Tình hình sử dụng thẻ bảo hiểm y tế tự nguyện của người dân tại huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, năm 2008

| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> Tình hình söû duïng theû baûo hieåm y teá töï nguyeän<br /> cuûa ngöôøi daân taïi huyeän Tieân Du,<br /> tænh Baéc Ninh, naêm 2008<br /> Nahria Ka Sum (*); Löông Ngoïc Khueâ (**); Nguyeãn Thanh Höông(***)<br /> <br /> Trieån khai Baûo hieåm Y teá töï nguyeän (BHYTTN) laø moät trong nhöõng bieän phaùp quan troïng ñeå tieán tôùi<br /> BHYT toaøn daân. Nghieân cöùu naøy ñöôïc tieán haønh naêm 2008 taïi huyeän Tieân Du, tænh Baéc Ninh nhaèm:<br /> (1) Moâ taû tình hình söû duïng theû BHYTTN; (2) Moâ taû thaùi ñoä cuûa ngöôøi coù theû vôùi BHYTTN vaø ñaùnh<br /> giaù nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên cuûa vieäc trieån khai BHYTTN taïi huyeän Tieân Du.<br /> Nghieân cöùu söû duïng phöông phaùp moâ taû caét ngang (ñònh löôïng keát hôïp ñònh tính). Soá lieäu thu thaäp töø<br /> phoûng vaán baèng boä caâu hoûi vôùi taát caû 330 ngöôøi daân coù theû BHYTTN taïi 3 xaõ coù möùc soáng khaù, trung<br /> bình vaø ngheøo cuûa huyeän vaø phoûng vaán saâu 7 caùn boä laõnh ñaïo vaø tröôûng traïm y teá xaõ. Xöû lyù soá lieäu<br /> baèng phaàn meàm SPSS 15.0. Keát quaû cho thaáy ngöôøi coù theû chuû yeáu laø nöõ vôùi chæ hôn 10% töï ñaùnh giaù<br /> mình laø khoûe maïnh. Ngöôøi coù theû coù möùc thu nhaäp trung bình keùm hôn so vôùi cuûa toaøn huyeän. Coù tôùi<br /> 30% khoâng söû duïng theû BHYTTN ñeå khaùm chöõa beänh (KCB) taïi cô sôû y teá khi bò oám, vaø chöa ñeán<br /> 20% söû duïng dòch vuï ôû Traïm y teá xaõ. Coù 28,8% ngöôøi ñaõ söû duïng theû gaëp khoù khaên, bao goàm: chôø<br /> ñôïi laâu, thieáu thuoác, trang thieát bò keùm, thuû tuïc thanh toaùn phieàn haø, qui trình ñeå tham gia baûo hieåm<br /> phöùc taïp, thaùi ñoä phuïc vuï cuûa caùn boä y teá chöa nhieät tình … Maëc duø ngöôøi daân coù uûng hoä BHYTTN<br /> nhöng chöa cao (chöa tôùi 50%) vaø chöa nhaát quaùn do hieåu bieát cuûa hoï veà baûo hieåm coøn khaù lô mô vaø<br /> thaäm chí coøn raát sai leäch. Khoâng coù söï khaùc bieät veà thaùi ñoä ñoái vôùi BHYTTN cuûa nhöõng ngöôøi ñang<br /> tham gia baûo hieåm ôû 3 xaõ tham gia nghieân cöùu.<br /> Caàn quan taâm ñaàu tö cho y teá tuyeán cô sôû ñeå naâng cao chaát löôïng KCB. Tieáp tuïc caûi thieän qui ñònh<br /> veà BHYTTN ñeå taïo ñieàu kieän thuaän tieän cho ngöôøi daân tham gia vaø söû duïng theo quyeàn lôïi chính ñaùng<br /> cuûa hoï. Taêng cöôøng coâng taùc tuyeân truyeàn ñeå ngöôøi daân hieåu roõ lôïi ích vaø ñeå môû roäng ñoái töôïng tham<br /> gia ñeán caùc nhoùm coù kinh teá khaù vaø nhöõng ngöôøi khoûe maïnh.<br /> Töø khoùa: Baûo hieåm y teá töï nguyeän, söû duïng dòch vuï y teá,Traïm y teá xaõ<br /> <br /> Situational analysis of using voluntary health<br /> insurance cards in Tien Du district, Bac Ninh<br /> province in 2008<br /> Nahria Ka Sum (*), Luong Ngoc Khue (**), Nguyen Thanh Huong (***)<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2010, Soá 15 (15)<br /> <br /> 21<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> Voluntary health insurance (VHI) is one important measure to achieve HI universal coverage. This<br /> study was conducted in 2008 in Tien Du district, Bac Ninh province with following objectives: (1) to<br /> provide a picture of the situation in using VHI cards; (2) to describe the attitude of card holders<br /> toward VHI and assess advantages and difficulties of implementing VHI in Tien Du district.<br /> The study employed a cross-sectional approach with combination of quantitative and qualitative<br /> methods. Data was collected from interviewing 330 VHI card holders in 3 communes with poor,<br /> average and better-off economic levels as well as in-depth interviews held with 7 people who were<br /> local leaders and heads of commune health centres. Then, the data was analyzed by using software<br /> SPSS 15.0. Research findings reveal that the majority of card holders were female, of whom only more<br /> than 10% considered themselves to be healthy. The average income per capita of card holders was<br /> lower than that of the whole district. Up to 30% of card holders did not use their cards when going<br /> to health facilities for examination and treatment. Less than 20% of card holders went to commune<br /> health centres for medical services. Many VHI card holders (28.8%) encountered difficulties when<br /> using the cards, including long waiting time, short of drugs, poor condition of medical equipment,<br /> troublesome procedure of payment and enrolment for VHI, negative attitude of health professionals…<br /> Only less than 50% of people had positive attitude toward VHI and the attitude was not consistent<br /> because their perception of health insurance was not clear and even incorrect. There was no<br /> difference of attitude toward VHI among those living in 3 study communes.<br /> It is necessary to invest more for health care at grassroots level to improve health care quality.<br /> Continuing improvement of VHI procedure and regulations should be made to create favorable<br /> conditions for card holders. Communication activities should be boosted to improve people's<br /> knowledge and attitude toward VHI so that it is possible to increase the number of people enrolling<br /> for VHI, including healthy and better-off people.<br /> Key words: Voluntary health insurance, health care utilization, commune health centre.<br /> <br /> Taùc giaû<br /> (*)<br /> <br /> ThS. Nahria Ka Sum - Trung taâm Truyeàn thoâng Giaùo duïc Söùc khoûe tænh Laâm Ñoàng<br /> <br /> (**)<br /> <br /> TS. Löông Ngoïc Khueâ - Cuïc tröôûng Cuïc Khaùm chöõa beänh - Boä Y teá<br /> <br /> (***) TS. Nguyeãn Thanh Höông - Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá Coâng coäng<br /> <br /> 1. Ñaët vaán ñeà<br /> Baûo hieåm Y teá (BHYT) laø moät trong 4 noäi dung<br /> ñoåi môùi quan troïng cuûa heä thoáng y teá nöôùc ta. Hieän<br /> nay BHYT tieáp tuïc phaùt trieån vaø ñöôïc coi laø moät cô<br /> cheá quan troïng ñeå thöïc hieän muïc tieâu xaây döïng neàn<br /> y teá theo ñònh höôùng coâng baèng vaø hieäu quaû. Ñieàu<br /> leä BHYT Vieät Nam ñaõ ñeà caäp ñeán 2 loaïi hình<br /> BHYT laø baét buoäc vaø töï nguyeän (BHYTTN) [4].<br /> Chuû tröông phaùt trieån BHYTTN goùp phaàn tieán tôùi<br /> BHYT toaøn daân ñaõ ñöôïc ñöa vaøo Nghò quyeát Ñaïi<br /> hoäi Ñaûng laàn thöù IX vaø Quyeát ñònh 36/CP cuûa<br /> 22<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2010, Soá 15 (15)<br /> <br /> Chính phuû veà ñònh höôùng Chieán löôïc chaêm soùc vaø<br /> baûo veä söùc khoûe nhaân daân naêm 2001 - 2010. Hôn<br /> theá nöõa, baét ñaàu töø ngaøy 1/10/2009, Luaät Baûo hieåm<br /> Y teá ñaõ chính thöùc ñöôïc trieån khai treân caû nöôùc.<br /> Chính saùch khaùm chöõa beänh (KCB) cho ngöôøi coù<br /> theû BHYT taïi tuyeán xaõ ñaõ ñöôïc ban haønh nhaèm taïo<br /> ñieàu kieän thuaän lôïi cho ngöôøi tham gia BHYT trong<br /> vieäc tieáp caän dòch vuï [10].<br /> Maëc duø vaäy moät soá nghieân cöùu cuõng cho thaáy coù<br /> tyû leä khoâng nhoû khoâng haøi loøng vôùi dòch vuï cung caáp<br /> cho ngöôøi coù theû BHYT, ví duï khoâng haøi loøng veà<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> chaát löôïng KCB BHYT laø 20,9%, veà thuû tuïc haønh<br /> chính laø 30,6% [8]. Lyù do caùc hoä gia ñình (HGÑ)<br /> khoâng tieáp tuïc tham gia BHYTTN laø vì khoâng thuaän<br /> tieän khi ñi khaùm chöõa beänh, thaùi ñoä phuïc vuï cuûa<br /> nhaân vieân y teá keùm vaø khoâng coù ngöôøi oám trong quaù<br /> trình tham gia [6].<br /> Tieân Du laø huyeän ñoàng baèng thuoäc tænh Baéc<br /> Ninh, vôùi daân soá 133.247 ngöôøi. BHYTTN baét ñaàu<br /> trieån khai taïi Tieân Du töø naêm 2004, chuû yeáu laø cho<br /> hoäi vieân caùc hoäi, ñoaøn theå. Ñeán naêm 2006 baét ñaàu<br /> trieån khai theâm hình thöùc BHYTTN HGÑ. Soá löôïng<br /> ngöôøi tham gia BHYTTN taêng daàn qua caùc naêm.<br /> Tính ñeán heát naêm 2007, trong toaøn huyeän coù 36.463<br /> ngöôøi tham gia BHYTTN trong ñoù chuû yeáu laø<br /> BHYTTN hoïc sinh sinh vieân (HSSV) (79,3%) vaø<br /> BHYTTN nhaân daân (ND) (20,7%) [1], [2]. Trong<br /> thöïc teá, coâng taùc BHYTTN coøn boäc loä nhieàu haïn cheá<br /> nhö chính saùch chöa ñoàng boä vaø nhaát quaùn, ñoái<br /> töôïng tham gia BHYTTN coøn ít, taäp trung chuû yeáu<br /> ôû ñoái töôïng hoïc sinh [1]. Vieäc taêng soá löôïng ngöôøi<br /> tham gia BHYTTN ñaëc bieät BHYTTN ND laø mong<br /> muoán cuûa heä thoáng baûo hieåm xaõ hoäi. Nghieân cöùu<br /> naøy ñöôïc tieán haønh vaøo naêm 2008 taïi huyeän Tieân<br /> Du, tænh Baéc Ninh nhaèm: (1) Moâ taû tình hình söû<br /> duïng theû Baûo hieåm Y teá töï nguyeän; (2) Moâ taû thaùi<br /> ñoä cuûa ngöôøi coù theû vôùi Baûo hieåm Y teá töï nguyeän<br /> vaø ñaùnh giaù nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên cuûa vieäc<br /> trieån khai loaïi baûo hieåm naøy taïi huyeän Tieân Du.<br /> <br /> 2. Phöông phaùp nghieân cöùu<br /> Thieát keá: Nghieân cöùu moâ taû caét ngang, keát hôïp<br /> ñònh löôïng vaø ñònh tính.<br /> Ñoái töôïng: Ngöôøi daân (18-65 tuoåi) cuûa huyeän<br /> Tieân Du, tænh Baéc Ninh, coù tham gia BHTYTN naêm<br /> 2008. Laõnh ñaïo Baûo hieåm xaõ hoäi huyeän. Laõnh ñaïo<br /> UBND xaõ, Traïm tröôûng TYT xaõ.<br /> Ñòa ñieåm: 03 xaõ cuûa huyeän Tieân Du ñaïi dieän<br /> cho nhoùm xaõ coù möùc soáng khaù, trung bình vaø ngheøo<br /> ñoù laø xaõ Noäi Dueä, Phuù Laâm vaø Hieân Vaân.<br /> Côõ maãu vaø caùch choïn maãu:<br /> Nghieân cöùu ñònh löôïng: Côõ maãu ñeå ñaùnh giaù<br /> tình hình söû duïng theû BHYTTN ñöôïc tính theo coâng<br /> thöùc öôùc tính moät tyû leä trong quaàn theå vôùi heä soá thieát<br /> keá laø 2 do choïn maãu cuïm nhieàu giai ñoaïn. Côõ maãu<br /> cuoái cuøng cuûa nghieân cöùu laø 330 ngöôøi.<br /> Caùch choïn maãu: Choïn maãu cuïm nhieàu giai<br /> ñoaïn. Tuy nhieân, treân thöïc teá cho thaáy soá löôïng<br /> ngöôøi tham gia BHYTTN ôû 3 xaõ chæ vöøa ñuû côõ maãu<br /> <br /> cho nghieân cöùu. Do vaäy, nghieân cöùu ñaõ choïn maãu<br /> toaøn boä. Trong ñoù xaõ ngheøo Hieân Vaân laø 96 ngöôøi,<br /> xaõ Phuù Laâm (kinh teá trung bình) laø 113 ngöôøi vaø xaõ<br /> Noäi Dueä (kinh teá khaù) laø 121 ngöôøi.<br /> Nghieân cöùu ñònh tính: Choïn chuû ñích caùc caùn boä<br /> quaûn lyù vaø cung caáp dòch vuï KCB BHYT ñeå phoûng<br /> vaán saâu theo noäi dung höôùng daãn. Toång soá laø 7<br /> ngöôøi goàm 1 giaùm ñoác BHXH cuûa huyeän, 3 caùn boä<br /> vaên hoùa phuï traùch BHYT vaø 3 traïm tröôûng TYT taïi<br /> 3 xaõ.<br /> <br /> Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu<br /> Nghieân cöùu ñònh löôïng: Phoûng vaán tröïc tieáp<br /> baèng boä caâu hoûi soaïn saün vaø ñaõ ñöôïc phoûng vaán thöû<br /> treân 10 ngöôøi daân taïi 1 xaõ cuûa huyeän Tieân Du tröôùc<br /> khi tieán haønh ñieàu tra treân quaàn theå nghieân cöùu.<br /> Nghieân cöùu ñònh tính: Phoûng vaán saâu döïa treân<br /> baûn höôùng daãn ñöôïc tieán haønh taïi ñòa ñieåm thuaän lôïi<br /> cho ngöôøi tham gia vaø ñöôïc ghi aâm vaø ghi cheùp.<br /> Thang ño ñaùnh giaù thaùi ñoä cuûa ngöôøi daân vôùi<br /> BHYTTN: Söû duïng thang ño Likert (5 möùc: raát<br /> khoâng ñoàng yù ñeán raát ñoàng yù) vôùi 15 caâu hoûi trong<br /> ñoù coù 7 caâu theå hieän thaùi ñoä tích cöïc vaø 8 caâu theå<br /> hieän thaùi ñoä khoâng tích cöïc. Toång soá ñieåm laø töø 15<br /> ñeán 75, ñieåm caøng cao theå hieän thaùi ñoä caøng uûng hoä<br /> BHYTTN.<br /> Phaân tích vaø xöû lyù soá lieäu<br /> Soá lieäu ñònh löôïng: Soá lieäu ñöôïc laøm saïch, nhaäp<br /> baèng phaàn meàm Epidata 3.1. vaø phaân tích baèng<br /> phaàn meàm SPSS15.0, so saùnh ñieåm trung bình veà<br /> thaùi ñoä uûng hoä chính saùch BHYTTN giöõa caùc xaõ<br /> baèng kieåm ñònh ANOVA.<br /> Soá lieäu ñònh tính: Gôõ baêng, maõ hoùa thoâng tin<br /> theo chuû ñeà phuïc vuï muïc tieâu nghieân cöùu.<br /> 3. Keát quaû nghieân cöùu<br /> 3.1. Moät soá thoâng tin chung:<br /> Trong 330 ngöôøi coù theû BHYTTN tham gia<br /> nghieân cöùu tyû leä nöõ chieám tôùi 74,8% vaø chuû yeáu laø<br /> laøm noâng nghieäp (76,1%). Ñoä tuoåi töø 46 ñeán 60 laø<br /> cao nhaát, chieám 34,5%. Trình ñoä hoïc vaán cuûa ñoái<br /> töôïng ñöôïc phoûng vaán chuû yeáu laø trung hoïc cô sôû<br /> (39,4%) vaø tieåu hoïc (34,2%). Xaõ coù kinh teá caøng<br /> khaù thì tyû leä tham gia baûo hieåm caøng cao vaø töông<br /> öùng laø 29,1%; 34,2%; vaø 36,7%. Veà möùc thu nhaäp<br /> bình quaân ñaàu ngöôøi/thaùng, keát quaû cho thaáy coù tôùi<br /> 32,1% thu nhaäp ôû möùc döôùi 200 nghìn ñoàng/thaùng;<br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2010, Soá 15 (15)<br /> <br /> 23<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> 35,5% töø 200 nghìn - 1 trieäu ñoàng/thaùng. Möùc thu<br /> nhaäp naøy nhìn chung coøn thaáp hôn möùc thu nhaäp<br /> bình quaân cuûa huyeän Tieân Du. Coù 33% ngöôøi ñöôïc<br /> phoûng vaán cho raèng söùc khoûe yeáu, 55,2% cho raèng<br /> söùc khoûe bình thöôøng, chæ coù 11,8% cho raèng söùc<br /> khoûe toát.<br /> <br /> 3.2.Tình hình söû duïng theû BHYTTN<br /> Caùc hình thöùc tham gia BHYTTN ñöôïc trieån<br /> khai taïi ñòa phöông: Coù 40,9% soá ngöôøi tham gia<br /> BHYTTN theo hình thöùc caù nhaân, 38,2% theo HGÑ,<br /> theo thaân nhaân ngöôøi lao ñoäng laø 12,7%, coøn caùc<br /> hình thöùc khaùc chieám tyû leä raát thaáp.<br /> Lyù do ngöôøi daân tham gia BHYTTN: chuû yeáu laø<br /> phoøng khi oám ñau (91,5%), ngoaøi ra caùc lyù do khaùc<br /> chieám tyû leä khaù thaáp nhö nhaø coù ngöôøi oám, ñoaøn theå<br /> baét mua töông öùng laø 5,8% vaø 11,8%.<br /> Soá ngöôøi bò oám ñeán cô sôû y teá ñeå KCB trong moät<br /> naêm qua: Keát quaû ñieàu tra 330 ngöôøi coù theû<br /> BHYTTN cho thaáy, töø khi coù theû coù 242 ngöôøi ñaõ bò<br /> oám trong ñoù coù 95,4% tröôøng hôïp ñaõ ñeán cô sôû y teá<br /> KCB. Tyû leä ngöôøi bò oám ñeán beänh vieän huyeän ñeå<br /> KCB chieám tyû leä cao nhaát (47,9%), sau ñoù laø ñeán<br /> beänh vieän tænh (31,0%) vaø tôùi TYT xaõ chæ laø 17,7%.<br /> Söû duïng theû BHYTTN khi ñeán KCB taïi cô sôû y<br /> teá: Maëc duø ña soá ngöôøi daân khi bò oám coù ñeán cô sôû<br /> y teá nhöng coù tôùi 30% trong soá hoï khoâng söû duïng<br /> ñeán theû BHYTTN maø hoï ñang sôû höõu. Lyù do maø hoï<br /> khoâng duøng theû vì cho raèng thuû tuïc haønh chính phöùc<br /> taïp, phaûi chôø ñôïi laâu, nhaân vieân y teá (NVYT) khoâng<br /> nhieät tình, thuoác vaø TTB keùm...<br /> Nhöõng khoù khaên khi söû duïng theû BHYTTN:<br /> trong soá 170 ngöôøi ñaõ duøng theû BHYTTN ñeå ñi<br /> KCB coù tôùi 29,1% gaëp khoù khaên phieàn haø nhöng<br /> chuû yeáu laø taïi beänh vieän tænh vaø trung öông. Khi hoûi<br /> 242 ngöôøi ñaõ ñeán KCB thì coù tôùi 20% coù phaûi noäp<br /> tieàn theâm nhöng coù tôùi gaàn 80% khoâng traû lôøi roõ noäp<br /> tieàn vì lyù do gì.<br /> Tieáp tuïc tham gia BHYTTN khi theû heát haïn:<br /> Trong toång soá 75 ngöôøi traû lôøi seõ khoâng tieáp tuïc<br /> tham gia BHYTTN, caùc lyù do sau ñaõ ñöôïc ñöa ra:<br /> trong thôøi gian coù theû khoâng coù ngöôøi oám chieám<br /> 24%; 8% do kinh teá khoù khaên, 9,3% do chaát löôïng<br /> thuoác, dòch vuï y teá chöa toát, 13,3% do quyeàn lôïi<br /> khoâng ñaûm baûo ...<br /> Ñaùnh giaù cuûa ngöôøi söû duïng ñoái vôùi dòch vuï<br /> KCB BHYTTN: 19,4% cho laø thieáu TTB,vaø tyû leä<br /> khoâng traû lôøi tôùi 34,2%. Coù 6,1% cho laø trình ñoä<br /> 24<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2010, Soá 15 (15)<br /> <br /> chuyeân moân cuûa CBYT khoâng toát, vaø ñeán gaàn 1/3<br /> khoâng traû lôøi caâu hoûi naøy. Gaàn 30% ngöôøi tham gia<br /> nghieân cöùu khoâng coù yù kieán hoaëc cho raèng thaùi ñoä<br /> cuûa NVYT laø chöa nhieät tình. Gaàn ½ khoâng traû lôøi<br /> hoaëc cho raèng thuoác cho KCB BHYTTN laø thieáu.<br /> Coù 47,9% yù kieán ngöôøi daân cho raèng ñeán KCB taïi y<br /> teá cô sôû laø maát nhieàu thôøi gian chôø ñôïi.<br /> <br /> 3.3 Thaùi ñoä cuûa ngöôøi coù theû ñoái vôùi chính<br /> saùch BHYTTN<br /> Thaùi ñoä uûng hoä: Keát quaû phoûng vaán 330 ngöôøi<br /> coù theû BHYTTN cho thaáy 85,8% cho raèng<br /> BHYTTN laø chính saùch xaõ hoäi nhaân ñaïo; 60,6% cho<br /> raèng moïi ngöôøi neân tham gia mua BHYTTN; 84,5%<br /> cho raèng BHYTTN seõ haïn cheá nhöõng ruûi ro veà kinh<br /> teá cho gia ñình neáu coù ngöôøi oám ñau vaø naèm vieän;<br /> 57,6% ngöôøi daân traû lôøi raèng ngöôøi bò beänh naëng thì<br /> BHYT seõ chi traû phaàn lôùn chi phí KCB vaø coù 92,1%<br /> ngöôøi daân saün saøng tham gia BHYTTN cho duø baûn<br /> thaân vaø ngöôøi nhaø khoûe maïnh.<br /> Thaùi ñoä khoâng uûng hoä: Vaãn coù tôùi 51,5% ngöôøi<br /> daân ñöôïc ñieàu tra ñoàng yù vôùi quan ñieåm BHYTTN<br /> laø moät hình thöùc kinh doanh chæ coù lôïi cho Nhaø nöôùc;<br /> 73,3% cho raèng mua BHYT laø laõng phí vì ngöôøi ta<br /> thöôøng ít phaûi ñi khaùm beänh; 67,3% cho raèng ñieàu<br /> kieän ñeå tham gia BHYT nhö hieän nay laø raát khoù; coù<br /> tôùi 47,6% ngöôøi ñöôïc ñieàu tra cho raèng thaùi ñoä cuûa<br /> nhaân vieân y teá chöa thaät ñuùng möïc vôùi ngöôøi beänh<br /> coù theû BHYT; 33,3% ngöôøi traû lôøi phí maø BHYT chi<br /> traû laø khoâng ñaùng keå so vôùi soá tieàn maø ngöôøi ta boû<br /> ra moãi khi KCB vaø ñaëc bieät coù tôùi 85,8% cho raèng<br /> chæ mua BHYT khi oám ñau.<br /> So saùnh ñieåm trung bình veà thaùi ñoä vôùi chính<br /> saùch BHYTN giöõa caùc xaõ: Khoâng coù söï khaùc bieät coù<br /> yù nghóa thoáng keâ giöõa caùc xaõ coù ñieàu kieän kinh teá<br /> khaùc nhau. Ñieåm trung bình veà thaùi ñoä vôùi chính<br /> saùch BHYTTN cuûa ngöôøi daân ôû xaõ ñieàu kieän kinh<br /> teá ngheøo laø 49,6 ñieåm; ôû xaõ coù ñieàu kieän kinh teá<br /> trung bình laø 48,5 ñieåm; ôû caùc xaõ coù kinh teá khaù laø<br /> 48,9 ñieåm (F = 2,11, p>0,05).<br /> 3.4. Moät soá thuaän lôïi, khoù khaên khi söû duïng<br /> dòch vuï KCB BHYTTN taïi huyeän Tieân Du<br /> 3.4.1 Thuaän lôïi<br /> Ngöôøi daân böôùc ñaàu hieåu ñöôïc tính chaát nhaân<br /> ñaïo cuûa BHYT: Khi trieån khai dòch vuï khaùm chöõa<br /> beänh BHYTTN taïi huyeän Tieân Du cuõng coù moät soá<br /> thuaän lôïi. Theo quan ñieåm cuûa phía cung caáp dòch<br /> vuï baûo hieåm: ngöôøi daân thích tham gia BHYT vì<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> phaàn lôùn hoï laø nhöõng ngöôøi ngheøo neân khi tham gia<br /> BHYT seõ ñem laïi nhieàu lôïi ích cho baûn thaân vaø gia<br /> ñình. Ngöôøi daân ñaõ thaáy ñöôïc söï caàn thieát cuûa<br /> BHYT vaø cuõng nhaän thöùc ñöôïc tính chaát nhaân ñaïo<br /> cuûa BHYTTN. Ñaëc bieät vôùi nhieàu ngöôøi daân bò maéc<br /> caùc beänh maïn tính thöôøng xuyeân phaûi söû duïng thuoác<br /> neân coù baûo hieåm y teá seõ giuùp hoï bôùt chuùt khoù khaên<br /> veà tieàn thuoác men vaø tieàn ñi laïi. Beân caïnh ñoù caùc<br /> CBYT tuyeán xaõ ñeàu saün saøng tham gia khaùm chöõa<br /> beänh baûo hieåm cho ngöôøi daân, vì hoï laø ngöôøi cuøng<br /> laøng cuøng xaõ neân cuõng deã daøng giuùp ngöôøi daân tieáp<br /> caän caùc dòch vuï y teá. Hôn nöõa thöïc teá cho thaáy "haàu<br /> heát ngöôøi daân ôû ñaây coù beänh maïn tính neân ngöôøi ta<br /> thích tham gia baûo hieåm" (Tröôûng TYTX xaõ 3). Vì<br /> vaäy, ñaây cuõng laø moät trong nhöõng thuaän lôïi cho vieäc<br /> trieån khai coâng taùc BHYTTN, nhöng ñoàng thôøi cuõng<br /> phaûn aùnh moät thöïc teá laø thöôøng ngöôøi daân khi coù<br /> beänh môùi muoán tham gia baûo hieåm chöù khoâng treân<br /> nguyeân taéc laø chia seû ruûi ro vaø mang tính döï phoøng.<br /> Söï uûng hoä cuûa nhaân daân vaø caùc ñoaøn theå ñòa<br /> phöông: Khi trieån khai BHYT ñoøi hoûi coù söï tham gia<br /> cuûa nhieàu ban ngaønh ñoaøn theå ñòa phöông bao goàm<br /> Lao ñoäng thöông binh xaõ hoäi, y teá vaø chính quyeàn<br /> ñòa phöông vaø ñaëc bieät söï quan taâm cuûa ngöôøi daân.<br /> Caùc caáp chính quyeàn cuõng ñaõ vì quyeàn lôïi cuûa ngöôøi<br /> daân ñeå phoái keát hôïp tuyeân truyeàn cho ngöôøi daân.<br /> Nhö moät caùn boä xaõ ñaõ nhaän ñònh "…UBND xaõ thaønh<br /> laäp Ban chæ ñaïo chaêm soùc söùc khoûe ban ñaàu. Trong<br /> ban chæ ñaïo coù phaân coâng 1 caùn boä phuï traùch veà<br /> BHYTTN. Ban chæ ñaïo thöôøng xuyeân phoái hôïp vôùi<br /> ñaøi phaùt thanh xaõ toå chöùc tuyeân truyeàn, vaän ñoäng<br /> nhaân daân tham gia BHYTTN …" (CB UBND xaõ 2).<br /> Tuy nhieân, ñaây chæ laø quan ñieåm cuûa phía nhaø quaûn<br /> lyù, treân thöïc teá caùch thöùc cuõng nhö phöông phaùp<br /> tuyeân truyeàn coøn haïn cheá, chöa thaät thay ñoåi ñöôïc<br /> nhaän thöùc cuûa ña soá ngöôøi daân.<br /> 3.4.2. Nhöõng khoù khaên<br /> Khoù khaên veà nguoàn löïc (nhaân löïc vaø vaät löïc):<br /> Trong caùc xaõ cuûa huyeän Tieân Du tham gia trieån khai<br /> cung caáp dòch vuï BHYT ñeàu coù khoù khaên veà nguoàn<br /> löïc noùi chung. Caùc xaõ ñeàu thieáu baùc só vì theá haïn cheá<br /> raát nhieàu trong vieäc ñaùp öùng nhu caàu khaùm chöõa<br /> beänh cuûa ngöôøi daân. Beân caïnh ñoù, TTB vaø duïng cuï<br /> y teá cho tuyeán cô sôû coøn quaù ngheøo naøn, coù xaõ chæ<br /> coù oáng nghe vaø maùy ño huyeát aùp. Ngoaøi ra, vieäc<br /> thieáu thuoác cung caáp cho ngöôøi daân caû veà soá löôïng<br /> vaø chuûng loaïi, ñaëc bieät taïi TYT xaõ chæ ñöôïc caáp<br /> thuoác vieân maø khoâng caáp thuoác tieâm. Vì vaäy, thuoác<br /> raát thieáu vaø khoâng ñaûm baûo qui trình ñieàu trò daãn<br /> <br /> ñeán vieäc hieäu quaû ñieàu trò khoâng cao laøm cho phaàn<br /> naøo maát ñi loøng tin cuûa ngöôøi daân tham gia BHYT.<br /> Khoâng chæ coù nhöõng khoù khaên treân nhieàu caùn boä<br /> y teá ñaõ phaøn naøn veà giaù traàn vôùi beänh nhaân<br /> BHYTTN theo qui ñònh coøn quaù thaáp aûnh höôûng raát<br /> nhieàu ñeán vieäc keâ thuoác cho beänh nhaân. "Vì qui<br /> ñònh khoâng cho ñôn quaù 12.000 ñoàng/löôït khaùm neân<br /> raát khoù khaên trong vieäc ñieàu trò cho beänh nhaân coù<br /> theû BHYTTN"; "Ñaõ coù raát nhieàu tröôøng hôïp xaûy ra<br /> ôû xaõ toâi, ví duï nhö coù nhöõng tröôøng hôïp beänh nhaân<br /> bò vieâm pheá quaûn, khi ra khaùm, caáp thuoác chæ ñöôïc<br /> ñoä khoaûng chuïc nghìn 1 laàn khaùm trong 2 - 3 ngaøy,<br /> chöa khoûi beänh ñöôïc. TYT xaõ chæ coù Amoxilin<br /> 0,25g, thöôøng cuoái thaùng laø heát thuoác…" (Tröôûng<br /> TYT xaõ 1).<br /> Khoù khaên veà maët toå chöùc: Toå chöùc trieån khai<br /> hoaït ñoäng cung caáp dòch vuï KCB BHYT cho ngöôøi<br /> daân coøn raát coàng keành, khoâng chæ rieâng ngaønh y teá<br /> maø coøn lieân quan ñeán lao ñoäng thöông binh xaõ hoäi.<br /> Vì vaäy khi tieán haønh thieáu söï ñoàng boä vaø khoâng phuø<br /> hôïp khi phaân coâng traùch nhieäm, ñieàu naøy cuõng laø<br /> moät ñieåm khoù khaên cho vieäc toå chöùc thöïc hieän<br /> BHYTTN. Caùc tröôûng TYT ñeàu phaøn naøn raát nhieàu<br /> veà tieàn boài döôõng khaùm chöõa beänh cho ngöôøi daân<br /> tham gia BHYT. Hoï khoâng ñöôïc nhaän tieàn boài<br /> döôõng trong khi vaãn phaûi laøm ôû caùc tuyeán cô sôû ban<br /> ñaàu laø nhöõng ñieåm ñöôïc ñeà caäp nhieàu nhaát. "Veà<br /> nguyeân taéc khaùm chöõa beänh veà baûo hieåm y teá thì chæ<br /> ñöôïc thanh toaùn 2.000ñ moät caùi phieáu theá naøy<br /> (2000ñ/moät beänh nhaân) nhöng maø treân laïi khoâng<br /> quyeát toaùn cho chuùng toâi. Keå caû tieàn buùt, soå saùch<br /> chuùng toâi ñi phoâtoâ maát tieàn maø treân cuõng khoâng<br /> quyeát toaùn cho…" (Tröôûng TYT xaõ 3).<br /> Ñieàu kieän ñoùng baûo hieåm gaây khoù khaên ñoái vôùi<br /> ngöôøi söû duïng: Neáu nhö khoù khaên thu BHYT naêm<br /> 2007 laø ngöôøi tham gia phaûi mua theo caû hoä gia<br /> ñình thì khoù khaên naêm 2008 laø ñònh möùc thu baûo<br /> hieåm quaù cao so vôùi thu nhaäp cuûa ngöôøi daân. "Naêm<br /> ngoaùi, nhìn chung phaûn aûnh cuûa nhaân daân laø baùn<br /> BHYTTN theo hoä gia ñình neân ngöôøi ta khoù mua,<br /> coøn naêm nay thì mua möùc laø 240.000ñ. Soá tieàn naøy<br /> quaù söùc vôùi nhieàu ngöôøi muoán mua baûo hieåm…"<br /> (Caùn boä UBND xaõ 1). Ñoàng thôøi caùc ñieàu kieän ñeå<br /> ñöôïc mua laø ngaët ngheøo, khoâng deã ñaùp öùng "Khi<br /> baùo caùo vôùi BHYT cuûa huyeän, ngöôøi daân muoán mua<br /> BHYT nhöng khoâng thoûa maõn ñieàu kieän laø treân 10%<br /> soá hoä trong xaõ trôû leân tham gia neân khoâng ñöôïc<br /> mua…" (Caùn boä UBND xaõ 2).<br /> Khoù khaên do dòch vuï y teá gaây khoù deã cho ngöôøi<br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 7.2010, Soá 15 (15)<br /> <br /> 25<br /> <br />