Tổ chức và điều hành sản xuất trong xây dựng giao thông Phần 3

Chia sẻ: Danh Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

57
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chính phủ cũng không phải mở rộng cơ sở hạ tầng để điều tiết giao thông, một việc làm rất tốn kém, đòi hòi thuế cao. Nhờ vậy, người dân sẽ không phải trả nhiều tiền thuế. Điều này có lợi cho người dân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tổ chức và điều hành sản xuất trong xây dựng giao thông Phần 3

Quá trình s n xu t t o nên s n ph m ñư c chia ra thành các quá trình công ngh thành ph n, m i m t quá trình thành ph n do m t công nhân, nhóm công nhân hay m t ñơn v chuyên nghi p có trang b k thu t phù h p th c hi n ñ s n xu t t o nên s n ph m. Khi ñơn v chuyên nghi p cu i cùng hoàn thành qúa trình thành ph n cu i cùng ñ t o nên s n ph m thì quá trình s n xu t k t thúc. N u mu n ti p t c thì quá trình s n xu t s ñư c l p l i trên s n ph m khác ti p theo. Trong s n xu t công nghi p, l c lư ng s n xu t (công nhân, máy móc thi t b ) c ñ nh còn s n ph m (ñ i tư ng s n xu t) thì di chuy n. Nhưng trong xây d ng thì ngư c l i, ñ i tư ng s n xu t c ñ nh, còn l c lư ng s n xu t thì di chuy n. Trong xây d ng, khi t ch c thi công theo phương pháp dây chuy n thì m i ñơn v chuyên nghi p ch th c hi n m t lo i công vi c, ho c m t giai ño n công ngh nh t ñ nh tương ñương v i m t quá trình thành ph n trong quá trình thi công k t khi b t ñ u kh i công ñ n khi hoàn thành công trình. Khi nhi m v s n xu t c a mình ñã hoàn thành thì ñơn v chuyên nghi p ñư c ñưa ra kh i khu v c thi công ñ th c hi n công vi c c a mình trên s n ph m khác. 3.2. PHÂN LO I DÂY CHUY N 3.2.1. Dây chuy n bư c công vi c Là lo i dây chuy n mà ñ i tư ng t ch c c a dây chuy n là các bư c công vi c, ñây là dây chuy n cơ s . Khi t ch c thi công theo dây chuy n bư c công vi c, ngư i ta chia công vi c thành các bư c công vi c (m t ph n công vi c), m i công nhân hay m t nhóm công nhân ch th c hi n m t bư c hay m t ph n công vi c nh t ñ nh. Khi nhóm công nhân cu i cùng hoàn thành bư c công vi c cu i cùng thì ñ i tư ng thi công ñư c hoàn thành. dây chuy n này m i công nhân ho c nhóm công nhân trong t th c hi n m t ph n vi c nh t ñ nh trong ph m vi nh t ñ nh ñ th c hi n bư c công vi c ñư c giao. Thí d : Công vi c r i ñá bao g m các bư c công vi c: Xúc và v n chuy n ñá ñ n nơi quy ñ nh, san ñá. Công vi c lu lèn l p áo ñư ng bao g m ba bư c công vi c: lu sơ b (lu n ñ nh), lu ch t, lu ph ng. 3.2.2. Dây chuy n thi công gi n ñơn Dây chuy n gi n ñơn còn g i là dây chuy n ñơn hay dây chuy n chuyên nghi p. Dây chuy n thi công gi n ñơn: Là dây chuy n mà m t ñơn v chuyên nghi p ñ c l p (t , ñ i) có trang b k thu t phù h p ñ m nhi m m t quá trình công ngh thành ph n 86
(ho c m t quá trình thi công thành ph n) và th c hi n tu n t trong các phân ño n thi công. Khi ñơn v chuyên nghi p cu i cùng hoàn thành quá trình cu i cùng trên phân ño n cu i cùng t o nên s n ph m xây d ng hoàn ch nh thì quá trình thi công công trình ñư c k t thúc. Như v y, ñ i tư ng l p c a lo i dây chuy n này là quá trình thi công gi n ñơn. dây chuy n gi n ñơn, các nhóm công nhân chuyên nghi p di chuy n t khu v c này ñ n khu v c khác ti p theo ñ th c hi n nhi m v nh t ñ nh c a quá trình thi công gi n ñơn nào ñó. M t dây chuy n thi công gi n ñơn (dây chuy n chuyên nghi p) bao g m nhi u công vi c. M t công vi c cũng có th b trí thành các dây chuy n bư c công vi c. Thí d : Thi công l p móng ñư ng là dây chuy n thi công gi n ñơn bao g m các công vi c như: R i ñá, lu lèn là hai công vi c c a thi công l p móng ñư ng. Trong công vi c lu lèn cũng có th b trí thành các dây chuy n bư c công vi c trên các phân ño n như: Dây chuy n lu sơ b , lu ch t, lu ph ng. 3.2.3. Dây chuy n thi công t ng h p Là dây chuy n bao g m nhi u dây chuy n ñơn có m i quan h v i nhau v công ngh và t ch cñ th c hi n các quá trình thi công t ng h p. Thí d : Thi công ñư ng ô tô là ñ i tư ng c a dây chuy n t ng h p, bao g m các dây chuy n ñơn (dây chuy n chuyên nghi p) như: Dây chuy n thi công n n ñư ng, dây chuy n thi công các công trình thoát nư c, dây chuy n thi công m t ñư ng. Khi ñ i tư ng dây chuy n t ng h p m r ng ra thành t ng h ng m c công trình hay các công trình ñơn v thì ngư i ta còn g i là dây chuy n h ng m c công trình. Ngoài ra khi ñ i tư ng l p cho các quá trình song song ñ c l p và song song ph thu c thì ngư i ta còn g i là dây chuy n song song ñ c l p và song song ph thu c. T t c các trư ng h p k trên ch là trư ng h p riêng c a dây chuy n t ng h p. Dây chuy n chuyên nghi p và dây chuy n t ng h p cũng ñư c hi u m t cách tương ñ i tuỳ vào ñ i tư ng ñang xét. Thí d : N u coi dây chuy n thi công m t ñư ng là dây chuy n chuyên nghi p hay dây chuy n gi n ñơn thì dây chuy n này l i bao g m các công vi c như: thi công l p móng ñư ng, thi công l p áo ñư ng, thi công l p ph m t ñư ng. N u coi ñ i tư ng thi công m t ñư ng là dây chuy n t ng h p thì dây chuy n t ng h p này bao g m các dây chuy n chuyên nghi p như: dây chuy n thi công l p móng 87
c p ph i l p dư i, dây chuy n thi côngl p móng l p trên, dây chuy n thi công l p bê tông nh a h t thô, dây chuy n thi công l p bê tông nh a h t m n. Ngư c l i, n u coi vi c thi công ñư ng ô tô là m t dây chuy n t ng h p, thì khi ñó dây chuy n t ng h p này bao g m các dây chuy n ñơn (dây chuy n chuyên nghi p) như: dây chuy n thi công n n ñư ng, dây chuy n thi công công trình nhân t o (n u có), dây chuy n thi công m t ñư ng. Như v y cũng là thi công m t ñư ng thì trong trư ng h p này là dây chuy n t ng h p, trư ng h p khác l i ñư c coi là dây chuy n ñơn (dây chuy n chuyên nghi p). Vì v y khi thi t k t ch c thi công theo phương pháp dây chuy n c n chú ý l y ñ i tư ng thi công nào là chính và coi quá trình thi công nào là quá trình thi công t ng h p, quá trình nào là quá trình thi công gi n ñơn ñ làm ñ i tư ng l p dây chuy n chuyên nghi p hay t ng h p. 3.3. CÁC THAM S C A DÂY CHUY N 3.3.1. Các tham s v không gian a. Di n công tác Di n công tác (hay còn g i là m t tr n công tác) là kho ng không gian c n thi t ñ ñ ngư i công nhân hay nhóm công nhân tham gia vào dây chuy n có th th c hi n ñư c nhi m v c a mình theo quy trình k thu t và quy ñ nh v an toàn lao ñ ng ñ ñ t ñư c năng su t lao ñ ng cao. Trong t ch c thi công dây chuy n, ngư i ta thư ng chia di n công tác thành: di n công tác không h n ch và di n công tác ph thu c. - Di n công tác không h n ch Là di n công tác cho phép tri n khai ñ ng th i các lo i công tác trên toàn tuy n mà không b h n ch vì lý do m t b ng thi công. - Di n công tác ph thu c Là di n công tác ph thu c vào s hoàn thành c a công vi c gi i phóng m t b ng ho c ph thu c vào s hoàn thành c a các công vi c trư c nó. Vì v y khi thi t k thi công các công trình giao thông theo phương pháp dây chuy n c n chú tr ng ñ n di n công tác cho ho t ñ ng c a dây chuy n ñang xét và di n công tác cho dây chuy n ti p theo ñ ñ m b o yêu c u k thu t, an toàn lao ñ ng cũng như ñ m b o cho năng su t lao ñ ng c a dây chuy n ñ t m c cao nh t. b. ðo n thi công và khu v c thi công 88
Trong t ch c thi công xây d ng các công trình, do yêu c u k thu t thi công, an toàn lao ñ ng và t ch c l c lư ng thi công, ngư i ta thư ng chia ra ñ i tư ng thi công thành nh ng ño n thi công hay khu v c thi công. Khi ñ i tư ng thi công ñư c phát tri n theo chi u dài, ngư i ta thư ng chia ñ i tư ng thi công thành nh ng ño n thi công. Khi ñ i tư ng thi công phát tri n trên di n r ng thì ngư i ta chia ñ i tư ng thi công thành các khu v c thi công. Các ño n thi công ho c khu v c thi công ph i ñáp ng yêu c u v m t b ng thi công, ñ m b o yêu c u k thu t, an toàn lao ñ ng và ñi u ki n làm vi c c a t công tác. Vi c phân chia ñ i tư ng thi công thành các ño n thi công hay các khu v c thi công ph thu c vào ñ c ñi m và yêu c u k thu t công ngh c a t ng ño n hay khu v c thi công, ñi u ki n ñ a hình khu v c thi công và ph thu c vào h th ng giao thông công c ng và h th ng ñư ng v n chuy n trong khu v c thi công. Phân chia ñ i tư ng thi công thành nh ng ño n thi công hay khu v c thi công là ñi u ki n ñ có th áp d ng các phương pháp t ch c thi công phù h p, như: phương pháp tu n t , phương pháp song song hay phương pháp thi công dây chuy n. Trong m i phân ño n thi công hay khu v c thi công ngư i ta còn có th chia ra thành các phân ño n hay các khu v c nh ñ có th t ch c thi công dây chuy n ñơn hay dây chuy n bư c công vi c. 3.3.2. Các tham s th i gian a. Nh p dây chuy n (Ki) Là kho ng th i gian c n thi t ñ dây chuy n th (i) hoàn thành nhi m v c a mình trên t ng phân ño n thi công. ðơn v ño c a nh p dây chuy n thư ng là gi , ca ho c ngày làm vi c, ñôi khi ngư i ta còn dùng ñơn v tu n, ho c tháng. b. Bư c dây chuy n (Kb) Là kho ng th i gian giãn cách gi a s b t ñ u c a hai dây chuy n k ti p nhau. c. Th i gian gián ño n k thu t c a dây chuy n (TCNi) Th i gian gián ño n k thu t hay còn g i là th i gian gián ño n công ngh c a dây chuy n (i). Là kho ng th i gian ch ñ i c n thi t do yêu c u công ngh thi công c a dây chuy n (i) t o nên. Thí d : Th i gian ch bê tông ñông k t. N u dây chuy n (i) có th i gian gián ño n k thu t TCNi , thì s b t ñ u c a dây chuy n k sau (dây chuy n i+1) trên phân ño n thi công ñang xét ch ñư c ti n hành sau khi k t thúc công vi c c a dây chuy n (i) m t kho ng th i gian là TCNi. d. Th i gian ho t ñ ng c a dây chuy n (Thñ) 89
ð i v i dây chuy n chuyên nghi p Là kho ng th i gian tính t th i ñi m b t ñ u ho t ñ ng c a ñơn v chuyên nghi p trên ñ i tư ng thi công ñ n th i ñi m k t thúc toàn b công vi c c a dây chuy n ñang xét. Nói cách khác: Th i gian ho t ñ ng c a dây chuy n chuyên nghi p là kho ng th i gian tính t th i ñi m b t ñ u ho t ñ ng c a ngư i ho c máy ñ u tiên ñ n th i ñi m k t thúc ho t ñ ng c a ngư i ho c máy cu i cùng trên dây chuy n ñang xét sau khi hoàn thành công vi c c a mình. ð i v i dây chuy n t ng h p Th i gian ho t ñ ng là kho ng th i gian k t lúc b t ñ u tri n khai dây chuy n chuyên nghi p ñ u tiên ñ n khi k t thúc công vi c cu i cùng c a dây chuy n chuyên nghi p cu i cùng. Nói cách khác: Th i gian ho t ñ ng c a dây chuy n t ng h p là kho ng th i gian tính t th i ñi m b t ñ u ho t ñ ng c a ngư i ho c máy ñ u tiên thu c dây chuy n chuyên nghi p ñ u tiên ñ n th i ñi m ngư i ho c máy cu i cùng thu c dây chuy n chuyên nghi p cu i cùng k t thúc ho t ñ ng sau khi hoàn thành nhi m v c a mình. Th i gian ho t ñ ng c a dây chuy n là th i h n thi công c a ñ i tư ng thi công ñang xét. Khi t ch c thi công theo phương pháp dây chuy n c n ph i tính toán, thi t k dây chuy n sao cho th i gian ho t ñ ng c a dây chuy n trong th i gian ng n nh t và ph i hoàn thành thi công công trình trong th i h n cho phép. Chú ý: Th i gian ho t ñ ng c a dây chuy n (Thñ) ñư c tính theo th t s ngày làm vi c, t c là ch tính nh ng ngày làm vi c theo k ho ch, không tính ñ n ngày ngh l , ngh ch nh t và nh ng ngày ngh do th i ti t x u... e. Th i gian tri n khai c a dây chuy n (TTk) Là kho ng th i gian c n thi t ñ l n lư t ñưa các l c lư ng s n xu t c a dây chuy n ñang xét vào ho t ñ ng theo ñúng trình t c a quá trình công ngh thi công. ð i v i dây chuy n chuyên nghi p: Th i gian tri n khai c a dây chuy n chuyên nghi p là kho ng th i gian k t th i ñi m ngư i ho c máy ñ u tiên b t ñ u bư c vào ho t ñ ng cho ñ n khi ngư i ho c máy cu i cùng c a dây chuy n bư c vào ho t ñ ng theo ñúng trình t c a quá trình công ngh thi công. ð i v i dây chuy n t ng h p: Th i gian tri n khai c a dây chuy n t ng h p là kho ng th i gian k t th i ñi m ngư i ho c máy ñ u tiên c a dây chuy n chuyên nghi p ñ u tiên b t ñ u ho t ñ ng ñ 90
th c hi n nhi m v c a mình, cho ñ n khi ngư i ho c máy cu i cùng c a dây chuy n chuyên nghi p cu i cùng bư c vào ho t ñ ng. Th i gian tri n khai c a dây chuy n t ng h p dài hay ng n ph thu c vào s lư ng dây chuy n chuyên nghi p, th i gian tri n khai c a các dây chuy n chuyên nghi p, và th i gian gián ño n công ngh c a các dây chuy n. Th i gian tri n khai càng dài thì càng b t l i cho quá trình thi công vì d n ñ n th i gian ho t ñ ng c a dây chuy n t ng h p s l n. T c là th i gian thi công công trình s kéo dài. g. Th i gian hoàn t t c a dây chuy n (THt) Là kho ng th i gian c n thi t ñ l n lư t ñưa các l c lư ng thi công ra kh i khu v c thi công sau khi các l c lư ng này ñã hoàn thành nhi m v c a mình. ð i v i dây chuy n t ng h p: Th i gian hoàn t t là kho ng th i gian k t khi ngư i ho c máy ñ u tiên c a dây chuy n chuyên nghi p ñ u tiên sau khi hoàn thành nhi m v c a mình ñ n khi ngư i ho c máy cu i cùng c a dây chuy n cu i cùng hoàn thành nhi m v c a mình và ra kh i khu v c thi công. h. Th i gian n ñ nh c a dây chuy n (Tôñ) Là kho ng th i gian mà trong ñó có s ho t ñ ng ñ ng th i c a t t c các l c lư ng thi công. Nó ñư c tính t th i ñi m ngư i ho c máy cu i cùng c a dây chuy n cu i cùng bư c vào ho t ñ ng ñ n th i ñi m ngư i ho c máy ñ u tiên c a dây chuy n ñ u tiên ng ng ho t ñ ng ñưa ra kh i khu v c thi công sau khi hoàn thành nhi m v c a mình. i. T c ñ dây chuy n Là kh i lư ng công tác mà m t dây chuy n ñơn v (dây chuy n chuyên nghi p) c n hoàn thành trong m t ñơn v th i gian (gi , ca ho c ngày làm vi c). T c ñ dây chuy n ñơn ñư c xác ñ nh theo công th c chung sau ñây: Q Vdc = (3.1) Thd Trong ñó: Q: Kh i lư ng công tác c a dây chuy n, thư ng tính b ng: m; m2; m3 ...; Thd: Th i gian ho t ñ ng c a dây chuy n (gi , ca, ngày...); T c ñ dây chuy n là ch tiêu th hi n năng su t bình quân c a c dây chuy n ñơn v . ðơn v ño t c ñ dây chuy n là ñơn v ño năng su t lao ñ ng bình quân c a t ho c nhóm công nhân làm vi c trong dây chuy n ñơn v ñang xét, vì v y khái ni m t c ñ dây chuy n ít khi s d ng ñ i v i dây chuy n t ng h p. 91
T c ñ dây chuy n còn th hi n v trình ñ trang b cơ gi i cho ñơn v thi công. T c ñ dây chuy n có tính quy t ñ nh ñ n các thông s khác c a dây chuy n. Khi t c ñ càng l n thì th i h n thi công càng ng n. Qua công th c trên ta th y r ng: N u th i gian ho t ñ ng càng nh (t c là n u Ttk và Tht càng nh ), thì t c ñ dây chuy n càng l n. Vì v y khi thi t k dây chuy n c n ñưa ra nhi u phương án v i t c ñ khác nhau. Phương án ñư c ch n ñ ñưa ra th c hi n là phương án t n d ng t i ña các năng l c s n xu t c a ñơn v thi công. ðó cũng là phương án có giá thành xây d ng nh nh t. k. Chi u dài tri n khai c a dây chuy n Khi ti n hành t ch c thi công n n, m t ñư ng (ñư ng s t, ñư ng ô tô) b ng phương pháp thi công dây chuy n, ngư i ta còn quan tâm ñ n chi u dài tri n khai c a dây chuy n. ð i v i dây chuy n chuyên nghi p: Chi u dài tri n khai c a dây chuy n chuyên nghi p là chi u dài t i thi u c n thi t c a ño n ñư ng ñ có th ñưa toàn b l c lư ng thi công c a dây chuy n ñang xét bư c vào ho t ñ ng. T c là trên chi u dài tri n khai c a dây chuy n thì t t c các phương ti n thi công có th ñ ng th i ho t ñ ng ñ th c hi n nhi m v c a mình phù h p v i yêu c u công ngh thi công. Tht Phân ño n m . . . 4 3 2 t 1 Tcn Ki Toñ Kb Ttk Thñ Hình 3.1. Các tham s th i gian c a dây chuy n 92
ð i v i dây chuy n t ng h p: Chi u dài tri n khai c a dây chuy n t ng h p là chi u dài t i thi u c a ño n ñư ng mà trên ñó t t c các dây chuy n chuyên nghi p có th ñ ng th i ho t ñ ng. 3.4. CÁC HÌNH TH C TH HI N DÂY CHUY N T NG H P TRÊN BI U ð TI N ð THI CÔNG Khi t ch c thi công theo phương pháp dây chuy n thì ti n ñ thi công cũng có th trình bày trên sơ ñ dư i ba hình th c: sơ ñ ngang, sơ ñ xiên, sơ ñ m ng. Ch n cách nào tùy thu c vào quy mô, tính ph c t p c a quá trình thi công công trình. Sơ ñ ngang thư ng bi u di n ti n ñ thi công công trình nh , công ngh thi công gi n ñơn. Sơ ñ xiên thư ng dùng ñ th hi n ti n ñ thi công công trình ñòi h i s b trí ph i h p ch t ch công ngh thi công các công vi c v không gian v th i gian, thích h p khi t ch c thi công dây chuy n. Song sơ ñ xiên ch thích h p khi s lư ng các công vi c không nhi u. Sơ ñ m ng thư ng dùng ñ th hi n ti n ñ thi công khi công trình có quy mô l n, m i quan h công ngh ph c t p. Chú ý: Khi th hi n ti n ñ t ch c thi công theo phương pháp dây chuy n dù b ng hình th c nào chúng ta ph i làm n i b t m i quan h gi a các thông s v không gian, thông s th i gian c a công ngh thi công theo nh ng nguyên t c nh t ñ nh c a nó. a. Th hi n b ng sơ ñ ngang Có hai cách th hi n dây chuy n trên sơ ñ ngang. Tùy thu c vào yêu c u tính toán mà s d ng cách th hi n nào cho thích h p. Cách th nh t: Trên hình 3.2 ta th y: Ti n ñ thi công th hi n lên h tr c t a ñ ph ng, tr c hoành th hi n các thông s v th i gian, thông s công ngh thi, thông s không gian ñư c th hi n b ng tr c tung, trên tr c tung th hi n chi u dài tuy n thi công và các phân ño n thi công trên toàn tuy n. Các dây chuy n công vi c A, B, C th hi n b ng các ñư ng b c thang, m i b c m t phân ño n, ñ dài trên t ng b c là nh p c a dây chuy n trên phân ño n thi công. Công trình thi công ñư c chia làm bao nhiêu phân ño n thì có b y nhiêu dòng th hi n các b c. Ti n ñ thi công có bao nhiêu công vi c (tương ng v i nó là b y nhiêu dây chuy n b ph n) thì có b y nhiêu ñư ng gi t b c. Tính liên t c c a các công vi c ñư c th hi n b ng các ñư ng n i nét ñ t. 93
Phân ño n thi công 4 C4 A4 B4 a 3 B3 A3 C3 2 a A2 B2 C2 1 a A1 B1 C1 a Th i gian K0B K0C Hình 3.2. Dây chuy n t ng h p th hi n b ng sơ ñ ngang Cách th hai: Trên hình 3.3. Tr c tung không th hi n phân ño n mà th hi n công vi c, m i công vi c ñư c bi u di n b ng ñư ng th ng, chi u dài m i ñư ng th ng th hi n th i gian ho t ñ ng c a t chuyên nghi p th c hi n công vi c ñó. Trên ti n ñ có bao nhiêu công vi c thì có b y nhiêu ñư ng th ng. Công vi c: A1, A2, A3, A4 là công vi c A làm trên phân ño n 1, 2, 3, 4. ð dài các ño n là nh p c a dây chuy n trên ño n ñó. A2 A1 A4 A3 Công vi c A a a a a B2 B4 B1 B3 Công vi c B K0B C3 C4 C1 C2 Công vi c C K0C Th i gian Hình 3.3. Dây chuy n t ng h p th hi n b ng sơ ñ ngang b. Th hi n b ng sơ ñ xiên 94
Sơ ñ ñư c th hi n trên h tr c t a ñ ph ng, m t tr c th hi n th i gian thi công, còn tr c kia th hi n tuy n thi công và các phân ño n thi công. Trên hình 3.4. tr c hoành th hi n th i gian, tr c tung th hi n các phân ño n thi công. Các công vi c ñư c th hi n b ng các ñư ng phát tri n theo hai hư ng không gian và th i gian t o thành ñư ng xiên. Hình chi u c a các dây chuy n trên tr c hoành ng v i m i phân ño n là nh p c a dây chuy n trên phân ño n ñó. Trên bi u ñ ti n ñ thi công, ta th y ñư c bư c c a dây chuy n cũng như th i ñi m b t ñ u và th i ñi m k t thúc c a các công vi c (dây chuy n b ph n) trên t ng phân ño n cũng như trên tuy n thi công, ñ ng th i cũng th y rõ m i quan h công ngh gi a các dây chuy n b ph n. Do v y, th hi n phương án t ch c thi công b ng phương pháp dây chuy n trên sơ ñ xiên có nhi u ñi m ưu vi t. Phân ño n thi công B4 A4 C4 4 B3 A3 C3 3 B2 C2 A2 2 A1 B1 C1 1 Th i gian K0B K0C Hình 3.4. Dây chuy n t ng h p th hi n b ng sơ ñ xiên c. Th hi n b ng sơ ñ m ng T ch c thi công theo phương pháp dây chuy n cũng có th th hi n b ng sơ ñ m ng CPM. Khi th hi n b ng sơ ñ m ng CPM (hình 3.5), m i công vi c trên m i phân ño n ñư c th c hi n ñ c l p, nhưng gi a các công vi c trên t ng phân ño n có m i quan h v i nhau v công ngh thi công và quan h v t ch c. A1 B1 C1 tB1 tC1 tA1 B2 C2 A2 tC2 tA2 tB2 95 B3 A3 C3 tB3 tC3 tA3
Dùng sơ ñ m ng ñ tính toán dây chuy n thích h p khi dây chuy n không nh p nhàng, có quan h công ngh ph c t p và ñ i v i công trình có quy mô l n. Trên hình 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, ti n ñ thi công theo phương pháp dây chuy n v i ba công vi c, tương ng v i ba dây chuy n b ph n ñư c th hi n dư i ba hình th c khác nhau (sơ ñ ngang, sơ ñ xiên và sơ ñ m ng). Nhưng dù th hi n dư i hình th c nào cũng không làm m t ñi m i quan h v trình t công ngh thi công, s s p x p v m t t ch c thi công theo không gian và th i gian. Trong chương này chúng ta s ñi sâu v phương pháp thi t k dây chuy n trên bi u ñ ti n ñ thi công dư i hình th c sơ ñ xiên. Ti n ñ thi công th hi n trên sơ ñ ngang và trên sơ ñ m ng s ñ c p các ph n ti p theo. 3.5. TÍNH TOÁN THI T K DÂY CHUY N T NG H P TRÊN BI U ð TI N ð THI CÔNG D NG SƠ ð XIÊN Trong tính toán dây chuy n t ng h p, ta thư ng g p các dây chuy n ñơn (còn g i là dây chuy n b ph n) hai trư ng h p sau ñây: - Dây chuy n ñơn có nh p không ñ i còn g i là dây chuy n ñ u. - Dây chuy n ñơn có nh p thay ñ i còn g i là dây chuy n không ñ u. ð i v i dây chuy n ñ u l i có hai trư ng h p thư ng g p: - Dây chuy n ñơn ñ ng nh p và ñ ng nh t. - Dây chuy n ñơn ñ ng nh p và không ñ ng nh t. Sau ñây chúng ta xét t ng trư ng h p c th : 3.5.1. Các nguyên t c thi t k dây chuy n trên bi u ñ ti n ñ thi công ð có ñư c phương án t ch c thi công công trình theo phương pháp dây chuy n h p lý v m t k thu t công ngh , khi thi t k dây chuy n lên bi u ñ ti n ñ chúng ta c n tuân theo các nguyên t c cơ b n sau: 1. Không có hai quá trình thi công x y ra ñ ng th i trên cùng m t phân ño n thi công; T c là: cùng m t th i ñi m, không cho phép t n t i hai dây chuy n b ph n khác lo i th c hi n nhi m v c a mình trên cùng m t phân ño n. 96
Thí d : Trên m t phân ño n thi công ñang xét, quá trình thi công n n ñư ng chưa k t thúc chúng ta không th ti n hành t ch c thi công m t ñư ng trên phân ño n ñó. ðây là nguyên t c nh m ñ m b o yêu c u v m t công ngh thi công. ð ti n hành thi t k dây chuy n theo nguyên t c này, ngư i ta ñưa ra khái ni m “ði m ti m c n gi i h n c a hai dây chuy n b ph n k ti p nhau”. V trí ñi m ti m c n gi i h n c a hai dây chuy n b ph n k ti p nhau là v trí mà t i ñó do ñi u ki n di n công tác ho c k thu t thi công không cho phép chúng d ch l i g n nhau hơn n a. Nghĩa là t i v trí này t o ra bư c c a hai dây chuy n là bé nh t (ñi m 0 và a trên hình 3.10 và ñi m A, E, trên hình 3.11) Như v y: ði m ti m c n gi i h n c a hai dây chuy n b ph n k ti p nhau chính là ñi m b t ñ u s m nh t c a dây chuy n k sau. 2. Thi t k ti n ñ thi công theo phương pháp dây chuy n ph i ñ m b o tính liên t c c a các dây chuy n b ph n trên m i phân ño n; Nguyên t c này th hi n: Khi thi t k phương án thi công dây chuy n trên ñ th không ñư c có th i gian ng ng ngh không c n thi t (th i gian gián ño n không c n thi t). N u nguyên t c này ñư c th c hi n thì ta có phương án ti n ñ thi công v i th i h n ng n nh t. ð th c hi n nguyên t c này chúng ta có th rút ra h qu c a nó như sau: Phương án thi t k thi công theo phương pháp dây chuy n ñư c g i là h p lý v m t k thu t khi: Trong dây chuy n t ng h p, dây chuy n b ph n k sau ph i ñi qua ít nh t m t ñi m ti m c n gi i h n c a dây chuy n k trư c. T c là dây chuy n k sau ph i ñư c b t ñ u vào th i ñi m s m nh t có th . 3.5.2. Tính toán thi t k dây chuy n b ph n a. Tính toán hao phí c n thi t cho m t dây chuy n th (i) nào ñó G i: Qij : Kh i lư ng công tác c n th c hi n c a dây chuy n th (i) trên phân ño n (j). (m2; m3); dij : ð nh m c hao phí th i gian lao ñ ng bình quân ñ th c hi n m t ñơn v kh i lư ng công tác c a dây chuy n th (i) trên phân ño n (j). (công/m2; công/m3; ho c gi công/m2; gi công/m3); Wij : ð nh m c năng su t lao ñ ng bình quân c a m t công nhân trong dây chuy n (i) trên phân ño n (j); (m2/công; m3/công; m2/gi công; m3/gi công) NCij : Hao phí lao ñ ng c n thi t tính b ng công ho c gi công lao ñ ng ñ th c hi n kh i lư ng công tác Qij. Khi ñó hao phí lao ñ ng s ñư c xác ñ nh như sau: 97
Qij NCij = (công; ho c gi công); ( 3.2) Wij Ho c: NCij = Qij . dij (công ho c gi công); ( 3.3) ð i v i hao phí máy thi công cũng tính toán tương t . Qij M mij = (ca máy; ho c gi máy); ( 3.4) Wmij Ho c: Mmij = Qij . dmij (ca máy; ho c gi máy) ; ( 3.5) Trong ñó: Mmij : Hao phí máy c n thi t tính b ng ca ho c gi máy c a lo i máy (m) ñ th c hi n kh i lư ng công tác Qij ; dmij : ð nh m c hao phí th i gian máy thi công c a lo i máy (m) ñ th c hi n m t ñơn v kh i lư ng công tác trong dây chuy n (i) trên phân ño n (j); (tính b ng ca máy/m2; ca máy/m3; ho c gi máy/m2; gi máy/m3); Wmij : ð nh m c năng su t c a c a lo i máy (m) trong dây chuy n (i), trên phân ño n (j); (m2/ca máy; m3/ca; m2/gi máy; m3/gi máy); b. Tính nh p c a dây chuy n b ph n: (Kij) N u g i: Wdcij: - Năng su t c a dây chuy n ñơn (dây chuy n b ph n) th (i) trên phân ño n (j); Khi ñó nh p c a dây chuy n (i) trên phân ño n (j) s là: Qij K ij = (3.6.) Wdcij Năng su t c a dây chuy n (i) chính là t c ñ c a dây chuy n (i); ñ ng th i là kh i lư ng m t ca công tác c a ñơn v trên dây chuy n (i); Khi thi công b ng th công thì năng su t c a dây chuy n là kh i lư ng công tác c n th c hi n c a nhóm công nhân trên dây chuy n (i) ñang xét; Khi thi công b ng máy ho c máy k t h p v i th công thì năng su t c a dây chuy n (i) thư ng l y b ng năng su t c a máy ch ñ o trong dây chuy n b ph n (i). c. Xác ñ nh th i gian th c hi n c a dây chuy n b ph n: (ti) - Trư ng h p dây chuy n b ph n có nh p không ñ i (K = Kij = const) ñư c th hi n trên hình 3.6, khi ñó th i gian th c hi n (th i gian ho t ñ ng) c a dây chuy n b ph n th (i) ñư c tính theo công th c: ti = m . Kij ; ho c: ti = m . K (3.7) 98
- Trư ng h p nh p c a dây chuy n thay ñ i trên m i phân ño n thi công ñư c th hi n trên hình 3.7, thì th i gian th c hi n c a dây chuy n b ph n th (i) ñư c tính theo công th c: m t i = ∑ K ij (3.8) j =1 Trong ñó: Kij : Nh p c a dây chuy n th (i) trên phân ño n (j); j : S th t phân ño n thi công; j = 1 m; m: S phân ño n thi công; m Phân ño n TC … 7 6 5 4 3 2 Th i gian K 1 T K ti = m . K Hình 3.6. Dây chuy n ñơn có nh p không ñ i m Phân ño n TC 7 6 Kij 5 4 3 2 Th i gian Ki2 1 T m Ki1 t i = ∑ K ij j =1 Hình 3.7. Dây chuy n ñơn có nh p thay ñ i 3.5.3. Thi t k dây chuy n t ng h p a. Trư ng h p các dây chuy n b ph n ñ u, ñ ng nh p và ñ ng nh t 99
Các dây chuy n b ph n ñ u ñ ng nh p và ñ ng nh t là dây chuy n có nh p không ñ i và th ng nh t t t c các dây chuy n b ph n t o thành dây chuy n t ng h p. ð c ñi m: Nh p c a m i dây chuy n b ph n trên các phân ño n không ñ i và gi a các dây chuy n b ph n trong dây chuy n t ng h p cũng có nh p b ng nhau. T c là: Kij = K = const; khi: i = 1 n; và j = 1 m; Trong ñó: i=1 n : S th t dây chuy n b ph n; j=1 m: S th t phân ño n thi công; Sơ ñ bi u di n quá trình thi công ñư c th hi n trên hình 3.8; Tht Phân ño n TC m ... (2) (3) (1) 4 3 2 1 K Ttk Thñ Hình 3.8. Dây chuy n ñ u ñ ng nh p và ñ ng nh t Th i gian ho t ñ ng c a dây chuy n t ng h p ñư c xác ñ nh theo công th c sau: Thñ = (m + n - 1). K (3.9) Phân ño n TC m ... (2) (1) 4 (3) 3 2 1 K Tcn Thñ Hình 3.9. Dây chuy n ñ u ñ ng nh p ñ ng nh t có th i gian gián ño n k thu t 100
Nêu trên ñ i tư ng thi công, m t dây chuy n b ph n nào ñó có yêu c u v th i gian gián ño n k thu t (Tcn) thì: Th i gian ho t ñ ng ñư c xác ñ nh: Thñ = (m + n - 1). K + Tcn (3.10) Sơ ñ bi u di n quá trình thi công ñư c th hi n trên hình 3.9; ð minh ho phương pháp tính toán thi t k dây chuy n ñ u, ñ ng nh p ñ ng nh t trên ñ th , chúng ta xét thí d sau: Thí d 1: M t ñ i tư ng thi công ñư c chia làm 7 phân ño n (m =7), ñ th c hi n ñ i tư ng này c n ti n hành 3 quá trình thi công khác nhau do ba t chuyên nghi p th c hi n trên ba dây chuy n chuyên nghi p (n =3). Th i gian th c hi n c a các dây chuy n b ph n ñư c th hi n trong bi u (3.1) tính b ng ngày làm vi c. Bi u 3.1. Phân ño n 1 2 3 4 5 6 7 Dây chuy n 1 4 4 4 4 4 4 4 2 4 4 4 4 4 4 4 Tcn 4 4 4 4 4 4 4 3 4 4 4 4 4 4 4 Sau khi th c hi n quá trình 2 ph i ch ñ i 4 ngày (th i gian gián ño n k thu t là 4 ngày). Hãy thi t k dây chuy n t ng h p và xác ñ nh th i gian thi công công trình. Trình t ti n hành như sau: Bư c 1: V dây chuy n th nh t: - Xác ñ nh th i ñi m b t ñ u s m nh t: Th i ñi m b t ñ u s m nh t c a dây chuy n (1) là ñi m “0” trên ñ th . - Xác ñ nh th i ñi m k t thúc s m: Vì là dây chuy n (1) là dây chuy n ñ u nên th i gian th c hi n c a dây chuy n này là: 4.7 = 28. Th i ñi m k t thúc s m là ngày th 28. Bư c 2: V dây chuy n (2): - Xác ñ nh ñi m ti m c n gi i h n c a dây chuy n (1): 101
Là th i ñi m dây chuy n (1) k t thúc công vi c c a mình trên phân ño n (1) (ñi m (a) trên hình 3.10); ðây cũng là th i ñi m b t ñ u s m nh t c a dây chuy n th (2) trên phân ño n (1); t c là ngày th 4; - V dây chuy n (2) v i th i ñi m b t ñ u s m là ngày th 4 (ñi m a = 4); và th i ñi m k t thúc s m là ngày 32; (4 + (4 . 7) = 32) Phân ño n 28 40 32 7 6 5 (2) (1) 4 (3) 3 2 1 a=4 8 b=12 0 Thñ = 40 Hình 3.10. Thi t k dây chuy n ñ u và ñi m ti m c n gi i h n Bư c 3: V dây chuy n (3): - Xác ñ nh ñi m ti m c n c a dây chuy n (2): Dây chuy n (2) k t thúc trên phân ño n (1) vào ngày 8 nhưng vì dây chuy n (2) có th i gian gián ño n k thu t là 4 ngày nên ñi m ti m c n gi i h n c a dây chuy n (2) là: 8 + 4 = 12 (ñi m b = 12); - V dây chuy n (3), v i th i ñi m b t ñ u s m nh t là ngày 12; th i ñi m k t thúc là: ngày 40; K t qu ñư c th hi n trên hình 3.10. v i th i gian ho t ñ ng: Thñ = 40 ngày; Ghi chú: Vì các dây chuy n b ph n ñ u ñi qua ñi m ti m c n gi i h n nên các dây chuy n b ph n cũng ñ u th c hi n công vi c c a mình vào th i ñi m b t ñ u s m nh t và k t thúc vào th i ñi m k t thúc s m nh t, và th i gian thi công T = 40 ngày là th i gian thi công ng n nh t. b. Trư ng h p các dây chuy n b ph n ñ u ñ ng nh p không ñ ng nh t Dây chuy n ñ u ñ ng nh p và không ñ ng nh t là dây chuy n t ng h p mà trong ñó nh p c a m i m t dây chuy n b ph n không ñ i trên các phân ño n. Nh p c a các dây chuy n b ph n khác nhau thì khác nhau. T c là: Kij = const ; khi: i = const; j = 1 m; Kij ≠ const ; khi i n; 102
Phân C G B ño n m D . (2) . (1) (3) 4 3 2 Th i gian 1A F E K1 K2 K3 T hñ Hình 3.11. Dây chuy n ñ u ñ ng nh p không ñ ng nh t Dây chuy n t ng h p có các dây chuy n b ph n ñ ng nh p và không ñ ng nh t ñư c th hi n trên hình 3.11. Trên hình v ta th y: S dây chuy n b ph n (n =3); S phân ño n là m; Thi t k dây chuy n ñ u ñ ng nh p không ñ ng nh t cũng ph i tuân th hai nguyên t c cơ b n nêu trên, song t n d ng tính ch t c a dây chuy n ñ u và ñ ñơn gi n quá trình thi t k , ngư i ta ñưa ra phương pháp thi t k theo m i liên h ñ u và m i liên h cu i. Phương pháp m i liên h ñ u: Phương pháp m i liên h ñ u ñư c s d ng như sau: Khi nh p c a dây chuy n k sau l n hơn nh p c a dây chuy n k trư c nó (t c là: Ki > Ki ) thì dây chuy n k sau s ñư c b t ñ u ngay khi dây chuy n k trư c k t thúc +1 trên phân ño n ñ u tiên (ñi m E trên hình 3.11). Phương pháp m i liên h cu i: Khi nh p c a dây chuy n k sau nh hơn nh p c a dây chuy n k trư c nó (t c là: Ki < Ki ) thì trên phân ño n cu i cùng, dây chuy n k sau s ñư c b t ñ u ngay sau khi +1 dây chuy n k trư c k t thúc công vi c c a mình. Có nghĩa là: ð v dây chuy n k sau, ngư i ta ph i d a vào th i ñi m k t thúc c a dây chuy n k trư c trên phân ño n cu i cùng (ñi m C trên hình 3.11), th i ñi m này s chính là th i ñi m b t ñ u s m nh t c a dây chuy n k sau trên phân ño n cu i cùng (ñi m D trên hình 3.11). D a vào ñi m (D), và nh p c a dây chuy n k sau, ta có th xác ñ nh ñư c th i ñi m k t thúc c a nó trên phân ño n cu i cùng (ñi m G trên hình 3.11). Vì dây chuy n này 103
ñ u nên ta d dàng xác ñ nh ñư c th i ñi m b t ñ u s m c a dây chuy n này trên phân ño n ñ u tiên (ñi m F trên hình 3.11). ð mô t phương pháp này, chúng ta xét thí d sau: Thí d 2: Hãy tính toán thi t k dây chuy n theo m i liên h ñ u và m i liên h cu i v i s li u c a các dây chuy n b ph n ghi trong bi u 3.2. Gi i: Bư c 1: Thi t k dây chuy n 1: ð i v i dây chuy n 1: Th i ñi m b t ñ u s m nh t là ñi m (0); th i ñi m k t thúc là ngày th : 25. Bư c 2: Thi t k dây chuy n 2: a. Xác ñ nh ñi m ti m c n gi i h n: Vì dây chuy n (2) có nh p (K=3) nh hơn nh p c a dây chuy n th nh t (dây chuy n k trư c, K = 5) nên chúng ta s d ng m i liên h cu i. Trên phân ño n cu i cùng (phân ño n 5) dây chuy n (1) s k t thúc vào ngày th 25. ði m ti m c n gi i h n c a dây chuy n (1) trên phân ño n (5) là ngày 25. Bi u 3.2. Phân ño n 1 2 3 4 5 D/C b ph n 1 5 5 5 5 5 2 3 3 3 3 3 Tcn 3 3 3 3 3 3 6 6 6 6 6 b. Xác ñ nh ñi m k t thúc c a dây chuy n 2: Vì ñi m ti m c n gi i h n c a dây chuy n (1) trên phân ño n (5) là ngày 25, nên trên phân ño n (5) dây chuy n (2) có th b t ñ u vào ngày 25 và ñi m k t thúc c a dây chuy n (2) là ngày th 28. c. Xác ñ nh th i ñi m b t ñ u s m c a dây chuy n 2: Vì dây chuy n (2) là dây chuy n ñ u nên ta có th xác ñ nh ñư c th i ñi m b t ñ u s m là ngày th : 13; T c là: 28 - 3. 5 = 13. Như v y: Dây chuy n (2) có th i ñi m b t ñ u s m là ngày 13; k t thúc s m vào ngày 28. Bư c 3: Thi t k dây chuy n 3: 104
Vì dây chuy n (3) có nh p l n hơn nh p c a dây chuy n (2), nên chúng ta s d ng m i liên h ñ u. a. Xác ñ nh ñi m ti m c n gi i h n: Trên phân ño n (1) dây chuy n (2) s k t thúc vào ngày th 16. ði m ti m c n gi i h n s là ngày th 16. Vì dây chuy n này có th i gian gián ño n k thu t là 3 ngày nên ñi m ti m c n gi i h n c a dây chuy n (2) trên phân ño n (1) s d i v bên ph i 3 ngày t c là: 16 + 3 = 19 (ngày th 19). b. Xác ñ nh th i ñi m b t ñ u c a dây chuy n (3): Dây chuy n (3) ch có th b t ñ u s m nh t trên phân ño n (1) vào ñi m ti m c n gi i h n (ngày th 19). c. Xác ñ nh th i ñi m k t thúc c a dây chuy n (3): Dây chuy n (3) s k t thúc vào ngày: 19 + 6 . 5 = 49. Th i gian ho t ñ ng c a dây chuy n t ng h p là: 49 ngày; ñây là th i h n ng n nh t. K t qu tính toán và thi t k ñư c mô t trên hình 3.12. Phân 49 25 28 ño n V 25 IV (1) (2) (3) III II I 0 t (ngày) 13 16 1 9 Thd = 49 ngày Hình 3.12. Thi t k dây chuy n ñ u theo m i liên h ñ u, m i liên h cu i c. Trư ng h p các dây chuy n b ph n có nh p thay ñ i Trong th c t , do ñ c ñi m thi công các công trình giao thông, v ñ a hình và k t c u k thu t không ph i khi nào ta cũng có th phân chia ñ i tư ng thi công thành các phân ño n có kh i lư ng b ng nhau ho c là b i s c a nhau d n ñ n th i h n thi công trên m i phân ño n s khác nhau, t c là nh p dây chuy n trên m i phân ño n s thay ñ i n u l c lư ng thi công không thay ñ i. 105