Toàn tập về V.I.Lê nin - Tập 27

Chia sẻ: Kien Kien | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:418

Thêm vào BST

Báo xấu

204
lượt xem 61
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tập 27 trong V.I.Lê nin toàn tập gồm các tác phẩm viết từ tháng 8 năm 1915 đến tháng 6 năm 1916, thời kỳ quyết liệt nhất của cuộc chiến tranh đế quốc chủ nghĩa 1914-1918.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Toàn tập về V.I.Lê nin - Tập 27

V« s¶n tÊt c¶ c¸c n−íc, ®oµn kÕt l¹i! V.I.Lª-nin Toµn tËp 27
Nh÷ng t¸c phÈm cña V.I.Lª-nin trong tËp nµy in V.I.Lª-nin theo b¶n dÞch cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi Toµn tËp 27 Th¸ng T¸m 1915 - th¸ng S¸u 1916 © Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1980 10102−204 Л 474−81 0101020000 016(01)−80 Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi - 2005
th¸ng T¸m 1915 ®Õn th¸ng S¸u 1916, ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng gay g¾t, quyÕt liÖt m©u thuÉn giai cÊp thêi kú ®Õ quèc chñ nghÜa, Lêi Nhµ xuÊt b¶n giai ®o¹n tét cïng cña chñ nghÜa t− b¶n. ChØ ra tÝnh chÊt ¨n b¸m, thèi n¸t bëi sù ra ®êi c¸c tæ chøc ®éc quyÒn, sù ph¸t triÓn Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c − Lªnin vµ t− t−ëng Hå ChÝ kh«ng ®Òu cña chñ nghÜa t− b¶n, Ng−êi kh¼ng ®Þnh: Chñ nghÜa Minh lµ nÒn t¶ng t− t−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn ®Ò ®Õ quèc lµ ®ªm tr−íc cña c¸ch m¹ng v« s¶n vµ kh¶ n¨ng tÊt yÕu cã tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam; lµ b−íc ph¸t c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¾ng lîi ë mét n−íc t− b¶n chñ triÓn vÒ nhËn thøc vµ t− duy lý luËn cña §¶ng ta trong c«ng nghÜa. Lªnin c−¬ng quyÕt chèng l¹i chñ nghÜa c¶i l−¬ng, xÐt l¹i cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n−íc theo con ®−êng x· chñ nghÜa M¸c cña c¸c t− t−ëng gia t− s¶n, tiÓu t− s¶n; ®ång thêi chuÈn bÞ lý luËn cho c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa s¾p næ ra. héi chñ nghÜa. C¸c t¸c phÈm trong tËp nµy, Lªnin tËp trung nghiªn cøu vÒ Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc chñ nghÜa ®Õ quèc vµ chiÕn tranh ®Õ quèc, ®−a ra nhiÖm vô ph¶i mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch lÖ, ®oµn kÕt l¹i c¸c lùc l−îng c¸ch m¹ng trong §¶ng D©n chñ - x· ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu, héi trªn lËp tr−êng c¸ch m¹ng cña quèc tÕ v« s¶n, chèng chñ ph¸t triÓn lý luËn c¸ch m¹ng khoa häc cña chñ nghÜa M¸c − Lªnin nghÜa x· héi - s«vanh vµ ph¶n béi chñ nghÜa M¸c, t¨ng c−êng ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang ®Æt ra trong sù nghiÖp hoµ b×nh d©n chñ, më réng c¸c hµnh ®éng c¸ch m¹ng cña quÇn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc trong giai ®o¹n hiÖn nay. chóng, coi vÊn ®Ò d©n téc thuéc ®Þa, liªn minh c«ng n«ng lµ bé Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ phËn cña c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t− t−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ Néi dung nh÷ng t¸c phÈm chÝnh trong tËp nµy ®−îc ph©n nghÜa M¸c − Lªnin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi tÝch kh¸ toµn diÖn trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn chóng ta hiÖn nay. Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lªnin (Liªn X«) viÕt cho lÇn xuÊt §¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o b¶n b»ng tiÕng ViÖt. b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c nhµ PhÇn Phô lôc vµ c¸c B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t−¬ng khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn c¸c øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®−îc tr×nh bµy hÕt tr−êng ®¹i häc, nh©n kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña Vla®imia søc khoa häc vµ chuÈn x¸c; ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých, gãp IlÝch Lªnin (22 - 4 - 1870 − 22 - 4 - 2005), Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm, gióp trÞ quèc gia xuÊt b¶n Bé s¸ch quý V.I. Lªnin − Toµn tËp gåm b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t− t−ëng cña V.I. Lªnin. 55 tËp vµ 2 tËp Tra cøu. Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V.I. Lªnin; chó Bé s¸ch V.I. Lªnin − Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®−îc thÝch b»ng ch÷ sè ArËp (1)) lµ cña ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña Bé V.I. Lªnin − Toµn tËp, M¸c − Lªnin trùc thuéc Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng Céng tiÕng ViÖt, do Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi hîp t¸c víi Nhµ s¶n Liªn X« (tr−íc ®©y). xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸txc¬va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70 − 80 Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o bæ thÕ kû XX. Ých cho b¹n ®äc. * Th¸ng 8 n¨m 2005 * * Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia TËp 27 nµy bao gåm nh÷ng t¸c phÈm cña Lªnin viÕt tõ
VII VIII Lêi tùa s¶n" vµ trong t¹p chÝ "Vorbote" ("Ng−êi tiªn khu"), c¬ quan ng«n luËn cña ph¸i t¶ Xim-mÐc-van, vµ cã in trong tËp nµy, Lª-nin nªu lªn nhËn ®Þnh vÒ nh÷ng hiÖn t−îng riªng cña chñ nghÜa ®Õ quèc, lµm s¸ng tá cuéc ®Êu tranh giµnh thÞ tr−êng, chÝnh s¸ch thuéc ®Þa, sù ¸p bøc c¸c d©n téc trªn thÕ giíi cña mét dóm c−êng quèc ®Õ quèc chñ nghÜa, t×nh tr¹ng c¸c m©u Lêi tùa thuÉn giai cÊp trë nªn ngµy cµng gay g¾t, vµ Ng−êi chøng minh r»ng nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó qu¸ ®é b»ng c¸ch m¹ng lªn TËp hai m−¬i b¶y trong V.I.Lª-nin Toµn tËp gåm c¸c chñ nghÜa x· héi ®· chÝn muåi. t¸c phÈm viÕt tõ th¸ng T¸m 1915 ®Õn th¸ng S¸u 1916, thêi kú Lª-nin ®· nghiªn cøu mét c¸ch toµn diÖn chñ nghÜa ®Õ quèc quyÕt liÖt nhÊt cña cuéc chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa trong cuèn "Chñ nghÜa ®Õ quèc, giai ®o¹n tét cïng cña chñ 1914 - 1918. nghÜa t− b¶n", mét t¸c phÈm cã tÝnh chÊt kinh ®iÓn cña Ng−êi, Cuéc chiÕn tranh nµy lµ sù tiÕp tôc cña chÝnh trÞ cña c¸c t¸c phÈm nµy lµ kÕt qu¶ cña mét sù nç lùc lín lao vµ c¨ng n−íc ®Õ quèc chñ nghÜa b»ng thñ ®o¹n kh¸c, thñ ®o¹n b¹o th¼ng. Lª-nin ®· nghiªn cøu vµ kh¸i qu¸t mét khèi l−îng lín lùc; chñ nghÜa ®Õ quèc ®· s¶n sinh ra cuéc chiÕn tranh nµy, tµi liÖu vÒ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ vµ chÝnh trÞ hÕt søc kh¸c nhau vµ ng−îc l¹i, cuéc chiÕn tranh nµy l¹i lµm cho tÊt c¶ nh÷ng cña chñ nghÜa ®Õ quèc, ph©n tÝch mét c¸ch cã phª ph¸n nh÷ng m©u thuÉn cña chñ nghÜa ®Õ quèc t¨ng lªn vµ trë nªn cùc tµi liÖu lÊy tõ hµng tr¨m cuèn s¸ch, bµi b¸o, cuèn s¸ch nhá, kú gay g¾t. Lîi Ých cña cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña giai nh÷ng tËp thèng kª xuÊt b¶n b»ng nhiÒu thø tiÕng thuéc nhiÒu cÊp c«ng nh©n ®ßi hái ph¶i ph©n tÝch b¶n chÊt kinh tÕ vµ n−íc kh¸c nhau. Nh÷ng tµi liÖu chuÈn bÞ dïng ®Ó viÕt cuèn chÝnh trÞ cña chñ nghÜa ®Õ quèc; nÕu kh«ng th× kh«ng thÓ "Bót ký vÒ chñ nghÜa ®Õ quèc" gåm kho¶ng 50 tê in vµ sÏ ®−îc l·nh ®¹o ®óng ®¾n phong trµo c¸ch m¹ng, kh«ng thÓ ®Êu in trong tËp kÕ tiÕp, tËp 28. tranh cã kÕt qu¶ chèng l¹i hÖ t− t−ëng cña thÕ lùc ph¶n T¸c phÈm cña Lª-nin "Chñ nghÜa ®Õ quèc, giai ®o¹n tét cïng ®éng ®Õ quèc chñ nghÜa vµ chèng l¹i chÝnh s¸ch tho¶ hiÖp cña chñ nghÜa t− b¶n" chiÕm vÞ trÝ trung t©m trong tËp nµy. cña ph¸i c¶i l−¬ng. Trong t¸c phÈm nµy, Lª-nin tæng kÕt sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa ViÖc nghiªn cøu chñ nghÜa ®Õ quèc lµ träng t©m c«ng t− b¶n thÕ giíi trong nöa thÕ kû kÓ tõ khi bé "T− b¶n" cña M¸c ra t¸c lý luËn cña Lª-nin trong nh÷ng n¨m chiÕn tranh thÕ giíi ®êi. Dùa vµo nh÷ng quy luËt ph¸t sinh, ph¸t triÓn vµ suy tµn cña thø nhÊt. Tõ l©u tr−íc khi chiÕn tranh næ ra, trong c¸c t¸c chñ nghÜa t− b¶n do M¸c vµ ¡ng-ghen t×m ra, Lª-nin lÇn ®Çu tiªn phÈm cña m×nh Lª-nin ®· nªu lªn nh÷ng hiÖn t−îng míi trong ph©n tÝch mét c¸ch khoa häc vµ s©u s¾c b¶n chÊt kinh tÕ vµ chÝnh sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n. Tromg c¸c t¸c phÈm viÕt trÞ cña chñ nghÜa ®Õ quèc. T¸c phÈm cña Lª-nin lµ sù tiÕp tôc ph¸t vµo nh÷ng n¨m 1915 - 1916, ®· ®−îc ®¨ng trong b¸o "Ng−êi triÓn h¬n n÷a lý luËn cña chñ nghÜa M¸c vÒ chñ nghÜa t− b¶n, lµm d©n chñ - x· héi", C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng cña §¶ng phong phó lý luËn ®ã b»ng häc thuyÕt vÒ giai ®o¹n tét cïng vµ lµ c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, trong t¹p chÝ "Ng−êi céng giai ®o¹n chãt cña chñ nghÜa t− b¶n: chñ nghÜa ®Õ quèc.
Lêi tùa IX X Lêi tùa Kh¸i qu¸t nh÷ng hiÖn t−îng míi trong nÒn kinh tÕ t− b¶n T¸c phÈm cña Lª-nin "Chñ nghÜa ®Õ quèc, giai ®o¹n tét chñ nghÜa thÕ giíi, Lª-nin chøng minh r»ng trong thêi kú cïng cña chñ nghÜa t− b¶n" ®· luËn chøng vÒ mÆt kinh tÕ cho chñ nghÜa ®Õ quèc, tÊt c¶ mäi m©u thuÉn vèn cã cña x· héi häc thuyÕt vÒ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Trong khi ph¸t triÓn t− b¶n chñ nghÜa ®Òu tÊt yÕu ph¶i trë nªn ngµy cµng gay vµ lËp luËn cho nh÷ng nguyªn lý thiªn tµi lÇn ®Çu tiªn ®−îc g¾t. Ng−êi nhËn ®Þnh chñ nghÜa ®Õ quèc lµ chñ nghÜa t− tr×nh bµy vµo th¸ng T¸m 1915 trong bµi "Bµn vÒ khÈu hiÖu Liªn b¶n ¨n b¸m, thèi n¸t, rÉy chÕt vµ v¹ch râ nh÷ng ®iÒu kiÖn bang ch©u ¢u", (xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn dÉn tíi sù diÖt vong cña nã, tÝnh tÊt yÕu vµ sù cÇn thiÕt ph¶i bé, M¸t-xc¬-va, t. 26, tr. 443 - 448), Lª-nin chøng minh r»ng sù thay thÕ chñ nghÜa t− b¶n b»ng mét chÕ ®é x· héi míi, tiÕn ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña c¸c n−íc bé ⎯ chñ nghÜa x· héi. t− b¶n chñ nghÜa trong thêi kú chñ nghÜa ®Õ quèc sÏ dÉn ®Õn Trong thêi kú chñ nghÜa ®Õ quèc mµ b¶n chÊt kinh tÕ lµ chç lµm cho c¸ch m¹ng ë c¸c n−íc kh¸c nhau kh«ng x¶y ra sù thèng trÞ cña c¸c tæ chøc ®éc quyÒn vµ cña t− b¶n tµi cïng mét lóc. Ng−êi ®· ®Ò ra häc thuyÕt vÒ kh¶ n¨ng chñ nghÜa chÝnh, m©u thuÉn c¬ b¶n cña x· héi t− b¶n chñ nghÜa, tøc lµ x· héi tho¹t tiªn cã thÓ th¾ng lîi ë trong mét n−íc t− b¶n chñ m©u thuÉn gi÷a tÝnh chÊt x· héi cña nÒn s¶n xuÊt vµ h×nh nghÜa. Søc m¹nh vµ søc sèng vÜ ®¹i cña häc thuyÕt cña Lª-nin thøc chiÕm h÷u t− nh©n, trë nªn cùc kú gay g¾t. vÒ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ®· ®−îc kinh nghiÖm cña Liªn- Sù ®èi kh¸ng gi÷a lao ®éng vµ t− b¶n ngµy cµng gay g¾t x« vµ c¸c n−íc x· héi chñ nghÜa kh¸c chøng minh. thªm. Sù thèng trÞ cña c¸c tæ chøc ®éc quyÒn, cña bän ®Çu sá tµi Trong c−¬ng lÜnh cña §¶ng céng s¶n Liªn-x« ®· ®−îc §¹i chÝnh cµng lµm béc lé râ rÖt h¬n tÝnh chÊt ph¶n nh©n d©n, tÝnh héi XXII cña ®¶ng th«ng qua, cã nhÊn m¹nh r»ng sù ph©n tÝch chÊt ¨n b¸m cña chñ nghÜa t− b¶n, cµng t¨ng c−êng ¸ch ¸p bøc vµ nh÷ng kÕt luËn cña Lª-nin vÒ nh÷ng quy luËt c¬ b¶n cña chñ cña t− b¶n vµ ®ång thêi còng lµm t¨ng thªm lßng c¨m phÉn cña nghÜa t− b¶n trong giai ®o¹n tét cïng cña nã ®ang ®−îc t×nh giai cÊp c«ng nh©n, cña c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ®èi víi chñ nghÜa h×nh thùc tÕ cña chñ nghÜa t− b¶n hiÖn ®¹i chøng thùc. Nh÷ng t− b¶n. Lª-nin nhËn ®Þnh chñ nghÜa ®Õ quèc lµ hÖ thèng ¸p bøc hiÖn t−îng míi trong sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa ®Õ quèc lµ: thuéc ®Þa kh¾p thÕ giíi vµ lµ hÖ thèng bãp nghÑt b»ng tµi chÝnh nh÷ng m©u thuÉn vèn cã cña chñ nghÜa ®Õ quèc ngµy cµng trë cña mét dóm c¸c n−íc ®Õ quèc chñ nghÜa ®èi víi ®¹i ®a sè d©n nªn s©u s¾c h¬n, nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n cña chñ nghÜa ®Õ quèc c− trªn tr¸i ®Êt. ViÖc lËt ®æ chñ nghÜa t− b¶n, viÖc qu¸ ®é b»ng mµ Lª-nin ®· chØ ra vÉn tiÕp tôc tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §Æc ®iÓm c¸ch m¹ng lªn chñ nghÜa x· héi ®ang trë thµnh mét tÊt yÕu bøc cña chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn hiÖn ®¹i lµ: s¶n xuÊt vµ l−u thiÕt. Trªn c¬ së ph©n tÝch mét c¸ch khoa häc c¸c m©u thuÉn th«ng ngµy cµng tËp trung vµo tay bän ®Çu sá tµi chÝnh; c¸c tæ cña chñ nghÜa t− b¶n trong giai ®o¹n tét cïng cña nã, Lª-nin ®· chøc ®éc quyÒn lín nhÊt tËp trung tuyÖt ®¹i bé phËn s¶n ®i tíi kÕt luËn r»ng chñ nghÜa ®Õ quèc lµ ®ªm tr−íc cña cuéc xuÊt x· héi; mét nhãm nhá nh÷ng tªn trïm t− b¶n c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. "§iÒu nµy, ⎯ Lª-nin viÕt trong lêi sö dông ⎯ toµn quyÒn sö dông, kh«ng ai kiÓm so¸t ⎯ toµn bé tùa cho nh÷ng lÇn xuÊt b¶n cuèn s¸ch cña m×nh b»ng tiÕng cña c¶i cña thÕ giíi t− b¶n chñ nghÜa do lao ®éng cña nh©n d©n Ph¸p vµ tiÕng §øc vµo n¨m 1920, ⎯ ®· ®−îc x¸c nhËn tõ n¨m t¹o ra. Sù ph¶n ®éng vÒ chÝnh trÞ trªn tÊt c¶ mäi mÆt, ®iÒu mµ 1917, trªn quy m« toµn thÕ giíi" (tËp nµy, tr. 394). Lª-nin coi lµ ®Æc tr−ng quan träng nhÊt cña chñ nghÜa ®Õ quèc,
Lêi tùa XI XII Lêi tùa ®ang t¨ng lªn; t− b¶n ®éc quyÒn ®· x¸c lËp ®−îc nÒn chuyªn d©n" c¸ch t©n, nh− lµ mét x· héi kh«ng cã giai cÊp, trong ®ã c¸c chÝnh cña m×nh ®èi víi x· héi. TÝnh chÊt ¨n b¸m vµ sù thèi n¸t nhµ t− b¶n d−êng nh− ®· trë thµnh nh÷ng ng−êi lao ®éng, cßn cña chñ nghÜa t− b¶n ®ang t¨ng thªm, ®iÒu nµy béc lé ®Æc biÖt c«ng nh©n th× ®· trë thµnh nh÷ng ng−êi së h÷u (cïng chiÕm râ rÖt trong viÖc qu©n sù ho¸ nÒn kinh tÕ, trong viÖc k×m h·m sù h÷u) c¸c xÝ nghiÖp vµ ®−îc c¸c nhµ t− b¶n chia lîi nhuËn. T×nh ph¸t triÓn cña c¸c lùc l−îng s¶n xuÊt. NÐt ®Æc tr−ng cña chñ h×nh thùc tÕ ®· hoµn toµn chøng thùc sù phª ph¸n cña Lª-nin nghÜa ®Õ quèc hiÖn ®¹i lµ: t×nh tr¹ng ph¸t triÓn kh«ng ®Òu vµ cã ®èi víi c¸i thuyÕt cña bän biÖn hé "sù d©n chñ ho¸" t− b¶n b»ng tÝnh chÊt nh¶y vät ë c¸c n−íc t− b¶n chñ nghÜa ngµy cµng t¨ng c¸ch ph¸t hµnh nh÷ng cæ phiÕu nhá. Lª-nin ®· chøng minh mét lªn, cuéc ®Êu tranh ®Ó giµnh giËt thÞ tr−êng tiªu thô, ph¹m vi c¸ch hïng hån r»ng viÖc mét sè ng−êi lao ®éng mua ®−îc ®Çu t− t− b¶n, nguån nguyªn liÖu vµ ®Ó ph©n chia l¹i thÕ giíi nh÷ng cæ phiÕu nhá kh«ng hÒ lµm suy yÕu, mµ tr¸i l¹i cßn t¨ng vÉn tiÕp tôc ngµy cµng gay g¾t thªm. c−êng sù thèng trÞ cña t− b¶n lín; mãn lîi do viÖc ph¸t hµnh Cuéc sèng thùc tÕ ®· hoµn toµn chøng thùc ý kiÕn cña nh÷ng cæ phiÕu nhá ®em l¹i chui vµo tói cña bän ®Çu sá c¸c tæ Lª-nin nhËn ®Þnh chñ nghÜa ®Õ quèc lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña chøc ®éc quyÒn t− b¶n chñ nghÜa, vµ "sù d©n chñ ho¸" viÖc chñ nghÜa t− b¶n. Nh÷ng m©u thuÉn s©u s¾c vµ gay g¾t hiÖn chiÕm h÷u nh÷ng cæ phiÕu mµ bän theo chñ nghÜa c¶i l−¬ng ca ®ang xãi mßn vµ huû ho¹i nÒn t¶ng cña chñ nghÜa ®Õ quèc, tÊt tông "thËt ra chØ lµ mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p t¨ng thªm yÕu sÏ dÉn chñ nghÜa ®Õ quèc tíi chç suy yÕu vµ diÖt vong. Sau uy lùc cho bän ®Çu sá tµi chÝnh" (tËp nµy, tr. 439). khi chñ nghÜa t− b¶n bÞ lËt ®æ ë Nga vµ mét lo¹t n−íc kh¸c ë Sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n hiÖn ®¹i chøng minh tÝnh ch©u ¢u vµ ch©u ¸, sau khi hÖ thèng thuéc ®Þa cña chñ nghÜa chÊt ®óng ®¾n kÕt luËn cña Lª-nin nãi r»ng chñ nghÜa ®Õ quèc t− b¶n b¾t ®Çu sôp ®æ th× chñ nghÜa ®Õ quèc b−íc vµo thêi kú tuyÖt nhiªn kh«ng lo¹i trõ ®−îc t×nh tr¹ng v« chÝnh phñ trong suy tµn, nã ®· mÊt h¼n quyÒn lùc ®èi víi phÇn ®«ng nh©n lo¹i. s¶n xuÊt vµ nh÷ng cuéc khñng ho¶ng. Khi b¸c bá nh÷ng lý luËn HiÖn nay hÖ thèng x· héi chñ nghÜa thÕ giíi lµ yÕu tè quyÕt c¶i l−¬ng - t− s¶n vÒ viÖc chñ nghÜa ®Õ quèc chuyÓn ho¸ thµnh ®Þnh h−íng ph¸t triÓn chñ yÕu cña lÞch sö nh©n lo¹i, nã ®ang chñ nghÜa t− b¶n "cã tæ chøc" vµ "cã kÕ ho¹ch", Lª-nin viÕt: "Nãi ngµy cµng giµnh thªm ®−îc nh÷ng th¾ng lîi míi trong cuéc thi r»ng c¸c c¸c-ten thñ tiªu ®−îc nh÷ng cuéc khñng ho¶ng, ®ã lµ ®ua víi chñ nghÜa t− b¶n. c©u chuyÖn hoang ®−êng cña nh÷ng nhµ kinh tÕ häc t− s¶n vÉn T¸c phÈm cña Lª-nin "Chñ nghÜa ®Õ quèc, giai ®o¹n tét cïng cè hÕt søc t« ®iÓm cho chñ nghÜa t− b¶n. Tr¸i l¹i, tæ chøc ®éc cña chñ nghÜa t− b¶n", mét t¸c phÈm ®−îc viÕt ra nh»m chèng l¹i quyÒn ®−îc thµnh lËp trong mét vµi ngµnh c«ng nghiÖp, l¹i lµm c¸c nhµ t− t−ëng t− s¶n vµ tiÓu t− s¶n, nh÷ng kÎ theo chñ nghÜa c¶i cho t×nh tr¹ng hçn lo¹n, vèn cã trong toµn bé nÒn s¶n xuÊt t− b¶n l−¬ng vµ nh÷ng kÎ theo chñ nghÜa xÐt l¹i, lµ vò khÝ chiÕn ®Êu chñ nghÜa, t¨ng lªn vµ trÇm träng thªm" (tr. 413). §iÒu nµy ®· trong cuéc ®Êu tranh chèng l¹i c¸c "thuyÕt" hiÖn ®¹i cña nh÷ng kÎ ®−îc cuéc sèng thùc tÕ hoµn toµn x¸c nhËn. bªnh vùc chñ nghÜa ®Õ quèc. ViÖc Lª-nin phª ph¸n nh÷ng kÎ biÖn NhËn ®Þnh cña Lª-nin vÒ chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn nhµ hé cho chñ nghÜa ®Õ quèc ®· gãp phÇn vµo viÖc v¹ch trÇn vµ ®Ëp n−íc cã mét ý nghÜa quan träng ®èi víi cuéc ®Êu tranh chèng tan hÖ t− t−ëng cña nh÷ng kÎ hiÖn nay ®ang bªnh vùc t− b¶n, l¹i nh÷ng kÎ hiÖn nay ®ang b¶o vÖ chñ nghÜa ®Õ quèc. Nh÷ng nh÷ng kÎ miªu t¶ chñ nghÜa ®Õ quèc nh− lµ "chñ nghÜa t− b¶n nh©n nhµ t− t−ëng cña giai cÊp t− s¶n, nh÷ng kÎ theo chñ nghÜa
Lêi tùa XIII XIV Lêi tùa c¶i l−¬ng vµ nh÷ng kÎ theo chñ nghÜa xÐt l¹i miªu t¶ chñ nghÜa lßng phÉn né cña hä t¨ng lªn. Sù sôc s«i c¸ch m¹ng trong quÇn t− b¶n ®éc quyÒn nhµ n−íc hiÖn ®ang ph¸t triÓn réng r·i trong chóng t¨ng lªn, nh÷ng hµnh ®éng ph¶n ®èi chiÕn tranh, viÖc giai ®o¹n chñ nghÜa ®Õ quèc tùa hå nh− lµ chñ nghÜa x· héi. binh lÝnh b¾t tay th©n thiÖn trong c¸c chiÕn hµo, nh÷ng cuéc Trong thùc tÕ, chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn nhµ n−íc kh«ng lµm ®×nh c«ng vµ biÓu t×nh cña c«ng nh©n, ⎯ tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã nãi thay ®æi b¶n chÊt cña chñ nghÜa ®Õ quèc; nã cµng lµm cho lªn r»ng ho¹t ®éng ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña quÇn chóng ®· b¾t nh÷ng m©u thuÉn cña chñ nghÜa t− b¶n thªm trÇm träng, cµng ®Çu. ViÖc quÇn chóng nghiªng vÒ phÝa t¶ lµ c¬ së ®Ó diÔn ra khiÕn cho sù ng¨n c¸ch gi÷a lao ®éng vµ t− b¶n, gi÷a nh©n d©n nh÷ng ho¹t ®éng ®Êu tranh ngµy cµng nhiÒu h¬n vµ ngµy cµng vµ c¸c tæ chøc ®éc quyÒn thªm s©u s¾c. m¹nh h¬n cña ph¸i ®èi lËp c¸nh t¶ trong c¸c ®¶ng x· héi chñ Qu¸ tr×nh x· héi ho¸ s¶n xuÊt d−íi h×nh thøc chñ nghÜa t− b¶n nghÜa chèng l¹i ban l·nh ®¹o chÝnh thøc theo chñ nghÜa x· héi- ®éc quyÒn nhµ n−íc tù nã kh«ng t¹o ra ®−îc chÕ ®é x· héi chñ s«-vanh vµ theo ph¸i gi÷a. Sù ph©n ho¸ trong néi bé c¸c ®¶ng nghÜa. Lª-nin ®· chØ râ r»ng chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn nhµ n−íc x· héi chñ nghÜa thµnh c¸nh h÷u x· héi - s«-vanh vµ c¸nh t¶ chØ cã nghÜa lµ sù chuÈn bÞ nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó qu¸ ®é theo chñ nghÜa quèc tÕ c¸ch m¹ng ®· trë nªn m·nh liÖt h¬n vµ b»ng c¸ch m¹ng lªn chñ nghÜa x· héi, lµ sù x©y dùng bé m¸y qu¶n râ rÖt h¬n. "Trªn toµn thÕ giíi, ⎯ Lª-nin viÕt trong bµi "Ph©n liÖt lý kinh tÕ cã tÝnh chÊt x· héi, kiÓm kª vµ kiÓm so¸t c«ng viÖc s¶n hay thèi n¸t?", ⎯ thùc tÕ hiÖn ®ang cã hai ®¶ng. HiÖn nay, thùc xuÊt vµ ph©n phèi s¶n phÈm, mét bé m¸y mµ giai cÊp v« s¶n cã thÓ ra ®· cã hai quèc tÕ" (tr. 378). sö dông trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi sau khi c¸ch Nh÷ng v¨n kiÖn cña ®¶ng b«n-sª-vÝch do Lª-nin so¹n th¶o m¹ng x· héi chñ nghÜa ®· giµnh ®−îc th¾ng lîi. Chñ nghÜa x· héi, vµo thêi kú ®Çu cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt nh»m ®¸nh Lª-nin viÕt, lµ b−íc tiÕn s¾p tíi tõ chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn nhµ gi¸ theo quan ®iÓm m¸c-xÝt cuéc chiÕn tranh nµy vµ luËn chøng n−íc; ®èi víi chñ nghÜa M¸c c¸ch m¹ng th× ®ã lµ lý lÏ chøng minh cho s¸ch l−îc cña c¸c ®¶ng d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng, cã mét cho ®iÒu nµy: c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa s¾p næ ra, c¸ch m¹ng x· t¸c dông to lín trong viÖc ®oµn kÕt vÒ mÆt t− t−ëng nh÷ng phÇn héi chñ nghÜa lµ ®iÒu bøc thiÕt vµ lµ ®iÒu cã thÓ thùc hiÖn ®−îc. tö theo chñ nghÜa quèc tÕ trong phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ. NhiÒu t¸c phÈm in trong tËp nµy ®−îc viÕt ra ®Ó ph©n tÝch Nh÷ng t¸c phÈm in trong tËp hai m−¬i b¶y cña bé Toµn tËp cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt, v¹ch trÇn tÝnh chÊt ®Õ quèc chñ ph¶n ¸nh ho¹t ®éng réng lín kh«ng mÖt mái cña Lª-nin nh»m nghÜa cña cuéc chiÕn tranh ®ã. Lª-nin lËp luËn vµ tuyªn truyÒn ®oµn kÕt nh÷ng phÇn tö c¸ch m¹ng trong c¸c ®¶ng x· héi chñ nh÷ng khÈu hiÖu b«n-sª-vÝch vÒ viÖc lµm cho chÝnh phñ ®Õ quèc nghÜa, ph¶n ¸nh cuéc ®Êu tranh cña Ng−êi v× chñ nghÜa quèc tÕ chñ nghÜa n−íc m×nh thÊt b¹i trong cuéc chiÕn tranh, vÒ viÖc biÕn v« s¶n, nh»m thµnh lËp Quèc tÕ III, Quèc tÕ céng s¶n, ph¶n ¸nh chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa thµnh néi chiÕn nh»m thùc hiÖn chñ sù tuyªn truyÒn trong phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ nh÷ng nghÜa x· héi. nguyªn t¾c m¸c-xÝt c¸ch m¹ng, lý luËn vµ s¸ch l−îc c¸ch m¹ng Nh÷ng tai häa mµ cuéc chiÕn tranh trót lªn vai nh÷ng cña ®¶ng v« s¶n. ng−êi lao ®éng, ®· lµm cho tinh thÇn c¸ch m¹ng cña quÇn C¸c t¸c phÈm in trong tËp nµy nh− th− "Göi Uû ban x· chóng ph¸t triÓn m¹nh thªm. ë tÊt c¶ c¸c n−íc tham chiÕn héi chñ nghÜa quèc tÕ (I.S.K.)", nh÷ng bµi "B−íc ®Çu", ®Òu diÔn ra sù tËp hîp lùc l−îng cña giai cÊp c«ng nh©n, "Nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt c¸ch m¹ng t¹i Héi nghÞ x· héi chñ
Lêi tùa XV XVI Lêi tùa nghÜa quèc tÕ häp ngµy 5 - 8 th¸ng ChÝn 1915" ®· ®¸nh gi¸ Trong c¸c t¸c phÈm in trong tËp nµy, tr−íc tiªn lµ trong cuéc Héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ lÇn thø nhÊt häp t¹i bµi "Chñ nghÜa c¬ héi vµ sù ph¸ s¶n cña Quèc tÕ II", Lª-nin Xim-mÐc-van vµ tæng kÕt héi nghÞ. Lª-nin nhËn ®Þnh Héi v¹ch râ b¶n chÊt cña chñ nghÜa x· héi - s«-vanh lµ chñ nghÜa nghÞ Xim-mÐc-van lµ mét b−íc ®Çu trong sù ph¸t triÓn cña c¬ héi hoµn chØnh, chØ cho thÊy r»ng chñ nghÜa x· héi - s«- phong trµo quèc tÕ chèng chiÕn tranh. vanh lµ "sù liªn minh" c«ng khai vµ th« b¹o "víi giai cÊp t− ViÖc ®oµn kÕt nh÷ng ng−êi quèc tÕ chñ nghÜa ph¸i t¶ trªn s¶n vµ víi bé tæng tham m−u" vµ v¹ch trÇn néi dung chÝnh nh÷ng nguyªn t¾c cña chñ nghÜa M¸c c¸ch m¹ng cã nh÷ng khã trÞ cña nã lµ ë chç truyÒn b¸ t− t−ëng hîp t¸c giai cÊp, tõ kh¨n lín. Ph¸i t¶ Xim-mÐc-van do Lª-nin tæ chøc ra t¹i héi nghÞ bá c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ chuyªn chÝnh v« s¶n. lµ mét ph¸i kh«ng thuÇn nhÊt; trong ph¸i t¶ Xim-mÐc-van chØ §ång thêi, Lª-nin phª ph¸n kh«ng th−¬ng tiÕc chñ nghÜa cã nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch do Lª-nin ®øng ®Çu míi gi÷ lËp ph¸i gi÷a ®· thõa nhËn vµ biÖn hé cho sù ph¶n béi cña bän tr−êng c¸ch m¹ng triÖt ®Ó. T¹i héi nghÞ, nhãm ®¹i biÓu c¸nh t¶ x· héi - s«-vanh ®èi víi chñ nghÜa x· héi; chñ nghÜa x· héi - s«-vanh cña bän ph¸i gi÷a chØ kh¸c víi chñ nghÜa c¬ héi tËp hîp chung quanh Lª-nin ®· hµnh ®éng nhÊt trÝ vÒ tÊt c¶ cña bän x· héi - s«-vanh ra mÆt ë nh÷ng s¾c th¸i trong biÖn mäi vÊn ®Ò; xung quanh nhãm nµy b¾t ®Çu h×nh thµnh phong ph¸p ®¹t tíi mét môc ®Ých chung. Lª-nin chØ ra r»ng, so víi trµo cña nh÷ng ng−êi quèc tÕ chñ nghÜa ë tÊt c¶ c¸c n−íc. chñ nghÜa c¬ héi ra mÆt th× chÝnh s¸ch cña ph¸i cau-xky, Nh÷ng tµi liÖu in trong tËp nµy cho ta h×nh dung ®−îc mét thø chÝnh s¸ch ph¸i gi÷a, ®−îc che ®Ëy, cßn cã h¹i vµ khèi l−îng c«ng t¸c lín lao cña Lª-nin nh»m ®oµn kÕt ph¸i nguy h¹i cho giai cÊp c«ng nh©n nhiÒu h¬n gÊp tr¨m lÇn. t¶ trªn c¬ së lËp tr−êng c¸ch m¹ng trong thêi kú gi÷a Héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ lÇn thø nhÊt häp ë Xim-mÐc- Trong thêi kú chñ nghÜa x· héi - s«-vanh hoµnh hµnh vµ c¸c van vµ Héi nghÞ x· héi chñ nghÜa quèc tÕ lÇn thø hai häp ë ®¶ng theo chñ nghÜa c¬ héi trong Quèc tÕ II ph¶n béi chñ nghÜa Ki-en-tan vµ chÝnh ngay t¹i hai cuéc héi nghÞ ®ã. Do kÕt qu¶ M¸c, Lª-nin tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh kh«ng khoan nh−îng ®Ó c«ng t¸c mµ Lª-nin vµ nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch tiÕn hµnh b¶o vÖ lý luËn c¸ch m¹ng cña chñ nghÜa M¸c, chèng l¹i viÖc tÇm trong thêi gian gi÷a hai cuéc héi nghÞ, còng nh− t¹i Héi nghÞ th−êng ho¸ vµ xuyªn t¹c chñ nghÜa M¸c. "NÕu kh«ng cã lý luËn cña Uû ban x· héi chñ nghÜa quèc tÕ më réng tiÕn hµnh vµo c¸ch m¹ng, th× kh«ng thÓ cã phong trµo gi¶i phãng vÜ ®¹i nhÊt nh÷ng ngµy 5 - 9 th¸ng Hai 1916, c¸nh t¶ t¹i Héi nghÞ Ki-en- trªn thÕ giíi cña giai cÊp bÞ ¸p bøc, ⎯ Lª-nin viÕt trong bµi tan ®· tá ra m¹nh h¬n so víi håi ë Héi nghÞ Xim-mÐc-van, "TiÕng nãi ch©n thËt cña mét ng−êi x· héi chñ nghÜa Ph¸p", ⎯ ®· hµnh ®éng ®oµn kÕt nhÊt trÝ h¬n. MÆc dï Héi nghÞ Ki-en- cña giai cÊp c¸ch m¹ng nhÊt trong lÞch sö. Kh«ng thÓ bÞa ra lý tan kh«ng chÊp nhËn nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n cña ph¸i b«n- luËn Êy ®−îc, nã n¶y sinh ra tõ sù tæng hîp kinh nghiÖm c¸ch sª-vÝch vÒ c¸c vÊn ®Ò chiÕn tranh, hoµ b×nh vµ s¸ch l−îc cña m¹ng vµ t− t−ëng c¸ch m¹ng cña tÊt c¶ c¸c n−íc trªn thÕ giíi. giai cÊp v« s¶n, nh−ng nã còng ®· gãp phÇn thóc ®Èy nh÷ng ThËt vËy, lý luËn ®ã ®· ra ®êi tõ nöa cuèi thÕ kû XIX. Lý luËn phÇn tö theo chñ nghÜa quèc tÕ tiÕp tôc t¸ch ra vµ ®oµn kÕt ®ã lµ chñ nghÜa M¸c. NÕu kh«ng ®em hÕt søc m×nh ra tham gia l¹i; vÒ sau nh÷ng ®¶ng céng s¶n ë c¸c n−íc t− b¶n chñ nghÜa viÖc nghiªn cøu vµ vËn dông lý luËn ®ã, vµ ngµy nay, nÕu kh«ng ®· nÈy sinh ra chÝnh lµ tõ nh÷ng phÇn tö ®ã. tham gia mét cuéc ®Êu tranh kh«ng khoan nh−îng chèng
Lêi tùa XVII XVIII Lêi tùa nh÷ng sù xuyªn t¹c chñ nghÜa M¸c mµ Plª-kha-nèp, Cau-xky ®Êu tranh toµn diÖn, triÖt ®Ó vµ c¸ch m¹ng ®Ó giµnh lÊy d©n chñ. vµ ®ång bän ®ang tiÕn hµnh, th× kh«ng thÓ lµ mét ng−êi x· Nh−ng cÇn ph¶i ®Ò x−íng vµ thùc hiÖn nh÷ng ®ßi hái d©n chñ héi chñ nghÜa, kh«ng thÓ lµ mét ng−êi d©n chñ - x· héi c¸ch b»ng con ®−êng c¸ch m¹ng chø kh«ng ph¶i theo lèi c¶i l−¬ng; m¹ng ®−îc" (tr. 12-13). kh«ng ®−îc giíi h¹n ë nh÷ng ho¹t ®éng trong nghÞ viÖn, ë Lª-nin coi viÖc tho¸t ra khái cuéc chiÕn tranh b»ng c¸ch nh÷ng sù ph¶n kh¸ng b»ng lêi nãi, mµ ph¶i l«i cuèn quÇn chóng m¹ng lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng bËc nhÊt. VÒ vµo hµnh ®éng tÝch cùc, ph¶i më réng cuéc ®Êu tranh nh»m thùc c©u hái lµ ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n sÏ lµm g× nÕu c¸ch m¹ng hiÖn nh÷ng yªu cÇu d©n chñ cho ®Õn viÖc giai cÊp v« s¶n tÊn ®−a ®¶ng lªn n¾m chÝnh quyÒn trong cuéc chiÕn tranh hiÖn c«ng trùc tiÕp vµo giai cÊp t− s¶n, nghÜa lµ cho ®Õn c¸ch m¹ng x· t¹i, Lª-nin tr¶ lêi: "chóng ta sÏ ®Ò nghÞ hoµ b×nh víi tÊt c¶ c¸c héi chñ nghÜa. n−íc tham chiÕn, víi ®iÒu kiÖn lµ c¸c thuéc ®Þa vµ tÊt c¶ c¸c Lª-nin ®· chøng minh nh÷ng luËn ®iÓm nµy trong c¸c t¸c d©n téc phô thuéc, bÞ ¸p bøc vµ kh«ng cã ®Çy ®ñ quyÒn, ®Òu phÈm cña Ng−êi viÕt vÒ vÊn ®Ò d©n téc, mét vÊn ®Ò ®Æc biÖt ph¶i ®−îc gi¶i phãng" (tr. 64). c¨ng th¼ng vµo thêi kú ®ã. Trong nh÷ng n¨m 1915 - 1916 Trong "§Ò ¸n cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng trong phong trµo x· héi chñ nghÜa quèc tÕ næ ra cuéc tranh nh©n d©n chñ - x· héi Nga t¹i Héi nghÞ x· héi chñ nghÜa lÇn thø luËn vÒ quyÒn d©n téc tù quyÕt. Trong ®Ò c−¬ng "C¸ch m¹ng hai" vµ trong bµi "VÒ "c−¬ng lÜnh hoµ b×nh"", Lª-nin ®· tr×nh x· héi chñ nghÜa vµ quyÒn d©n téc tù quyÕt" ®· ®−îc Ban bµy nhiÖm vô c¬ b¶n vµ chñ yÕu trong cuéc ®Êu tranh cho mét chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga nÒn hoµ b×nh d©n chñ vµ bÒn v÷ng lµ ë chç gi¶i thÝch cho quÇn t¸n thµnh vµ ®· göi ®Õn c¸c chi bé b«n-sª-vÝch ë ngoµi n−íc chóng thÊy râ sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ®Êu tranh c¸ch m¹ng, vµ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa c¸nh t¶ thuéc c¸c n−íc lµ ë chç më réng c¸c hµnh ®éng c¸ch m¹ng cña quÇn chóng. ph−¬ng T©y ®Ó th¶o luËn, Lª-nin v¹ch ra c−¬ng lÜnh cña NÒn hoµ b×nh d©n chñ kh«ng thÓ do giai cÊp t− s¶n ®Õ quèc chñ nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vÒ vÊn ®Ò d©n téc - thuéc ®Þa trong nghÜa ®em l¹i, cÇn ph¶i t×m kiÕm vµ giµnh lÊy nÒn hoµ b×nh ®ã thêi ®¹i chñ nghÜa ®Õ quèc vµ lËp luËn mét c¸ch s©u s¾c cho trong cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa cña giai cÊp v« s¶n. lý luËn vµ s¸ch l−îc cña ®¶ng céng s¶n trong vÊn ®Ò d©n téc. Nh÷ng ý kiÕn cña Lª-nin chØ thÞ r»ng giai cÊp v« s¶n cÇn ph¶i VÊn ®Ò d©n téc - thuéc ®Þa ®−îc Lª-nin coi lµ bé phËn cÊu tiÕn hµnh ®Êu tranh quyÕt liÖt ®Ó thùc hiÖn nh÷ng yªu s¸ch d©n thµnh cña vÊn ®Ò c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, vÊn ®Ò nh÷ng chñ réng r·i, ®ång thêi ph¶i ®oµn kÕt quÇn chóng nh©n d©n trong lùc l−îng hËu bÞ vµ nh÷ng ®ång minh cña cuéc c¸ch m¹ng cuéc ®Êu tranh nµy, cã mét ý nghÜa lín lao. Lª-nin coi cuéc ®Êu ®ã trong cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa ®Õ quèc. tranh cho d©n chñ lµ mét bé phËn hîp thµnh cña cuéc ®Êu tranh Khi cô thÓ ho¸ nh÷ng nhiÖm vô cña giai cÊp v« s¶n vµ v× chñ nghÜa x· héi. Cã ng−êi cho r»ng ®Êu tranh ®Ó thùc hiÖn cña c¸c ®¶ng m¸c-xÝt cña nã ë c¸c n−íc, Lª-nin ph©n nh÷ng c¶i c¸ch d©n chñ cã thÓ sÏ lµm cho giai cÊp v« s¶n xao chia ra ba lo¹i n−íc chñ yÕu xÐt vÒ th¸i ®é ®èi víi quyÒn nh·ng cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa; Lª-nin coi ®ã lµ mét quan d©n téc tù quyÕt trong thêi ®¹i chñ nghÜa ®Õ quèc. Nhãm niÖm sai lÇm vÒ c¨n b¶n. Giai cÊp v« s¶n, Lª-nin d¹y, kh«ng thÓ thø nhÊt gåm nh÷ng n−íc t− b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn cao ë chuÈn bÞ ®Ó chiÕn th¾ng giai cÊp t− s¶n, nÕu kh«ng tiÕn hµnh cuéc T©y ¢u vµ n−íc Mü, trong ®ã mçi n−íc ®Òu ®i ¸p bøc
Lêi tùa XIX XX Lêi tùa nh÷ng d©n téc kh¸c ë c¸c thuéc ®Þa vµ ngay trong n−íc. NhiÖm vô cô thÓ cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa c¸ch m¹ng thuéc vô cña giai cÊp v« s¶n ë nh÷ng n−íc nµy lµ b¶o vÖ quyÒn tù do c¸c d©n téc ®i ¸p bøc vµ c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc. Nh÷ng ng−êi x· ph©n lËp cho c¸c thuéc ®Þa còng nh− cho c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ë héi chñ nghÜa thuéc c¸c d©n téc ®i ¸p bøc ph¶i ®Êu tranh triÖt trong n−íc, lµ ®Êu tranh chèng chñ nghÜa s«-vanh n−íc lín cña ®Ó cho quyÒn tù quyÕt cña tÊt c¶ c¸c d©n téc, ph¶i ®ßi quyÒn tù d©n téc m×nh. Nhãm thø hai gåm c¸c n−íc thuéc miÒn §«ng do ph©n lËp vÒ chÝnh trÞ cho tÊt c¶ c¸c thuéc ®Þa vµ c¸c d©n téc ch©u ¢u, n−íc ¸o, c¸c n−íc vïng Ban-c¨ng vµ n−íc Nga; t¹i vµ tr−íc hÕt lµ cho c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ë n−íc m×nh. MÆt nh÷ng n−íc nµy vµo thÕ kû XX c¸c phong trµo d©n téc ®Æc biÖt kh¸c, nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa thuéc c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ph¸t triÓn vµ cuéc ®Êu tranh d©n téc trë nªn gay g¾t. "ë c¸c ph¶i b¶o vÖ vµ tiÕn hµnh sù thèng nhÊt vµ hîp nhÊt c«ng nh©n n−íc Êy, nhiÖm vô cña giai cÊp v« s¶n, trong viÖc hoµn thµnh thuéc d©n téc bÞ ¸p bøc víi c«ng nh©n thuéc d©n téc ®i ¸p bøc. cuéc c¶i c¸ch d©n chñ t− s¶n còng nh− trong viÖc gióp ®ì cuéc Lª-nin ®· nh×n thÊy tr−íc r»ng chØ cã chñ nghÜa x· héi míi b¶o c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë c¸c n−íc kh¸c, kh«ng thÓ hoµn ®¶m cho c¸c d©n téc xÝch l¹i gÇn nhau trªn mét nÒn t¶ng d©n thµnh ®−îc, nÕu kh«ng bªnh vùc quyÒn d©n téc tù quyÕt" (tr. chñ thùc sù, quèc tÕ chñ nghÜa thùc sù, míi ®−a ®Õn sù liªn 334). Nhãm thø ba gåm nh÷ng n−íc nöa thuéc ®Þa (Trung- minh vµ h÷u nghÞ gi÷a c¸c d©n téc tù do vµ b×nh ®¼ng. Khi x¸c quèc, Ba-t−, Thæ-nhÜ-kú), tÊt c¶ c¸c thuéc ®Þa. Nh÷ng ng−êi x· ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô cña giai cÊp v« s¶n Nga trong vÊn ®Ò d©n héi chñ nghÜa ph¶i ®ßi gi¶i phãng ngay tøc kh¾c vµ v« ®iÒu téc, Lª-nin chØ ra r»ng giai cÊp c«ng nh©n cã thÓ l·nh ®¹o nh©n kiÖn c¸c thuéc ®Þa vµ c¸c n−íc phô thuéc, ra søc ñng hé nh÷ng d©n tiÕn vµo cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ toµn th¾ng, råi sau ®ã phong trµo gi¶i phãng d©n téc, gióp ®ì chiÕn tranh c¸ch m¹ng tiÕn c¶ vµo cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, nh−ng ph¶i ®−a ra cña c¸c d©n téc bÞ n« dÞch chèng l¹i nh÷ng c−êng quèc ®Õ quèc yªu cÇu ®ßi cho tÊt c¶ c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc ë n−íc Nga Nga chñ nghÜa ¸p bøc hä. hoµng ®−îc h−ëng ngay lËp tøc, mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ v« ®iÒu Nh÷ng ®iÒu chØ dÉn cña Lª-nin cã tÝnh chÊt bøc thiÕt vµ cã kiÖn, quyÒn tù do tù quyÕt cña c¸c d©n téc, quyÒn tù do ph©n ý nghÜa ®Æc biÖt trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ngµy nay, khi mµ nh÷ng lËp vµ tån t¹i ®éc lËp vÒ mÆt nhµ n−íc. cuéc c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc ®ang quÐt s¹ch hÖ thèng Trong mét lo¹t bµi in trong tËp nµy Lª-nin ®· nhËn ®Þnh thuéc ®Þa cña chñ nghÜa ®Õ quèc, vµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô vÒ cuéc khñng ho¶ng c¸ch m¹ng ë n−íc Nga, cuéc khñng c¬ b¶n lµ ®Êu tranh nh»m thñ tiªu hoµn toµn chñ nghÜa thùc ho¶ng nµy diÔn ra trong hoµn c¶nh quèc tÕ míi, khi mµ cuéc d©n d−íi tÊt c¶ mäi h×nh thøc vµ mäi biÓu hiÖn cña nã. Trong chiÕn tranh thÕ giíi ®· lan ra kh¾p c¸c n−íc t− b¶n chñ nghÜa thêi ®¹i chóng ta ®ang vang lªn hÕt søc m¹nh mÏ nh÷ng lêi cña chñ yÕu. HiÖn nay, Lª-nin viÕt, c¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n ë Lª-nin b¸o tr−íc cho nh÷ng d©n téc thuéc c¸c n−íc nhá yÕu vÒ n−íc Nga kh«ng cßn chØ lµ khóc d¹o ®Çu n÷a, nã ®· trë nguy c¬ mÊt ®éc lËp trong ®iÒu kiÖn chñ nghÜa ®Õ quèc. thµnh mét bé phËn kh¨ng khÝt cña cuéc c¸ch m¹ng x· héi Trong ®Ò c−¬ng "C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ quyÒn chñ nghÜa ë ph−¬ng T©y. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã, viÖc d©n téc tù quyÕt", còng nh− trong bµi "Giai cÊp v« s¶n c¸ch ®¸nh gi¸ quan hÖ so s¸nh lùc l−îng giai cÊp ë trong n−íc, m¹ng vµ quyÒn d©n téc tù quyÕt", Lª-nin chøng minh luËn viÖc gi¶i thÝch lËp tr−êng cña nh÷ng giai cÊp kh¸c nhau vµ ®iÓm quan träng vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i ph©n biÖt nh÷ng nhiÖm cña c¸c ®¶ng cña nh÷ng giai cÊp ®ã, cã mét ý nghÜa quan
Lêi tùa XXI XXII Lêi tùa träng. §ã lµ, Lª-nin nhÊn m¹nh, nhiÖm vô ®Çu tiªn cña ng−êi ®−îc tõ n−íc Nga nh÷ng tê truyÒn ®¬n cña Ban chÊp hµnh m¸c-xÝt tr−íc cuéc c¸ch m¹ng s¾p næ ra. ®¶ng bé Pª-tÐc-bua cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga Khi x¸c ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ cña giai cÊp v« s¶n xuÊt b¶n trong thêi gian chiÕn tranh, Lª-nin nghiªn cøu cÈn Nga vµ cña chÝnh ®¶ng m¸c-xÝt cña nã trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thËn c¸c vÊn ®Ò ®−îc ®Æt ra trªn nh÷ng tê truyÒn ®¬n. Trong c¸ch m¹ng ®· chÝn muåi, Lª-nin chØ ra r»ng nh÷ng khÈu hiÖu bµi "Vµi luËn c−¬ng" ®¨ng trªn b¸o "Ng−êi d©n chñ - x· héi", cña ®¶ng còng vÉn nh− tr−íc ®©y lµ lËt ®æ chÕ ®é qu©n chñ, Lª-nin ®Ò ra nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n cña c«ng t¸c ®¶ng ë n−íc thiÕt lËp nÒn céng hoµ d©n chñ, tÞch thu ruéng ®Êt cña ®Þa Nga. Bµi b¸o ®ã cã mét t¸c dông to lín trong viÖc triÓn khai chñ, thùc hiÖn chÕ ®é ngµy lµm viÖc 8 giê. Néi dung x· héi ho¹t ®éng thùc tiÔn cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ë n−íc Nga, cña cuéc c¸ch m¹ng s¾p ®Õn ë n−íc Nga, Lª-nin viÕt trong trong viÖc chuÈn bÞ vÒ mÆt t− t−ëng cho cuéc c¸ch m¹ng Nga bµi "Vµi luËn c−¬ng", lµ chuyªn chÝnh d©n chñ c¸ch m¹ng lÇn thø hai. cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n. Trong tËp nµy cßn cã t¸c phÈm cña Lª-nin viÕt trong n¨m Th¾ng lîi cña cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n sÏ t¹o ra 1915 "Nh÷ng tµi liÖu míi vÒ nh÷ng quy luËt ph¸t triÓn cña ®−îc nh÷ng ®iÒu kiÖn cho viÖc triÓn khai cuéc c¸ch m¹ng x· chñ nghÜa t− b¶n trong n«ng nghiÖp. TËp I. Chñ nghÜa t− b¶n héi chñ nghÜa. Lª-nin v¹ch trÇn sai lÇm cña thuyÕt c¸ch m¹ng vµ n«ng nghiÖp ë Hîp chñng quèc Mü". Lª-nin ®· phª ph¸n th−êng trùc cña t¬-rèt-xki, kÎ phñ nhËn vai trß c¸ch m¹ng cña lý luËn ph¶n m¸c-xÝt vÒ sù ph¸t triÓn phi t− b¶n chñ nghÜa n«ng d©n, phñ nhËn sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t ®éng n«ng d©n lµm cña n«ng nghiÖp trong x· héi t− s¶n. Xuyªn t¹c thùc tÕ, c¸ch m¹ng. "Giai cÊp v« s¶n, ⎯ Lª-nin viÕt trong bµi "VÒ hai nh÷ng nhµ kinh tÕ häc t− s¶n, nh÷ng kÎ theo chñ nghÜa c¶i ®−êng lèi c¸ch m¹ng", ⎯ ®ang ®Êu tranh vµ sÏ ®Êu tranh quªn l−¬ng vµ nh÷ng kÎ theo chñ nghÜa xÐt l¹i ®· miªu t¶ nÒn m×nh ®Ó giµnh lÊy chÝnh quyÒn, ®Ó thiÕt lËp nÒn céng hoµ, ®Ó kinh tÕ Êp tr¹i ë Mü nh− lµ mÉu mùc cña "sù ph¸t triÓn phi tÞch thu ruéng ®Êt, nghÜa lµ ®Ó tranh thñ n«ng d©n, ®Ó tËn dông t− b¶n chñ nghÜa" trong n«ng nghiÖp, n¬i mµ "nÒn tiÓu n«ng c¸c lùc l−îng c¸ch m¹ng cña hä, ®Ó "quÇn chóng nh©n d©n phi dùa vµo lao ®éng cña b¶n th©n" d−êng nh− lo¹i trõ nÒn s¶n v« s¶n" tham gia gi¶i phãng n−íc Nga t− s¶n tho¸t khái ¸ch cña xuÊt lín, ®¹i bé phËn c¸c Êp tr¹i lµ "nh÷ng doanh nghiÖp dùa "chñ nghÜa ®Õ quèc" phong kiÕn - qu©n phiÖt ( = chÕ ®é Nga vµo lao ®éng cña b¶n th©n" v. v.. hoµng). Vµ giai cÊp v« s¶n sÏ lËp tøc lîi dông viÖc gi¶i phãng n−íc Nga t− s¶n tho¸t khái chÕ ®é Nga hoµng, tho¸t khái ruéng Dùa vµo nh÷ng tµi liÖu cña thèng kª Mü, sau khi ph©n tÝch ®Êt vµ chÝnh quyÒn cña ®Þa chñ, kh«ng ph¶i lµ ®Ó gióp n«ng mét khèi l−îng lín tµi liÖu thùc tÕ, Lª-nin ®· chøng minh r»ng sù d©n giµu ®Êu tranh chèng c«ng nh©n n«ng nghiÖp mµ lµ ®Ó, liªn bÊt chÊp nh÷ng sù kh¼ng ®Þnh cña c¸c nhµ kinh tÕ häc t− s¶n, cña minh víi nh÷ng ng−êi v« s¶n ch©u ¢u, hoµn thµnh cuéc c¸ch nh÷ng kÎ theo chñ nghÜa c¶i l−¬ng, nÒn n«ng nghiÖp Mü ®ang m¹ng x· héi chñ nghÜa" (tr.103). ph¸t triÓn theo con ®−êng t− b¶n chñ nghÜa. B»ng chøng nãi râ Lª-nin rÊt chó ý ®Õn viÖc më réng ho¹t ®éng cña ®¶ng ®iÒu nµy lµ nh÷ng tµi liÖu nãi vÒ viÖc kh¾p n¬i ®Òu cã sö dông lao ë n−íc Nga, æn ®Þnh nh÷ng ®−êng d©y liªn l¹c ®Òu ®Æn ®éng lµm thuª, vÒ t×nh tr¹ng sè l−îng nh÷ng ng−êi kinh doanh víi c¸c tæ chøc cña ®¶ng, kh«i phôc ho¹t ®éng cña Bé phËn ®éc lËp gi¶m xuèng, t×nh tr¹ng lo¹i tr¹i Êp h¹ng võa suy gi¶m dÇn Ban chÊp hµnh trung −¬ng ë trong n−íc. Sau khi nhËn vµ lo¹i tr¹i Êp lín, nhá trong tæng sè l−îng tr¹i Êp t¨ng m¹nh lªn,
Lêi tùa XXIII XXIV Lêi tùa sù ph¸t triÓn cña nh÷ng doanh nghiÖp lín t− b¶n chñ nghÜa quan ®iÓm t− s¶n - c¶i l−¬ng vµ xÐt l¹i vÒ vÊn ®Ò n«ng nghiÖp vµ t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp nhá bÞ lo¹i trõ ®i. vÉn cßn cã ý nghÜa nãng hæi: ®ã lµ mét mÉu mùc tuyÖt vêi vÒ Trong cuèn s¸ch cña m×nh, Lª-nin ®· chøng minh sù t¨ng ®Êu tranh kh«ng khoan nh−îng chèng sù biÖn hé cña giai cÊp c−êng tËp trung s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp, sù t−íc ®o¹t t− s¶n, chèng chñ nghÜa c¶i l−¬ng vµ chñ nghÜa xÐt l¹i. Häc thuyÕt cña Lª-nin vÒ vÊn ®Ò n«ng nghiÖp ®ang trang bÞ cho c¸c nh÷ng ng−êi tiÓu n«ng, t×nh c¶nh khèn cïng cña nh÷ng phÐc- ®¶ng céng s¶n vµ c«ng nh©n c¸ch gi¶i quyÕt ®óng ®¾n vÊn ®Ò mi-ª nhá vµ cña nh÷ng ng−êi lÜnh canh. Mét trong nh÷ng chØ quan träng bËc nhÊt vÒ quan hÖ cña giai cÊp c«ng nh©n ®èi víi sè chøng tá sù ph¸ s¶n cña nh÷ng phÐc-mi-ª nhá ë Mü lµ sè n«ng d©n, ng−êi b¹n ®ång minh trong cuéc ®Êu tranh chèng l−îng nh÷ng Êp tr¹i bÞ cÇm cè t¨ng lªn, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ chñ nghÜa t− b¶n vµ chñ nghÜa thùc d©n, giµnh d©n chñ vµ chñ quyÒn lùc ®èi víi Êp tr¹i bÞ cÇm cè thùc tÕ ®· chuyÓn vµo tay t− nghÜa x· héi. b¶n tµi chÝnh. PhÇn ®«ng nh÷ng phÐc-mi-ª khi ®· r¬i vµo nanh Trong tËp nµy cã mét v¨n kiÖn ®−îc c«ng bè lÇn ®Çu tiªn ⎯ vuèt cña t− b¶n tµi chÝnh, l¹i cµng ph¸ s¶n nhiÒu h¬n n÷a. "KÎ "Dù th¶o nghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nµo n¾m c¸c ng©n hµng trong tay th× kÎ ®ã trùc tiÕp n¾m mét nh©n d©n chñ - x· héi Nga vÒ viÖc ®×nh b¶n t¹p chÝ "Ng−êi phÇn ba tÊt c¶ sè Êp tr¹i ë n−íc Mü, vµ gi¸n tiÕp thèng trÞ toµn céng s¶n"". bé sè Êp tr¹i ®ã" (tr. 287). §Æc biÖt khèn cïng lµ t×nh c¶nh cña Trong phÇn "C¸c tµi liÖu chuÈn bÞ" cã 12 tµi liÖu. Trong sè nh÷ng ng−êi da ®en, lµ nh÷ng ng−êi bÞ ¸p bøc thËm tÖ. "T×nh ®ã cã: "§Ò c−¬ng b¸o c¸o t¹i Héi nghÞ nh÷ng ng−êi d©n chñ - tr¹ng biÖt lËp, t×nh tr¹ng l¹c hËu, thiÕu kh«ng khÝ trong lµnh, x· héi c¸nh t¶", dµn bµi bµi nãi t¹i Héi nghÞ Xim-mÐc-van, mét thø nhµ tï ®èi víi nh÷ng ng−êi da ®en "®· ®−îc gi¶i nh÷ng ®iÓm bæ sung vµo b¶n tuyªn bè cña nhãm t¶ Xim-mÐc- phãng": miÒn Nam n−íc Mü lµ nh− thÕ ®Êy" (tr. 185). van. Nh÷ng tµi liÖu nµy, còng nh− "Nh÷ng ®iÓm söa ®æi vµ bæ Hµng chôc n¨m ®· tr«i qua kÓ tõ khi Lª-nin ph©n tÝch sung vµo lêi kªu gäi "göi tÊt c¶ c¸c ®¶ng vµ c¸c nhãm ®ång nÒn n«ng nghiÖp t− b¶n chñ nghÜa cña Hîp chñng quèc Mü; t×nh" ®· ®−îc Héi nghÞ cña Uû ban x· héi chñ nghÜa quèc tÕ më réng th«ng qua", lµ nh÷ng tµi liÖu lÇn ®Çu tiªn ®−îc ®−a vµo trong suèt nh÷ng n¨m ®ã ë n−íc Mü ®· x¶y ra nh÷ng biÕn ®æi Toµn tËp. Trong phÇn nµy cã nh÷ng tµi liÖu chuÈn bÞ cho b¶n ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn sù ph¸t triÓn cña nÒn n«ng nghiÖp t− b¶n thuyÕt tr×nh "chñ nghÜa ®Õ quèc vµ quyÒn d©n téc tù quyÕt", chñ nghÜa ë Hîp chñng quèc Mü vµ nhiÒu n−íc kh¸c vÉn hoµn ®ång thêi còng cã c¶ dµn bµi b¶n thuyÕt tr×nh "Hai Quèc tÕ" toµn x¸c nhËn tÝnh chÊt ®óng ®¾n cña sù ph©n tÝch cña Lª-nin, ®−îc c«ng bè lÇn ®Çu tiªn. vÉn chøng tá r»ng nh÷ng quy luËt kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n trong n«ng nghiÖp lµ bÊt di bÊt dÞch. ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin Trong n«ng nghiÖp t− b¶n chñ nghÜa còng gièng nh− trong trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng c«ng nghiÖp t− b¶n chñ nghÜa, c¸c tæ chøc ®éc quyÒn chiÕm ®Þa §¶ng céng s¶n Liªn-x« vÞ thèng trÞ; hµng triÖu phÐc-mi-ª vµ ng−êi tiÓu n«ng ®ang bÞ ph¸ s¶n vµ bÞ ®uæi khái ruéng ®Êt; n«ng d©n rªn xiÕt d−íi g¸nh nÆng cña s−u thuÕ vµ nî nÇn t¨ng lªn. Ngay c¶ hiÖn nay, sù phª ph¸n cña Lª-nin ®èi víi nh÷ng
1 2 V.I. Lª-nin lµ ®Ó c−íp bãc n−íc §øc vµ t−íc lÊy c¸c thuéc ®Þa cña §øc; chóng ®· ký mét hiÖp ®Þnh víi ý vµ Nga ®Ó c−íp bãc vµ ph©n chia Thæ-nhÜ-kú vµ ¸o. ChÕ ®é qu©n chñ Nga hoµng ë n−íc Nga tiÕn hµnh mét cuéc chiÕn tranh c−íp bãc, nã muèn chiÕm Ga-li- xi-a, lÊy ®Êt cña Thæ-nhÜ-kú, n« dÞch Ba-t−, M«ng-cæ, v. v.. N−íc Lêi kªu gäi §øc tiÕn hµnh chiÕn tranh ®Ó c−íp bãc c¸c thuéc ®Þa cña Anh, nh©n cuéc chiÕn tranh BØ, Ph¸p. Dï §øc th¾ng hay Nga th¾ng, hay "kh«ng ph©n th¾ng b¹i" th× cuéc chiÕn tranh còng vÉn ®em l¹i cho loµi ng−êi mét ¸ch ¸p bøc míi ®èi víi hµng tr¨m, hµng tr¨m triÖu ng−êi ë c¸c Hìi c¸c ®ång chÝ c«ng nh©n! thuéc ®Þa, ë Ba-t−, Thæ-nhÜ-kú, Trung-quèc, mét sù n« dÞch míi Cuéc chiÕn tranh ch©u ¢u ®· kÐo dµi h¬n mét n¨m nay råi. ®èi víi c¸c d©n téc, nh÷ng xiÒng xÝch míi ®èi víi giai cÊp c«ng XÐt theo toµn bé t×nh h×nh th× nã sÏ cßn kÐo dµi rÊt l©u n÷a, v× nh©n tÊt c¶ c¸c n−íc. nÕu §øc lµ n−íc ®· ®−îc chuÈn bÞ ®Çy ®ñ h¬n c¶ vµ hiÖn giê lµ NhiÖm vô cña giai cÊp c«ng nh©n ®èi víi cuéc chiÕn tranh n−íc m¹nh nhÊt, th× tr¸i l¹i ®ång minh tay t− (Nga, Anh, Ph¸p nµy lµ g×? C©u hái nµy ®· ®−îc gi¶i ®¸p trong nghÞ quyÕt cña vµ ý) l¹i cã nhiÒu ng−êi vµ nhiÒu cña h¬n; ngoµi ra, l¹i cßn tù do §¹i héi x· héi chñ nghÜa quèc tÕ häp ë Ba-l¬ n¨m 1912, mµ nhËn ®−îc vËt t− chiÕn tranh cña mét n−íc giµu nhÊt thÕ giíi lµ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa toµn thÕ giíi ®· nhÊt trÝ th«ng n−íc Mü. qua. NghÞ quyÕt ®ã ®· ®−îc th«ng qua trong lóc ng−êi ta ®· dù VËy v× môc ®Ých g× mµ ng−êi ta tiÕn hµnh cuéc chiÕn tranh ®o¸n ®−îc chÝnh c¸i cuéc chiÕn tranh næ ra n¨m 1914. NghÞ ®ang ®em l¹i cho loµi ng−êi nh÷ng tai häa vµ ®au th−¬ng ch−a quyÕt ®ã nãi r»ng chiÕn tranh lµ ph¶n ®éng, r»ng nã ®· ®−îc tõng thÊy ®ã? ChÝnh phñ vµ giai cÊp t− s¶n mçi n−íc tham chuÈn bÞ v× "lîi nhuËn cña bän t− b¶n", r»ng c«ng nh©n coi "viÖc chiÕn ®Òu bá hµng triÖu róp vµo s¸ch b¸o, nh»m ®æ lçi cho kÎ b¾n lÉn nhau lµ mét téi ¸c", r»ng chiÕn tranh sÏ dÉn ®Õn "c¸ch thï, nh»m khªu gîi trong nh©n d©n lßng c¨m thï giÆc d÷ déi, m¹ng v« s¶n", r»ng kiÓu mÉu vÒ s¸ch l−îc cña c«ng nh©n ph¶i lµ ®ång thêi kh«ng tõ mét sù dèi tr¸ nµo ®Ó tá ra m×nh lµ phe "tù C«ng x· Pa-ri n¨m 1871 vµ sù biÕn th¸ng M−êi - th¸ng Ch¹p vÖ" ®ang ph¶i chÞu mét cuéc tÊn c«ng kh«ng chÝnh nghÜa. Sù 1905 ë Nga, nghÜa lµ c¸ch m¹ng. thËt, ®©y lµ mét cuéc chiÕn tranh gi÷a hai nhãm ®¹i c−êng quèc TÊt c¶ c¸c c«ng nh©n gi¸c ngé ë Nga ®Òu ®øng vÒ phÝa tham tµn ®Ó chia nhau thuéc ®Þa, ®Ó n« dÞch c¸c d©n téc kh¸c, ®Ó ®¶ng ®oµn c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga trong §u-ma nhµ kiÕm lîi vµ ®Æc quyÒn trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. §ã lµ mét cuéc n−íc (Pª-t¬-rèp-xki, Ba-®a-Ðp, Mu-ra-nèp, Xa-m«i-lèp vµ chiÕn tranh ph¶n ®éng nhÊt, lµ cuéc chiÕn tranh cña bän chñ n« Sa-gèp), nh÷ng ng−êi nµy trong ®¶ng ®oµn ®· bÞ chÕ ®é hiÖn ®¹i ®Ó duy tr× vµ cñng cè chÕ ®é n« lÖ t− b¶n chñ nghÜa. Nga hoµng ®µy ®i Xi-bi-ri v× ®· tuyªn truyÒn c¸ch m¹ng Anh vµ Ph¸p ®· nãi dèi khi chóng qu¶ quyÕt r»ng chóng tiÕn chèng chiÕn tranh vµ chèng chÝnh phñ 1. C«ng t¸c tuyªn hµnh chiÕn tranh lµ v× tù do cña n−íc BØ. Kú thËt, chóng ®· chuÈn truyÒn c¸ch m¹ng ®ã vµ ho¹t ®éng c¸ch m¹ng ®ã nh»m thóc bÞ chiÕn tranh tõ l©u, vµ chóng tiÕn hµnh cuéc chiÕn tranh ®ã ®Èy quÇn chóng næi dËy lµ biÖn ph¸p duy nhÊt ®Ó cøu loµi
Lêi kªu gäi nh©n cuéc chiÕn tranh 3 4 V. I. Lª-nin ng−êi khái nh÷ng th¶m häa cña cuéc chiÕn tranh hiÖn nay vµ ChiÕn tranh lµm ®Çy tói bän t− b¶n, c¸i biÓn vµng quèc khè nh÷ng cuéc chiÕn tranh sau nµy. ChØ cã lµm c¸ch m¹ng lËt ®æ cña c¸c ®¹i c−êng quèc ch¶y dån vµo tói chóng. ChiÕn tranh g©y c¸c chÝnh phñ t− s¶n vµ tr−íc hÕt lµ chÝnh phñ Nga hoµng, mét ra mét sù c¨m thï mï qu¸ng ®èi víi kÎ ®Þch, vµ giai cÊp t− s¶n chÝnh phñ ph¶n ®éng nhÊt, hung ¸c nhÊt vµ d· man nhÊt, míi ra søc h−íng sù bÊt b×nh cña nh©n d©n vÒ phÝa ®ã, lµm cho nh©n më ®−îc con ®−êng tiÕn tíi chñ nghÜa x· héi vµ hoµ b×nh gi÷a d©n kh«ng chó ý ®Õn kÎ thï chÝnh: chÝnh phñ vµ c¸c giai cÊp c¸c d©n téc. cÇm quyÒn trong n−íc m×nh. Nh−ng trong khi ®em l¹i nh÷ng Vµ nh÷ng kÎ lµm tay sai cã ý thøc hay kh«ng cã ý thøc cho tai häa vµ nh÷ng ®iÒu khñng khiÕp v« tËn cho quÇn chóng cÇn giai cÊp t− s¶n mµ muèn thuyÕt phôc nh©n d©n r»ng lµm c¸ch lao, th× chiÕn tranh còng gi¸o dôc vµ t«i luyÖn nh÷ng ®¹i biÓu m¹ng lËt ®æ nÒn qu©n chñ Nga hoµng sÏ chØ cã thÓ lµm cho nÒn −u tó cña giai cÊp c«ng nh©n. NÕu cÇn ph¶i chÕt, th× h·y chÕt qu©n chñ ph¶n ®éng §øc vµ giai cÊp t− s¶n §øc th¾ng vµ m¹nh trong cuéc ®Êu tranh v× sù nghiÖp cña chóng ta, v× sù nghiÖp thªm th«i, th× ®Òu lµ nh÷ng kÎ nãi dèi. MÆc dï nh÷ng thñ lÜnh cña c«ng nh©n, v× c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, chø kh«ng ph¶i cña nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa §øc, còng nh− mét sè lín v× lîi Ých cña bän t− b¶n, bän ®Þa chñ vµ bän vua chóa: ®ã lµ ®iÒu mµ mäi c«ng nh©n gi¸c ngé ®Òu thÊy vµ c¶m thÊy. Vµ dï nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa cã tiÕng t¨m nhÊt ë Nga, ®· hiÖn nay c«ng t¸c d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng cã khã kh¨n ®Õn chuyÓn sang phÝa giai cÊp t− s¶n "n−íc hä" vµ ®· gãp phÇn vµo ®©u ®i n÷a, nh−ng c«ng t¸c ®ã còng vÉn cã thÓ thùc hiÖn ®−îc, viÖc lõa g¹t nh©n d©n b»ng nh÷ng c©u chuyÖn hoang ®−êng vÒ nã ®ang tiÕn triÓn trªn toµn thÕ giíi, chØ cã nã míi lµ con ®−êng chiÕn tranh "tù vÖ", nh−ng trong quÇn chóng c«ng nh©n §øc, sù cøu v·n th«i! ph¶n ®èi vµ sù phÉn né chèng chÝnh phñ n−íc hä vÉn ngµy §¶ ®¶o chÕ ®é qu©n chñ Nga hoµng ®· l«i cuèn n−íc Nga cµng t¨ng lªn vµ gay g¾t h¬n. Nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa vµo mét cuéc chiÕn tranh ®Çy téi ¸c vµ ®ang ¸p bøc c¸c d©n téc! §øc nµo kh«ng chuyÓn sang phÝa giai cÊp t− s¶n, ®Òu ®· tuyªn T×nh ®oµn kÕt anh em cña c«ng nh©n toµn thÕ giíi vµ c¸ch m¹ng bè trªn b¸o chÝ r»ng hä coi s¸ch l−îc cña ®¶ng ®oµn c«ng nh©n quèc tÕ cña giai cÊp v« s¶n mu«n n¨m! d©n chñ - x· héi Nga lµ "anh dòng". Nh÷ng lêi kªu gäi chèng chiÕn tranh vµ chèng chÝnh phñ ®· xuÊt hiÖn bÝ mËt ë §øc. ViÕt th¸ng T¸m 1915 Hµng chôc vµ hµng tr¨m ng−êi x· héi chñ nghÜa §øc −u tó, §¨ng lÇn ®Çu ngµy 21 Theo ®óng b¶n th¶o trong ®ã cã n÷ ®¹i biÓu xuÊt s¾c cña phong trµo n÷ c«ng nh©n lµ th¸ng Giªng 1928 trªn Cla-ra TxÐt-kin, ®· bÞ chÝnh phñ §øc tèng vµo nhµ lao v× ®· b¸o "Sù thËt" sè 18 tuyªn truyÒn theo tinh thÇn c¸ch m¹ng. Trong tÊt c¶ c¸c n−íc tham chiÕn, kh«ng trõ mét n−íc nµo, sù phÉn né cña quÇn _______________ chóng c«ng nh©n ®ang chÝn muåi, cho nªn tÊm g−¬ng ho¹t ®éng c¸ch m¹ng cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga, vµ nhÊt lµ mçi th¾ng lîi cña cuéc c¸ch m¹ng ë Nga, tÊt nhiªn sÏ thóc ®Èy sù nghiÖp vÜ ®¹i cña chñ nghÜa x· héi vµ th¾ng lîi cña giai cÊp v« s¶n ®èi víi giai cÊp t− s¶n bãc lét vµ ®Ém m¸u.
5 6 V. I. Lª-nin quyÕt vµ lêi tuyªn bè cña c¸c l·nh tô cña chñ nghÜa x· héi cã biÓu hiÖn ra thµnh "mét cuéc khëi nghÜa m·nh liÖt quÐt s¹ch, trong c¬n b·o t¸p cña nã, c¸c chÝnh phñ ®Çy téi ¸c ®i" kh«ng. Nh−ng sù tr«ng ®îi cña hµng triÖu ng−êi ®ã ®· bÞ thÊt väng. G«-l©y nãi: "®øng trªn tinh thÇn ®ång chÝ", chóng t«i ®· cè g¾ng TiÕng nãi ch©n thËt biÖn hé cho nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa b»ng c¸ch viÖn lý do cña mét ng−êi lµ v× "chiÕn tranh ®· bÊt th×nh l×nh næ ra nhanh nh− chíp" vµ v× x· héi chñ nghÜa Ph¸p 2 hä kh«ng am hiÓu t×nh h×nh, nh−ng nh÷ng lêi biÖn hé ®ã kh«ng lµm cho chóng t«i tho¶ m·n. "Chóng t«i c¶m thÊy b¨n kho¨n, tùa hå nh− l−¬ng t©m chóng t«i bÞ ch×m ngËp trong vòng bïn Trong khu vùc nãi tiÕng Ph¸p ë Thuþ-sÜ, n¬i mµ sù hoµnh hµnh lËp lê vµ dèi tr¸". Qua ®ã b¹n ®äc cã thÓ thÊy lµ G«-l©y thµnh cña chñ nghÜa s«-vanh th©n Ph¸p chØ h¬i kÐm h¬n ë Ph¸p mét thËt. ë thêi ®¹i chóng ta, ®ã lµ mét ®øc tÝnh hÇu nh− kh¸c chót, võa cã mét ng−êi x· héi chñ nghÜa ch©n thËt lªn tiÕng. Trong th−êng. c¸i thêi nhôc nh· nµy, ®ã lµ mét sù kiÖn lín. Chóng ta cµng cÇn G«-l©y gîi l¹i "truyÒn thèng c¸ch m¹ng" cña giai cÊp v« s¶n. ph¶i chó ý l¾ng nghe tiÕng nãi Êy v× ®©y lµ tiÕng nãi cña mét ng−êi Hoµn toµn nhËn thøc râ r»ng "®èi víi mçi t×nh thÕ, cÇn ph¶i cã x· héi chñ nghÜa cã mét tÝnh khÝ vµ t©m tr¹ng Ph¸p ®iÓn h×nh, - hay mét hµnh ®éng thÝch hîp", G«-l©y nh¾c l¹i: "®èi víi nh÷ng t×nh nãi cho ®óng h¬n: tÝnh khÝ vµ t©m tr¹ng cña ng−êi la-tinh, v× thÕ ®Æc biÖt ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Æc biÖt. BÖnh quû ph¶i cã nh÷ng ng−êi ý ch¼ng h¹n, còng gièng nh− thÕ. thuèc tiªn". ¤ng nh¾c l¹i "nh÷ng nghÞ quyÕt cña c¸c ®¹i héi" "®· §©y lµ nãi vÒ mét cuèn s¸ch nhá cña P«n G«-l©y, chñ biªn trùc tiÕp nãi víi quÇn chóng vµ h« hµo hä hµnh ®éng c¸ch m¹ng mét tê b¸o x· héi chñ nghÜa nhá ë L«-da-n¬. Ngµy 11 th¸ng Ba vµ khëi nghÜa". Råi «ng dÉn nh÷ng ®o¹n thÝch hîp trong c¸c 1915, t¸c gi¶ ®· tr×nh bµy ë thµnh phè ®ã mét b¶n thuyÕt tr×nh vÒ nghÞ quyÕt ë Stót-ga vµ ë Ba-l¬3. Vµ t¸c gi¶ nhÊn m¹nh r»ng "c¸c chñ ®Ò "chñ nghÜa x· héi ®ang hÊp hèi vµ chñ nghÜa x· héi tÊt nghÞ quyÕt kh¸c nhau Êy kh«ng cã mét chç nµo bµn ®Õn chiÕn ph¶i ra ®êi"; b¶n thuyÕt tr×nh nµy sau ®ã ®−îc t¸c gi¶ xuÊt b¶n tranh tù vÖ vµ chiÕn tranh tÊn c«ng, vµ do ®ã, kh«ng ®Ò ra mét thµnh s¸ch*. s¸ch l−îc ®Æc biÖt, d©n téc chñ nghÜa nµo thay thÕ cho nh÷ng "Ngµy mét th¸ng T¸m 1914, chiÕn tranh ®· bïng næ. nguyªn t¾c c¬ b¶n ®· ®−îc c«ng nhËn". Trong nh÷ng tuÇn lÔ tr−íc vµ sau c¸i ngµy mµ tõ nay ai ai §äc ®Õn ®©y, b¹n ®äc tÊt ®· thÊy r»ng G«-l©y kh«ng còng biÕt ®ã, hµng triÖu ng−êi ®· tr«ng ®îi". T¸c gi¶ më ®Çu nh÷ng lµ mét ng−êi x· héi chñ nghÜa thµnh thËt, mµ cßn lµ nh− thÕ. Hµng triÖu ng−êi ®· tr«ng ®îi xem nh÷ng nghÞ mét ng−êi x· héi chñ nghÜa kiªn ®Þnh vµ ch©n thËt. §ã lµ mét ®øc tÝnh thËt hiÕm cã trong sè nh÷ng nhµ ho¹t ®éng cã tiÕng * Paul Golay. "Le socialisme qui meurt et le socialisme qui doit renaitre". t¨m cña Quèc tÕ II! Lausanne, 1915, 22 trang, gi¸ 15 x¨ng-tim. En vente µ l'Administration du "... Giai cÊp v« s¶n ®−îc bän chØ huy qu©n sù khen ngîi, cßn b¸o chÝ "GrutlÐen", Maison du Peuple, Lausanne. t− s¶n th× nhiÖt liÖt t¸n tông sù phôc sinh cña c¸i mµ nã gäi lµ "linh
TiÕng nãi ch©n thËt 7 8 V. I. Lª-nin hån d©n téc". Sù phôc sinh ®ã ®· lµm cho chóng ta ph¶i hy sinh mÊt ba triÖu chiÕn, khi nhÊn m¹nh r»ng "tr¸ch nhiÖm Êy r¬i vµo ®Çu c¸c l·nh ng−êi. tô, lµ nh÷ng ng−êi mµ quÇn chóng ®· tÝn nhiÖm vµ chê ®îi khÈu Tuy nhiªn, ch−a bao giê tæ chøc c«ng nh©n l¹i ®¹t ®−îc mét sè héi viªn hiÖu cña hä ®−a ra", G«-l©y ®· hoµn toµn ®óng khi ®−a ra ⎯ ®Ó ®ãng nguyÖt phÝ ®«ng ®Õn nh− thÕ, ch−a bao giê l¹i cã nhiÒu nghÞ sÜ ®Õn nh− thÕ, ch−a bao giê b¸o chÝ l¹i ®−îc tæ chøc tuyÖt diÖu ®Õn nh− thÕ. Nh−ng còng lµm vÝ dô ⎯ chÝnh c¸i chñ nghÜa x· héi §øc, mét thø chñ nghÜa ch−a bao giê l¹i cã mét viÖc bØ æi nh− c¸i viÖc mµ lÏ ra chóng ta cÇn ph¶i ®øng "cã tæ chøc h¬n c¶, cã h×nh th¸i hoµn bÞ h¬n c¶, ®−îc nhåi nhÐt lªn chèng l¹i. häc thuyÕt nhiÒu h¬n c¶", vµ «ng chØ cho ta thÊy râ r»ng "nã Trong nh÷ng t×nh h×nh nguy kÞch nh− thÕ, khi vÊn ®Ò lµ sù tån t¹i cña hµng m¹nh vÒ sè l−îng, yÕu vÒ tÝnh chÊt c¸ch m¹ng". triÖu con ng−êi, th× tÊt c¶ mäi hµnh ®éng c¸ch m¹ng ®Òu kh«ng nh÷ng cã thÓ dung nhËn ®−îc, mµ cßn lµ chÝnh ®¸ng n÷a. Nh÷ng hµnh ®éng Êy cßn ë trªn møc chÝnh "§−îc tinh thÇn c¸ch m¹ng cæ vò, lÏ ra §¶ng d©n chñ - x· héi §øc cã thÓ ®¸ng; ®Êy lµ nh÷ng hµnh ®éng thiªng liªng. NghÜa vô cÊp thiÕt cña giai cÊp v« s¶n lµ kh¸ng cù chèng l¹i nh÷ng biÖn ph¸p qu©n phiÖt mét c¸ch kh¸ døt kho¸t, kh¸ ph¶i cè g¾ng v−ît bËc ®Ó cøu thÕ hÖ cña chóng ta tho¸t khái nh÷ng biÕn cè ®ang lµm ngoan c−êng, ®ñ ®Ó l«i cuèn giai cÊp v« s¶n c¸c n−íc kh¸c ë Trung ¢u vµo con cho ch©u ¢u ®Ém m¸u. ®−êng tho¸t duy nhÊt ®ã. ThÕ mµ ch¼ng thÊy cã hµnh ®éng c−¬ng quyÕt nµo, ch¼ng thÊy cã nh÷ng viÖc tá ...Chñ nghÜa x· héi §øc vèn cã ¶nh h−ëng rÊt lín trong Quèc tÕ. Nã cã ý phÉn né, còng ch¼ng thÊy cã nh÷ng hµnh ®éng nµo dÉn ®Õn khëi nghÜa c¶... thÓ lµm ®−îc nhiÒu h¬n ai hÕt. Ng−êi ta chê ®îi ë nã mét sù cè g¾ng nhiÒu ...Bän thï ®Þch cña chóng ta ®ang rªu rao vÒ sù ph¸ s¶n cña chñ nghÜa x· héi. nhÊt. Nh−ng sè l−îng ch¼ng cßn cã t¸c dông g×, nÕu nghÞ lùc c¸ nh©n ®· bÞ Chóng qu¸ − véi v·. Nh−ng ai d¸m kh¼ng ®Þnh r»ng chóng hoµn toµn sai? Giê ®©y, mét kû luËt qu¸ hµ kh¾c lµm cho tª liÖt, hay nÕu "nh÷ng ng−êi cÇm ®Çu" lîi c¸i ®ang chÕt tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ chñ nghÜa x· héi nãi chung, mµ lµ mét biÕn dông ¶nh h−ëng cña hä ®Ó Ýt ph¶i tèn c«ng søc nhÊt". (PhÇn thø hai cña c©u d¹ng cña chñ nghÜa x· héi, mét thø chñ nghÜa x· héi dÞu ngät, kh«ng cã lý t−ëng vµ nµy cµng ®óng chõng nµo, th× phÇn ®Çu cña nã cµng sai chõng Êy: kû luËt lµ kh«ng cã nhiÖt t×nh, cã d¸ng dÊp cña tªn quan liªu vµ cã c¸i bông phÖ cña mét ng−êi mét ®iÒu tèt ®Ñp vµ cÇn thiÕt, ⎯ ch¼ng h¹n kû luËt cña ®¶ng, nã khai trõ cha ®¹o m¹o trong gia ®×nh, mét thø chñ nghÜa x· héi kh«ng cã tinh thÇn dòng c¶m, nh÷ng phÇn tö c¬ héi chñ nghÜa vµ nh÷ng phÇn tö ph¶n ®èi hµnh ®éng c¸ch kh«ng cã hµnh ®éng t¸o b¹o, ham thÝch thèng kª vµ chói mòi vµo nh÷ng hîp ®ång m¹ng). "Do c¸c l·nh tô cã tr¸ch nhiÖm cña hä, giai cÊp v« s¶n §øc ®· nghe th©n thiÖn víi chñ nghÜa t− b¶n, mét thø chñ nghÜa x· héi chØ m¶i lo c¶i l−¬ng vµ ®· theo bän qu©n phiÖt... c¸c chi bé kh¸c trong Quèc tÕ ®©m sî vµ còng hµnh b¸n rÎ c¸i quyÒn anh c¶ cña m×nh ®Ó ®æi lÊy mét b¸t ch¸o hoa, mét thø chñ nghÜa x· ®éng nh− thÕ; ë Ph¸p, cã hai ng−êi x· héi chñ nghÜa cho r»ng cÇn ph¶i tham héi mµ giai cÊp t− s¶n coi lµ c¸i m¸y dïng ®Ó bãp nghÑt tinh thÇn kh«ng nhÞn nhôc gia chÝnh phñ t− s¶n! Vµ thÕ lµ mÊy th¸ng sau khi ®· trÞnh träng tuyªn bè cña d©n chóng, mét thø phanh tù ®éng ®Ó k×m h·m nh÷ng hµnh ®éng dòng c¶m cña t¹i ®¹i héi r»ng nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa coi viÖc b¾n giÕt lÉn nhau lµ giai cÊp v« s¶n. mét téi ¸c, th× hµng triÖu c«ng nh©n ®· nhËp ngò vµ ®· ph¹m téi ¸c ®ã mét Thø chñ nghÜa x· héi ®ã, c¸i thø chñ nghÜa x· héi ®ang ®e däa tiªm nhiÔm toµn bé Quèc tÕ, ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tíi mét møc ®é nhÊt ®Þnh vÒ sù bÊt lùc mµ hiÖn c¸ch kiªn tr× vµ nhiÖt t×nh khiÕn cho giai cÊp t− s¶n t− b¶n chñ nghÜa vµ c¸c nay ng−êi ta ®ang chª tr¸ch chóng ta". chÝnh phñ nhiÒu lÇn bµy tá cho hä vÒ lßng biÕt ¬n cña chóng". ë nh÷ng ®o¹n kh¸c trong cuèn s¸ch ®ã, G«-l©y nãi tr¾ng ra Nh−ng G«-l©y kh«ng ph¶i chØ chØ trÝch mét c¸ch kh«ng r»ng "chñ nghÜa x· héi c¶i l−¬ng" vµ "chñ nghÜa c¬ héi" lµ mét sù th−¬ng xãt "c¸i chñ nghÜa x· héi ®ang hÊp hèi". Kh«ng, «ng xuyªn t¹c chñ nghÜa x· héi. tá ra hoµn toµn hiÓu râ nguyªn nh©n cña sù hÊp hèi ®ã vµ Khi nãi vÒ sù xuyªn t¹c ®ã, khi thõa nhËn "tr¸ch nhiÖm thø chñ nghÜa x· héi nµo sÏ ph¶i thay thÕ cho c¸i chñ nghÜa chung" cña giai cÊp v« s¶n trong tÊt c¶ c¸c n−íc ®ang tham x· héi ®ang hÊp hèi. "QuÇn chóng c«ng nh©n mçi n−íc ®Òu
TiÕng nãi ch©n thËt 9 10 V. I. Lª-nin chÞu phÇn nµo ¶nh h−ëng cña nh÷ng t− t−ëng phæ biÕn trong tèi thiÓu cho ng−êi lµm thuª, mµ lµ tiªu diÖt chÕ ®é t− h÷u vµ xo¸ bá chÕ ®é c¸c giíi t− s¶n". "Khi BÐc-stanh ®−a ra c¸i thø chñ nghÜa c¶i lµm thuª. l−¬ng d©n chñ cña y d−íi c¸i tªn lµ chñ nghÜa xÐt l¹i" th× y bÞ ... C¸c uû viªn th− ký cña c¸c tæ chøc lín trë thµnh nh÷ng nh©n vËt träng Cau-xky "®Ëp t¬i bêi b»ng nh÷ng chøng cí ®Ých ®¸ng". "Nh−ng yÕu. Vµ trong cuéc vËn ®éng chÝnh trÞ, c¸c nghÞ sÜ, nhµ v¨n, häc gi¶, luËt s−, tÊt khi thÓ diÖn ®· ®−îc cøu v·n råi, ®¶ng l¹i vÉn tiÕp tôc c¸i "chÝnh c¶ nh÷ng ng−êi cã häc vÊn mµ l¹i cã tÝnh hiÕu danh c¸ nh©n nµo ®ã, ®Òu cã mét ¶nh h−ëng ®«i khi thËt lµ nguy hiÓm. s¸ch thùc tÕ" cña nã. Tõ ®ã, §¶ng d©n chñ - x· héi ®· trë thµnh mét ®¶ng nh− hiÖn nay. Mét tæ chøc tuyÖt diÖu. Mét c¬ thÓ Do chç c¸c c«ng ®oµn cã mét tæ chøc lín m¹nh vµ cã quü tiÒn v÷ng rÊt m¹nh khoÎ, nh−ng kh«ng cã linh hån". Kh«ng ph¶i chØ cã vµng, nªn ®· khiÕn cho c¸c ®oµn viªn n¶y ra ®Çu ãc ph−êng héi. Mét trong nh÷ng mÆt tiªu cùc cña phong trµo c«ng ®oµn, ⎯ mét phong trµo mµ xÐt vÒ §¶ng d©n chñ - x· héi §øc, mµ tÊt c¶ c¸c chi bé cña Quèc tÕ thùc chÊt lµ cã tÝnh chÊt c¶i l−¬ng chñ nghÜa, ⎯ lµ ë chç nã c¶i thiÖn t×nh ®Òu béc lé nh÷ng xu h−íng ®ã. T×nh tr¹ng "sè quan l¹i ngµy c¶nh cña c¸c tÇng líp c«ng nh©n lµm thuª b»ng c¸ch ®Æt tÇng líp nµy cao cµng nhiÒu" ®· ®−a ®Õn nh÷ng hËu qu¶ nhÊt ®Þnh; ng−êi ta h¬n tÇng líp kia. §iÒu ®ã ph¸ vì sù thèng nhÊt c¬ b¶n vµ lµm cho nh÷ng chØ h−íng sù chó ý vµo viÖc lµm sao cho thu ®−îc nguyÖt phÝ ng−êi ®−îc ®·i ngé hËu h¬n c¶ ®©m ra nhót nh¸t, khiÕn cho hä ®«i khi sî ®Òu ®Æn; c¸c cuéc b·i c«ng ®−îc coi lµ "nh÷ng cuéc thÞ uy "phong trµo" v× ®Þa vÞ cña hä, kÐt b¹c cña hä vµ tµi s¶n cña hä cã thÓ do ®ã nh»m môc ®Ých ®¹t ®−îc nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt nhÊt trong viÖc mµ bÞ tæn h¹i. V× vËy, ®· h×nh thµnh lªn mét thø chia rÏ gi÷a c¸c tÇng líp tho¶ thuËn" víi bän t− b¶n. Ng−êi ta quen g¾n liÒn lîi Ých cña trong giai cÊp v« s¶n, nh÷ng tÇng líp ®−îc t¹o ra mét c¸ch nh©n t¹o bëi c«ng nh©n víi lîi Ých cña bän t− b¶n, "®Æt sè phËn cña c«ng chÝnh b¶n th©n phong trµo c«ng ®oµn". nh©n lÖ thuéc vµo sè phËn cña b¶n th©n chñ nghÜa t− b¶n", "mong muèn nÒn c«ng nghiÖp cña "d©n téc" "m×nh" ph¸t triÓn §−¬ng nhiªn ®ã kh«ng ph¶i lµ lý do ®Ó mµ kh«ng t¸n thµnh m¹nh trªn l−ng nÒn c«ng nghiÖp n−íc ngoµi". c¸c tæ chøc lín m¹nh, ⎯ t¸c gi¶ nãi nh− vËy, cã lÏ «ng dù ®o¸n R. SmÝt (Schmiedt), nghÞ sÜ Quèc héi §øc, ®· viÕt trong r»ng cã thÓ cã nh÷ng "nhµ phª b×nh" thuéc mét lo¹i nµo ®ã sÏ mét bµi b¸o r»ng viÖc c¸c c«ng ®oµn ®iÒu tiÕt nh÷ng ®iÒu soi mãi b¾t bÎ l¹i m×nh. Nãi thÕ chØ lµ ®Ó chøng minh r»ng c¸c tæ kiÖn lao ®éng lµ cã lîi cho c¶ c¸c nhµ t− b¶n, v× sù ®iÒu tiÕt chøc cÇn ph¶i cã "linh hån" vµ "nhiÖt t×nh". "®em l¹i trËt tù vµ sù æn ®Þnh trong ®êi sèng kinh tÕ", "lµm dÔ "Chñ nghÜa x· héi sau nµy cÇn ph¶i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n g×? Nã sÏ cã dµng cho viÖc tÝnh to¸n cña c¸c nhµ t− b¶n vµ ng¨n c¶n sù tÝnh chÊt quèc tÕ, kh«ng ®iÒu hoµ vµ khëi nghÜa". c¹nh tranh kh«ng trung thùc". G«-l©y nãi cã lý r»ng: "TÝnh kh«ng ®iÒu hoµ lµ mét søc m¹nh"; Khi dÉn nh÷ng dßng nµy, G«-l©y than r»ng: "Nh− vËy, phong trµo c«ng «ng ®Ò nghÞ ®éc gi¶ h·y nh×n qua "lÞch sö c¸c häc thuyÕt". ⎯ "VËy ®oµn ph¶i lÊy lµm vinh dù lµ ®· lµm cho lîi nhuËn cña bän t− b¶n ®−îc æn ®Þnh khi nµo c¸c häc thuyÕt ®ã cã ¶nh h−ëng? Cã ph¶i lµ khi c¸c häc h¬n! Ph¶i ch¨ng môc ®Ých cña chñ nghÜa x· héi tÊt ph¶i lµ ë chç, trong khu«n thuyÕt ®ã bÞ c¸c chÝnh phñ thuÇn phôc ®−îc, hay khi chóng lµ khæ cña x· héi t− b¶n chñ nghÜa, ®ßi hái sao cho cã thËt nhiÒu lîi Ých phï hîp nh÷ng häc thuyÕt kh«ng ®iÒu hoµ? §¹o C¬-®èc mÊt phÈm gi¸ tõ víi sù tån t¹i cña b¶n th©n chÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa? NÕu qu¶ nh− thÕ th× ®Êy bao giê vËy? Cã ph¶i lµ tõ ngµy C«n-xtan-tin høa cho nã c¸c lµ mét sù tõ bá mäi nguyªn t¾c. Môc ®Ých mµ giai cÊp v« s¶n theo ®uæi kh«ng kho¶n thu nhËp, vµ ban cho nã phÈm phôc cña bän bÇy t«i triÒu ph¶i lµ cñng cè chÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa, kh«ng ph¶i lµ giµnh nh÷ng ®iÒu kiÖn ®×nh, chø kh«ng bøc h¹i nã vµ trõng trÞ nã?...
TiÕng nãi ch©n thËt 11 12 V. I. Lª-nin Mét nhµ triÕt häc Ph¸p ®· tõng nãi: nh÷ng t− t−ëng chÕt lµ «ng ta tá ra cã mét ®Þnh kiÕn nµo ®ã; ta cã thÓ hiÓu ®−îc r»ng së nh÷ng t− t−ëng kho¸c mét bé ¸o sang träng, kh«ng cã gãc cã dÜ «ng cã ®Þnh kiÕn ®ã lµ do hiÖn nay Cau-xky, tê "Neue Zeit"4 vµ c¹nh vµ kh«ng m¹nh d¹n. ChÕt lµ v× chóng ®−îc l−u hµnh réng nãi chung lµ ng−êi §øc ®ang chÕ giÔu chñ nghÜa M¸c mét c¸ch kh¾p vµ lµ mét phÇn trong c¸i vèn kiÕn thøc tÇm th−êng cña ®éc ¸c nhÊt, nh−ng ta kh«ng thÓ vin vµo lý do ®ã mµ cho r»ng ®¹o qu©n lín nh÷ng phÇn tö phi-li-xtanh. Nh÷ng t− t−ëng ®Þnh kiÕn nh− vËy lµ ®óng. Ng−êi nµo, nh− G«-l©y, ®· thÊy râ m¹nh lµ nh÷ng t− t−ëng thóc ®Èy vµ g©y ra chuyÖn om xßm, tÝnh tÊt yÕu cña c¸i chÕt cña chñ nghÜa x· héi c¶i l−¬ng vµ cña sù kÝch ®éng lßng phÉn né, giËn d÷, h»n häc ë mét sè ng−êi nµy vµ phôc h−ng cña chñ nghÜa x· héi c¸ch m¹ng "cã tÝnh chÊt khëi nhiÖt t×nh ë mét sè ng−êi kh¸c". T¸c gi¶ thÊy cÇn ph¶i nh¾c l¹i nghÜa", nghÜa lµ hiÓu râ tÝnh tÊt yÕu cña khëi nghÜa, tuyªn ch©n lý ®ã víi nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa ngµy nay, v× trong truyÒn cho khëi nghÜa, cã kh¶ n¨ng thËt sù chuÈn bÞ ®Ó khëi sè nh÷ng ng−êi ®ã rÊt th−êng hay cã t×nh tr¹ng mÊt hÕt "niÒm nghÜa vµ chuÈn bÞ cho cuéc khëi nghÜa, ⎯ th× ng−êi ®ã thùc ra cßn ngh×n lÇn gÇn víi chñ nghÜa M¸c h¬n mÊy c¸i «ng thuéc tin nång nhiÖt: hä kh«ng cßn tin vµo c¸i g× n÷a, kh«ng cßn tin lßng "s¸ch vë" vµ hiÖn ®ang ra søc (trong tê "Neue Zeit" ch¼ng vµo cuéc c¶i c¸ch m·i ch−a ®−îc thi hµnh, còng kh«ng cßn tin h¹n) biÖn hé cho chñ nghÜa x· héi - s«-vanh, ch¼ng kÓ lµ d−íi vµo cuéc c¸ch m¹ng m·i vÉn ch−a thÊy ®Õn". h×nh thøc nµo, cho ®Õn c¶ c¸i h×nh thøc chñ tr−¬ng r»ng b©y giê TÝnh kh«ng ®iÒu hoµ vµ tinh thÇn s½n sµng khëi nghÜa "tuyÖt cÇn ph¶i "®iÒu hoµ" víi Ban chÊp hµnh trung −¬ng s«-vanh nhiªn kh«ng dÉn ®Õn chç m¬ méng, mµ ng−îc l¹i, sÏ dÉn ®Õn ("Phoãc-stan-®¬"1)) vµ kh«ng nªn "nh¾c l¹i chuyÖn qu¸ khø". hµnh ®éng. Ng−êi x· héi chñ nghÜa kh«ng coi nhÑ mét h×nh MÆc dÇu viÖc G«-l©y coi th−êng chñ nghÜa M¸c, xÐt "vÒ thøc ho¹t ®éng nµo. Hä sÏ t×m ra ®−îc nh÷ng h×nh thøc ho¹t ph−¬ng diÖn con ng−êi", lµ cã thÓ hiÓu ®−îc, mÆc dÇu ë ®©y ®éng míi, thÝch hîp víi yªu cÇu vµ ®iÒu kiÖn lóc ®ã... Hä ®ßi ng−êi ta gi¶m bít tr¸ch nhiÖm cho «ng ta bao nhiªu ®i n÷a vµ hái cã nh÷ng c¶i c¸ch ngay lËp tøc, hä phÊn ®Êu ®Ó giµnh lÊy ®æ tr¸ch nhiÖm Êy lªn ®Çu c¸i xu h−íng ®ang ng¾c ngo¶i vµ ®· nh÷ng c¶i c¸ch ®ã kh«ng ph¶i b»ng c¸ch tranh luËn d©y d−a víi chÕt cña nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt Ph¸p (ph¸i Ghe-®¬), nh−ng bän thï ®Þch, hä sÏ giµnh ®−îc nh÷ng c¶i c¸ch ®ã nh− mét sù kh«ng v× thÕ mµ G«-l©y kh«ng cã sai lÇm. NÕu kh«ng cã lý luËn nh−îng bé cña giai cÊp t− s¶n khiÕp sî tr−íc tÊm lßng ®Çy nhiÖt c¸ch m¹ng, th× kh«ng thÓ cã phong trµo gi¶i phãng vÜ ®¹i nhÊt t×nh vµ dòng c¶m cña quÇn chóng". trªn thÕ giíi cña giai cÊp bÞ ¸p bøc, cña giai cÊp c¸ch m¹ng nhÊt Sau khi Plª-kha-nèp, Cau-xky vµ ®ång bän tÇm th−êng ho¸ trong lÞch sö. Kh«ng thÓ bÞa ra lý luËn Êy ®−îc, nã n¶y sinh ra mét c¸ch hÕt søc v« liªm sØ chñ nghÜa M¸c vµ b«i nhä chñ nghÜa tõ sù tæng hîp kinh nghiÖm c¸ch m¹ng vµ t− t−ëng c¸ch m¹ng x· héi, th× ®äc cuèn s¸ch cña G«-l©y, chóng ta qu¶ thÊy t©m hån cña tÊt c¶ c¸c n−íc trªn thÕ giíi. ThËt vËy, lý luËn ®ã ®· ra ®êi ®ì c¨ng th¼ng. ë «ng G«-l©y chØ cÇn nªu ra hai khuyÕt ®iÓm sau tõ nöa cuèi thÕ kû XIX. Lý luËn ®ã lµ chñ nghÜa M¸c. NÕu kh«ng ®©y th«i. ®em hÕt søc m×nh ra tham gia viÖc nghiªn cøu vµ vËn dông lý Mét lµ, còng gièng nh− phÇn nhiÒu nh÷ng ng−êi x· héi luËn ®ã, vµ ngµy nay, nÕu kh«ng tham gia mét cuéc ®Êu chñ nghÜa thuéc hÖ ng«n ng÷ la-tinh, kÓ c¶ ph¸i Ghe-®¬ hiÖn nay, G«-l©y tá ra cã phÇn nµo coi nhÑ "häc thuyÕt", nghÜa lµ _________________________________________________________ coi nhÑ lý luËn chñ nghÜa x· héi. §èi víi chñ nghÜa M¸c, 1) - "Ban l·nh ®¹o"
TiÕng nãi ch©n thËt 13 14 V. I. Lª-nin tranh kh«ng khoan nh−îng chèng nh÷ng sù xuyªn t¹c chñ t− s¶n t− b¶n chñ nghÜa ®· ®Æt ra cho Quèc tÕ håi th¸ng B¶y vµ th¸ng T¸m nghÜa M¸c mµ Plª-kha-nèp, Cau-xky vµ ®ång bän ®ang tiÕn 1914, th× chñ nghÜa x· héi c¶i l−¬ng cã tÝnh chÊt tËp trung (?) vµ cã tÝnh chÊt hµnh, th× kh«ng thÓ lµ mét ng−êi x· héi chñ nghÜa, kh«ng thÓ lµ ®¼ng cÊp, ®· ph¬i bµy mét c¶nh t−îng th¶m h¹i". mét ng−êi d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng ®−îc. "Chóng t«i kh«ng chØ trÝch mét ai"... Sai lÇm cña ®ång chÝ lµ Do chç kh«ng quan t©m ®Õn lý luËn nªn G«-l©y ®· cã nhiÒu ë chç Êy ®Êy, ®ång chÝ G«-l©y ¹! ChÝnh ®ång chÝ còng ®· thõa c©u ®¶ kÝch kh«ng ®óng hay thiÕu suy nghÜ, ch¼ng h¹n, ®èi víi nhËn r»ng "c¸i chñ nghÜa x· héi ®ang hÊp hèi" lµ g¾n liÒn víi chÕ ®é tËp trung hay kû luËt nãi chung, ®èi víi "chñ nghÜa duy nh÷ng t− t−ëng t− s¶n (vËy lµ giai cÊp t− s¶n nu«i d−ìng nã vµ vËt lÞch sö", cho r»ng nã kh«ng ®−îc "lý t−ëng" l¾m, v. v.. Vµ n©ng ®ì nã), víi mét trµo l−u t− t−ëng nhÊt ®Þnh trong chñ còng do ®ã, trong vÊn ®Ò khÈu hiÖu, «ng ta ®· tá ra rÊt kh«ng nghÜa x· héi ("chñ nghÜa c¶i l−¬ng"), víi lîi Ých vµ ®Þa vÞ ®Æc biÖt triÖt ®Ó. ThÝ dô, sù ®ßi hái chñ nghÜa x· héi ph¶i trë thµnh mét cña mét sè tÇng líp nhÊt ®Þnh (nghÞ sÜ, quan l¹i, trÝ thøc, mét vµi chñ nghÜa "mang tÝnh chÊt khëi nghÜa", sù ®ßi hái ®ã chøa ®Çy tÇng líp hay mét vµi nhãm nhá c«ng nh©n ®−îc ®·i ngé hËu mét néi dung hÕt søc s©u s¾c vµ lµ mét t− t−ëng duy nhÊt ®óng, nhÊt) v. v.. §iÒu ®ã tÊt nhiªn ph¶i ®−a ®Õn c¸i kÕt luËn mµ ®ång ngoµi t− t−ëng ®ã ra th× tÊt c¶ nh÷ng c©u nãi vÒ chñ nghÜa quèc chÝ ®· kh«ng rót ra. Nh÷ng con ng−êi b»ng x−¬ng b»ng thÞt th× tÕ vµ tinh thÇn c¸ch m¹ng, vÒ chñ nghÜa M¸c, ®Òu lµ nh÷ng c©u "chÕt" mét c¸ch gäi lµ tù nhiªn, nh−ng c¸c trµo l−u chÝnh trÞ vµ hoµn toµn nh¶m nhÝ vµ th−êng l¹i cßn gi¶ dèi n÷a. Nh−ng t− t− t−ëng th× l¹i kh«ng thÓ chÕt nh− vËy ®−îc. Giai cÊp t− s¶n sÏ t−ëng ®ã, c¸i t− t−ëng néi chiÕn, lÏ ra ph¶i ph¸t triÓn nã lªn, kh«ng chÕt, chõng nµo nã ch−a bÞ ®¸nh ®æ; c¸i ph¸i mµ giai cÊp ph¶i lÊy nã lµm ®iÓm trung t©m cña s¸ch l−îc, vËy mµ G«-l©y l¹i t− s¶n nu«i d−ìng vµ n©ng ®ì, tøc lµ c¸i ph¸i biÓu hiÖn nh÷ng chØ nªu nã lªn th«i. "Trong thêi buæi hiÖn nay" nªu lªn nh− thÕ lîi Ých cña mét nhãm nhá nh÷ng phÇn tö trÝ thøc vµ tÇng líp còng lµ nhiÒu l¾m råi, nh−ng xÐt theo nh÷ng yªu cÇu cña cuéc c«ng nh©n quý téc ®· liªn minh víi giai cÊp t− s¶n, th× còng nh− ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n, th× nh− thÕ ch−a ®ñ. vËy, nã sÏ kh«ng chÕt nÕu ng−êi ta kh«ng "giÕt" nã, nghÜa lµ nÕu Ch¼ng h¹n, G«-l©y ®Æt ra mét c¸ch thiÓn cËn vÊn ®Ò dïng c¸ch ng−êi ta kh«ng ®¸nh ®æ nã, kh«ng xo¸ bá tÊt c¶ mäi ¶nh h−ëng m¹ng ®Ó "®¸p l¹i" chiÕn tranh, nÕu ta cã thÓ nãi nh− thÕ. ¤ng ta cña nã ®èi víi giai cÊp v« s¶n x· héi chñ nghÜa. Së dÜ ph¸i Êy kh«ng tÝnh ®Õn viÖc lµ nÕu ng−êi ta ®· kh«ng biÕt dïng c¸ch m¹nh, chÝnh lµ nhê nh÷ng mèi liªn hÖ cña nã víi giai cÊp t− m¹ng ®Ó ®¸p l¹i chiÕn tranh, th× b¶n th©n cuéc chiÕn tranh còng s¶n; nhê nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan cña thêi kú "hoµ b×nh" ®· b¾t ®Çu d¹y vµ ®ang d¹y cho quÇn chóng lµm c¸ch m¹ng, khi 1871 - 1914, nã ®· trë thµnh mét thø tÇng líp chØ huy ¨n b¸m nã t¹o ra mét t×nh thÕ c¸ch m¹ng, lµm cho t×nh thÕ ®ã trë thµnh trong phong trµo c«ng nh©n. s©u vµ réng. ë ®©y, kh«ng nh÷ng cÇn ph¶i "chØ trÝch", mµ cßn ph¶i KhuyÕt ®iÓm thø hai cña G«-l©y biÓu hiÖn râ h¬n hÕt qua lËp ®¸nh chu«ng b¸o ®éng, th¼ng tay lét mÆt n¹ c¸i tÇng líp ¨n luËn sau ®©y trong cuèn s¸ch cña «ng ta: b¸m Êy ra, ®¸nh ®æ nã, "c¸ch chøc" nã, ph¸ vì sù "thèng "Chóng t«i kh«ng chØ trÝch mét ai. Muèn cho Quèc tÕ t¸i sinh th× nhÊt" cña nã víi phong trµo c«ng nh©n, v× trªn thùc tÕ, sù cÇn ph¶i lµm sao cho tinh thÇn anh em cæ vò tÊt c¶ c¸c chi bé cña nã; "thèng nhÊt" ®ã cã nghÜa lµ sù thèng nhÊt cña giai cÊp v« nh−ng ph¶i tuyªn bè r»ng, ®øng tr−íc nhiÖm vô to lín mµ giai cÊp s¶n víi giai cÊp t− s¶n d©n téc vµ lµ sù chia rÏ trong giai
TiÕng nãi ch©n thËt 15 16 cÊp v« s¶n quèc tÕ, sù thèng nhÊt gi÷a bän t«i tí vµ sù chia rÏ gi÷a nh÷ng ng−êi c¸ch m¹ng. "TÝnh kh«ng ®iÒu hoµ lµ mét søc m¹nh", G«-l©y nãi rÊt ®óng khi «ng ta ®ßi hái "c¸i chñ nghÜa x· héi nhÊt ®Þnh ph¶i t¸i sinh" ph¶i cã tÝnh kh«ng ®iÒu hoµ. Nh−ng ph¶i ch¨ng giai cÊp t− s¶n cho r»ng giai cÊp v« s¶n ®iÒu hoµ víi nã mét c¸ch trùc tiÕp hay ®iÒu hoµ víi nã mét c¸ch gi¸n tiÕp qua sù trung gian cña bän Chñ nghÜa ®Õ quèc ñng hé nã, bän bªnh vùc nã, bän tay sai cña nã ë trong néi bé vµ chñ nghÜa x· héi ë ý phong trµo c«ng nh©n, tøc lµ bän c¬ héi chñ nghÜa, th× còng thÕ c¶? C¸ch ®iÒu hoµ thø hai thËm chÝ l¹i cßn cã lîi h¬n cho giai (B×nh luËn ng¾n) cÊp t− s¶n, v× c¸ch nµy ®¶m b¶o cho nã ¶nh h−ëng ®Õn c«ng nh©n mét c¸ch l©u bÒn h¬n! Muèn lµm s¸ng tá nh÷ng vÊn ®Ò mµ cuéc chiÕn tranh ®Õ G«-l©y ®· ngh×n lÇn cã lý khi «ng ta nãi r»ng cã mét thø chñ quèc chñ nghÜa hiÖn nay ®Æt ra cho chñ nghÜa x· héi, th× nh×n nghÜa x· héi ®ang hÊp hèi vµ mét thø chñ nghÜa x· héi nhÊt qua t×nh h×nh c¸c n−íc kh¸c nhau ë ch©u ¢u ®Ó häc tËp c¸ch ®Þnh ph¶i t¸i sinh, nh−ng sù hÊp hèi ®ã vµ sù t¸i sinh ®ã chÝnh ph©n biÖt ®−îc trong t×nh h×nh toµn bé, mét bªn lµ nh÷ng biÕn lµ mét cuéc ®Êu tranh kh«ng khoan nh−îng chèng l¹i trµo l−u d¹ng d©n téc vµ c¸c ®Æc ®iÓm d©n téc, vµ mét bªn lµ c¸c mÆt c¬ c¬ héi chñ nghÜa, kh«ng ph¶i chØ lµ ®Êu tranh vÒ t− t−ëng, mµ b¶n vµ chñ yÕu, sÏ kh«ng ph¶i lµ kh«ng bæ Ých. Ng−êi ta th−êng cßn lµ c¾t bá cho c¸c ®¶ng c«ng nh©n c¸i khèi u gím ghiÕc kia, nãi: ®øng ngoµi th× thÊy râ h¬n. Cho nªn, gi÷a n−íc ý vµ n−íc lo¹i ra khái néi bé cña c¸c tæ chøc mét sè phÇn tö ®¹i biÓu cho Nga cµng cã Ýt nh÷ng ®iÓm gièng nhau, th× viÖc ®em so s¸nh, vÒ c¸i s¸ch l−îc xa l¹ víi giai cÊp v« s¶n, hoµn toµn c¾t ®øt víi bän mét sè mÆt nµo ®ã, chñ nghÜa ®Õ quèc vµ chñ nghÜa x· héi trong chóng. Bän ng−êi Êy sÏ kh«ng chÕt c¶ vÒ mÆt thÓ x¸c lÉn vÒ mÆt hai n−íc ®ã víi nhau l¹i cµng cã nhiÒu ý nghÜa h¬n. chÝnh trÞ, nh−ng c«ng nh©n sÏ c¾t ®øt víi chóng, qu¼ng chóng vµo c¸i hè chung cña bän lµm t«i tí cho giai cÊp t− s¶n, vµ sÏ Trong bµi b×nh luËn nµy, chóng t«i cã ý ®Þnh chØ nªu ra nh÷ng dïng tÊm g−¬ng vÒ sù thèi n¸t cña chóng ®Ó gi¸o dôc mét thÕ tµi liÖu cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò ®ã, in trong nh÷ng cuèn s¸ch sau hÖ míi, hay nãi cho ®óng h¬n, nh÷ng ®¹o qu©n v« s¶n míi, cã ®©y, xuÊt b¶n sau khi chiÕn tranh bïng næ: "Chñ nghÜa ®Õ quèc ý" kh¶ n¨ng ®øng lªn khëi nghÜa. cña gi¸o s− t− s¶n R«-bÐc-t« Mi-sen, vµ "Chñ nghÜa quèc tÕ hay chñ nghÜa d©n téc cã tÝnh giai cÊp? (Giai cÊp v« s¶n ý vµ cuéc chiÕn T¹p chÝ "Ng−êi céng s¶n", Theo ®óng b¶n in trªn t¹p tranh ch©u ¢u)" cña nhµ x· héi chñ nghÜa T. B¸c-b«-ni*. Trong t¸c sè 1 - 2, 1915 chÝ "Ng−êi céng s¶n" phÈm nµy, con ng−êi ba hoa Mi-sen còng vÉn n«ng c¹n nh− trong Ký tªn: N. Lª-nin * Roberto Michels. "L'imperialismo italiano", Milano, 1914. - T.Barboni. "Internazionalismo o Nazionalismo di Classe? (il proletariato d'Italia e la guerra europea)". Edito dall'autore a Campione d'Intelvi (provincia di Como) 1915.