấu tích về văn hóa, lịch sử, sự kiện, nhân vật... gắn với tục của dân tộc với những giá trị lịch sử, văn hóa mang<br /> các Di tích Quốc gia đặc biệt tỉnh Quảng Ninh. đậm tính nhân bản, nhân văn. Từ đó, hình thành, phát triển,<br /> củng cố trong thế hệ trẻ lòng tự hào, niềm kiêu hãnh về<br /> Tích hợp liên hệ được thực hiện với những bài học mà quê hương, đất nước; ý thức phấn đấu, tích cực, chủ động<br /> nội dung nghiên cứu không phải là các sự kiện, con người, học tập, rèn luyện, tu dưỡng để trở thành những con người<br /> vấn đề... (thuộc về lịch sử, địa lí, văn học, văn hóa) gắn liền năng động, sáng tạo, lành mạnh, hào sảng, văn minh, thân<br /> với các Di tích Quốc gia đặc biệt của tỉnh Quảng Ninh. thiện và sẵn sàng cống hiến vì sự phát triển phồn vinh của<br /> Tuy nhiên, với những bài học này, các di tích và những giá đất nước, dân tộc.<br /> trị lịch sử, văn hóa vẫn được sử dụng, khai thác, tích hợp<br /> như một ngữ liệu phục vụ bài học, giúp sinh viên đạt mục<br /> tiêu bài học; đồng thời có thêm kiến thức về giá trị văn hóa, Tài liệu tham khảo<br /> lịch sử các di sản tiêu biểu. Loại bài tích hợp liên hệ này [1] R. Aileau (2003). Về khái niệm “truyền thống”. Tạp<br /> chiếm số lượng lớn nhất trong số các bài dạy có khả năng chí Văn hóa nghệ thuật, số 11, tr 18-22.<br /> tích hợp giáo dục giá trị văn hóa lịch sử (thuộc lĩnh vực [2] Nguyễn Trọng Chuẩn (2001). Tìm hiểu giá trị<br /> Khoa học xã hội và nhân văn) tại Trường Đại học Hạ truyền thống trong quá trình công nghiệp hoá, hiện<br /> Long. Với các bài học dạng tích hợp liên hệ, các di sản tiêu đại hoá. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật.<br /> biểu của tỉnh Quảng Ninh được khai thác từ rất nhiều góc [3] Trần Văn Giàu (2011). Giá trị tinh thần truyền<br /> độ; từ đó, các giá trị lịch sử, văn hóa được đúc rút, mang thống của dân tộc Việt Nam. NXB Chính trị Quốc<br /> lại cho người học hiểu biết mới, khám phá mới về đối gia - Sự thật.<br /> tượng tưởng như đã quá quen thuộc với người học - các [4] Thành Lê (2001). Văn hóa và lối sống. NXB Thanh<br /> Di tích Quốc gia đặc biệt tỉnh Quảng Ninh. Ví dụ, khi dạy niên.<br /> bài: Luật Di sản văn hóa (học phần Pháp luật văn hóa); [5] Trần Thị Bích Ngọc (2007). Lịch sử và phương<br /> với bài học này, các Di tích Quốc gia đặc biệt của tỉnh pháp lịch sử. Tạp chí Khoa học xã hội, số 9-10, tr<br /> Quảng Ninh được đưa vào làm vấn đề nghiên cứu, để sinh 59-80.<br /> viên củng cố kiến thức và kĩ năng liên quan đến Luật Di [6] UBND tỉnh Quảng Ninh (2018). Nghị quyết số<br /> sản văn hóa: Phân loại di sản văn hóa, phân tích các yếu 11-NQ/TU ngày 09/3/2018 về xây dựng và phát<br /> tố cấu thành di sản văn hóa, thẩm quyền và nội dung quản triển văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu<br /> lí nhà nước đối với các di sản văn hóa, phân tích các tiêu cầu phát triển bền vững.<br /> chí về xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng [7] Sắc lệnh số 65/SL-CTP ngày 23/11/1945 về việc ấn<br /> cảnh theo quy định của Luật di sản văn hóa biểu hiện tại định nhiệm vụ của Đông phương Bác cổ học viện.<br /> <br /> 214<br />