Tín đồ Chính Thống giáo Nga qua các cuộc điều tra xã hội học

70 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 6 - 2013<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TÝN ®å CHÝNH THèNG GI¸O NGA<br /> QUA C¸C CUéC §IÒU TRA X· HéI HäC<br /> <br /> NguyÔn V¨n Dòng(*)<br /> <br /> <br /> V<br /> µo cuèi n¨m 2012, c¸c nhµ x· héi hµnh ®iÒu tra x· héi häc chØ dùa trªn kÕt<br /> häc t«n gi¸o Nga ®· ®−a ra mét sè qu¶ pháng vÊn 1.600 ng−êi ë 46 khu vùc<br /> liÖu bÊt ngê vÒ tÝn ®å ChÝnh Thèng gi¸o cña n−íc Nga. T¹i cuéc kh¶o s¸t do<br /> Nga. KÕt qu¶ cña cuéc nghiªn cøu quy “Sreda” tiÕn hµnh lÇn nµy, trong b¶ng<br /> m« lín do tæ chøc x· héi häc ®éc lËp hái cã yªu cÇu ng−êi ®−îc hái chän mét<br /> “Sreda” tiÕn hµnh cho biÕt chØ cã 41% sè trong c¸c ph−¬ng ¸n tr¶ lêi cho c©u hái<br /> ng−êi Nga ®−îc hái thõa nhËn m×nh lµ vÒ t«n gi¸o cña m×nh, chØ cã 41% sè<br /> tÝn ®å cña Gi¸o héi ChÝnh Thèng gi¸o ng−êi ®−îc hái chän ph−¬ng ¸n: “T«i<br /> Nga thay v× 70-80% nh− c¸c sè liÖu ®· theo ChÝnh Thèng gi¸o vµ thuéc vÒ Gi¸o<br /> thu ®−îc qua c¸c cuéc ®iÒu tra x· héi häc héi ChÝnh Thèng gi¸o Nga”.<br /> kh¸c tr−íc ®ã . Trong nhiÒu n¨m qua,<br /> (1)<br /> Trong khi ®ã, b¾t ®Çu tõ gi÷a nh÷ng<br /> Gi¸o héi ChÝnh Thèng gi¸o Nga vÉn ®−a<br /> n¨m 1990, trong c¸c cuéc ®iÒu tra x· héi<br /> ra con sè 80%. Còng theo kÕt qu¶ nghiªn<br /> häc t«n gi¸o cã tíi h¬n 60% sè ng−êi<br /> cøu cña “Sreda”, 25% ng−êi Nga tuyªn bè<br /> ®−îc hái nhËn m×nh lµ tÝn ®å ChÝnh<br /> m×nh lµ “nh÷ng ng−êi tin vµo Thiªn<br /> Thèng gi¸o Nga. Trong nh÷ng n¨m qua,<br /> Chóa, nh−ng kh«ng tuyªn x−ng mét t«n<br /> con sè nµy lu«n v−ît trªn 70%. ThÝ dô,<br /> gi¸o cô thÓ nµo”. Tr−íc ®©y, nh÷ng c©u<br /> theo sè liÖu cña cuéc ®iÒu tra x· héi häc<br /> tr¶ lêi nh− vËy chØ ®−îc biÕt ®Õn trong<br /> do VCIOM tiÕn hµnh th¸ng 3 n¨m 2010,<br /> c¸c cuéc ®iÒu tra x· héi häc t«n gi¸o ë<br /> sè ng−êi Nga nhËn m×nh lµ tÝn ®å ChÝnh<br /> Ph−¬ng T©y.<br /> Thèng gi¸o chiÕm 75%, cßn theo sè liÖu<br /> Thùc hiÖn ®¬n ®Æt hµng cña “Sreda”, cña cuéc ®iÒu tra x· héi häc do Trung<br /> n¨m 2012, Quü D− luËn x· héi ®· pháng t©m Levada tiÕn hµnh vµo th¸ng 12 n¨m<br /> vÊn 56. 900 ng−êi t¹i 79 khu vùc cña 2009, con sè nµy lªn tíi 80%. Tuy nhiªn,<br /> n−íc Nga. MÉu nghiªn cøu cña cuéc ®iÒu ngay khi ®ã c¸c nhµ x· héi häc ®· tá ra<br /> tra x· héi häc nµy lµ rÊt lín vµ lín h¬n nghi ngê vÒ tÝnh x¸c thùc cña c¸c sè liÖu<br /> nhiÒu so víi c¸c cuéc ®iÒu tra x· héi häc<br /> th«ng th−êng kh¸c. ThÝ dô, Trung t©m *. TS., Hµ Néi.<br /> 1. C¸c sè liÖu trong bµi viÕt dÉn theo:<br /> Nghiªn cøu D− luËn x· héi toµn Nga www.ng.ru_religii/2013-01-<br /> (VCIOM) vµ Trung t©m Levada khi tiÕn 16/4_ne_opredelilis.html<br /> NguyÔn V¨n Dòng. TÝn ®å ChÝnh Thèng gi¸o… 71<br /> nµy. Vµo th¸ng 3 n¨m 2010, Mikhail Kipshidze viÕt: “Râ rµng, nhiÒu ®ång bµo<br /> Tarusin, Tr−ëng ban X· héi häc thuéc cña chóng t«i hiÖn nay nhËn thøc ®−îc<br /> ViÖn Quy ho¹ch x· héi ®· nhËn xÐt r»ng, r»ng, treo mét bøc tranh Th¸nh (Icone)<br /> c¸c con sè 70-80% ng−êi Nga theo ChÝnh trong nhµ hoÆc mét n¨m tíi nhµ thê mét<br /> Thèng gi¸o “thÓ hiÖn sù ®ång nhÊt x· lÇn ®Ó lÊy n−íc Th¸nh lµ kh«ng ®ñ ®Ó<br /> héi, sù ®ång nhÊt d©n téc, b¾t nguån tõ tuyªn bè m×nh thuéc vÒ Gi¸o héi. ë mét<br /> truyÒn thèng d©n téc vµ truyÒn thèng møc ®é nhÊt ®Þnh, th¸i ®é cã tÝnh chÊt<br /> gia ®×nh, nh−ng kh«ng ph¶i lµ sè l−îng phª b×nh nµy ®èi víi chÝnh b¶n th©n ®êi<br /> ng−êi ®i lÔ nhµ thê” (2)<br /> trong c− d©n Nga. sèng Gi¸o héi lµ mét trong nh÷ng kÕt<br /> Thùc ra, nghiªn cøu cña tæ chøc x· héi qu¶ cña gi¸o dôc”(3). Theo Vakhtang<br /> häc ®éc lËp “Sreda” ®· kh¼ng ®Þnh r»ng, Kipshidze, kh«ng cã m©u thuÉn trong<br /> gi¶ thuyÕt ®−a ra tr−íc ®©y ch−a ®−îc c¸c con sè nµy. ¤ng viÕt: “Tæ chøc ‘Sreda’<br /> chøng minh v× cßn thiÕu t− liÖu. cho chóng ta mét sè liÖu t−¬ng ®èi lín -<br /> <br /> Trong khi ®ã, tõ khi ®−îc thµnh lËp 25% nh÷ng ng−êi tù coi m×nh lµ tÝn h÷u<br /> <br /> vµo n¨m 2011 ®Õn nay, tæ chøc x· héi häc kh«ng cã t«n gi¸o. TÊt nhiªn, víi c¸c tiªu<br /> <br /> ®éc lËp “Sreda” ®· nhiÒu lÇn bµy tá chÝ nhÑ nhµng h¬n, nÕu kh«ng ph¶i tÊt<br /> <br /> nguyÖn väng cña m×nh muèn hîp t¸c víi c¶ th× còng cã nhiÒu ng−êi trong sè hä sÏ<br /> <br /> Gi¸o héi ChÝnh Thèng gi¸o Nga. C¸c ®¹i tù gäi m×nh lµ ng−êi ChÝnh Thèng<br /> <br /> diÖn cña Gi¸o héi ChÝnh Thèng gi¸o Nga, gi¸o” . Theo Vakhtang Kipshidze, cã thÓ<br /> (4)<br /> <br /> <br /> trong ®ã cã nh÷ng nh©n vËt chÝnh thøc, cho r»ng, trong sè m−êi ng−êi tù coi<br /> th−êng xuyªn lµm viÖc víi c¸c chuyªn m×nh lµ tÝn h÷u kh«ng cã t«n gi¸o cã<br /> gia cña tæ chøc “Sreda”. Bµ Alina mét ng−êi tin t−ëng Th−îng phô<br /> Bagrina, ®iÒu phèi viªn cña tæ chøc nµy, Kirill. Do vËy, c¬ héi cho viÖc truyÒn<br /> tr−íc ®©y lµ ng−êi ®· tõng l·nh ®¹o tæ gi¸o vÉn cßn rÊt lín trong sè nh÷ng<br /> chøc x· héi häc cña ñy ban vÒ c¸c vÊn ®Ò ng−êi Nga vÉn gi÷ g×n v¨n hãa vµ tÝnh<br /> thanh niªn thuéc Héi ®ång Th¸nh gi¸o ®ång nhÊt ChÝnh Thèng gi¸o. Vakhtang<br /> cña Tßa Th−îng phô Moskva. ThËm chÝ Kipshidze cho r»ng, nh×n chung, “nÕu<br /> tæ chøc “Sreda” ®· ®Ò nghÞ Vakhtang céng c¶ c¸c tÝn h÷u nhËn m×nh thuéc vÒ<br /> Kipshidze, ng−êi ®øng ®Çu Phßng ph©n Gi¸o héi ChÝnh Thèng gi¸o Nga theo sè<br /> tÝch th«ng tin thuéc ñy ban Th«ng tin liÖu ®iÒu tra cña “Sreda” vµ mét sè c¸c<br /> cña Héi ®ång Th¸nh gi¸o, tham gia cuéc tÝn h÷u “kh«ng t«n gi¸o”, chóng ta sÏ cã<br /> nghiªn cøu nµy. Cã thÓ v× thÕ cho nªn c¸c ®−îc con sè kho¶ng 70-80%”(5), nh− sè<br /> kÕt qu¶ nghiªn cøu cña “Sreda” ®−îc l−îng tÝn ®å mµ trong nhiÒu n¨m qua c¸c<br /> c«ng bè réng r·i trªn c¸c ph−¬ng tiÖn nhµ x· héi häc vµ Gi¸o héi ChÝnh Thèng<br /> truyÒn th«ng kh«ng bÞ Gi¸o héi ChÝnh<br /> Thèng gi¸o Nga b¸c bá mµ cßn cè g¾ng 2. TrÝch theo: www.ng.ru_religii/2013-01-<br /> 16/4_ne_opredelilis.html<br /> sö dông chóng v× lîi Ých cña Gi¸o héi. 3. TrÝch theo: www.ng.ru_religii/2013-01-<br /> 16/4_ne_opredelilis.html<br /> Trong mét bµi b¸o ®¨ng trªn website<br /> 4. TrÝch theo: Website ®> dÉn<br /> cña t¹p chÝ “Thomas”, Vakhtang 5. TrÝch theo: Website ®> dÉn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 71<br /> 72 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 6 - 2013<br /> gi¸o Nga vÉn ®−a ra khi ®¸nh gi¸ vÒ ®µn Nhãm t«n gi¸o t−¬ng tù nh− trªn ®·<br /> chiªn cña m×nh. “Sreda” ®ång t×nh víi ®−îc c¸c nhµ x· héi häc t«n gi¸o Ph−¬ng<br /> c¸ch gi¶i thÝch nµy cña Gi¸o héi ChÝnh T©y biÕt ®Õn víi tªn gäi lµ “religiously<br /> Thèng gi¸o Nga. unaffiliated” (nh÷ng ng−êi t«n gi¸o<br /> <br /> Nh−ng lÝ lÏ nµy liÖu cã thÝch hîp nÕu kh«ng x¸c ®Þnh). Theo sè liÖu cña “B¶n<br /> <br /> nãi vÒ nh÷ng ng−êi nhËn m×nh lµ tÝn ®å c¸c t«n gi¸o thÕ giíi” ®−îc c«ng bè<br /> <br /> ®å Kit« gi¸o song l¹i kh«ng ph¶i lµ vµo th¸ng 12 n¨m 2012 trªn trang web<br /> <br /> thµnh viªn cña mét Gi¸o héi cô thÓ nµo. cña Pew Research Center, mét trung t©m<br /> <br /> Theo sè liÖu ®−îc ®−a ra trong cuéc häp nghiªn cøu cã uy tÝn ë Hoa Kú, hiÖn nay<br /> <br /> b¸o cña “Sreda” t¹i trô së cña h·ng trªn thÕ giíi cã tíi 1,1 tØ ng−êi t«n gi¸o<br /> <br /> th«ng tÊn “RIA Novosti”, chØ cã 1,5% sè kh«ng x¸c ®Þnh, chiÕm 16,3% d©n sè thÕ<br /> <br /> ng−êi ®−îc hái trong cuéc kh¶o s¸t nãi giíi. Theo c¸c t¸c gi¶ cña Pew Research<br /> <br /> r»ng, “hä theo ChÝnh Thèng gi¸o, Center: “NhiÒu ng−êi tù m×nh ®Õn víi<br /> <br /> nh−ng kh«ng thuéc Gi¸o héi ChÝnh nh÷ng quan niÖm t«n gi¸o hay quan<br /> <br /> Thèng gi¸o Nga, còng kh«ng thuéc c¸c niÖm tinh thÇn nµo ®ã (ch¼ng h¹n nh−<br /> <br /> tÝn ®å cùu gi¸o”, cßn 4,1% nãi r»ng, “hä tin vµo Thiªn Chóa, hay tin vµo Tinh<br /> <br /> theo Kit« gi¸o, nh−ng kh«ng coi m×nh ThÇn Vò Trô), trong khi ®ã hä l¹i kh«ng<br /> <br /> lµ tÝn ®å ChÝnh Thèng gi¸o, còng g¾n m×nh víi t«n gi¸o nµy hay t«n gi¸o<br /> kh«ng coi m×nh lµ tÝn ®å C«ng gi¸o hay kh¸c”(6). Còng theo sè liÖu cña Pew<br /> <br /> tÝn ®å Tin Lµnh gi¸o”. 25% ng−êi Nga Research Center, t¹i Hoa Kú “nh÷ng<br /> “tin vµo Thiªn Chóa nh−ng kh«ng theo ng−êi t«n gi¸o kh«ng x¸c ®Þnh” chiÕm<br /> t«n gi¸o nµo”, râ rµng lµ nh÷ng ng−êi 16,4% d©n sè hay 59 triÖu ng−êi; trong sè<br /> kh«ng cã quan hÖ g× víi c¸c tÝn ®å nh÷ng ng−êi lín tuæi, con sè nµy thËm<br /> ChÝnh Thèng gi¸o vµ thËm chÝ víi tÊt chÝ cßn cao h¬n, t−¬ng ®−¬ng 19,6%. ë<br /> c¶ c¸c tÝn ®å Kit« gi¸o nãi chung. Do Ch©u ¢u con sè nµy còng t−¬ng tù. ë<br /> vËy, Gi¸o héi ChÝnh Thèng gi¸o Nga cè §øc, “nh÷ng ng−êi t«n gi¸o kh«ng x¸c<br /> g¾ng xÕp sè ng−êi nµy vµo ®éi ngò c¸c ®Þnh” chiÕm 24,7% d©n sè, cßn ë Ph¸p lµ<br /> tÝn ®å ChÝnh Thèng gi¸o Nga nh»m lµm 28%. V× vËy, con sè 25% “nh÷ng ng−êi<br /> khíp víi kÕt qu¶ mµ Gi¸o héi nµy tin vµo Thiªn Chóa, nh−ng kh«ng tuyªn<br /> mong muèn. Trong tr−êng hîp nµy, c¸c x−ng mét t«n gi¸o cô thÓ nµo” mµ<br /> ®¹i diÖn chÝnh thøc cña Gi¸o héi ChÝnh “Sreda” ë Nga ®−a ra trªn c¬ së nghiªn<br /> Thèng gi¸o Nga, trªn thùc tÕ, ®· kh¼ng cøu ®¸nh gi¸ x· héi “hËu thÕ tôc” cho<br /> ®Þnh r»ng, mét bé phËn rÊt lín ng−êi thÊy kÕt qu¶ nµy thùc sù t−¬ng ®ång víi<br /> Nga (kho¶ng mét phÇn ba), trong c¸c t×nh h×nh hiÖn nay ë Ch©u ¢u vµ B¾c Mü.<br /> cuéc ®iÒu tra x· héi häc ®· coi m×nh lµ<br /> Con sè ng−êi Nga lµ tÝn ®å thùc sù cña<br /> nh÷ng con chiªn cña Gi¸o héi, trong<br /> ChÝnh Thèng gi¸o Nga, nh÷ng ng−êi<br /> khi ®ã b¶n th©n nh÷ng ng−êi nµy l¹i<br /> tuyªn bè: “T«i theo ChÝnh Thèng gi¸o vµ<br /> kh«ng nhËn m×nh lµ tÝn ®å ChÝnh<br /> Thèng gi¸o hay tÝn ®å Kit« gi¸o. 6. TrÝch theo: Website ®> dÉn<br /> NguyÔn V¨n Dòng. TÝn ®å ChÝnh Thèng gi¸o… 73<br /> thuéc vÒ Gi¸o héi ChÝnh Thèng gi¸o n−íc nµy. Trong sè 5% nãi trªn, nhãm tÝn<br /> Nga”, theo c¸c sè liÖu ®iÒu tra x· héi häc ®å trong ®é tuæi trªn 65 chiÕm tØ lÖ cao<br /> cña tæ chøc “Sreda” lµ kh«ng lín. ChØ cã nhÊt, trong ®é tuæi ®é tuæi tõ 50 ®Õn 64<br /> 4% trong sè hä ®Õn nhµ thê x−ng téi víi ®øng vÞ trÝ thø hai, trong ®é tuæi tõ 35<br /> linh môc mçi th¸ng Ýt nhÊt mét lÇn, 5% ®Õn 49 ®øng vÞ trÝ thø ba, trong ®é tuæi<br /> tham gia vµo sinh ho¹t céng ®ång cña tõ 25 ®Õn 34 ®øng vÞ trÝ thø t−, cßn trong<br /> gi¸o xø, 8% ®äc S¸ch Phóc ¢m. Theo ®é tuæi tõ 18 ®Õn 24 th× kh«ng cã ng−êi<br /> Vakhtang Kipshidze, tõ sè liÖu cña c¸c nµo. Tr−íc ®ã, n¨m 1961, ng−êi C«ng gi¸o<br /> cuéc nghiªn cøu kh¸c cho thÊy, “…con sè ë Ph¸p chiÕm tíi 92% d©n sè, trong sè ®ã<br /> 3-5% ®−îc biÕt ®Õn lµ sè ng−êi ®i lÔ nhµ 35% tham dù Th¸nh LÔ Chóa NhËt h»ng<br /> thê sèng ®êi sèng t«n gi¸o trän vÑn”(7). tuÇn. Sau thêi ®iÓm ®ã, ®øc tin t«n gi¸o<br /> cña ng−êi d©n Ph¸p ®· suy gi¶m m¹nh.<br /> Theo c¸c kÕt luËn cña tæ chøc “Sreda”,<br /> trong sè c¸c tÝn ®å ChÝnh Thèng gi¸o T×nh h×nh t−¬ng tù còng x¶y ra ë n−íc<br /> Nga, so víi ®é tuæi trung b×nh cña ng−êi Nga. §øc tin t«n gi¸o vÉn ®−îc duy tr×<br /> d©n c¶ n−íc, sè tÝn ®å tõ 60 tuæi trë lªn trong phÇn lín nh÷ng ng−êi cao tuæi ®·<br /> chiÕm tØ lÖ cao nhÊt, cßn sè tÝn ®å ë ®é h×nh thµnh nh©n c¸ch tõ h¬n nöa thÕ kØ<br /> tuæi tõ 18 ®Õn 30 chiÕm tØ lÖ thÊp tr−íc, mÆc dï t¹i thêi ®iÓm ®ã ë n−íc Nga,<br /> nhÊt. C¸c sè liÖu nµy còng t−¬ng tù nh− chñ nghÜa v« thÇn triÖt ®Ó ®ang ngù trÞ.<br /> c¸c sè liÖu ë c¸c n−íc Ph−¬ng T©y hiÖn Cßn hiÖn nay, khi tù do tÝn ng−ìng, t«n<br /> nay. Theo kÕt qu¶ cña cuéc kh¶o s¸t do gi¸o ®ang hiÖn diÖn kh¾p mäi n¬i trªn ®Êt<br /> ViÖn D− luËn x· héi Ph¸p (Institut n−íc Nga, nhiÒu dù ¸n trïng tu, x©y míi<br /> Francais d'Opinion Publique, IFOP) tiÕn c¸c nhµ thê ®ang ®−îc triÓn khai trªn quy<br /> hµnh n¨m 2012 cho tê La Croix, mét tê m« lín, sè l−îng c¸c gi¸o phËn còng gia<br /> b¸o C«ng gi¸o ë Ph¸p, ®−îc c«ng bè trªn t¨ng, th× sè l−îng tÝn ®å l¹i ch÷ng l¹i,<br /> La Croix online th¸ng 10 n¨m 2012, hiÖn thËm chÝ cã n¬i cßn gi¶m sót, nhÊt lµ<br /> nay chØ cã 5% ng−êi C«ng gi¸o Ph¸p trong giíi trÎ. §©y còng lµ hiÖn t−îng<br /> tham dù Th¸nh LÔ Chóa NhËt h»ng tuÇn, chung ë c¸c n−íc Ch©u ¢u Kit« gi¸o./.<br /> trong khi ®ã sè tÝn ®å C«ng gi¸o Ph¸p ®·<br /> chÞu phÐp röa téi chiÕm tíi 80% d©n sè 7. TrÝch theo: Website ®> dÉn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 73<br />