Tìm kiếm CEO: Trăm mối tơ vò
Hầu hết các doanh nghiệp (DN) đều bắt đầu câu chuyện thuê giám đốc điều hành (CEO) bằng những kỳ vọng lạc quan, nhưng cuối cùng lại kết thúc bằng những tổn thất, đổ vỡ. Song, kỳ vọng tìm ra sức bật mới, tương lai mới khiến DN vẫn tiếp tục đi tìm CEO bằng nhiều cách làm mới.
Tìm kiếm CEO: Trăm mối tơ vò
Hầu hết các doanh nghiệp (DN) đều bắt đầu câu chuyện
thuê giám đốc điều hành (CEO) bằng những kỳ vọng lạc
quan, nhưng cuối cùng lại kết thúc bằng những tổn thất, đổ
vỡ. Song, kỳ vọng tìm ra sức bật mới, tương lai mới khiến
DN vẫn tiếp tục đi tìm CEO bằng nhiều cách làm mới.
CEO ngoài hay CEO trong?
Tại chương trình Cà phê sáng thứ Bảy với chủ đề “Thuê
CEO - Đi tìm bình mới, rượu mới” do Hội Doanh nhân Trẻ
TP.HCM và Công ty Truyền thông Plan A tổ chức, nhiều
DN khẳng định: “CEO là hướng đi cộng hưởng, là yêu cầu
tất yếu trong môi trường kinh doanh chuyên nghiệp, nhất là
với các DN đang khao khát tái cấu trúc và phát triển”.
Chính vì vậy, đã có không ít DN sẵn sàng chi ra không ít
tiền cùng nhiều chế độ ưu ái để “săn” bằng được những
CEO mà họ kỳ vọng. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng,
cách làm đó đã cũ và không hiệu quả.
Thực tế, để có được một CEO tâm huyết với DN và ngành
nghề là điều vô cùng khó vì không có nhiều CEO chuyên
nghiệp, đa số họ chắt lọc kinh nghiệm từ các công ty đa
quốc gia, sau đó tiếp tục đi học thêm.
Nhiều ý kiến cũng cho rằng, tố chất của một CEO là sự tâm
huyết, khi đã “khoác” chiếc áo của DN nào thì anh ta phải
cống hiến hết mình vì DN đó. Nhưng thực tế, nhiều CEO
tại Việt Nam khi thấy DN gặp vướng mắc thì thường nản
lòng và thường so sánh DN mới với DN cũ khi sự hợp tác
không thành.
Theo ông Lê Bá Thông, Tổng giám đốc Công ty CP Xây
dựng - Thương mại TTT, không nhất thiết phải tìm CEO từ
bên ngoài mà có thể tìm ngay nội bộ, nhưng họ phải được
thử thách. Cụ thể ở TTT, để đạt đến mức 3% (mức cuối
cùng được chọn làm CEO) thì ứng viên phải trải qua ba nấc
thang, bắt đầu từ 0%.
Ở mỗi nấc thang này, các ứng viên đều phải trải qua rất
nhiều công việc, thử thách từ vị trí thấp đến cao. Cũng theo
ông Thông, một CEO đủ tiêu chuẩn, trước hết người đó
phải phù hợp với ban lãnh đạo, phù hợp với chiến lược phát
triển của công ty, sẵn sàng đi cùng chiếc thuyền với DN mà
không cần biết sẽ đi đâu.
Ví như một nhóm người cùng lên chiếc thuyền đi tìm Ấn
Độ nhưng cuối cùng họ lại tìm ra châu Mỹ - một thế giới
mới rộng lớn hơn. Quan trọng là CEO mang khát vọng
chinh phục thử thách của DN.
Tuy nhiên, ông Thông cũng thừa nhận do chặng đường thử
thách quá dài nên khi đạt chặng cuối cùng từ 0,5 - 3%, số
ứng viên còn lại không nhiều, và trong số các ứng viên
cũng đôi lúc chưa đủ phẩm chất để lên hàng trên. Vì vậy,
TTT vẫn luôn trên hành trình tìm kiếm CEO.
Làm thuê hay hợp tác?
Từng làm CEO cho Công ty Chứng khoán Âu Việt và hiện
nay chuyên tư vấn tái cấu trúc cho DN, ông Nguyễn Quốc
Toàn lại cho rằng: “Nên thuê CEO từ bên ngoài và yêu cầu
đặt ra cho các CEO này sẽ theo từng giai đoạn phát triển
của DN. Cụ thể, khi DN biết mình cần gì và chiến lược đó
phải thực hiện trong bao nhiêu năm thì sẽ tìm CEO đáp ứng
nhu cầu đó. Sau khi thực hiện xong sứ mạng, anh ta sẽ ra đi
và khi DN có chiến lược mới, họ sẽ tiếp tục đi tìm một
CEO khác đáp ứng yêu cầu trong thời kỳ mới”.
Với cách làm này, theo ông Toàn không chỉ đáp ứng được
nhu cầu “nóng” của DN theo từng thời kỳ mà còn giải
quyết được áp lực với các CEO khi họ phải gánh một kỳ
vọng quá lớn, đó là bất cứ việc gì CEO cũng phải biết và
làm được, trong khi chính các DN Việt Nam cũng chưa đủ
đẳng cấp để thuê CEO, cũng như không biết cần gì ở CEO.
Chứng minh điều này, ông Toàn kể rằng, Công ty K.N.
đang cần tìm một giám đốc marketing. Nhưng khi bị đặt
câu hỏi: “Anh muốn giám đốc đó làm gì?”, thì đại diện của
K.N. lại nói rất lòng vòng và không rõ đang cần gì ở giám
đốc marketing này.
Thực tế, có rất nhiều DN cũng đang lòng vòng không biết
cần gì ở CEO. Thậm chí, có nhiều DN sau khi thuê CEO thì
tự triển khai chiến lược, sau đó mô tả công việc và giao cho
CEO thực hiện.
Với cương vị của người từng làm CEO cho bốn công ty và
hiện nay là Phó tổng giám đốc Phụ trách Thương hiệu và
Marketing cho Công ty FPT, ông Lê Trung Thành chia sẻ
kinh nghiệm:
“Chưa bao giờ tôi nghĩ mình đi làm thuê nên đến công ty
nào, tôi cũng làm hết tâm huyết. Khi tôi về làm cho FPT,
nhiều người cũng lo lắng vì FPT là một công ty thành công
nhưng họ có một văn hóa... rất FPT. Bên cạnh đó, công
việc FPTgiao cho tôi quá lớn nhưng những người làm với
tôi lại quá cá tính.
Lúc đó, tôi nghĩ những cái họ cần mình có rõ ràng không
và tôi quyết định trao đổi thẳng thắng với cấp trên. Cuối
cùng, tôi đã hiểu ra động cơ và mong muốn của họ và chính
mấu chốt này đã giúp tôi vượt qua khó khăn ban đầu”.
Dù nhiều quan điểm và cách làm khác nhau, nhưng thuê
CEO theo cách nhìn mới của nhiều DN, chính là sự hợp tác
hợp tác giữa năng lực kinh doanh và năng lực quản lý.
Sự hợp tác này không chỉ giải quyết công việc hiện tại mà
giải quyết câu chuyện lớn hơn, lâu dài hơn. Vì vậy, việc tìm
kiếm CEO vẫn đang là câu chuyện nóng và chiếm nhiều
chất xám của các DN.