Tình trạng sức khỏe của trẻ em 6- 30 tháng tuổi tại hai huyện miền núi Dakrong và Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị năm 2003

| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> Tình traïng söùc khoeû cuûa treû em 6-30 thaùng<br /> tuoåi taïi hai huyeän mieàn nuùi Dakrong vaø<br /> Höôùng Hoaù, tænh Quaûng Trò naêm 2003<br /> <br /> Văn Thӏ Mai Dung,<br /> Hҧi<br /> Thѫ, Ñaë<br /> NguyӉn<br /> Thӏ<br /> Minh<br /> Hұu và cs<br /> VaêĈһng<br /> n ThòThӏ<br /> Mai<br /> Dung,<br /> ng Thò<br /> Haû<br /> i Thô,<br /> Nguyeãn Thò Minh Haäu vaø cs<br /> <br /> Nghieân cöùu naøy ñöôïc thöïc hieän nhaèm muïc ñích laø ño löôøng moät soá caùc chæ soá söùc khoûe chính cuûa<br /> treû em 6-30 thaùng tuoåi taïi hai huyeän mieàn nuùi Dakrong vaø Höôùng Hoùa cuûa tænh Quaûng Trò. Phöông<br /> phaùp nghieân cöùu laø ñieàu tra caét ngang vôùi côõ maãu ngaãu nhieân laø n=566 treû em trong thôøi gian töø<br /> thaùng 7 ñeán thaùng 11 naêm 2003. Keát quaû cho thaáy moïi chæ soá söùc khoûe cô baûn cuûa treû em 6-30 thaùng<br /> tuoåi ôû hai huyeän noùi treân ñeàu raát thaáp, nhaát laø ôû caùc hoä gia ñình ngheøo. Caùc bieän phaùp caàn tieán<br /> haønh laø giaûm ngheøo, taêng khaåu phaàn aên vaø caûi thieän chaát löôïng böõa aên, taåy giun, caûi thieän ñieàu kieän<br /> veä sinh moâi tröôøng, ñaàu tö naâng cao chaát löôïng caùc chöông trình y teá quoác gia chaêm soùc söùc khoûe<br /> baø meï vaø treû em ôû caùc vuøng noùi treân. Töø khoùa: chæ soá söùc khoûe, suy dinh döôõng, thieáu maùu.<br /> This study aims at measuring some key health indicators of children in the age group of 6-30<br /> months living in two mountainous districts - Dak Rong and Huong Hoa, Quang Tri province. A<br /> cross-sectional survey was conducted between July - November, 2003 with a random sample of 566<br /> children. Results show that all basic health indicators of children between 6-30 months in two study<br /> districts are very poor, particularly children in poor households. Measures to be carried out<br /> include: poverty reduction, improvement of ration and meal quality, deworming, environment<br /> hygiene as well as investment for improving the quality of national health programs for mothers<br /> and children in this area. Key words: health indicator, malnutrition, anaemia.<br /> <br /> 1. Ñaët vaán ñeâ<br /> Vieät Nam vaãn coøn laø moät nöôùc ngheøo vôùi<br /> khoaûng 75% daân soá soáng ôû noâng thoân vaø laøm ngheà<br /> noâng.1 Ngheøo ñoùi ñöôïc xem vöøa laø nguyeân nhaân,<br /> vöøa laø haäu quaû, trong voøng xoaén ngheøo ñoùi vaø beänh<br /> taät ôû treû em vaø phuï nöõ caùc nöôùc ñang phaùt trieån 2,3.<br /> Ñoái vôùi nhöõng nöôùc ngheøo, tình traïng söùc khoeû cuûa<br /> treû em thöôøng ñöôïc phaûn aùnh qua möùc ñoä suy dinh<br /> döôõng, thieáu maùu, nhieãm kyù sinh truøng, maéc nhöõng<br /> beänh nhieãm truøng phoå bieán nhö nhieãm khuaån hoâ<br /> haáp caáp, tieâu chaûy,… Coù raát nhieàu yeáu toá aûnh höôûng<br /> taùc ñoäng qua laïi duy trì tình traïng söùc khoeû keùm ôû<br /> treû em nhöõng nöôùc naøy, töø phía gia ñình, ngöôøi meï,<br /> heä thoáng chaêm soùc söùc khoeû coäng ñoàng, tình traïng<br /> kinh teá cuûa gia ñình noùi rieâng vaø cuûa coäng ñoàng noùi<br /> 10<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 9.2006, Soá 6 (6)<br /> <br /> chung. Söùc khoeû keùm trong nhöõng naêm ñaàu ñaõ ñöôïc<br /> chöùng minh aûnh höôûng xaáu ñeán söï phaùt trieån cuûa treû<br /> khi lôùn leân, caû veà theå chaát vaø tinh thaàn. Ñaûm baûo<br /> cho treû phaùt trieån toát ñoøi hoûi khoâng chæ taäp trung vaøo<br /> caùc yeáu toá gia ñình, maø caàn thieát phaûi coù caùc chöông<br /> trình coäng ñoàng giuùp treû tieáp caän ñöôïc nhöõng dòch<br /> vuï chaêm soùc y teá cô baûn.1<br /> Nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu coâng baèng trong<br /> chaêm soùc söùc khoeû cho treû em Vieät Nam, nhöõng<br /> chöông trình can thieäp söùc khoeû coäng ñoàng caàn taäp<br /> trung vaøo nhoùm treû em soáng ôû nhöõng vuøng mieàn<br /> nuùi vaø vuøng khoù khaên4. Tuy nhieân treân thöïc teá, soá<br /> lieäu khoa hoïc phaûn aùnh thöïc traïng söùc khoeû cuûa treû<br /> em ngheøo taïi caùc nôi naøy coøn raát thieáu ñeå coù theå<br /> laøm cô sôû xaây döïng chieán löôïc can thieäp phuø hôïp.<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> bôûi trung taâm phoøng choáng soát reùt,coân truøng, vaø<br /> kyù sinh truøng tænh Quaûng Trò. Keát quaû ñoïc hai<br /> laàn, bôûi hai caùn boä chuyeân moân rieâng bieät. Vôùi<br /> kyù sinh truøng ñöôøng ruoät, xaùc ñònh qua soi maãu<br /> phaân, thöïc hieän bôûi phoøng xeùt nghieäm cuûa Trung<br /> taâm y teá huyeän, vaø kieåm tra laïi bôûi caùn boä phuï<br /> traùch phoøng xeùt nghieäm kyù sinh truøng cuûa tænh.<br /> Khaùc vôùi dinh döôõng, thieáu maùu, vaø nhieãm kyù<br /> sinh truøng soát reùt ñöôïc laáy treân toaøn boä 566 treû,<br /> maãu phaân chæ ñöôïc laáy treân 135 treû trong toång soá<br /> 566 treû nghieân cöùu. Treû laáy maãu phaân ñöôïc choïn<br /> ra theo tieâu chuaån: taát caû treû thieáu maùu naëng, vaø<br /> 20% soá treû thuoäc caùc nhoùm khoâng thieáu maùu,<br /> thieáu maùu nheï, thieáu maùu vöøa.<br /> <br /> Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän nhaèm muïc ñích laø ño<br /> löôøng caùc chæ soá söùc khoeû chính cuûa treû em 6 -30<br /> thaùng tuoåi taïi hai huyeän mieàn nuùi Dakrong vaø<br /> Höôùng Hoaù cuûa tænh Quaûng Trò, phuïc vuï chöông<br /> trình can thieäp coäng ñoàng caûi thieän söùc khoeû cho<br /> treû em.<br /> <br /> 2. Phöông phaùp nghieân cöùu<br /> Ñieàu tra caét ngang tieán haønh töø thaùng 7 ñeán<br /> thaùng 12 naêm 2003 vôùi côõ maãu ngaãu nhieân n=566<br /> treû, chieám 20% toång soá treû 6-30 thaùng tuoåi cuûa hai<br /> huyeän Dakrong vaø Höôùng Hoaù.<br /> Ño löôøng caùc chæ soá söùc khoeû chính<br /> Caùc chæ soá söùc khoeû chính ñöôïc ño löôøng bao goàm:<br /> ● Dinh döôõng: hai chæ soá chieàu cao theo tuoåi, phaûn<br /> aùnh tình traïng suy dinh döôõng maïn tính, vaø caân<br /> naëng theo chieàu cao, ñaùnh giaù suy dinh döôõng<br /> caáp tính<br /> - Chieàu cao cuûa treû ñöôïc ño baèng thöôùc chuyeân<br /> duïng trong chöông trình nghieân cöùu quoác teá<br /> VISION5. Vôùi treû döôùi 24 thaùng ño chieàu cao tö theá<br /> naèm, vaø treû ≥24 thaùng ño chieàu cao tö theá ñöùng. Vôùi<br /> moãi ñoái töôïng, tieán haønh ño 2 laàn cho moãi chæ soá vaø<br /> ghi laïi keát quaû cuûa caû 2 laàn ño treân thöïc ñòa. Khi<br /> phaân tích keát quaû, söû duïng giaù trò trung bình.<br /> <br /> ●<br /> <br /> Ño löôøng yeáu toá nguy cô<br /> ●<br /> <br /> - Caân naëng cuûa treû ño baèng caân ñieän töû chuyeân<br /> duïng cuûa UNICEF duøng pin naêng löôïng maët trôøi,<br /> ñoä sai leäch ± 50 g.<br /> - Tuoåi cuûa treû ñöôïc xaùc ñònh keát hôïp giöõa lôøi keå<br /> ngöôøi meï, giaáy khai sinh, soå tieâm chuûng, xaùc nhaän<br /> cuûa nhaân vieân y teá cô sôû. Trong moät soá truôøng hôïp<br /> khoù, xaùc ñònh qua so saùnh vôùi treû haøng xoùm coù ngaøy<br /> sinh ñaõ bieát chaéc chaén.<br /> - Möùc ñoä suy dinh döôõng ñöôïc xaùc ñònh caên cöù<br /> theo giaù trò cuûa heä soá Z tính cho töøng treû khi so chæ<br /> soá dinh döôõng tính cuï theå cho treû vôùi phaân boá töông<br /> öùng ôû quaàn theå chuaån quy ñònh bôûi toå chöùc Y teá theá<br /> giôùi. Treû bò suy dinh döôõng khi coù chæ soá dinh döôõng<br /> thaáp hôn giaù trò - 2SD töông öùng.<br /> ●<br /> <br /> ●<br /> <br /> Thieáu maùu: söû duïng HemoCue ño noàng ñoä<br /> Hemoglobin qua laáy maùu ñaàu ngoùn tay. Ngöôõng<br /> phaân loaïi thieáu maùu cuûa WHO cho treû em laø<br />