TÍNH SẲN CÓ VÀ HIỆU QUẢ CỦA TÍN DỤNG Ở NÔNG THÔN VIỆT NAM,: BẰNG CHỨNG TỨ ĐIỀU TRA TIẾP CẬN NGUỒN LỰC CỦA HỘ GIA ĐÌNH Ở VIỆT NAM 2006-2008-2010

Chia sẻ: Ad XxC | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

73
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giống như ở các nước khác, tác động của biến đổi khí hậu đang rất được quan tâm ở Việt Nam. Nghiên cứu này phân tích một cách tổng hợp nhất tác động của biến đổi khí hậu đối với Việt Nam đến năm 2050. Các phân tích trong nghiên cứu có ba đặc điểm quan trọng. Thứ nhất, nghiên cứu áp dụng cách tiếp cận cấu trúc từ dưới lên. Các phân tích trong nghiên cứu dựa vào các mô hình cấu trúc kết nối kịch bản khí hậu với các kết quả kinh tế. Thứ hai, cách tiếp...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: TÍNH SẲN CÓ VÀ HIỆU QUẢ CỦA TÍN DỤNG Ở NÔNG THÔN VIỆT NAM,: BẰNG CHỨNG TỨ ĐIỀU TRA TIẾP CẬN NGUỒN LỰC CỦA HỘ GIA ĐÌNH Ở VIỆT NAM 2006-2008-2010

Tính s n có và hi u qu c a tín d ng nông thôn Vi t Nam: B ng ch ng t i u tra Ti p c n ngu n l c c a h gia ình Vi t Nam 2006-2008-2010 Nhóm Nghiên c u Kinh t Phát tri n (DERG) Trư ng i h c T ng h p Copenhagen (UoC) Khoa Kinh t , Trư ng i h c Trinity, Dublin Trung tâm Chính sách Nông nghi p (CAP), Vi n Chi n lư c và Chính sách Phát tri n Nông nghi p và Nông thôn (IPSARD), B Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn, Vi t Nam ư c th c hi n trong khuôn kh Chương trình Phát tri n Nông nghi p và Nông thôn (ARD) i s quán Hoàng gia an M ch t i Vi t Nam
1. Gi i thi u các nư c thu nh p th p, các l a ch n kinh t c a nh ng h nghèo thư ng b h n ch b i s ho t ng không hi u qu c a các th trư ng tài chính a phương (Banerjee và Duflo, 2007). M t v n chính là các h gia ình có th ti p c n các s n ph m tài chính m c nào, c bi t là tài chính chính th c. Ví d , vi c cung c p các kho n vay ư c dùng u tư vào s n xu t có ti m năng d n t i tăng trư ng kinh t v m t dài h n b ng vi c giúp nông dân và các nhà u tư xây d ng các ho t ng kinh t theo quy mô trong s n xu t và t o ra các l i nhu n c n thi t giúp h thoát kh i ói nghèo. t t c các nư c ang phát tri n, ph n ng i n hình i v i kho ng tr ng này trên th trư ng là vi c hình thành các t ch c tài chính vi mô.1 Các t ch c tài chính này, nhi u t ch c ho t ng không vì m c tiêu l i nhu n, ho t ng c p cơ s và cung c p các kho n vay nh cho nh ng ngư i không ti p c n ư c v i các t ch c tài chính chính th c. Các t ch c này cho th y có hi u qu trong nhi u ho t ng nhưng cũng b phê phán khi nó không t i ư c các i tư ng nghèo nh t và cũng không ph i là cách hi u qu v m t chi phí (Cull và c ng s , 2009). M t cách ti p c n thay th kh c ph c th t b i c a các t ch c tài chính chính th c trong vi c cung c p tín d ng cho nh ng ngư i nghèo nh t và d b t n thương nh t là nhà nư c ph i th c hi n vai trò trong vi c b o m ti p c n tín d ng. Vi t Nam, nh n th c v t m quan tr ng c a tín d ng cho các h gia ình nông thôn ư c th hi n rõ ràng trong chính sách c a chính ph liên quan n vi c cung c p tín d ng. Tín d ng chính th c ư c cung c p n các h gia ình các vùng nông thôn thông qua hai ngân hàng nhà nư c chính, Ngân hàng Chính sách xã h i Vi t Nam (VBSP) và Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n nông thôn Vi t Nam (VBARD). Trong khi VBARD ho t ng như m t ngân hàng thương m i, VBSP ho t ng r t gi ng các t ch c tài chính vi mô và ư c xem như m t công c chính sách xã h i quan tr ng cung c p tín d ng n ư c v i ngư i nghèo các vùng nông thôn. Ngân hàng cung c p chương trình cho vay ư c cơ c u v i m c lãi su t tín d ng th p ( ôi khi b ng 0) cho các i tư ng h m c tiêu, bao g m các h nghèo, h b b t l i và b tàn t t.2 Hi u qu c a tín d ng ư c cung c p b i các ngân hàng này ít ư c ánh giá. V m t lý thuy t, chúng tôi kỳ v ng VBSP có hi u qu trong vi c cung c p tín d ng cho các h nghèo nh t, th m chí có th là hi u qu hơn các t ch c tài chính vi mô. Do xác su t c a vi c không tr ư c n nhìn chung có m i quan h âm v i thu nh p và c a c i, các t ch c tài chính chính th c, bao g m c các t ch c tài chính vi mô, không s n lòng cho vay i v i các h nghèo nh t. Tín d ng ư c cung c p thông qua các ngân hàng nhà nư c l n có th s n sàng hơn gánh ch u các r i ro này b i v y các kho n vay này cũng có th ư c xem là m t kho n h tr mang tính xã h i như là m t ph n trong chính sách tái phân ph i r ng hơn. Th c t là tín d ng cũng ư c cung c p như các kho n vay thương m i thông qua VBARD cho th y cơ h i thú v xem xét: (i) m c t ư c c a hai ngân hàng v i các m c tiêu trái ngư c nhau; và (ii) hi u qu c a tín d ng ư c cung c p b i m i ngân hàng trong vi c nâng cao phúc l i c a h . VBSP không ho t ng theo nguyên t c t i a hóa l i nhu n và, v i th c tr ng hi n nay c a mình, VBSP không th ư c xem là có kh năng thanh toán khi các t l lãi su t c a nó th p hơn r t nhi u các m c có th bù p ư c chi phí. Do ó, vi c 1 Morduch (1999) cung c p t ng quan v vi c thành l p các t ch c tài chính vi mô và vai trò c a các t ch c này. 2 Aubert và c ng s . (2009) th o lu n v t m quan tr ng c a vi c t o ra các ng l c úng cho các t ch c tín d ng trong các t ch c tài chính có ư c thông tin v nh ng ngư i vay ti m năng m b o nh ng ngư i vay này ư c l a ch n phù h p v i các m c tiêu chính sách vì ngư i nghèo. Cung c p tín d ng c a chính ph m t cách tr c ti p có th th hi n m t cách hi u qu vai trò này v n còn là v n ang gây tranh cãi.
xem xét m c tín d ng nào là hi u qu cho vi c c i thi n các k t qu phúc l i là c n thi t, c bi t trong i u ki n ngu n v n không n nh. Trong bài vi t này, chúng tôi s d ng b s li u l p c a i u tra Ti p c n ngu n l c c a h gia ình Vi t Nam (VARHS) qua các năm 2006, 2008 và 2010 xem xét: (i) các y u t quy t nh n vi c ti p c n tín d ng t các ngu n khác nhau; và (ii) hi u qu c a các kho n tín d ng t ư c t các ngu n khác nhau n phúc l i và sinh k c a các h gia ình nông thôn. Có nhi u v n c n ph i ư c xem xét hi u rõ vai trò c a các th trư ng tín d ng các vùng nông thôn. Th nh t, chúng tôi kỳ v ng r ng các h nghèo nh t b lo i tr kh i các t ch c tài chính chính th c và b i v y h ph thu c nhi u vào các ngu n tín d ng không chính th c hơn là các h không nghèo. N u các ngu n không chính th c hi u qu trong vi c cung c p tín d ng cho nh ng ngư i không th ti p c n ư c v i các ngu n tín d ng chính th c, và cũng hi u qu trong vi c c i thi n phúc l i c a h , thì tín d ng chính th c thông qua VBSP có th không có nhi u vai trò. Th hai, hi u qu c a các kho n vay trong vi c c i thi n phúc l i c a h cũng s ph thu c vào các lo i kho n vay có s n. Ví d , vi c vay mư n cho các m c ích tiêu dùng có th d n n các m c n n n cao trong khi không t o ra ư c các dòng thu nh p trong tương lai h tr vi c tr n . Hơn n a, Modigliani (1986) và Japelli và Pagano (1994) th y r ng s h n ch các kho n vay tiêu dùng có th có tác ng dương n s phát tri n. N u các kho n vay tiêu dùng không có s n, các h có xu hư ng ti t ki m nhi u hơn m b o tiêu dùng khi giao th i và s ch vay mư n cho các m c ích u tư và i u này s d n n s tích lũy v v n.3 Ngư c l i, n u VBSP cung c p các kho n vay cho các m c ích tiêu dùng thì các kho n vay này là t t v m t ưa tín d ng n ư c v i nh ng ngư i nghèo nh t, nhưng l i không t t v m t tác ng c a các kho n vay này n v n phúc l i. Th ba, b t kỳ th o lu n nào v vai trò và tính hi u qu c a tín d ng cũng c n ph i xem xét các tác ng qua l i c a nó i v i các th trư ng tài chính khác. Ví d , tính s n có c a b o hi m có th giúp các h qu n lý t t hơn các r i ro h g p ph i qua ó gi i phóng tín d ng cho các m c ích s n xu t. Trong trư ng h p thi u v ng các s n ph m b o hi m, tín d ng có th ư c s d ng thay th làm b m ch ng l i các t n th t thu nh p không lư ng trư c 4 ư c. Tín d ng này có th hi u qu trong vi c giúp các h gia ình vư t qua các h u qu trư c m t c a các cú s c b ng vi c h tr h i u ch nh tiêu dùng, nhưng nó cũng có th d n n gánh n ng n n n c a các h khi các kho n tín d ng này không ư c s d ng t o ra l i nhu n tr n trong tương lai. Hơn n a, tính s n có c a th trư ng ti t ki m chính th c có th tác ng n m c tín d ng nào là hi u qu trong vi c c i thi n các k t qu . Ahlin và Jiang (2008) xem xét tác ng dài h n c a tín d ng vi mô n phát tri n. H th y r ng tính s n có c a tín d ng vi mô m t m c nh t nh có th có tác ng dương n tăng trư ng và phát tri n ph thu c vào m c mà nó t o thu n l i cho s t t o vi c làm trong s n xu t t quy mô nh n quy mô l n. có các tác ng dương trong dài h n, lao ng t ch này cũng ph i có kh năng ti t ki m l i nhu n cho vi c t t o vi c làm tích lũy c a c i. Nhìn chung, i u này g i ý r ng tín d ng có th hi u qu hơn khi các th trư ng b sung, như ti t ki m và b o hi m, cũng ư c phát tri n. 3 Hung (2005) g i ý r ng trong m t s trư ng h p chính sách th t ch t tài chính c a chính ph , khi tín d ng cho các m c ích tiêu dùng b h n ch , có th có các tác ng dương n phát tri n kinh t . 4 Tuy nhiên, Giné và Yang (2009), không th y có b ng ch ng v m i liên k t gi a s s n sàng s d ng các kho n vay cho vi c áp d ng công ngh v i tính s n có c a b o hi m chính th c b ng vi c s d ng nghiên c u th c nghi m ư c l a ch n ng u nhiên Malawi. H th y r ng các h th c s có các cơ ch chia s r i ro không chính th c khác trong trư ng h p có s tr n tr n .
Bài vi t ư c k t c u như sau. S phát tri n c a hai ngân hàng nhà nư c chính cung c p tín d ng nông thôn Vi t Nam ư c trình bày trong Ph n 2. S li u ư c th hi n và miêu t trong Ph n 3. Ph n 4 ưa ra các phân tích th c nghi m v các y u t quy t nh n ti p c n tín d ng, Ph n 5 ưa ra các phân tích th c nghi m v hi u qu c a tín d ng trong vi c c i thi n các k t qu . Ph n 6 ưa ra các k t lu n và ki n ngh chính sách.
2. B i c nh c a Vi t Nam Như ã ư c gi i thích trên, Vi t Nam tín d ng chính th c ư c cung c p cho các h gia ình các vùng nông thôn ư c thông qua hai ngân hàng nhà nư c chính, Ngân hàng Chính sách xã h i (VBSP) và Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n nông thôn (VBARD). Vi c ưa ra các kho n vay ưu ãi cho các h nghèo b t u t năm 1995 v i s thành l p c a Qu cho ngư i nghèo ư c ho t ng thông qua VBARD, ngân hàng thương m i nhà nư c chính. Qu này s m ư c thay th b ng Ngân hàng cho ngư i nghèo Vi t Nam (VBP) ư c qu n lý b i VBARD. VBP ư c thành l p vì m c ích phi l i nhu n v i m c tiêu là xóa ói gi m nghèo thông qua vi c cung c p các kho n vay lãi su t th p, không ph i th ch p cho ngư i nghèo u tư vào các ho t ng s n xu t nông nghi p ho c các ho t ng kinh doanh khác. Các h i u ki n vay là các h ư c phân lo i nghèo theo chu n nghèo c a MoLISA và MARD và các ơn xin vay v n ph i ư c ch ng nh n b i y ban Nhân dân xã. Các kho n vay ư c qu n lý thông qua các nhóm tín d ng và ti t ki m, các nhóm này có trách nhi m thu h i v n hoàn tr ngân hàng và ho t ng c a các nhóm này r t gi ng các t ch c tài chính vi mô. Các nhóm ti t ki m và tín d ng ư c ch ng th c b i y ban Nhân dân xã và ư c t ch c thông qua các H i Nông dân và H i Ph n . Các t ch c qu n chúng cũng có vai trò trong vi c huy ng và ưa các kho n vay n ư c v i các h nghèo. VBP ã ho t ng n năm 2001 và thành công trong vi c tăng s lư ng các h nghèo ti p c n ư c v i tín d ng. Tuy nhiên, ây có s h n ch áng k i v i hi u qu c a VBP. V n qu n lý ã n i lên do th c t r ng VBP ho t ng dư i s qu n lý c a VBARD và không ph i là m t t ch c c l p v i các quy n c a riêng nó. Rõ ràng r ng vi c qu n lý s d ng các kho n vay c a các h gia ình là m t v n mang tính h th ng. Tuy nhiên, h n ch áng k nh t là v n v tính b n v ng c a tín d ng lãi su t th p cho nhóm i tư ng r i ro cao, ngay c khi nó có m c tiêu phi l i nhu n. gi i quy t các khó khăn này VBSP ã ư c thành l p năm 2003 và hi n nay là ngân hàng duy nh t cung c p các kho n vay mang tính xã h i. VBSP hoàn toàn c l p v i VBARD và vi c ra i VBSP cho phép tách hoàn toàn tín d ng ưu ãi ra kh i tín d ng thương m i. Phương pháp cho vay là t p trung qua b n t ch c qu n chúng chính là H i Ph n , H i Nông dân, H i C u Chi n binh và oàn Thanh niên. Các t ch c này có trách nhi m cho vi c thành l p các nhóm ti t ki m và tín d ng t o kênh chính cho vi c chuy n các qu . Các t ch c này cũng có trách nhi m ch ng nh n cho các h nghèo, và trách nhi m giám sát và khuy n khích nh ng ngư i i vay s d ng các kho n vay c a h úng m c ích vay. VBSP tr c ti p gi i quy t các v n liên quan n gi i ngân các kho n vay, thu h i v n vay và qu n lý qu an toàn. M t l i th quan tr ng c a vi c thành l p VBSP là cho phép VBARD ho t ng hoàn toàn mang tính thương m i. VBARD (cũng ư c bi t như Ngân hàng Nông nghi p) ư c thành l p năm 1988 và ã tr thành ngu n tín d ng và ti t ki m chính các vùng nông thôn Vi t Nam. M c dù VBARD luôn luôn ho t ng trên nguyên t c thương m i song s ra i c a VBSP ã giúp chuy n hoàn toàn vi c cung c p tín d ng ưu ãi kh i ho t ng c a nó. Gi a năm 2001 và 2004 VBARD ã th c hi n quá trình tái cơ c u, nh ó ngân hàng này ã có m c tăng trư ng áng k trong tài s n và các kho n vay sau ó. các vùng nông thôn VBARD làm vi c cùng v i H i Nông dân thành l p và qu n lý các nhóm ti t ki m và tín d ng giúp nông dân ti t ki m và nh n các kho n vay. V i nh ng s khác nhau rõ ràng này trong ch c năng ho t ng c a VBSP và VBARD, chúng tôi kỳ v ng th y ư c nh ng s khác nhau c v khía c nh khách hàng và m c ích
các kho n vay ư c cung c p b i hai ngân hàng này. Hi u qu c a các ngân hàng này trong vi c qu n lý và hi u l c v m t s d ng các kho n vay cũng ph i khác nhau. VBARD ho t ng trên nguyên t c thương m i b i v y chúng tôi kỳ v ng VBARD có hi u qu trong vi c l a ch n và qu n lý các khách hàng. Trong trư ng h p c th này là s tham gia c a các H i Nông dân a phương. Ngư c l i, VBSP cung c p d ch v n các i tư ng nghèo nh t và b i v y VBSP có th i m t v i các khó khăn l n hơn trong vi c m b o các kho n vay ư c s d ng úng m c ích vay. Tuy nhiên, khi ngân hàng h p tác cùng v i các t ch c qu n chúng c p cơ s thành l p các nhóm ti t ki m và tín d ng cơ s h tr vi c tr n và qu n lý các kho n vay thì vi c qu n lý và hi u l c th c thi có th ít g p ph i các v n hơn. Chúng tôi cũng kỳ v ng tìm th y ư c nh ng s khác trong trong các lo i kho n vay khác nhau và hi u qu c a các kho n vay này. Trong kh năng c a mình, VBSP dư ng như thư ng cung c p các kho n vay cho các m c ích tiêu dùng nhi u hơn và ây như là m t cơ ch h tr mang tính xã h i. VBARD thư ng cung c p các kho n vay cho các m c ích u tư s n xu t, c bi t là trong nông nghi p. Trong các ph n ti p theo chúng tôi xem xét t ng khía c nh này. 3. S li u và th ng kê mô t S li u ư c l y t s li u i u tra Ti p c n ngu n l c c a h gia ình Vi t Nam (VARHS) ư c th c hi n qua các năm 2006, 2008 và 2010 12 t nh c a Vi t Nam.5 Các h gia ình ư c i u tra l p qua các năm tr i r ng 437 xã, 130 huy n v i t ng s 2,200 h . Cùng v i các thông tin chi ti t v nhân kh u h c c a t ng thành viên c a h , s li u i u tra cũng bao g m các ph n v hành vi tài chính, c bi t liên quan n ti t ki m và vay mư n. B ng 1 th hi n s lư ng và t l h trong m u c a chúng tôi có các kho n vay theo ngu n. S li u v các kho n vay liên quan n ba kho n vay quan tr ng nh t mà các h vay trong hai năm trư c.6 T l các kho n vay t VBSP ã tăng áng k gi a năm 2008 và 2010 nh các n l c c a chính ph trong su t th i gian này b ng vi c bơm ti n cho các c ng ng a phương thông qua vi c cung c p tín d ng lãi su t th p (ho c b ng 0). Các kho n vay t VBARD trong m u c a chúng tôi tr nên ít quan tr ng hơn theo th i gian do quá trình thương m i hóa ang di n ra t i ngân hàng này như ư c c p trong Ph n 2. M c dù t m quan tr ng c a VBSP tăng áng k , các h gia ình ti p t c ph thu c vào các ngu n tín d ng không chính th c, trong ó các ngu n t gia ình, b n bè óng vai trò c bi t quan tr ng. S li u c a chúng tôi cho th y m c ti p c n tín d ng Vi t Nam là cao so v i các nư c ang phát tri n khác v i kho ng m t n a s h ti p c n ư c v i tín d ng chính th c. Trong s các h có kho n vay, ch không n 2% h báo cáo r ng h n p ơn xin vay v n nhưng không ư c ch p nh n. T l các h nh n ư c lư ng ti n vay nh hơn so v i yêu c u vay v n cũng r t nh . Tuy nhiên, trong i u tra c a chúng tôi, các câu h i này ch ư c h i i v i các h ã th c s có các kho n vay. Do v y, chúng tôi không th nói li u 50% các h còn l i trong 5 i u tra ư c th c hi n dư i s h p tác c a Nhóm Nghiên c u Kinh t Phát tri n (DERG), Khoa Kinh t , Trư ng i h c Copenhagen và Vi n Nghiên c u qu n lý kinh t TW (CIEM), Vi n Nghiên c u Khoa h c lao ng và xã h i (ILSSA) và Vi n Chi n lư c và chính sách phát tri n nông nghi p, nông thôn (IPSARD), Hà N i, Vi t Nam. 6 C n chú ý r ng năm 2006 các h gia ình ư c yêu c u báo cáo v 5 kho n vay g n ây nh t c a h . i u này có th nh hư ng n cách các h tr l i câu h i và m t ph n gi i thích t i sao các h có nhi u kho n vay hơn vào năm 2006.
m u c a chúng tôi mà không có kho n vay nào trên th c t có b c n tr trong vi c ti p c n tín d ng hay không. B ng 1: S lư ng và t l các h có kho n vay theo ngu n 2006 2008 2010 T ng s S h gia ình 1,180 998 1,079 %h 57.79 45.38% 49.07% T l theo ngu n VBSP 25.85 25.95 41.52 VBARD 40.25 34.87 24.19 Không chính th c 27.54 21.34 25.95 B n bè và h hàng 14.15 11.62 13.81 Ngư i cho vay lãi 5.08 3.91 3.52 Các nhóm cho vay 0.25 0.50 0.46 Khác 25.76 20.64 24.84 Chú ý: Do các h có nhi u kho n vay t nhi u ngu n khác nhau nên t ng t l các kho n vay theo ngu n là nhi u hơn 100%. V i ch c năng c a VBSP là cung c p d ch v cho các khách hàng thông thư ng ‘không th ti p c n ư c v i ngân hàng’, vi c hi u rõ t i sao các h không ti p c n ư c v i tín d ng, mà áng l v m t k thu t h nên ư c hư ng, là quan tr ng. Nói cách khác, các h này b h n ch tín d ng ơn gi n là do VBSP không ti p c n ư c v i h , hay h không l a ch n vay ngân hàng này? nghiên c u k hơn v n này, chúng tôi xem xét li u các h có các kho n vay chính th c, trong trư ng h p h có kho n vay t VBSP ho c t VBARD, có các c i m khác không so v i các h không th vay t ngân hàng (có nghĩa là h không có kho n vay nào ho c có kho n vay t các ngu n không chính th c). Các k t qu ư c trình bày trong B ng 2. B ng 2: Các c i m c a các h có và không có các kho n vay t ngân hàng 2006 2008 2010 Có Không Có Không Có Không Thu nh p 41.899 34.750 62.030 57.143 67.031 65.142 Quy mô h 4,92 4,36 4,93 4,41 4,58 4,20 Tr c p 31,12 34,07 7,75 16,12 19,07 26,26 Ch h là nam 86,33 77,13 83,63 76,95 82,53 76,39 ã có gia ình 87,55 80,05 86,62 80,01 85,73 79,03 Tu i 30,92 34,62 31,51 35,78 33,59 38,05 S thành viên c a h ang lao ng 3,21 2,70 3,40 2,81 3,20 2,66 Giáo d c1 9,20 11,45 7,26 11,30 9,10 9,71 Giáo d c 2 22,33 23,44 16,81 19,39 14,39 17,90 Giáo d c 3 23,82 22,67 38,76 34,34 29,37 28,48 Giáo d c 4 32,88 29,75 26,37 23,53 35,10 30,61 Giáo d c 5 9,47 10,76 9,03 9,70 9,84 10,91 Giáo d c 6 2,30 1,92 1,77 1,73 2,20 2,40 C a c i1 22,60 19,95 27,99 21,46 13,25 12,63 C a c i2 20,30 19,95 12,15 13,67 15,43 16,80 C a c i3 17,46 20,41 15,14 15,45 25,76 18,78 C a c i4 19,89 20,11 23,24 22,93 23,14 25,00 C a c i5 19,76 19,57 21,48 26,49 22,42 26,79 Kinh-Hoa 76,05 82,50 76,06 80,13 83,26 81,15 S 92,02 86,88 91,37 83,63 83,26 79,96 Thành viên c a H i Ph n 69,55 63,55 59,33 54,02 66,81 53,57 Thành viên c a H i Nông dân 55,21 42,52 39,96 33,72 45,56 36,64 Thành viên H i C u chi n binh 18,40 13,74 14,44 11,83 14,85 15,08
B thiên tai 22,33 18,42 38,91 31,15 36,68 27,78 B các cú s c v kinh t 0,95 0,61 11,27 11,59 6,55 4,50 B các cú s c riêng khác 10,01 11,28 8,45 7,73 5,97 8,60 Có m t s s khác nhau áng k gi a các h có kho n vay và các h không có kho n vay t ngân hàng. Các h có các kho n vay chính th c có các m c thu nh p cao hơn t t c các năm i u tra nhưng kho ng cách ã ư c thu h p l i gi a năm 2006 và 2010. Các h không có các kho n vay t ngân hàng cũng có các m c giáo d c và c a c i th p hơn. Các kho ng cách này cũng ã ư c thu h p l i theo th i gian. Ví d , năm 2006 và 2008 nh ng ngư i có các kho n vay t ngân hàng có kh năng c và vi t cao hơn r t nhi u so v i nh ng ngư i không có các kho n vay, nhưng năm 2010 kho ng cách này ã ư c thu h p l i. Nh ng ngư i có kho n vay chính th c có trình giáo c p hai ti p t c nhi u hơn so v i nh ng ngư i không có kho n vay này. Các h có kho n vay t ngân hàng dư ng như thư ng có s nhi u hơn so v i các h không có kho n vay này t t c các năm i u tra và cũng thư ng là thành viên c a các t ch c qu n chúng nhi u hơn (H i Ph n , H i Nông dân). M t k t qu thú v và có l áng ng c nhiên, ó là các h có các cú s c tiêu c c v thu nh p thư ng ti p c n v i tín d ng chính th c nhi u hơn, m c dù h b t n thương v thu nh p. i u này g i ý r ng vi c vay ti n là m t cơ ch thích ng v i r i ro quan tr ng khi h g p các khó khăn v tài chính, nhưng ng th i tín d ng chính th c cũng luôn có s n khi các h có nhu c u. B ng 1 cũng cho th y có nh ng s khác nhau thú v khác. Các h gia ình mà ch h là n thư ng ít vay ngân hàng hơn khi h già hơn ho c chưa có gia ình. Các h này không th ti p c n ư c v i tín d ng ho c cũng có th h ít có nhu c u tín d ng so v i các h khác. Các h có h tr t con cái cũng thư ng ít ti p c n tín d ng m t cách chính th c, và i u này cho th y có kh năng thay th gi a hai hình th c tài chính này. Tuy nhiên, c n chú ý r ng nh ng s khác nhau này ch th hi n các m i tương quan và m t phân tích kinh t lư ng y c n ph i ư c th c hi n có th k t lu n ư c nh ng s khác nhau này có ý nghĩa v m t th ng kê hay không. B ng 3: c i m c a các kho n vay, t ng s và theo ngu n (% h ) 2006 2008 2010 T ng M c ích S d ng M c ích S d ng M c ích S d ng xin vay th c t xin vay th c t xin vay th c t ư c s d ng cho nông nghi p 70,34% 59,83% 61,12 48,70% 51,53 35,31% Các ho t ng phi nông nghi p 10,25% 11,44% 10,82 9,32% 10,01 8,53% u tư khác 9,32% 12,03% 21,94 24,45% 28,54 32,07% Tiêu dùng 15,34% 19,83% 9,22 14,43% 15,11 19,93% Th ch p 46,10% 42,08% 33,09% VBSP ư c s d ng cho nông nghi p 83,28% 67,21% 65,64% 45,95% 46,65% 29,91% Các ho t ng phi nông nghi p 6,56% 7,87% 5,02% 3,86% 5,36% 4,91% u tư khác 3,28% 8,20% 23,17% 28,57% 38,39% 41,07% Tiêu dùng 3,61% 10,82% 3,86% 11,58% 6,47% 11,16% Th ch p 0,00% 7,72% 7,59% VBARD ư c s d ng cho nông nghi p 70,32% 58,53% 66,67% 52,01% 67,82% 47,13% Các ho t ng phi nông nghi p 11,58% 13,26% 12,64% 10,63% 9,20% 6,90% u tư khác 9,05% 11,58% 11,49% 16,67% 13,41% 21,46% Tiêu dùng 9,68% 14,32% 4,60% 9,48% 5,36% 12,64% Th ch p 97,47% 93,68% 89,66% Không chính th c ư c s d ng cho nông nghi p 33,74% 32,21% 25,35% 25,35% 28,93% 22,86% Các ho t ng phi nông nghi p 7,67% 7,67% 14,55% 13,15% 7,14% 5,71% u tư khác 16,56% 16,87% 33,80% 33,33% 28,57% 30,36% Tiêu dùng 31,29% 31,90% 24,41% 26,76% 35,00% 37,86%
Th ch p 0,92% 2,82% 1,79% Khác ư c s d ng cho nông nghi p 38,03% 37,38% 27,67% 26,21% 30,22% 23,88% Các ho t ng phi nông nghi p 8,52% 8,52% 14,56% 13,11% 6,72% 5,60% u tư khác 16,72% 17,38% 33,50% 33,01% 27,61% 29,48% Tiêu dùng 31,80% 32,79% 24,27% 26,70% 35,07% 37,31% Th ch p 4,59% 3,40% 1,87% Chú ý: u tư khác bao g m u tư xây/mua nhà, mua t, mua các tài s n khác và u tư vào giáo d c. Tiêu dùng bao g m thanh toán các kho n n khác, ám ma, ám cư i, y t và tiêu dùng chung. B ng 3 miêu t m c ích c a các kho n vay c a các h gia ình trong m u c a chúng tôi theo các ngu n vay. Có s thay i áng k v m c ích s d ng c a các kho n vay theo th i gian, c bi t i v i các kho n vay t VBSP và VBARD. Năm 2006, hơn 80% các kho n vay t VBSP có m c ích xin vay là dành cho nông nghi p. T l này ã gi m xu ng 46% vào năm 2010. V m c ích s d ng th c t , ch 30% các kho n vay t VBSP ư c s d ng cho m c ích s n xu t nông nghi p năm 2010. T m quan tr ng c a các kho n vay dành cho t ai, tài s n và giáo d c ã tăng tương ng m c dù các m c ích này không ph i luôn luôn là m c ích ư c ưa ra trong ơn vay v n. Các kho n vay t VBARD cũng có xu hư ng tương t . Các h có xu hư ng vay t các ngu n tín d ng không chính th c cho các m c ích tiêu dùng, tuy nhiên trên th c t các kho n vay ư c dùng cho các m c ích tiêu dùng này v n chi m kho ng 11% n 12% các kho n vay t VBSP và VBARD. Có s khác nhau áng k gi a m c ích vay v n trong ơn vay v n và m c ích v n vay ư c s d ng th c t i v i các kho n vay t VBSP và VBARD. Nh ng s khác nhau này không x y ra i v i các kho n vay t các ngu n tín d ng không chính th c và các ngu n khác. i u này cho th y r ng các ngân hàng nhà nư c g p ph i v n trong vi c theo dõi m c ích s d ng c a dòng ti n cho vay. Nghiên c u sâu hơn v n này, chúng tôi t o bi n ch s có giá tr b ng 1 n u m c ích s d ng v n vay khác v i m c ích ư c nêu trong ơn xin vay v n, và b ng 0 trong trư ng h p ngư c l i. Chúng tôi ư c lư ng mô hình tác ng không thay i ơn gi n v i vi c ki m soát các y u t c a h không thay i theo th i gian mà có th tác ng n vi c li u s khác nhau này có t n t i hay không và phân tích các lo i kho n vay nào là thư ng có s khác nhau gi a m c ích s d ng th c t v i m c ích trong ơn xin vay. Các k t qu ư c th hi n trong b ng 4. B ng 4: Các y u t quy t nh s khác nhau gi a m c ích s d ng v n vay th c t v i m c ích trong ơn xin vay v n Các kho n vay t VBSP 0.127*** Các kho n vay t VBARD 0.106*** Các kho n vay t ngu n không chính th c -0.144 Các kho n vay khác 0.059 Vay cho nông nghi p 0.072* Vay phi nông nghi p -0.304*** Vay u tư -0.085** Vay tiêu dùng 0.037 Các c i m c a h Yes Các tác ng không thay ic ah Yes R2 0.046 S quan sát 3,102 H 1,656 *** m c ý nghĩa th ng kê 1%, ** m c ý nghĩa th ng kê 5%, * m c ý nghĩa th ng kê 10%. Các l i có phân ph i chu n, c p h , không ư c trình bày ây nhưng có s n khi ư c yêu c u.
Các h dư ng như thư ng nói d i v m c ích s d ng th c s c a các kho n vay trong ơn vay v n t VBSP và VBARD. H cũng thư ng nói d i là các kho n vay ư c s d ng cho các m c ích nông nghi p. Dư ng như không có nhi u s khác nhau gi a các kho n vay cho m c ích u tư và các kho n vay cho các m c ích phi nông nghi p. Các v n hi u l c cũng th p hơn r t nhi u so v i các kho n vay t các ngu n không chính th c (xem B ng 3). i u này có th là do nh ng ngư i i vay t b n bè, h hàng hay các ngu n không chính th c khác không bu c ph i nói m c ích s d ng các kho n ti n vay này. Chúng tôi cũng th y r ng các kho n vay không chính th c thư ng ư c s d ng cho các m c ích tiêu dùng nhi u hơn cho các m c ích khác. B ng 5 th hi n s li u th ng kê mô t v quy mô c a các kho n vay theo ngu n và theo lo i hình. Sau khi i u ch nh theo l m phát, các kho n vay t VBARD có m c l n hơn áng k so v i các kho n vay t các ngu n khác. Các kho n vay cho các m c ích phi nông nghi p cũng có quy mô l n hơn nhi u. Khi các kho n vay ư c tính theo thu nh p thì m c n c a các h gia ình tr nên rõ ràng. Các h có các kho n vay trung bình n trên 50% thu nh p c a h năm 2010. c bi t, các h có các kho n vay t VBARD có t l n l n. M c n cũng tương i cao i v i các h có các kho n vay t VBSP khi chi m t i 41% thu nh p c a h năm 2010. B ng 5: Quy mô trung bình c a các kho n vay theo ngu n và theo lo i kho n vay 2006 2008 2010 T ng s T ng lư ng ư c vay 29.354 33.117 34.503 T ng lư ng còn n 16.946 27.822 27.166 T l n so v i thu nh p 63,36% 55,58% 51,00% VBSP T ng lư ng ư c vay 5.937 10.348 15.357 T ng lư ng còn n 5.062 9.644 14.080 T l n so v i thu nh p 32,57% 34,57% 41,39% VBARD T ng lư ng ư c vay 30.216 37.307 53.802 T ng lư ng còn n 17.184 32.204 38.319 T l n so v i thu nh p 52,84% 49,95% 55,52% Không chính th c T ng lư ng ư c vay 8.814 22.031 18.270 T ng lư ng còn n 5.534 16.637 15.380 T l n so v i thu nh p 24,01% 40,64% 30,81% Khác T ng lư ng ư c vay 9.340 22.737 17.772 T ng lư ng còn n 5.539 17.197 14.792 T l n so v i thu nh p 22,31% 42,07% 29,55% Nông nghi p T ng lư ng ư c vay 14.374 17.447 32.791 T ng lư ng còn n 7.690 14.368 21.560 T l n so v i thu nh p 39,43% 37,34% 44,15% Phi nông nghi p T ng lư ng ư c vay 37.229 63.278 84.364 T ng lư ng còn n 24.012 56.781 70.630 T l n so v i thu nh p 43,52% 52,84% 59,49% u tư T ng lư ng ư c vay 19.393 30.470 22.812 T ng lư ng còn n 10.271 25.609 18.955 T l n so v i thu nh p 33,94% 42,32% 44,35% Tiêu dùng T ng lư ng ư c vay 16.855 11.535 15.587 T ng lư ng còn n 11.301 9.380 13.327
T l n so v i thu nh p 36,25% 33,72% 33,98% Chú ý: T t c các giá tr ư c i u ch nh theo giá năm 2010. S li u th ng kê tóm t t c a chúng tôi cho th y m t s c i m thú v c a các th trư ng tín d ng nông thôn Vi t Nam. Có s khác nhau rõ ràng gi a các h có ti p c n tín d ng v i các h không ti p c n tín d ng. Cũng có s khác nhau gi a các h ti p c n các ngu n tín d ng khác nhau. Các c i m khác nhau này ư c tóm t t dư i ây: 1. T l l n các h có ti p c n tín d ng, c bi t là tín d ng chính th c. 2. T m quan tr ng c a VBSP trong ngu n tín d ng chính th c ngày càng tăng so v i VBARD. 3. Có s khác nhau v c i m c a các h có kho n vay và không có kho n vay này v thu nh p, giáo d c và c a c i, nhưng nh ng s khác nhau này ngày càng gi m theo th i gian. 4. Có s khác nhau áng k gi a m c ích s d ng th c t v i m c ích ư c nêu trong ơn vay v n c a các kho n vay t VBSP và VBARD. 5. Các h có xu hư ng ph thu c vào các ngu n không chính th c khi vay cho m c ích tiêu dùng, nhưng m t s kho n vay t VBSP and VBARD cũng ư c s d ng cho m c ích tiêu dùng. 6. Các h gia ình nông thôn Vi t Nam có t l n so v i thu nh p r t cao. 4. Phân tích kinh t lư ng v ti p c n tín d ng Trong ph n này chúng tôi phân tích th c nghi m các y u t quy t nh n ti p c n tín d ng nông thôn Vi t Nam. u tiên chúng tôi xem xét các h có m t kho n vay và các c i m nào quy t nh n i u này, và sau ó phân tích s khác nhau v quy mô các kho n vay có ư c c a các h . hi u rõ hơn các y u t quy t nh n ti p c n tín d ng chúng tôi ư c lư ng các mô hình xác su t tuy n tính các tác ng không i c a 1) xác su t c a vi c có m t kho n vay, 2) xác su t c a vi c có kho n vay theo ngu n, và 3) xác su t c a vi c có các kho n vay theo m c ích s d ng. B ng vi c ki m soát các tác ng không i c a các c i m c a h không thay i theo th i gian mà tác ng n ti p c n tín d ng, chúng tôi xác nh tác ng c a các c i m thay i theo th i gian thông qua s thay i c a h v các kho n vay theo th i gian. Các k t qu ư c th hi n trong B ng 6. Y u t quan tr ng nh t quy t nh n vi c ti p c n v i các kho n vay, t t t c các ngu n, là li u h có b cú s c thu nh p nào hay không. Trong t t c các trư ng h p, t l các h b các cú s c v thiên tai, các cú s c có tính c trưng c a h ho c các cú s c v kinh t có m t kho n vay thư ng l n hơn so v i t l này các h không g p ph i các r i ro này. Có m t s b ng ch ng cho th y r ng các h là thành viên c a H i Ph n thư ng hay có các kho n vay hơn so v i các h không ph i là thành viên, và i u này cũng nh t quán v i các n l c g n ây c a H i Ph n trong vi c m r ng ti p c n tín d ng các c ng ng nông thôn. Tuy nhiên, ây không ph i là lý do duy nh t. Các h là thành viên c a H i Nông dân thư ng ti p c n v i tín d ng t VBARD nhi u hơn, tuy nhiên hư ng tác ng nhân qu ây là không rõ ràng. Chúng tôi cũng th y m t s b ng ch ng cho th y các xã có t l h nghèo cao ( ư c báo cáo b i chính quy n xã) các h thư ng có ít kho n vay. T l vay th p này ư c tìm th y t t c các ngu n tín d ng, ngo i tr ngu n tín d ng t VBSP do t l h nghèo không ph i là y u t quy t nh n vi c ti p c n ngu n tín d ng này. K t qu này không gây ng c nhiên khi nhi m v c a VBSP là m r ng tín d ng n t t c các h mà không căn c vào thu nh p hay th c tr ng c a h .
N u phân theo m c ích s d ng th c t c a các kho n vay, trong t t c các trư ng h p, h g p ph i các cú s c tiêu c c v thu nh p thư ng ti p c n tín d ng nhi u hơn so v i các h không g p ph i các cú s c này, c bi t là các kho n vay có m c ích cho u tư và cho tiêu dùng. Các h là thành viên c a H i Nông dân thư ng ti p c n các kho n vay cho các m c ích nông nghi p, trong khi các h là thành viên c a H i Ph n thư ng ti p c n tín d ng cho các kho n vay có m c ích phi nông nghi p và u tư. Các h có các kho n vay cho m c ích phi nông nghi p và u tư cũng thư ng là các h giàu hơn. Các h các xã có t l h nghèo cao thư ng ít ti p c n v i tín d ng, m c dù như ã c p trên, ngu n tín d ng t VBSP ang ư c s d ng l p kho ng cách này. Chúng tôi cũng quan tâm y u t nào quy t nh n quy mô c a các kho n vay. B ng 7, chúng tôi xem xét các h có m t kho n vay (theo ngu n) và phân tích các y u t quy t nh n quy mô c a m i kho n vay t ng năm i u tra.7 Do chúng tôi ch quan sát quy mô c a các kho n vay các h th c s ã có kho n vay nên các kho n vay này th hi n i v i m u ư c l a ch n và b i v y n u các nhân t không ư c quan sát quy t nh n vi c h có kho n vay có m i tương quan v i quy mô c a các kho n vay thì phân tích h i quy OLS ơn gi n s cho các ư c lư ng b sai l ch. gi i quy t v n này, chúng tôi s d ng mô hình l a ch n m u Heckman v i bư c u tiên chúng tôi phân tích xác su t c a vi c có kho n vay và ưa vào trong bư c hai h i quy v quy mô c a kho n vay và m t bi n ki m soát cho tác ng c a s l a ch n. Chi ti t c a cách ti p c n này ư c cung c p trong Ph l c. Chúng tôi th y r ng quy mô c a các kho n vay có m i quan h dương v i thu nh p và c a c i. K t qu này th hi n cho t t c các kho n vay mà không phân chia theo ngu n, nhưng th hi n rõ hơn các kho n vay t VBARD. áng chú ý r ng quy mô c a các kho n vay t VBARD có m i quan h dương v i t t c các m c tài s n năm 2006 nhưng tác ng này th hi n ít hơn năm 2008 và 2010. i u này có th g i ý r ng có th có nh ng s thay i v yêu c u th ch p i v i các kho n vay các năm này. Các h mà ch h có trình giáo d c cao nh t có m c vay mư n ít t các ngu n khác. Nh ng h b các cú s c, c bi t các cú s c có tính c trưng, nhìn chung vay mư n ít. Cùng v i k t qu v vi c các h b các cú s c thư ng ti p c n v i tín d ng nhi u hơn có th th y r ng các cú s c làm gi m lư ng ti n mà các ngân hàng s n sàng cho vay. Có b ng ch ng cho th y r ng các h già hơn và ã l p gia ình có các kho n vay quy mô l n hơn, c bi t t VBSP. 7 Do các khó khăn trong vi c ki m soát l a ch n m u trong các mô hình s d ng s li u d ng b ng vì v y chúng tôi ư c lư ng các mô hình riêng cho t ng năm. i u này cho chúng tôi cơ h i phân tích các nhân t ang quy t nh n quy mô các kho n vay ã thay i như th nào cùng v i s phát tri n c a VBSP và VBARD.
B ng 6: Mô hình xác su t tuy n tính các tác ng không i v ti p c n các kho n vay theo ngu n và m c ích s d ng (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) T t c các VBSP VBARD Không chính Khác Nông nghi p Phi nông u tư Tiêu dùng kho n vay th c nghi p Logarit c a thu nh p 0,013 -0,004 -0,002 -0,010 -0,006 -0,007 0,005 0,019 0,010 Quy mô h -0,004 -0,002 0,010 0,013 0,012 0,021 0,004 -0,014 0,009 Nh n h tr t con cái 0,018 -0,025 -0,003 0,019 0,014 0,020 -0,0003 -0,0002 -0,010 Nam 0,038 0,103* 0,060 -0,041 -0,038 0,079 -0,040 0,016 -0,045 Có gia ình 0,046 0,024 0,033 0,026 0,016 -0,024 0,046 0,061* 0,023 Tu i -0,003 0,0003 0,003** -0,004** -0,005** -0,001 0,001 -0,0002 -0,002 Giáo d c 2 -0,030 -0,049 -0,011 -0,004 -0,011 0,005 -0,016 -0,082*** 0,037 Giáo d c 3 -0,043 -0,015 -0,026 -0,036 -0,036 -0,002 -0,005 -0,066* 0,020 Giáo d c 4 -0,057 -0,049 -0,028 -0,019 -0,021 -0,011 -0,021 -0,074* 0,027 Giáo d c 5 -0,093* -0,120** 0,001 -0,050 -0,054 -0,049 -0,054 -0,037 -0,004 Giáo d c 6 -0,020 -0,046 -0,019 0,103 0,059 -0,057 -0,047 0,073 0,078 S thành viên h ho t ng 0,005 0,018 0,009 -0,012 -0,014 -0,016 0,022* -0,002 -0,007 C ac i2 0,001 -0,024 -0,0001 0,029 0,027 -0,011 -0,002 0,043* 0,028 C ac i3 0,003 -0,009 -0,002 0,045* 0,035 -0,052** -0,016 0,095*** 0,025 C ac i4 0,022 -0,016 0,015 0,036 0,031 -0,038 0,032* 0,065** 0,003 C ac i5 0,009 -0,074** 0,014 0,042 0,038 -0,044 0,051** 0,070** 0,007 Dân t c -0,083 -0,088 -0,147 0,111 0,082 0,101 -0,056 -0,128 0,057 S -0,025 -0,044 0,001 -0,008 0,001 0,007 -0,020 -0,017 -0,028 Thành viên H i Ph n 0,044** 0,020 0,022 0,020 0,020 0,002 0,045*** 0,055 0,012 Thành viên H i Nông dân 0,024 0,018 0,043** -0,007 -0,009 0,064*** -0,037** -0,007 0,010 Thành viên H i C u chi n 0,015 -0,020 -0,010 -0,013 -0,008 0,038 0,023 -0,034 -0,002 binh Thiên tai 0,072*** 0,067*** 0,039** 0,058*** 0,065*** 0,057*** 0,026* 0,049** 0,051*** Cú s c v kinh t 0,075** 0,042 -0,001 0,128*** 0,122*** 0,009 0,034 0,117*** 0,074** Cú s c c trưng 0,111*** 0,049*** 0,047* 0,151*** 0,137*** 0,031 0,006 0,085*** 0,174*** Ngân hàng xã -0,012 0,021 0,009 -0,023 -0,026 0,019 -0,029** -0,021 -0,0005 T l nghèo trong xã -0,120*** -0,064 -0,095*** -0,092*** -0,081*** -0,055* -0,053 -0,090*** -0,093*** Năm = 2008 -0,128*** -0,105*** -0,106*** -0,075*** -0,076*** -0,117*** -0,069*** -0,022 -0,092*** Năm = 2010 -0,091*** -0,002 -0,146*** -0,029 -0,030 -0,153*** -0,066*** 0,035* -0,044** H s không i 0,468*** 0,306 0,193 0,393** 0,386** 0,327* 0,040 0,099 0,071 R2 0,053 0,055 0,012 0,083 0,078 0,066 0,030 0,014 0,065 S quan sát 6.148 4.005 4.075 3.827 3.788 4.546 3.350 3.748 3.610 H 2.179 1.941 1.977 1.881 1.870 2.059 1.741 1.895 1.846 *** m c ý nghĩa th ng kê 1%, ** m c ý nghĩa th ng kê 5%, * m c ý nghĩa th ng kê 10%. Các l i có phân ph i chu n, c p h , không ư c trình bày ây nhưng có s n khi ư c yêu c u.
B ng 7: Các mô hình l a ch n m u Heckman c a các nhân t quy t nh quy mô các kho n vay theo ngu n (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) T t c các kho n vay VBSP VBARD 2006 2008 2010 2006 2008 2010 2006 2008 2010 Logarit c a thu nh p 0,446*** 0,473*** 0,519*** 0,112** 0,124* 0,202*** 0,163*** 0,421*** 0,584*** Quy mô h 0,024 0,018 -0,010 -0,0003 0,004 0,040 0,056 0,023 0,020 Nh n h tr t con cái -0,033 -0,647*** 0,058 0,060 -0,158 -0,113 -0,079 0,218 -0,058 Nam -0,050 -0,118 -0,074 0,255 -0,225 -0,085 -0,131 0,199 0,074 Có gia ình 0,136 0,274 0,371*** -0,468*** 0,376** 0,119 0,126 -0,448 0,211 Tu i 0,022*** 0,017*** -0,004 -0,001 0,016** 0,009** 0,009 0,008 0,010 Giáo d c 2 -0,246 -0,262 -0,010 0,004 -0,261 0,085 -0,054 0,038 0,461 Giáo d c 3 -0,083 -0,148 0,031 0,070 -0,131 0,102 -0,158 0,154 0,296 Giáo d c 4 -0,178 -0,115 -0,022 0,094 -0,182 -0,033 -0,342* 0,082 0,181 Giáo d c 5 0,118 0,067 -0,103 0,299 -0,166 -0,089 -0,073 0,580** 0,450 Giáo d c 6 -0,736*** -0,736** -0,833*** 0,113 -0,684* -0,458** -1,463*** -0,160 1,257 S thành viên h ho t ng 0,004 -0,065* 0,025 0,020 0,020 -0,077* -0,097** -0,071 -0,009 C ac i2 -0,135 -0,167 -0,052 0,097 -0,119 0,090 0,324** 0,047 -0,556 C ac i3 -0,069 -0,138 0,112 -0,146 -0,011 -0,186 0,293** -0,002 -0,294 C ac i4 0,114 0,046 0,225* -0,002 0,136 0,076 0,361*** 0,263* -0,223 C ac i5 0,689*** 0,524*** 0,487*** 0,057 0,227 0,356** 0,850*** 0,589*** -0,131 Dân t c 0,399*** -0,099 0,133 -0,242** -0,005 0,051 0,193* -0,243* 0,343 S 0,152 -0,095 0,183** -0,076 -0,159 -0,135 -0,464 -0,030 -0,284 Thiên tai -0,118 -0,156* -0,004 -0,032 0,002 -0,071 -0,137 -0,194* -0,071 Cú s c v kinh t -0,103 0,095 0,070 ,,, 0,087 -0,048 -0,694** 0,099 -0,115 Cú s c c trưng -0,418*** -0,273** -0,325*** -0,034 0,121 0,001 -0,427*** 0,012 -0,096 H s không i 4,418*** 5,226*** 3,264*** 7,492*** 7,256*** 7,780*** 8,710*** 5,957*** 3,742 S quan sát 1.944 2.091 1.080 1.944 2.091 2.113 1.944 2.091 2.113 *** m c ý nghĩa th ng kê 1%, ** m c ý nghĩa th ng kê 5%, * m c ý nghĩa th ng kê 10%. Các l i có phân ph i chu n, c p h , không ư c trình bày ây nhưng có s n khi ư c yêu c u.
5. Phân tích kinh t lư ng v tính hi u qu c a tín d ng Bây gi chúng tôi chuy n sang ánh giá tín d ng ư c ti p c n b i các h gia ình có hi u qu m c nào trong vi c c i thi n các k t qu u ra c a h . B t kỳ n l c nào phân tích tác ng c a các kho n vay trong quá kh n các k t qu trong tương lai u c n gi i quy t m t s v n mang tính th c nghi m ch y u ang t ra. u tiên, l a ch n dài th i gian phù h p cho vi c phân tích tác ng c a các kho n vay không rõ ràng. Chúng tôi yêu c u dài th i gian này ph i m b o r ng các kho n ti n ư c vay ã ư c ưa vào s d ng ng th i các h cũng ã tr ư c kho n n c a các kho n vay này. Chúng tôi t p trung phân tích vào tác ng c a các kho n vay năm 2006 n các k t qu c a năm 2010 v i các kho n vay áp ng ư c c hai tiêu chu n trên. Tuy nhiên, chúng tôi cũng ki m nh li u có b t kỳ tác ng nào c a các kho n vay năm 2006 n các k t qu năm 2008 và các kho n vay năm 2008 n các k t qu năm 2010 hay không như là m t cách c a vi c xem xét tính h p l c a các k t qu chúng tôi. Th hai, các k thu t i v i s li u l p (d ng b ng) không phù h p khi mô hình dùng các bi n tr ư c lư ng cho các bi n k t qu th c.8 Vì lý do này chúng tôi s d ng phân tích s li u chéo qua t ng năm và b i v y kh năng các k t qu c a chúng tôi b nh hư ng b i tính không ng nh t c a h không quan sát ư c không thay i theo th i gian không ư c ki m soát trong các mô hình. Th ba, vi c phân tích mô hình th c nghi m v hi u qu c a các kho n vay trong quá kh n các k t qu trong tương lai s b sai l ch b i tính n i sinh n u s d ng các ư c lư ng OLS. R t có th r ng các y u t không quan sát ư c mà có tác ng n bi n k t qu cũng tác ng n xác su t mà m t h có kho n vay. Ngay c khi chúng tôi xem xét các kho n vay trong quá kh (t c là các kho n vay t năm 2006) n các k t qu năm 2010, cũng có th m t s các y u t không ư c quan sát không thay i theo th i gian mà yêu c u ph i i u ch nh lo i b nh ng s sai l ch mang tính n i sinh ti m năng. Chúng tôi s d ng cách ti p c n các bi n công c kh c ph c v n mang tính n i sinh này (chi ti t xem Ph l c). Các bi n công c mà chúng tôi s d ng ph i th a mãn hai i u ki n. Th nh t, các bi n này ph i có m i tương quan cao v i bi n b n i sinh (t c là các kho n vay năm 2006) nhưng l i không có m i tương quan v i ngu n c a tính n i sinh (có nghĩa là các y u t không ư c quan sát, như kh năng hay hi u bi t v m t tài chính, mà tác ng n các k t qu c a năm 2010 và n vi c li u h có hay không có m t kho n vay năm 2006). Trong phân tích này chúng tôi xem xét b n bi n công c chính: s tham gia vào H i Ph n năm 2006, s tham gia vào H i Nông dân năm 2006, li u xã có ngân hàng vào năm 2006 không và kho ng cách t h n ư ng g n nh t năm 2006. M i y u t này ư c kỳ v ng có m i tương quan l n v i vi c h có m t kho n vay năm 2006 khi các y u t này u làm tăng ti p c n tín d ng c a h . Các y u t này dư ng như cũng không có m i tương quan v i ngu n c a tính n i sinh. Trong trư ng h p c a các H i Nông dân và H i Ph n chúng tôi ki m soát tr c ti p cho vi c là thành viên c a H i năm 2010 b i v y b t kỳ tác ng nào c a vi c là thành viên năm 2006 n các k t qu u ư c gi i quy t. Tương t như v y, s hi n di n c a các ngân hàng xã và kho ng cách c a h n ư ng giao thông g n nh t năm 2006 dư ng như cũng không có tác ng riêng bi t n các k t qu năm 2010 khi các bi n ch s 8 Vi ph m gi thi t ch t ch v tính ngo i sinh ư c òi h i xác nh ư c lư ng các tác ng không thay i.
cho s hi n di n c a các ngân hàng và kho ng cách năm 2010 cũng ư c ưa vào trong mô hình. Chúng tôi cũng khai thác tác ng c a các kho n vay t VBSP và VBARD, c bi t n các k t qu năm 2010. Các bi n công c ư c s d ng là s tham gia vào các H i Nông dân và H i Ph n năm 2006 và s hi n di n c a VBSP và VBARD xã năm 2006. Các bi n công c này ư c kỳ v ng là h p l v i các lý do gi ng như ã nêu trên. Trong t t c các trư ng h p, chúng tôi ki m nh tính h p l c a các bi n công c này. Các k t qu c a các h i quy bi n công c v tác ng c a các kho n vay (nói chung) năm 2006 n các k t qu năm 2010 ư c trình bày B ng 8 và tác ng c a các kho n vay t VBSP và VBARD năm 2006 n các k t qu năm 2010 ư c trình bày B ng 9. Danh sách các bi n ki m soát ư c ưa ra trong Ph l c. Nhìn chung, các k t qu c a chúng tôi g i ý r ng vi c ti p c n tín d ng năm 2006 có tác ng dương n thu nh p c a các năm sau ó.9 c bi t là i v i các kho n thu nh p t nông nghi p. Chúng tôi th y có b ng ch ng c a cơ ch mà thông qua ó thu nh p tăng lên khi quan sát các kho n vay năm 2006 có tác ng dương n năng su t lao ng. i u này g i ý r ng vi c cung c p ti p c n tín d ng có ti m năng c i thi n các k t qu phúc l i cho nông dân trong dài h n. Chúng tôi không th y có b ng ch ng v tác ng c a tín d ng n vi c a d ng hóa các ngu n thu nh p, năng su t lúa hay ti t ki m. Chúng tôi cũng phân chia ti t ki m thành ti t ki m chính th c, không chính th c và ti t ki m t i nhà và không tìm th y b t kỳ tác ng có ý nghĩa th ng kê nào. B ng 9 phân chia các kho n vay theo VBSP và VBARD xem xét ngu n nào ho t ng hi u qu nh t. S li u c a chúng tôi không cung c p s phân chia hoàn toàn các kho n vay b ng vi c s d ng ư c lư ng c a các bi n công c . Do ó chúng tôi ch t p trung vào các kho n vay t VBSP và VBARD và ki m tra xem các k t qu c a chúng tôi có cơ s bao g m c các lo i kho n vay khác trong năm hay không. Trong t t c các trư ng h p các k t qu c a chúng tôi là cơ s .10 Khi tín d ng ư c phân chia theo ngu n, chúng tôi không quan sát th y có tác ng dương n thu nh p, nhưng nhìn chung chúng tôi th y r ng các kho n vay t c VBSP và VBARD u có tác ng dương n thu nh p nông nghi p. Tác ng c a các kho n vay t VBSP nh hơn nhi u so v i tác ng c a các kho n vay t VBARD và tác ng c a các kho n vay t VBSP ch có ý nghĩa th ng kê m c 10%. Xem xét t l thu nh p n t nông nghi p chúng tôi th y r ng các kho n vay t VBARD có tác ng dương và có ý nghĩa th ng kê, nhưng các kho n vay t VBSP không có tác ng. Các kho n vay t VBARD cũng có tác ng dương l n n năng su t lao ng, trong khi ó có m t s b ng ch ng cho th y r ng các kho n vay t VBSP có tác ng âm n năng su t lúa. 9 Các k t qu c a chúng tôi là cơ s bao g m c các ki m soát i v i các kho n vay t ư c năm 2008 và 2010. Tác ng c a các kho n vay năm 2006 n các k t qu năm 2008 và các kho n vay năm 2008 n các k t qu năm 2010 cũng ư c xem xét (cũng b ng vi c s d ng các h i quy v i các bi n công c ). Khi các k t qu có ý nghĩa th ng kê ư c tìm th y, chúng ư c báo cáo b ng các chú thích trong b ng. Trong t t c các trư ng h p, m i tương quan m t ph n gi a các bi n công c và các bi n b n i sinh trong bư c u tiên là có ý nghĩa th ng kê. Ki m nh F-test v các bi n công c ư c lo i tr cũng ph nh n gi thi t ban u r ng các bi n công c là không quan tr ng. Th ng kê J c a Hansen v i u ki n không b th a d li u trong t t c các trư ng h p nhưng ch m t trư ng h p th t b i ph nh n gi thi t cơ s này r ng các bi n công c là h p l . 10 Trong t t c các trư ng h p, m i tương quan m t ph n gi a các bi n công c và các bi n b n i sinh trong bư c u tiên là có ý nghĩa th ng kê. Ki m nh F-test v các bi n công c ư c lo i tr cũng ph nh n gi thi t ban u r ng các bi n công c là không quan tr ng. Th ng kê J c a Hansen v i u ki n không b th a d li u trong t t c các trư ng h p nhưng ch m t trư ng h p th t b i ph nh n gi thi t cơ s này r ng các bi n công c là h p l .
K t qu này nh t quán v i tác ng dương c a các kho n vay t VBSP n a d ng hóa các ngu n thu nh p và g i ý r ng các h gia ình ti p c n các kho n vay t VBSP s d ng các kho n vay này a d ng các ngu n thu nh p c a h hơn là vi c u tư chuyên môn hóa nâng cao năng su t lúa. Chúng tôi th y r ng các kho n vay t VBARD có tác ng dương n ti t ki m.
B ng 8: Ư c lư ng các bi n công c v tác ng c a các kho n vay năm 2006 n các k t qu năm 2010 (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) Logarit c a Logarit c a T l TN t T l TN T l TN phi a d ngγ Năng su t Năng su t T ng ti t ki m thu nh p thu nh p NN cho thuê NNω Lao ng lúa NN Kho n vay 2006 0,527** 2,210*** 0,399*** -0,024** -0,054 -0,008 1,510*** -0,025 1,636 c i mc ah Có Có Có Có Có Có Có Có Có H i quy giai o n u tiên: c i mc ah Có Có Có Có Có Có Có Có Có Các bi n công c : Thành viên H i PN 06 0,075*** 0,058** 0,075*** 0,075*** 0,075*** 0,075*** 0,059** 0,080** 0,075*** Thành viên H i ND 06 0,112*** 0,109*** 0,112*** 0,112*** 0,112*** 0,113*** 0,110*** 0,100*** 0,113*** Ngân hàng trên a bàn xã 06 -0,017 -0,014 -0,016 -0,016 -0,016 -0,017 -0,013 -0,020 -0,017 Kho ng cách t i ư ng 0,005* 0,006** 0,005* 0,005* 0,005* 0,005* 0,006* 0,005* 0,005* F-test c a các bi n công c 10,42*** 8,31*** 10,42*** 10,42*** 10,42*** 10,40*** 8,18*** 6,39*** 10,40*** ư c lo i tr Th ng kê J c a Hansen: Ki m nh vi c th a d ki n (overidentification), Ho: mô hình không b th a d ki n Th ng kê Chi-sq 3,750 1,148 4,332 3,410 6,302 3,749 1,313 4,464 4,843 Giá tr P 0,2897 0,7655 0,228 0,332 0,098 0,2899 0,7261 0,2156 0,1837 Quy t nh Th t b i Th t b i Th t b i Th t b i Bác b Th t b i Th t b i Th t b i Th t b i bác b bác b bác b bác b m c 10% bác b bác b bác b bác b Th t b i bác b m c 5% S quan sát 1.877 1.785 1.877 1.877 1.877 1.879 1.662 1.310 1.879 *** m c ý nghĩa th ng kê 1%, ** m c ý nghĩa th ng kê 5%, * m c ý nghĩa th ng kê 10%. Các l i có phân ph i chu n không ư c trình bày ây nhưng có s n khi ư c yêu c u. Nh ng s khác nhau trong h i quy bư c u tiên là do nh ng s khác nhau trong quy mô m u khi m t s s li u là không có thông tin Chúng tôi th y r ng các kho n vay năm 2006 có m i quan h dương và có ý nghĩa th ng kê n thu nh p nông nghi p và t l c a thu nh p nông nghi p năm 2008. Các kho n vay năm 2008 cũng có m i quan h dương n t l c a thu nh p t nông nghi p năm 2010. C hai h i quy u s d ng b bi n công c gi ng nhau. Các k t q a không ư c trình bày nhưng có s n khi ư c yêu c u. ω Gi thi t mô hình không b th a d ki n không có cơ s m c ý nghĩa 10% và b i v y k t qu này nên ư c gi i thích m t cách c n th n. γ Trong khi các k t qu c a mô hình chính cho th y r ng các kho n vay không có tác ng n m c a d ng c a thu nh p, các kho n vay năm 2006 ư c h i quy v m c a d ng c a thu nh p năm 2008 s d ng cách ti p c n bi n công c l i có tác ng dương. Tác ng tương t không ư c tìm th y i v i năm 2010.
B ng 9: Ư c lư ng các bi n công c v tác ng c a các kho n vay năm 2006 t VBSP so v i các kho n vay t VBARD n các k t qu năm 2010 (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) Logarit c a Logarit c a T l TN t T l TN T l TN phi a d ng Năng su t Năng su t T ng ti t ki m thu nh p thu nh p NN NN cho thuê NN Lao ng lúa Kho n vay 2006 t VBSP 0,604 1,436* 0,375 -0,040* -0,168 1,836* 0,781 -0,287** -1,324 Kho n vay 2006 t VBARD 0,495 2,300*** 0,567*** -0,017 -0,013 0,198 1,598*** 0,109 4,308** c i mc ah Có Có Có Có Có Có Có Có Có H i quy giai o n u tiên: c i mc ah Có Có Có Có Có Có Có Có Có Các bi n công c c a VBARD: Thành viên H i PN 06 -0,011 -0,015 -0,011 -0,011 -0,011 -0,011 -0,017 -0,025 -0,011 Thành viên H i ND 06 0,065*** 0,074*** 0,065*** 0,065*** 0,065*** 0,065*** 0,075*** 0,072*** 0,065*** VBARD trên a bàn xã 06 -0,089*** -0,098*** -0,089*** -0,089*** -0,089*** -0,091*** -0,104*** -0,104*** -0,091*** VBSP trên a bàn xã 06 0,021 0,020 0,021 0,021 0,021 0,020 0,018 0,021 0,020 Th ng kê F c a các bi n công 6,79*** 7,49*** 6,79*** 6,79*** 6,79*** 6,97*** 7,89*** 5,24*** 6,97*** c ư c lo i tr Các bi n công c c a VBSP: Thành viên H i PN 06 0,053** 0,037 0,053** 0,053** 0,053** 0,053** 0,031 0,054** 0,053*** Thành viên H i ND 06 0,061*** 0,064*** 0,061*** 0,061*** 0,061*** 0,060*** 0,067*** 0,069*** 0,060*** VBARD trên a bàn xã 06 0,096*** 0,090*** 0,096*** 0,096*** 0,096*** 0,098*** 0,090*** 0,111*** 0,098*** VBSP trên a bàn xã 06 0,009 0,005 0,009 0,009 0,009 0,009 0,011 -0,007 0,009 Th ng kê F c a các bi n công 7,71*** 5,93*** 7,71*** 7,71*** 7,71*** 7,74*** 6,13*** 6,82*** 7,74*** c ư c lo i tr Ki m tra Sargan, Ki m nh vi c th a d ki n, Ho: mô hình không b th a d ki n Th ng kê Chi-sq 3,355 0,993 0,809 3,191 4,252 0,513 1,427 0,335 1,104 Giá tr P 0,187 0,609 0,667 0,203 0,119 0,774 0,490 0,846 0,576 Quy t nh Th t b i Th t b i Th t b i Th t b i Th t b i Th t b i Th t b i Th t b i Th t b i bác b bác b bác b bác b bác b bác b bác b bác b bác b S quan sát 1.886 1.708 1.886 1.886 1.886 1.888 1.671 1.316 1.888 *** m c ý nghĩa th ng kê 1%, ** m c ý nghĩa th ng kê 5%, * m c ý nghĩa th ng kê 10%. Các l i có phân ph i chu n không ư c trình bày ây nhưng có s n khi ư c yêu c u.
khai thác hơn n a chúng tôi xem tác ng c a t ng lo i kho n vay n các k t qu . M c dù s li u c a chúng tôi không m nh xác nh các bi n công c phù h p cho t t c các lo i kho n vay, chúng tôi th c hi n phân tích b ng vi c gi i h n i v i các h có kho n vay năm 2006 và ki m soát cho vi c l a ch n m u. Các k t qu ư c trình bày trong B ng 10a và 10b. Chúng tôi ch t p trung vào vi c khai thác sâu hơn các bi n k t qu chính ư c tìm th y có m i tương quan có ý nghĩa th ng kê v i các kho n vay trong phân tích các bi n công c . u tiên, chúng tôi xem xét tác d ng c a tín d ng trong quá kh n thu nh p trong tương lai t c t (1) n (3) c a B ng 10a. Chúng tôi th y tác ng chung c a t t c các kho n vay là dương và có ý nghĩa th ng kê nhưng tác ng này ch y u là do các kho n vay t VBARD. Các kho n vay t các ngu n không chính th c cũng cho th y có tác ng dương n vi c nâng cao thu nh p. Tác ng n thu nh p ư c quy t nh b i các kho n vay có m c ích s d ng cho các ho t ng phi nông nghi p. Phân chia các kho n vay theo ngu n và theo m c ích s d ng cho th y các kho n vay quan tr ng nh t là các kho n vay t VBARD u tư cho các ho t ng phi nông nghi p. Th hai, chúng tôi xem xét c th thu nh p nông nghi p. Chúng tôi không th y có b t kỳ tác ng nào c a các kho n vay trong quá kh n các m c thu nh p nông nghi p. Phân chia theo lo i kho n vay, chúng tôi th y, như ư c kỳ v ng, các kho n vay ư c s d ng cho m c ích nông nghi p có tác ng dương n thu nh p nông nghi p trong khi các kho n vay ư c s d ng cho các m c ích phi nông nghi p ho c u tư khác có tác ng âm n thu nh p phi nông nghi p. Các kho n vay có tác ng l n nh t khi ư c phân chia theo ngu n là các kho n vay t VBARD. Các kho n vay cho u tư t các ngu n khác cũng cho th y có tác ng dương. Th ba, chúng tôi xem t l thu nh p t nông nghi p xem xét li u tín d ng có tác ng như th nào n t m quan tr ng tương i c a các ngu n thu thu nh p khác nhau c a h . Như ư c kỳ v ng, các kho n vay cho các ho t ng phi nông nghi p có tác ng âm n t m quan tr ng c a thu nh p nông nghi p trong t ng thu nh p c a h . K t qu này cũng úng i v i các kho n vay t VBSP và VBARD. Các kho n vay t các ngu n không chính th c cho các m c ích u tư và tiêu dùng cũng có tác ng âm n t l thu nh p t nông nghi p c a h . Th tư, v a d ng hóa thu nh p (B ng 10b), chúng tôi th y có m t s b ng ch ng r ng các kho n vay tiêu dùng t VBSP làm gi m m c a d ng hóa thu nh p. i u này có th là do các kho n vay cho tiêu dùng ang thay th cho vi c u tư vào các ho t ng t o thu nh p khác. Các kho n vay cho các ho t ng phi nông nghi p và u tư làm gi m s a d ng hóa thu nh p cho th y r ng các kho n vay ư c s d ng chuyên môn hóa trong các ho t ng phi nông nghi p. Các kho n vay cho các ho t ng phi nông nghi p và u tư khác làm tăng s a d ng c a ngu n thu nh p cho th y r ng các kho n vay này ư c s d ng a d ng hóa thu nh p. Th năm, v năng su t lao ng, chúng tôi th y r ng các kho n vay cho nông nghi p có tác ng dương và có ý nghĩa th ng kê n năng su t lao ng. Các kho n vay cho các ho t ng phi nông nghi p có tác ng âm và có ý nghĩa th ng kê, như ư c kỳ v ng. Ngu n quan tr ng nh t c a các kho n vay ang làm tăng năng su t lao ng là các kho n vay t VBARD. Các kho n vay cho u tư t VBSP và t các ngu n không chính th c khác có tác ng âm. Cu i cùng, chúng tôi th y có tác ng m nh c a các kho n vay t VBARD n ti t ki m, không quan tâm n m c ích s d ng c a các kho n vay. Các kho n vay t VBSP không có tác ng n ti t ki m. Có m t s b ng ch ng cho th y r ng các kho n vay t các ngu n không chính th c cho m c ích phi nông nghi p và u tư có tác ng dương n ti t ki m. i u này g i ý r ng m t s các nhóm tín d ng và ti t ki m không chính th c trong m u c a chúng tôi có th ang ho t ng m t cách thành công.