Tiểu luận: Tập tục đốt vàng mã tại Việt Nam, lợi và hại

TRUNG TÂM THẦN HỌC SEDES SAPIENTIAE<br /> Ban Triết học<br /> <br /> TẬP TỤC ĐỐT VÀNG MÃ TẠI VIỆT NAM, LỢI VÀ HẠI<br /> <br /> Sinh viên: Phạm Trọng<br /> Giáo sư: TS. Lý Tùng Hiếu<br /> <br /> Niên khóa 2017-2018<br /> <br /> NHẬN XÉT CỦA GIÁO SƯ<br /> <br /> ……………………………………………………………………………………………<br /> ……………………………………………………………………………………………<br /> ……………………………………………………………………………………………<br /> ……………………………………………………………………………………………<br /> ……………………………………………………………………………………………<br /> ……………………………………………………………………………………………<br /> ……………………………………………………………………………………………<br /> ……………………………………………………………………………………………<br /> ……………………………………………………………………………………………<br /> ……………………………………………………………………………………………<br /> ……………………………………………………………………………………………<br /> ……………………………………………………………………………………………<br /> <br /> XIN KHOANH TRÒN SỐ ĐIỂM<br /> Thang điểm<br /> Thang điểm<br /> Xếp hạng<br /> UST<br /> 10<br /> 1.00<br /> 1.10<br /> 1.15<br /> 1.20<br /> 1.30<br /> 1.35<br /> 1.40<br /> 1.45<br /> 1.55<br /> 1.65<br /> 1.75<br /> 1.85<br /> 1.95<br /> 2.10<br /> 2.25<br /> 2.40<br /> 2.55<br /> 2.70<br /> 2.85<br /> 3.00<br /> 3.01 - 5.00<br /> <br /> Xuất sắc<br /> <br /> Giỏi<br /> <br /> khá<br /> <br /> Trung bình<br /> khá<br /> <br /> Trung bình<br /> Rớt<br /> <br /> 9.75-10.00<br /> 9.50<br /> 9.25<br /> 9.00<br /> 8.75<br /> 8.50<br /> 8.25<br /> 8.00<br /> 7.75<br /> 7.50<br /> 7.25<br /> 7.00<br /> 6.75<br /> 6.50<br /> 6.25<br /> 6.00<br /> 5.75<br /> 5.50<br /> 5.25<br /> 5.00<br /> 4.99 - 1.00<br /> <br /> Ngày…….. Tháng……. Năm…….<br /> <br /> TS. Lý Tùng Hiếu<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> Dẫn nhập ........................................................................................................................................ 2<br /> 1.1.<br /> <br /> Lý do chon đề tài..................................................................................................................... 2<br /> <br /> 1.2.<br /> <br /> Mục đích nghiên cứu............................................................................................................... 3<br /> <br /> 1.3.<br /> <br /> Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................................... 3<br /> <br /> 1.4.<br /> <br /> Phương pháp và nguồn tư liệu ................................................................................................ 3<br /> <br /> Khái niệm và thuật ngữ dùng trong tiểu luận ............................................................................ 3<br /> Vàng mã .............................................................................................................................................. 3<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> Nguồn gốc và đặc điểm của tập tục đốt vàng mã tại việt nam .................................................. 3<br /> 3.1.<br /> <br /> Nguồn gốc tập tục đốt vàng mã .............................................................................................. 3<br /> <br /> 3.2.<br /> <br /> Du nhập và phát triển tại Việt Nam ........................................................................................ 6<br /> <br /> Cách cử hành việc đốt vàng mã hiện nay ở Việt Nam ............................................................... 6<br /> 4.1.<br /> <br /> Thời điểm và sự kiện cần sử dụng vàng mã ............................................................................ 7<br /> <br /> 4.2.<br /> <br /> Các lễ vật trong nghi thức hóa vàng........................................................................................ 7<br /> <br /> 4.3.<br /> <br /> Nghi thức hóa vàng ............................................................................................................... 10<br /> <br /> Lợi ích và tác hại của tập quán dùng vàng mã ......................................................................... 10<br /> 5.1.<br /> <br /> Lợi ích của việc đốt vàng mã ................................................................................................ 10<br /> <br /> 5.2.<br /> <br /> Tác hại của việc đốt vàng mã ................................................................................................ 11<br /> <br /> 5.3.<br /> <br /> Các ý kiến trái chiều liên quan đến việc sử dụng vàng mã ................................................... 13<br /> <br /> Kết luận ........................................................................................................................................ 14<br /> <br /> Phụ lục ..................................................................................................... Error! Bookmark not defined.<br /> Thư mục ................................................................................................................................................. 1<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1. Dẫn nhập<br /> 1.1. Lý do chon đề tài<br /> Những năm gần đây việc sản xuất, kinh doanh và sử dụng vàng mã ở nước ta phát triển<br /> mạnh mẽ, kèm theo đó là những biến tướng, cũng như những tác động tiêu cực của nó đối với<br /> xã hội. Vàng mã hiện nay đang là đề tài “nóng” trên các trang mạng, các trang báo, trong quần<br /> chúng nhân dân. Đây cũng là vấn đề đang làm băn khoăn những nhà quản lý trong việc xác<br /> định một thái độ ứng xử đúng đắn đối với vàng mã.<br /> Từ năm 1998 đến nay, nhiều văn bản pháp luật liên quan đến việc sử dụng vàng mã<br /> được đưa ra. Quan sát cho thấy, mức độ quy định của các văn bản pháp luật về việc sử dụng<br /> vàng mã ngày càng chặt. Từ việc “vận động nhân dân bỏ dần tục đội mũ rơm, chống gậy, rắc<br /> vàng mã dọc đường ”1, kế đến là “hạn chế tối đa việc rắc vàng mã, tiền âm phủ trên đường”,2<br /> đến việc đưa ra những mức hình phạt cụ thể như trong nghị định Nghị định 158/2013/NĐ-CP<br /> năm 2013: “Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi đốt vàng mã không<br /> đúng nơi quy định tại nơi tổ chức lễ hội, di tích lịch sử - văn hóa”. Bên cạnh đó, Giáo hội Phật<br /> giáo Việt Nam cũng đã ra công văn kêu gọi các tăng, ni và phật tử trong cả nước “loại bỏ mê<br /> tín dị đoan, đốt vàng mã tại các cơ sở thờ tự Phật giáo.”3 Có thể nói đây là một sự cố gắng của<br /> Phật giáo trong vấn đề bài trừ những tập tục sai lạc với giáo lý của nhà Phật đặt biệt là việc sử<br /> dụng vàng mã trong giới tăng, ni và phật tử.<br /> Hiện nay có hai luồng quan điểm chính về vấn đề sử dụng vàng mã. Luồng quan điểm<br /> thứ nhất cho rằng, việc sử dụng hàng mã là lãng phí, một hủ tục cần phải loại bỏ. Trong khi đó,<br /> luồng quan điểm thứ hai cho rằng, nó là một nét tín ngưỡng thể hiện những giá trị nhân văn<br /> của người đang sống đối với người đã khuất, đối với thần thánh nên hạn chế và đưa nó về bản<br /> chất ban đầu vốn có của nó, chứ không nên loại bỏ.4 Mặc dù hiện tại có khá nhiều bài viết liên<br /> quan đến tập tục đốt vàng mã trên các trang mạng, cũng như báo giấy. Tuy nhiên, đa phần các<br /> bài viết chỉ nêu lên một vài khía cạnh của vàng mã; hoặc chỉ nêu lên nguồn gốc, hoặc chỉ nêu<br /> lên những ý nghĩa của vàng mã, hay đa số là các bài viết bài xích, lên án tập tục này. Hiện vẫn<br /> chưa thấy có bài viết nào đưa ra một cái nhìn bao quát, khách quan về việc sử dụng vàng mã,<br /> mặt tích cực, tiêu cực của nó trong xã hội Việt Nam hiện nay.<br /> <br /> Thông tư số 04/1998/TT-BVHTT ngày 11-7-1998.<br /> Quyết định số 308/2005/QĐ-TTg ngày 25-11-2005 của Thủ tướng Chính phủ.<br /> 3<br /> Công văn 031 /CV-HĐTS ngày 12 tháng 02 năm 2018 Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam.<br /> 4<br /> Nguyễn Văn Phải, Chuỗi cung ứng và tiêu thụ hàng mã (Nghiên cứu trường hợp một số hộ gia đình ở<br /> thôn Yên Cốc, xã Hồng Phong, huyện Chương Mỹ, Thành phố Hà Nội), Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Nhân Học,<br /> Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Hà Nội 2016, tr. 2.<br /> 1<br /> 2<br /> <br /> 2<br /> <br /> Vì vậy, em chọn đề tài “TẬP TỤC ĐỐT VÀNG MÃ TẠI VIỆT NAM, LỢI VÀ HẠI”<br /> làm đề tài tiểu luận kết thúc môn.<br /> 1.2. Mục đích nghiên cứu<br /> Nhằm cung cấp một cái nhìn tổng quát và khách quan về việc sử dụng vàng mã hiện nay tại<br /> Việt Nam.<br /> 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng và phạm vi nghiên cứu là hoạt động đốt vàng mã tại Việt Nam hiện nay.<br /> 1.4. Phương pháp và nguồn tư liệu<br /> Phương pháp nghiên cứu trong tiểu luận này là phương pháp phân tích các nguồn tài<br /> liệu thứ cấp, tức, nghiên cứu các tài liệu thành văn có nội dung liên quan đến đề tài nghiên cứu.<br /> Sử dụng lý thuyết cơ cấu chức năng của Xã hội học trong việc đánh giá một hoạt động<br /> văn hóa, cụ thể ở đây là tập tục đốt vàng mã, nhằm đưa ra những nhận định khách quan về hệ<br /> quả chức năng của nó đối với sự vận hành của xã hội.<br /> Nguồn tư liệu là các tài liệu thứ cấp liên quan đến đề tài nghiên cứu như: sách, luận<br /> văn, tạp chí, các trang mạng internet…<br /> 2.<br /> <br /> Khái niệm và thuật ngữ dùng trong tiểu luận<br /> <br /> Vàng mã<br /> Vàng mã (đồ mã, hàng mã) là đồ vật được làm bằng giấy và các vật liệu dễ cháy khác<br /> để đốt (còn gọi là hóa) sau khi cúng cho người chết sử dụng ở âm phủ. Các hàng mã có thể là<br /> quần áo, tiền bạc, các loại gia súc hay các đồ dùng khác trong đời sống thường ngày của con<br /> người.5<br /> Ngày nay, các sản phẩm vàng mã trên thị trường rất đa dạng. Ngoài những mẫu mã<br /> truyền thống như tiền giấy, trang phục hay vật dụng lao động, người ta còn “cập nhật” những<br /> sản phẩm “thời thượng” trên thị trường như điện thoại thông minh, máy tính, xe hơi, máy bay,<br /> v.v. Theo Nguyễn Văn Phải,6 người buôn bán và người sử dụng đều chia vàng mã thành: tiền<br /> vàng và đồ mã. Trong đó, tiền vàng là phương tiện trao đổi, đồ mã là đồ dùng sinh hoạt.<br /> Trong tiểu luận này, khái niệm vàng mã được dùng chung cho cả tiền vàng và đồ mã.<br /> 3.<br /> <br /> Nguồn gốc và đặc điểm của tập tục đốt vàng mã tại việt nam<br /> <br /> 3.1.<br /> <br /> Nguồn gốc tập tục đốt vàng mã<br /> <br /> Hội đồng Quốc gia chỉ đạo biên soạn Từ điển bách khoa Việt Nam, Từ điển bách khoa Việt Nam (tập<br /> 1), Nxb Trung tâm biên soạn từ điển bách khoa Việt Nam, 1995, tr. 839.<br /> 6<br /> Nguyễn Văn Phải, Chuỗi cung ứng và tiêu thụ hàng mã (Nghiên cứu trường hợp một số hộ gia đình ở<br /> thôn Yên Cốc, xã Hồng Phong, huyện Chương Mỹ, Thành phố Hà Nội), Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Nhân Học,<br /> Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Hà Nội 2016, tr. 10.<br /> 5<br /> <br /> 3<br /> <br />