tiểu luận sinh học: "đề tài"

Chia sẻ: Hoang Thuy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

66
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vi tảo (Microalgae) là những thực vật bậc thấp, có khả năng quang tự dưỡng. Chúng có cấu trúc hết sức đa dạng: đơn bào, đa bào hay tập đoàn sống chủ yếu ở nước và phân biệt với nhau bởi các chất màu (diệp lục tố, các sắc tố) và các chất dự trữ. Đó chính là dấu hiệu hoá học để nhận biết trực tiếp bằng mắt thường hay dưới kính hiển vi quang học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: tiểu luận sinh học: "đề tài"

TV N Vi t o (Microalgae) là nh ng th c v t b c th p, có kh năng quang t dư ng. Chúng có c u trúc h t s c a d ng: ơn bào, a bào hay t p oàn s ng ch y u nư c và phân bi t v i nhau b i các ch t màu (di p l c t , các s c t ) và các ch t d tr . ó chính là d u hi u hoá h c nh n bi t tr c ti p b ng m t thư ng hay dư i kính hi n vi quang h c. Trong t nhiên và i s ng con ngư i, vai trò c a vi t o h t s c quan tr ng vì chúng là m t xích u tiên trong chu i th c ăn c a các h sinh thái nư c. Vi t o gi vai trò quan tr ng trong vi c c i t o môi trư ng ( t và nư c), làm sinh v t ch th cho ô nhi m c a môi trư ng nư c. Bên c nh ó, vi t o còn là nguyên li u tách chi t các h p ch t có giá tr dinh dư ng và ch a b nh. Qua chuyên T o h c, khi h c xong ch c h n trong chúng ta có nh ng suy nghĩ và tâm c nh t i v i môn h c. i u thú v i v i nh ng ngư i yêu thích và quan tâm n n các lĩnh v c nghiên c u vi t o u không th không tìm hi u và nghiên c u hình thái c u trúc vi t o tuy r ng ây là m t hư ng nghiên c u mang tính kinh i n. 1
N I DUNG T o h c (Phycology) là khoa h c nghiên c u v t o. Khi nghiên c u v c i m hình thái và h th ng phân lo i vi t o. iu u tiên nh n th y r ng thành t u c a phân lo i h c luôn g n bó v i m c phát tri n c a khoa h c kĩ thu t, c bi t là liên quan n kính hi n vi, kính hi n vi quét, kính hi n vi i n t và kĩ thu t sinh h c phân t . Tuy nhiên trên th gi i, phân lo i t o i theo nhi u h th ng khác nhau, nh ng tri th c v t o càng ngày càng ư c phát tri n v i các phương ti n nghiên c u ngày m t cao, không d ng mc nghiên c u hình thái, c u trúc trư c kia mà i sâu vào m c vi mô, phân t . hi u bi t và s d ng các loài vi t o, các ki n th c c a nhân lo i ph i l n lư t tr i qua cách nh n di n phân bi t chúng, s p x p chúng vào h th ng phân lo i, các nghiên c u v m i quan h tương h gi a chúng v i môi trư ng, cũng như các nghiên c u v sinh h c, sinh lí – sinh hoá nh m i u khi n và s d ng chúng. Ngư i ta thư ng nh nghĩa phân lo i h c là khoa h c v s a d ng c a sinh v t. Theo nh nghĩa c a Simpson (1961) phân lo i h c là nghiên c u m t cách khoa h c các sinh v t khác nhau, s a d ng c a chúng cũng như t t c và t ng m i quan h qua l i gi a chúng v i nhau. Không có phân lo i h c, chúng ta không bao gi hi u ư c s a d ng c a s s ng. Phân lo i h c là m t nhánh c a sinh h c, là m t trong các lĩnh v c cơ s c a khoa h c. Như v y, vi c nghiên c u hình thái và phân lo i vi t o là m t i u em l i thú v cho chúng ta vì s a d ng v hình thái. Bên c nh ó, song song v i s phát ki n c a khoa h c, tính hi n i c a kính hi n vi i n t và các trang thi t b công ngh sinh h c ã m ra trong nghiên c u v vi t o hàng lo t s thay i. Nhưng tiêu chí nghiên c u d a trên tiêu chí hình thái ư c xem là cơ s cho các hư ng nghiên c u n c tính sinh thái h c, m i quan h gi a s phát tri n c a chúng v i y u t môi trư ng, nghiên c u v c i m sinh lí sinh hoá, các ng d ng ph c v i s ng con ngư i. 2
N u s phân lo i T o các th k trư c ây ch y u d a trên hình thái c u trúc t bào, c i m t bào sinh s n và chu trình sinh s n c a chúng thì th k XX bên c nh nh ng c i m ó s phát tri n c a khoa hoc ã cho phép i sâu vào các lĩnh v c hình thái cá th phát tri n (morphogenese), phân lo i các taxon b c ngành theo các c i m c u trúc siêu hi n vi c a roi (flagellum), c a màng bao th màu (thylakoid), các s n ph m d tr dư i góc b n ch t hoá h c, thành ph n ch t màu (pigments) v i các ph màu khác nhau. Các ch tiêu sinh lí, sinh hoá ( c t , ho t ch t) trong các ho t ng s ng c a các chi (genus), các loài ã tr thành nh ng d u hi u và c i m phân lo i taxon mc loài và dư i loài. M c ích c a phân lo i cu i cùng là phân bi t ư c s a d ng c a sinh gi i và các nhà khoa h c ph i tìm cho mình m t cách i trong hoàn c nh c a mình. Chính vì v y s phân lo i T o c a trư ng phái Nga d a trên c i m hình thái, c u trúc v , tính ch t ch t màu (pigments), c u trúc roi, c im t bào sinh s n - trư ng phái này v n ư c trong không ít các công trình nghiên c uv t o Vi t Nam. Trong nh ng năm cu i c a th k XX, các nhà sinh h c ã c g ng tìm ki m các cơ ch c thù c a các quá trình sinh h c cơ b n nh t nh m chi ph i toàn b th gi i sinh v t. ng th i phát hi n ra nhóm sinh v t có t c phát tri n nhanh. T o – Algae là nhóm th c v t n m trong s chú ý ó vì chúng không ch có nh ng cơ ch c thù mà còn có t c sinh trư ng và phát tri n c c kì nhanh. Hàng năm có kho ng 200 t t n ch t h u cơ ư c t o thành trên toàn th gi i trong s ó 170 – 180 t t n do t o ư c t o thành. Nh ng i u ngày nay ngư i ta ã bi t và s bi t v cơ ch và s n ph m c a quá trình quang h p là do nghiên c u sinh lí t o. nh các quá trình nghiên c u hình thái và nghiên c u t o nuôi trong phòng thí nghi m mà chúng ta bi t ư c thành ph n, s ho t ng c a nguyên sinh ch t, nhu c u dinh dư ng c a th c v t, sư l a ch n các nguyên t vai trò c a Vitamine. Ph n ng v i nguyên t khí hi m, s c nh m và nhi u c i m sinh lí khác (Prescott, 1969). Ngày nay, t o còn có ý nghĩa kinh t (là lương th c, s n ph m thương nghi p, x lí ô nhi m nư c, hình thành các taxon, x lí nư c th i). Trong tương 3
lai s phát tri n c a kĩ thu t hi n vi r ng rãi và kính hi n vi i n t , các nhà T o h c và T bào h c s s d ng t o nhi u hơn bao h t dùng làm i tư ng nghiên c u tìm nh ng thông tin sinh h c cơ b n (Prescott, 1969). Trong m t lĩnh v c khác mà ó s hi u bi t v T o óng vai trò h t s c quan tr ng là mh h c và i dương h c v i nh ng nghiên c u hình thái và tác ng c a T o lên thành ph n hoá h c c a nư c và ngư c l i. S hình thành các ch t h u cơ, th c ăn c a cá tôm, nh ng kí sinh làm ch t cá tôm tr c ti p ho c gián ti p. T o là th c ăn ư c dùng tr c ti p cho con ngư i, phương Tây ư c dùng trong các trang tr i chăn nuôi. Cu i cùng T o còn có h i làm ch t các gia c m, gia súc, cá, thu h i s n… b ng các ch t c h i ti t ra t cơ th chúng (Prescott, 1969). Trong tương lai y dư c cũng như s tìm ki m trong y dư c bao g m c vi c nghiên c u và thí nghi m các t o có th x y ra như vi c tìm ki m thu c ch a b nh ung thư, d ng, t o chi t ch t kháng sinh có th thay th Peniciline (Prescott, 1969). Trong tương lai s có môn ch a b nh dùng t o (Algotherapia hay Phycotherapia) (Gorunov và c ng s 1969). Không có t o thì không có chu trình v t ch t trong các thu v c, không có ngh nuôi thu s n, t o không ch có tác d ng khép kín chu trình v t ch t trong t nhiên mà còn có tác d ng rút ng n chu trình y và làm cho t c vòng quay c a chu trình này tăng lên. T o chi m v trí ch ch t, nó n m trái tim c a th gi i sinh v t. Các nhà sinh h c không bao gi ư c quên chúng (Chadefaud et Emberger, 1960). Nhân lo i n v i nhóm th c v t này tương i mu n so v i các nhóm sinh v t khác, c bi t là t o nư c ng t. T o tr thành i tư ng c a các cu c thí nghi m khoa h c t khi phát hi n và s d ng r ng rãi kính hi n vi ph c t p. Các nhà sinh h c nv iT o b ng s làm quen hình thái vì chúng có v p y quy n rũ, ti p n là s tìm hi u c u trúc, cách sinh s n nghiên c u kh o c làm sáng t ch ng lo i phát sinh t ó ngày nay ngư i ta c bi t chú ý n nghiên c u các c i m sinh lí, sinh hoá và ng d ng t o trong n n kinh t . 4
D n d n nh ng thí nghi m v T bào h c, sinh lí và sinh thái ư c ti n hành b sung cho chúng ta nh ng ki n th c c n thi t. T nh ng ý nghĩa v T o thông qua nghiên c u hình thái, nghiên c u sinh lí, sinh hoá T các h th ng phân lo i c a các nhà nghiên c u ti p c n các loài vi t o t hình thái hình d ng, màu s c như h th ng c a Harvey (1836) chia thành 4 ngành: T o Silic, t o L c, t o , t o Nâu. T hình d ng màu s c bên ngoài Smith (1933, 1950, 1962) d a vào s lư ng t bào, s c t , roi, c u trúc t bào ã chia thành 8 ngành g m: t o L c, t o M t, t o Vàng Ánh, t o Nâu, t o Giáp, t o Lam, t o và Chloromonadophyta. Vanden Hoek (1980, 1994) d a vào s c t , s n ph m quang h p, c u trúc vách, c u trúc roi, ki u phân bào có tơ, màng b c c a l c l p, s liên h v i lư i n i ch t (CER) ã chia t o thành 11 ngành. Lee ER (1999) d a vào t bào nhân sơ và nhân chu n ch a roi, s n ph m d tr , ki u phân chia t bào chia t o thành ngành t o Lam (nhân sơ), t o có nhân chu n, không có s liên h lư i n i ch t (CER) như: t o L c, t o ,to Glaucophyta, Dinophyta, nhóm t o nhân th c có CER như t o M t, Cryptophyta, Heterokontophyta, Haptophyta. Graham LE (2000) d a vào trình t gen 18S chia t o thành 9 ngành. Theo tài li u T o h c c a Võ Hành (2007, NXB khoa h c kĩ thu t Hà N i) và các tài li u phân lo i vi t o khác thì m i ngành t o u có hình thái c ut o c trưng khác nhau, t các c im c trưng ó giúp cho ngư i tìm hi u và nghiên c u v chúng cách nh n bi t và phân lo i chính xác t ơn v ngành n loài và dư i loài d a trên c i m c u t o t bào như: vách t bào, c u trúc roi, ch t nh y, s c th , h t t o b t, nhi m s c th , …, d a trên m c c u trúc t n như: ơn bào, a bào các d ng t p oàn, s i, ng. Ngoài ra khi phân lo i ngư i phân lo i ph i tìm hi u kĩ v các hình th c sinh s n và chu trình s ng c a các loài vi t o khác nhau có cách ánh giá, phân lo i chính xác các ngành, các loài khác nhau. Ví d : * c im c trưng c a ngành t o Lam - t o ti n nhân (Cyanophyta) c n quan tâm các c i m: vách t bào, có bao hay không có bao, 5
t bào d ng s i ơn bào hay t p oàn, các t bào d ng s i thì các trichom ngăn cách th t eo hay không, c im u t bào cũng r t quan tr ng phân lo i các loài, t bào phân nhánh th t hay phân nhánh gi , có t bào d hình hay không và ph i lưu ý n i m nút c a nó phân bi t v i t bào sinh dư ng và bào t ngh , c i m s c t và vùng ch t màu c a t o Lam cũng là m t tiêu chí phân lo i. bên c nh ó hình th c sinh s n c a t o Lam là sinh s n vô tính khi quan sát trên kính hi n vi chúng ta cũng có th phân bi t ư c như sinh s n b ng cách chia ôi t bào sinh dư ng, t o s i thư ng là sinh s n b ng o n trichom tách ra…T các c i m ó d a vào các h thông phân lo i phân lo i n b , chi, loài khác nhau. * ngành T o (Rhodophyta) c n chú ý t bào d ng ơn bào hay a bào (lõi ơn tr hay a tr ), s c t t n, s n ph m d tr là tinh b t thư ng cho màu tím khi tác d ng v i KI (iotduakali), c i m c u n i gi a 2 t bào, chu trình s ng to thư ng là 2 pha ho c ba pha, nguyên phân óng, phân bào b ng khe c t, c bi t là quá trình sinh s n là sinh s n h u tính chuyên hoá cao. t ó i phân lo i các l p và các chi. * ngành Heterokontophyta ây là m t ngành l n, mang tính t nhiên cao, vách t bào b ng silic ó là m t c i m khác v i các ngành khác phân lo i. Trong c u t o siêu hi n vi có nh ng c i m khi phân lo i c n chú ý: Các t bào u mang roi khác nhau, m t roi dài có 2 hàng lông 2 bên dùng bơi, roi ng n không có lông dùng lái và c m th ánh sáng. Ngoài ra còn quan tâm n c u t o c a roi, i m m t, ch t d tr ,…Khi phân lo i n các b c n chú ý n các c i m như t p oàn hay ơn bào, hình d ng t bào. Ch ng h n như t bào hình l hoa s ng t p oàn d ng cây (chi Dinobryon), hay t o Silic khi phân lo i chúng ta c n quan tâm các c i m vách t bào, cách s p x p ư ng vân có th là i x ng to tròn (B Centrales) hay i x ng 2 bên (b Pannales). Ngoài ra c i m c a rãnh s ng, ư ng vân, s u l i, v trí rãnh s ng, s lư ng rãnh. c im t o Silic có hai hình th c sinh s n: sinh s n sinh dư ng và sinh s n h u tính là m t tiêu chí dùng phân lo i. 6
* Ngành Dianophyta có hai roi không gi ng nhau khi phân lo i c n chú ý n các c i m như: vành ai và v trí c a nó n m trên v , các t m v và cách s p x p, s lư ng, hình d ng các t m v t ó l p công th c t m v t ó m i phân lo i ư c các loài thu c ngành Dinophyta. * nh n bi t ngành t o M t c n d a trên các tiêu chí như vách t bào c ng, màu s c thư ng là màu vàng nâu, trên nh t bào có c nhô lên, t bào có 2 roi, s n ph m d tr là h t paramilon khó thay i dù hình d ng t bào thay i… t ó phân bi t các loài khác nhau. * ngành Chlorophyta là m t ngành a d ng nh t. Ba c i m quan trong khi phân lo i t o L c: D a trên c u trúc t bào màng roi, t o l c gi a thân roi và chân roi là vùng chuy n ti p d ng hình sao – là c im c trưng c a Chlorophyta. D a vào quá trình nguyên phân (có th là nguyên phân óng ho c nguyên phân m ) và phân bào. Ngoài ra m t c i m truy n th ng, nguyên t c cơ b n ư c s d ng khi phân lo i ó là c i m c u trúc hình thái c a t n như: t n ki u ơn bào có roi – monad (g p Chlamydomonas), ki u t p oàn có roi (g p Volvox, Gonium…), ki u t p oàn Palmelloid, ki u Coccoid ( Chlorococcum, Chlorella, Oocytis), ki u s i, ki u b n, ki u ng... 7
K T LU N Như v y, nghiên c u vi t o t trư c n nay dù i sâu nghiên c u v m t lĩnh v c nào ó t nghiên c u s a d ng, ng d ng vi t o i u u tiên ph i nghiên c u hình thái vi t o t c là d a vào tiêu chí hình thái, t hình thái bên ngoài n c u trúc siêu hi n vi, khi khoa h c hi n i phát tri n v n nghiên c u vi t o dưa trên trình t phân t ADN và ngày nay s ph i h p gi a các tiêu chí có vai trò b tr , an xen nhau trong nghiên c u. m t lĩnh v c nghiên c u nào thì nghiên c u hình thái và phân lo i vi t o gi m t vai trò quan tr ng và t ó s phát tri n các hư ng nghiên c khác nhau v vi t o c bi t là lĩnh v c nghiên c u ng d ng vi t o. 8