Tình hình sử dụng khối hồng cầu ở bệnh nhân Thalassemia tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương giai đoạn 2021-2022

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thalassemia là một nhóm rối loạn tổng hợp hemoglobin tạo nên bất thường về huyết sắc tố và gây ra tình trạng thiếu máu ở bệnh nhân. Truyền khối hồng cầu (KHC) thường xuyên là một biện pháp điều trị cơ bản góp phần tăng hiệu quả điều trị và chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Bài viết mô tả tình hình sử dụng KHC ở bệnh nhân Thalassemia tại Trung tâm Thalassemia - Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương giai đoạn 2021-2022

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tình hình sử dụng khối hồng cầu ở bệnh nhân Thalassemia tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương giai đoạn 2021-2022

KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC – TRUYỀN MÁU - GHÉP TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU TÌNH HÌNH SỬ DỤNG KHỐI HỒNG CẦU Ở BỆNH NHÂN THALASSEMIA TẠI VIỆN HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU TRUNG ƯƠNG GIAI ĐOẠN 2021-2022 Hoàng Thị Huyền1, Nguyễn Hà Thanh1,2, Nguyễn Thị Thu Hà2, Hoàng Thị Thanh Nga2 TÓM TẮT 24 lần vào viện. Tỉ lệ bệnh nhân truyền trên 10 đơn Thalassemia là một nhóm rối loạn tổng hợp vị KHC/năm chiếm 52,5%, truyền từ 5 – 10 đơn hemoglobin tạo nên bất thường về huyết sắc tố vị/năm chiếm 30,4% và có 17,1% số bệnh nhân và gây ra tình trạng thiếu máu ở bệnh nhân. truyền dưới 5 đơn vị/năm. Tỉ lệ bệnh nhân truyền Truyền khối hồng cầu (KHC) thường xuyên là máu hòa hợp kháng nguyên hồng cầu ngoài hệ một biện pháp điều trị cơ bản góp phần tăng hiệu ABO, Rh(D) chiếm tới 20,1%. Tỉ lệ sử dụng máu quả điều trị và chất lượng cuộc sống cho bệnh theo các tháng của năm 2021 có xu hướng dao nhân. Tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung động lớn giữa các tháng (do tình hình bệnh Ương và một số bệnh viện đa khoa, số lượng đơn COVID-19), trong khi đó năm 2022 có xu hướng vị KHC được dùng cho bệnh nhân Thalassemia ổn định và cao hơn năm 2021. chiếm tỉ lệ cao trong tổng số đơn vị KHC đã Từ khóa: Thalassemia, truyền máu. dùng tại bệnh viện. Mục tiêu: mô tả tình hình sử dụng KHC ở bệnh nhân Thalassemia tại Trung SUMMARY tâm Thalassemia - Viện Huyết học – Truyền máu STUDY OF RED BLOOD CELL Trung ương giai đoạn 2021-2022. Đối tượng: TRANSFUSION IN THALASSEMIA 1.934 bệnh nhân được chẩn đoán xác định PATIENTS IN THE NATIONAL Thalassemia và điều trị truyền máu tại Trung tâm INSTITUTE OF HEMATOLOGY AND Thalassemia, Viện Huyết học – Truyền máu BLOOD TRANSFUSION DURING Trung Ương từ tháng 01/2021 đến tháng 2021-2022 12/2022. Phương pháp nghiên cứu: mô tả cắt Thalassaemia is a group of hemoglobin ngang, hồi cứu. Kết quả: Tổng số KHC đã sử synthesis disorders that cause hemoglobin dụng trong 24 tháng là 43.509 đơn vị (tương abnormalities and cause anemia in patients. đương 14.554.500 ml), trung bình sử dụng 1.813 Regular blood transfusions are a basic treatment đơn vị trong 1 tháng và 1,8 đơn vị/1 bệnh nhân/1 for Thalassemia patients, helping to increase the effectiveness of treatment and quality of life for patients. At the National Institute of Hematology 1 Trường Đại học Y Hà Nội and Blood Transfusion and some general 2 Viện Huyết học - Truyền máu Trung Ương hospitals, the number of red blood cell units used Chịu trách nhiệm chính: Hoàng Thị Huyền for Thalassemia patients accounts for a high ĐT: 0961876366 proportion of the total number of red blood cell Email: huyenhuyentb@gmail.com units used at the hospitals. Objective: To Ngày nhận bài: 01/8/2023 describe the use of blood and blood products in Ngày phản biện khoa học: 31/8/2023 Thalassemia patients at the Thalassemia Center, Ngày duyệt bài: 29/9/2023 202
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2023 in the National Institute of Hematology and nên việc lựa chọn đơn vị KHC phù hợp với Blood Transfusion during 2021-2022. Subjects: bệnh nhân là điều rất quan trọng. Tại Viện 1934 patients with confirmed Thalassemia Huyết học - Truyền máu Trung Ương và một diagnosis and transfusion therapy at the số bệnh viện đa khoa, số lượng đơn vị KHC Thalassemia Center from 01/2021 to 12/2022. Methods: Cross-sectional, and retrospective được dùng cho bệnh nhân Thalassemia study. Results: The total number of blood units chiếm tỉ lệ cao trong tổng số đơn vị KHC đã used in 24 months was 43,509 units (equivalent dùng tại bệnh viện. to 14,554,500 ml), with the average use of 1,813 Do đó, chúng tôi thực hiện nghiên cứu units in 1 month, and 1,8 units/1 patient/1 này nhằm mục tiêu khảo sát tình hình sử admission. The rate of patients who transfused dụng KHC ở bệnh nhân Thalassemia tại Viện more than 10 blood units/year accounted for Huyết học – Truyền máu Trung Ương giai 52.5%, the transfusion rate of 5 - 10 units/year đoạn 2021-2022. accounted for 30.4%, and 17.1% of patients transfused less than 5 units/year. The proportion of patients with phenotype-matched blood II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU transfusion accounted for 20.1%. The rate of 2.1. Đối tượng nghiên cứu blood use by months in 2021 fluctuated greatly 1.934 bệnh nhân được chẩn đoán xác between months (due to the impact of COVID- định Thalassemia và điều trị truyền máu liên 19), while in 2022, blood use was stable and tục cả 02 năm 2021 và 2022 tại Trung tâm gradually increased towards the end of the year. Thalassemia, Viện Huyết học – Truyền máu Keywords: Thalassemia, blood transfusion. Trung Ương. 2.2. Phương pháp nghiên cứu I. ĐẶT VẤN ĐỀ Thiết kế nghiên cứu: mô tả cắt ngang, Thalassemia là một trong những bệnh lý hồi cứu. đơn gen phổ biến nhất trên toàn Thế Giới với Thời gian nghiên cứu: từ tháng 01/2021 khoảng 1-5% dân số toàn cầu là người mang đến tháng 12/2022. gen Thalassemia, tạo nên bất thường về Mẫu và cách chọn mẫu: chọn mẫu toàn huyết sắc tố, làm giảm chất lượng hồng cầu, bộ, tất cả các bệnh nhân Thalassemia được gây ra tình trạng thiếu máu ở bệnh nhân5. điều trị truyền máu liên tục trong 02 năm Truyền khối hồng cầu (KHC) thường xuyên 2021 và 2022. là một biện pháp điều trị cơ bản cho bệnh Xử lý số liệu: Bằng phương pháp thống nhân Thalassemia, giúp điều chỉnh tình trạng kê y học, sử dụng phần mềm SPSS 20.0. thiếu máu, hạn chế một số biến chứng, từ đó Đạo đức nghiên cứu: Các thông tin về góp phần tăng hiệu quả điều trị và chất lượng bệnh nhân được bảo mật, chỉ sử dụng cho cuộc sống cho người bệnh. Bên cạnh đó, mục đích nghiên cứu. bệnh nhân Thalassemia truyền máu nhiều lần 203
KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC – TRUYỀN MÁU - GHÉP TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Bảng 1. Phân bố đối tượng nghiên cứu theo nhóm tuổi và thể bệnh Alpha- Beta -Thalassemia Beta -Thalassemia Beta-Thalassemia/ Thalassemia nặng trung bình HbE Số bệnh nhân 252 390 112 1180 Tỉ lệ (%) 13,0% 20,2% 5,8% 61,0% Tuổi (trung vị) 33 (18-48) 11 (7-15) 27 (12-41) 21 (12-33) Nhận xét: Độ tuổi trung vị của đối tượng nghiên cứu là 19 tuổi. Thể bệnh Alpha-Thal chiếm 13% với tuổi trung vị là 33, thể Beta-Thalassemia mức độ nặng chiếm 20,2% với độ tuổi trung vị là 11, không có bệnh nhân nào trên 50 tuổi, thể Beta-Thalassemia/HbE chiếm 61% với độ tuổi trung vị là 21. Bảng 2. Đặc điểm nhóm máu hệ ABO, Rh (D) Số bệnh nhân Số đơn vị máu truyền (n= 1.934) (n= 43.509) Nhóm máu n Tỉ lệ (%) n Tỉ lệ (%) A 378 19,5 8.803 20,2 B 603 31,2 13.206 30,4 ABO AB 121 6,3 2.745 6,3 O 832 43,0 18.755 43,1 Rh âm 5 0,3 80 0,2 Rh (D) Rh dương 1.929 99,7 43.429 99,8 Tổng 1.934 100 43.509 100 Nhận xét: Tỉ lệ bệnh nhân có nhóm máu A, B, AB và O lần lượt là 19,5%, 31,2%, 6,3% và 43%, tương đồng với tỉ lệ nhóm máu ABO của số đơn vị máu truyền lần lượt là 20,2%, 30,4%, 6,3%, 43,1%. Tỉ lệ bệnh nhân có nhóm máu Rh (D) âm là 0,3%. Bảng 3. Đặc điểm số đơn vị máu đã sử dụng trong 2 năm Đặc điểm Năm 2021 Năm 2022 Tổng 2 năm Tổng số đơn vị máu truyền (đơn vị) 19.205 24.304 43.509 Tổng thể tích máu truyền (ml) 6.370.600 8.183.900 14.554.500 Trung bình số đơn vị máu truyền/tháng (đơn vị/tháng) 1.600 ± 590 2.025 ± 386 1.813 ± 317 Số đơn vị máu/ bệnh nhân/ năm (trung vị) 9 (5-13) 12 (7-17) 11 (7-15) Trung bình số lần vào viện/năm 6±3 7±4 7±3 Trung bình số đơn vị máu truyền /1 bệnh nhân/1 lần 1,9 ± 0,9 1,8 ± 0,8 1,8 ± 0,7 vào viện (đơn vị/bệnh nhân/lần) Nhận xét: Tổng số đơn vị máu đã sử dụng trong 24 tháng là 43.509 đơn vị (tương đương 14.554.500 ml), trung bình sử dụng 1.813 đơn vị trong 1 tháng. Trung bình mỗi bệnh nhân đã truyền 09 đơn vị trong năm 2021 và 12 đơn vị trong năm 2022, tương đương 1,8 đơn vị/1 bệnh nhân/1 lần vào viện. 204
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2023 Biểu đồ 1. Phân bố đơn vị máu truyền theo tháng Nhận xét: Số đơn vị KHC được sử dụng theo các tháng của năm 2021 dao động, thấp nhất ở tháng 8/2021. Năm 2022, có xu hướng sử dụng máu tăng dần về cuối năm. Bảng 4. Nhu cầu truyền máu theo thể bệnh trong 1 năm cho một bệnh nhân (n=1.934) Số đơn vị máu truyền Thể bệnh ≤5 6-10 >10 Trung vị n 113 84 55 Alpha-Thalassemia 6 (4-10) Tỉ lệ % 44,8 33,3 21,8 n 29 87 274 Beta-Thalassemia nặng 13 (9-17) Tỉ lệ % 7,4 22,3 70,3 Beta-Thalassemia trung n 42 38 32 7 (4-11) bình Tỉ lệ % 37,5 33,9 28,6 n 147 378 655 Beta-Thalassemia /HbE 11 (8-15) Tỉ lệ % 12,5 32,0 55,5 n 331 587 1.016 Tổng 11 (7-15) Tỉ lệ % 17,1 30,4 52,5 Nhận xét: Trong 1.934 bệnh nhân, tỉ lệ Thalassemia (44,8%). Trung vị số đơn vị bệnh nhân truyền trên 10 đơn vị máu/năm máu đã truyền trong 1 năm cho 1 bệnh nhân chiếm 52,5%, trong đó tỉ lệ này chiếm cao của nhóm Alpha-Thalassemia, Beta- nhất (70,3%) ở nhóm bệnh nhân Beta- Thalassemia mức độ trung bình, Beta- Thalassemia mức độ nặng. Có 17,1% số Thalassemia mức độ nặng, Beta- bệnh nhân truyền dưới 5 đơn vị/năm, tỉ lệ Thalassemia/HbE lần lượt là 6; 7; 13 và 11 này cao nhất ở nhóm bệnh nhân Alpha- đơn vị. 205
KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC – TRUYỀN MÁU - GHÉP TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU Bảng 5: Tỉ lệ truyền KHC hòa hợp phenotype Hòa hợp phenotype Hòa hợp ABO, Rh(D) Tổng số n Tỉ lệ % n Tỉ lệ % n Tỉ lệ % Số bệnh nhân 618 32,0 1.316 68,0 1.934 100 Số đơn vị KHC 8.763 20,1 34.746 79,9 43.509 100 Nhận xét: Tỉ lệ chế phẩm KHC hòa hợp sử dụng chế phẩm máu tại bệnh viện Bạch phenotype chiếm 20,1%. Tỉ lệ bệnh nhân Mai 2016-2017 với kết quả tỉ lệ nhóm O được truyền KHC hòa hợp phenotype chiếm chiếm 44,56%, nhóm A chiếm 20,27%, 32%. nhóm B chiếm 29,19% và nhóm AB chiếm 5,98%2. IV. BÀN LUẬN Bảng 3 và biểu đồ 1 cho thấy tổng số đơn Kết quả nghiên cứu trên 1.934 bệnh nhân vị KHC đã sử dụng trong 24 tháng là 43.509 được chẩn đoán xác định Thalassemia và đơn vị (tương đương 14.554.500 ml), trung điều trị truyền máu liên tục trong 02 năm bình sử dụng 1.813 đơn vị trong 1 tháng. 2021 và 2022 tại Trung tâm Thalassemia, Mỗi bệnh nhân trung bình đã được truyền 09 Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương đơn vị trong năm 2021 và 12 đơn vị trong cho thấy độ tuổi trung vị của bệnh nhân là năm 2022. Tổng số đơn vị máu truyền, tổng tương đối trẻ (19 tuổi), trong đó bệnh nhân thể tích máu truyền, tổng số đơn vị máu Beta-Thalassemia mức độ nặng có độ tuổi truyền/tháng và thể tích máu truyền trung thấp nhất (11 tuổi), cao nhất là nhóm bệnh bình/1 bệnh nhân /1 lần vào viện của năm nhân Alpha-Thalassemia (33 tuổi) (bảng 1). 2022 cao hơn so với năm 2021. Điều này là Khi khảo sát đặc điểm nhóm máu ABO do trong năm 2021, có nhiều đợt giãn cách và Rh (D) của các đơn vị KHC đã truyền xã hội để phòng chống dịch COVID-19 nên (bảng 2), chúng tôi thấy tỉ lệ các đơn vị KHC rất nhiều bệnh nhân không thể đến bệnh viện nhóm O, A, B và AB lần lượt là 43,1%, điều trị được. Năm 2022, tình hình dịch bệnh 30,4%, 20,2%, 6,3% và Rh(D) dương là COVID-19 được ổn định nên bệnh nhân đến 99,8%. Tỉ lệ này cũng tương đồng với tỉ lệ viện với tần suất đều hơn. nhóm máu của bệnh nhân. Kết quả này là Kết quả ở bảng 1 và bảng 4 cho thấy phù hợp với đặc điểm phân bố nhóm máu trong 1.934 bệnh nhân, số bệnh nhân Beta- trong cộng đồng với tỉ lệ nhóm O chiếm Thalassemia/HbE chiếm tỉ lệ cao nhất (61%), 41,33%, nhóm B chiếm 34,13%, nhóm A sau đó đến Beta-Thalassemia mức độ nặng chiếm 21,62%, nhóm AB chiếm 2,92%, tỉ lệ (20,2%), Alpha-Thalassemia (13%) và Beta- Rh (D) dương và âm chiếm tỉ lệ lần lượt là Thalassemia mức độ trung bình (5,8%). Tính 99,9% và 0,1%. Kết quả nghiên cứu của chung, có 52,5% số bệnh nhân truyền trên 10 chúng tôi cũng tương đồng với nghiên cứu đơn vị máu/năm, ở nhóm Beta-Thalassemia của Nguyễn Thị Huyên (2017) khi phân tích mức độ nặng thì tỉ lệ này là 70,3%. Đối với 206
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2023 thể bệnh Beta-Thalassemia/HbE, do đặc bệnh máu và Hoàng Thị Thanh Nga (2021) ở điểm bệnh rất đa dạng với mức độ biểu hiện 142 bệnh nhân Thalassemia đều cho thấy lâm sàng từ nặng đến trung bình và nhẹ, do việc truyền máu hòa hợp phenotype đã góp vậy tỉ lệ bệnh truyền dưới 6 đơn vị/năm phần tăng hiệu quả truyền máu, hạn chế tai chiếm 17,1%, truyền từ 6-10 đơn vị/năm là biến nên giảm được nhu cầu truyền máu cho 30,4% và truyền trên 10 đơn vị/năm là bệnh nhân1,3. Hơn nữa, Liên đoàn 52,5%. Theo khuyến cáo của Liên đoàn Thalassemia Thế giới (TIF) năm 2021 cũng Thalassemia Thế giới (TIF), với bệnh nhân khuyến cáo trước khi bắt đầu điều trị truyền Thalassemia mức độ nặng, nên duy trì Hb máu, bệnh nhân nên được xác định kháng trước truyền là 95 – 105g/l và tần suất truyền nguyên hồng cầu tối thiểu là các kháng máu 2 – 5 tuần; với bệnh nhân thể không phụ nguyên của hệ ABO, hệ Rh (D,C, c, E, e) và thuộc truyền máu (chủ yếu là Alpha- Kell (K), để tránh sinh kháng thể bất thường Thalassemia, Beta-Thalassemia/ HbE, Beta- chống lại các kháng nguyên này4. Thalassemia mức độ trung bình) thì chỉ Chúng tôi hy vọng rằng, kết quả nghiên truyền máu trong những thời điểm, khi có cứu này có thể giúp các bệnh viện điều trị những biến chứng nhất định4. Qua nghiên nhiều bệnh nhân Thalassemia có thêm căn cứ cứu này cũng cho thấy nhu cầu truyền máu để lập kế hoạch đảm bảo cung cấp đủ máu của các thể bệnh có sự khác biệt khá rõ ràng. cho bệnh nhân Thalassemia, đặc biệt quan Kết quả ở bảng 5 cho thấy tỉ lệ chế phẩm tâm đến việc truyền máu hòa hợp phenotype KHC hòa hợp phenotype chiếm 20,1% tổng cho những bệnh nhân Thalassemia phụ thuộc số chế phẩm KHC và tỉ lệ bệnh nhân được truyền máu. truyền KHC hòa hợp phenotype chiếm tới 32%. Truyền máu hòa hợp phenotype được V. KẾT LUẬN áp dụng cho những bệnh nhân đã có kháng Qua kết quả và bàn luận ở trên, chúng tôi thể bất thường hoặc dự phòng việc sinh rút ra một số kết luận sau: kháng thể bất thường ở những bệnh nhân - Tổng số đơn vị máu đã sử dụng trong phải truyền máu nhiều lần. Hiện nay, tại 24 tháng là 43.509 đơn vị, trung bình 1.813 Viện Huyết học - Truyền máu Trung Ương đơn vị trong 1 tháng và 1,8 đơn vị/1 bệnh đã sàng lọc được 20 kháng nguyên của 08 hệ nhân/1 lần vào viện. nhóm máu hồng cầu. Ở các bệnh nhân - Tỉ lệ nhóm máu ABO, Rh(D) của các Thalassemia, việc phải truyền nhiều đơn vị đơn vị máu sử dụng cho bệnh nhân phù hợp máu trong thời gian dài sẽ dẫn đến nguy cơ với đặc điểm phân bố nhóm máu trong cộng sinh các kháng thể bất thường do bất đồng đồng. nhóm máu ngoài hệ ABO và làm giảm hiệu - Tỉ lệ bệnh nhân truyền trên 10 đơn vị lực của truyền máu. Nghiên cứu của Vũ Đức máu/năm chiếm 52,5%. Số đơn vị máu trung Bình và cộng sự (2018) trên 234 bệnh nhân bình bệnh nhân Beta-Thalassemia mức độ 207
KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC – TRUYỀN MÁU - GHÉP TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU nặng, Beta-Thalassemia/ HbE, Beta- abo ở bệnh nhân được truyền máu tại bệnh Thalassemia mức độ trung bình và Alpha- viện Bạch Mai. Đại học Y Hà Nội; 2017. Thalassemia mỗi năm lần lượt là 13, 11, 07 3. Vũ Đức Bình, Bùi Thị Mai An, Hoàng Thị và 06 đơn vị/năm. Thanh Nga. Nghiên cứu truyền máu hòa hợp - Có 32% bệnh nhân Thalassemia được kháng nguyên nhóm máu cho bệnh nhân có kháng thể bất thường tại Viện Huyết học - truyền máu hòa hợp phenotype. Khối hồng Truyền máu Trung Ương 2011-2015. Tạp chí cầu hòa hợp phenotype chiếm 20,1% tổng số Y học Việt Nam. 2018:201-208. đơn vị khối hồng cầu đã sử dụng. 4. Cappellini MD, Cohen A, Porter J, Taher TÀI LIỆU THAM KHẢO A, Viprakasit V, eds. Guidelines for the Management of Transfusion Dependent 1. Hoàng Thị Thanh Nga. Nghiên cứu hiệu Thalassaemia (TDT). 3rd ed. Thalassaemia quả truyền máu hòa hợp một số kháng International Federation; 2014. Accessed nguyên nhóm máu hồng cầu ở bệnh nhân July 11, 2023. thalassemia tại Viện Huyết học - Truyền máu 5. Modell B, Darlison M. Global epidemiology Trung ương. Đại học Y Hà Nội; 2022. of haemoglobin disorders and derived service 2. Nguyễn Thị Huyên. Nghiên cứu một số đặc indicators. Bull World Health Organ. điểm sự dụng máu, chế phẩm máu theo nhóm 2008;86(6):480-487. 208