Tình trạng hạn chế chức năng ở bệnh nhân sa sút trí tuệ

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> TÌNH TRẠNG HẠN CHẾ CHỨC NĂNG Ở BỆNH NHÂN SA SÚT TRÍ TUỆ<br /> Trần Thị Thanh Thảo*, Nguyễn Trần Tố Trân**, Nguyễn Văn Trí **, Nguyễn Minh Phụng***<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Sa sút trí tuệ (SSTT) làm tăng nguy cơ hạn chế hoạt động chức năng, nhưng từng hoạt động<br /> cụ thể bị hạn chế ở từng giai đoạn SSTT khác nhau vẫn chưa được hiểu rõ.<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá tỉ lệ hạn chế hoạt động cơ bản hàng ngày ở bệnh nhân SSTT, xác định các<br /> hoạt động ADL cụ thể bị hạn chế trên từng giai đoạn SSTT.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Cắt ngang mô tả,157 bệnh nhân SSTT nằm viện tại khoa Lão bệnh viện Nhân<br /> Dân Gia Định từ tháng 9/2015 đến tháng 5/2016. Chẩn đoán SSTT theo tiêu chuẩn DSM-V. Chia giai đoạn<br /> SSTT theo thang điểm MMSE.<br /> Kết quả: 70% bệnh nhân SSTT hạn chế ADL. Mức độ hạn chế khác nhau và tăng dần theo từng giai đoạn<br /> SSTT. Các hoạt động như tắm rửa, mặc quần áo, đi vệ sinh hạn chế ngay cả giai đoạn SSTT nhẹ với tỉ lệ >50%,<br /> các hoạt động còn lại chỉ bị hạn chế ở giai đoạn trung bình và nặng.<br /> Kết luận: Mức độ hạn chế từng hoạt động ADL cụ thể là khác nhau ở từng giai đoạn SSTT. Tìm hiểu đươc<br /> mức độ hạn chế từng hoạt động ADL ở từng giai đoạn bệnh SSTT gợi ý cho việc thiết kế chương trình can thiệp<br /> vào mỗi hoạt động cụ thể tại từng giai đoạn của bệnh.<br /> Từ khoá: sa sút trí tuệ, ADL<br /> ABSTRACT<br /> FUNCTIONAL IMPAIRMENT IN PAITENTS WITH DEMENTIA<br /> Tran Thi Thanh Thao, Nguyen Tran To Tran, Nguyen Van Tri, Nguyen Minh Phung<br /> ** Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 21 - No 2 - 2017: 189 - 193<br /> <br /> Background: People with dementia need assistance in activities of daily living (ADL). However,<br /> characteristics of impairment in ADL among dementia patients have not been elucidated.<br /> Objectives: To determine the prevalence of functional impairment in patients with dementia and<br /> characteristics of it in different stages of dementia.<br /> Methods: A cross-sectional study, from September 2015 to May 2016, 157 patients with dementia in<br /> geriatric department at Gia Dinh Hospital were included. Diagnosis of dementia was undertaken using<br /> DSM-V research criteria. Stages of dementia was based on MMSE scores.<br /> Results: The prevalence ADL impairment among patients with dementia was 70%. In the mild dementia<br /> group, >50% patients required assistance in bathing, dressing and toileting. In contrast, other activities in ADLs<br /> were impaired in the moderate and severe dementia stages.<br /> Conclusions: Characteristics of functional decline were varied in different stages of dementia. Elucidating<br /> this issue helps patients with dementia receive specific intervention programs in the near future.<br /> Keywords: dementia, ADL<br /> <br /> <br /> <br /> * Học viên Cao học Lão khoa, Đại học Y Dược Tp. HCM<br /> ** Bộ môn Lão khoa- đại học Y Dược TPHCM, *** Bệnh viện Nhân Dân Gia Định<br /> Tác giả liên lạc: BS. Trần Thị Thanh Thảo ĐT: 0984993935 Email: tranthanhthao0110@gmail.com<br /> <br /> Thần kinh 189<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 21 * Số 2 * 2017<br /> <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Bệnh nhân khiếm thính, khiếm thị. Mắc các<br /> Sa sút trí tuệ là một rối loạn của não bộ và là<br /> bệnh lý gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày<br /> một bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi đặc<br /> như thoái hoá khớp nặng, thoát vị đĩa<br /> trưng bởi giảm trí nhớ, khó khăn trong việc diễn<br /> đệm….hoặc các bệnh lý bẩm sinh hay mắc phải<br /> đạt ngôn ngữ, hoạt động, nhận diện đồ vật và rối<br /> gây rối loạn vận động như di chứng tai biến<br /> loạn chức năng thực hiện, khả năng lập kế<br /> mạch máu não, Parkinson nặng…<br /> hoạch, tổ chức và trừu tượng(3). Đây là một trong<br /> những nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật và tình Phương pháp nghiên cứu<br /> trạng sống phụ thuộc ở người cao tuổi. Tỉ lệ hạn Thiết kế nghiên cứu<br /> chế chức năng ở nhóm SSTT cao hơn trong các Cắt ngang mô tả.<br /> bệnh khác như gãy xương chậu, đột quỵ, bệnh<br /> Quy trình tiến hành<br /> tim mạch, ung thư(1). Tuy nhiên, hạn chế chức<br /> năng ở bệnh nhân SSTT có đặc điểm gì, và hoạt Tất cả bệnh nhân thoả tiêu chuẩn nhận vào<br /> động nào bị hạn chế ở giai đoạn nào của SSTT và không có tiêu chuẩn loại trừ sẽ được phỏng<br /> vẫn là câu hỏi chưa được quan tâm nhiều. Một vấn sự hạn chế chức năng cơ bản hàng ngày<br /> khi trả lời được câu hỏi này, có thể giúp ích cho Katz ADL bao gồm tắm rửa, mặc quần áo, đi vệ<br /> bác sĩ lão khoa, người chăm sóc biết cách tiếp cận sinh, đi lại trong nhà, tiêu tiểu tự chủ và tự ăn<br /> và trợ giúp trong các sinh hoạt hàng ngày ở bệnh uống. Đánh giá là có hạn chế khi bệnh nhân cần<br /> nhân SSTT theo từng giai đoạn một cách hiệu trợ giúp từ 1 hoạt động trở lên(6).<br /> quả hơn, cải thiện chất lượng sống của bệnh Xử lý số liệu<br /> nhân SSTT. Số liệu được xử lí bằng phần mềm SPSS 20.0.<br /> Mục tiêu nghiên cứu Dùng phép kiểm χ² kiểm định mối liên quan<br /> Xác định mức độ hạn chế ADL ở giữa hạn chế từng hoạt động ADL theo từng giai<br /> bệnh nhân SSTT. đoạn SSTT.<br /> Đánh giá từng hoạt động ADL cụ thể bị hạn KẾT QUẢ<br /> chế ở từng giai đoạn SSTT. Chúng tôi thu thập số liệu của 157 bệnh nhân<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU SSTT, tuổi trung bình là 82,13±7,56 tuổi. Tỉ lệ nữ<br /> là 66,8%. Trong đó, có 48,4% bệnh nhân là giai<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> đoạn nhẹ, 33,1% là giai đoạn trung bình và 13,5%<br /> Bệnh nhân SSTT nằm viện tại khoa Lão bệnh nhân giai đoạn SSTT nặng.<br /> bệnh viện Nhân Dân Gia Định từ tháng 9/2015<br /> đến 5/2016.<br /> Tỉ lệ hạn chế ADL<br /> Bảng 1: Tỉ lệ hạn chế ADL ở bệnh nhân SSTT<br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu SSTT Số lượng Tỉ lệ hạn chế ADL P<br /> Tiêu chuẩn nhận vào Chung 110 70,1<br /> Giai đoan Nhẹ 45 59,2<br /> Bệnh nhân được chẩn đoán SSTT theo tiêu SSTT Trung bình 36 71,2