TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HOÁ HÀ NỘI<br />
KHOA VĂN HOÁ DÂN TỘC THIỂU SỐ<br />
<br />
LÊ THU HOÀN<br />
GIA ĐÌNH TRUYỀN THỐNG CỦA NGƯỜI<br />
DAO Ở THÔN HỢP NHẤT, XÃ BA VÌ, HUYỆN BA<br />
VÌ TỈNH HÀ TÂY VỚI VIỆC XÂY DỰNG GIA<br />
ĐÌNH VĂN HOÁ MỚI HIỆN NAY<br />
<br />
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN VĂN HOÁ<br />
CHUYÊN NGÀNH VĂN HOÁ DÂN TỘC THIỂU SỐ<br />
MÃ SỐ: 608<br />
<br />
Hướng dẫn thực hiện: TS. TRẦN BÌNH<br />
<br />
Hà Nội, 2008<br />
1<br />
<br />
Lêi c¶m ¬n<br />
<br />
§Ó hoµn thµnh kho¸ luËn nµy chóng t«i ®· nhËn ®−îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña<br />
Phßng V¨n ho¸ - Th«ng tin huyÖn Ba V×, §¶ng uû, Uû ban Nh©n d©n, c¸c ®oµn thÓ,<br />
ban ngµnh vµ bµ con ng−êi Dao QuÇn ChÑt ë th«n Hîp NhÊt, x· Ba V×, huyÖn Ba<br />
V×, tØnh Hµ T©y, c¸c thÇy c« gi¸o Khoa V¨n ho¸ d©n téc thiÓu sè, TS. TrÇn B×nh,<br />
nh©n ®©y chóng t«i xin göi tíi tÊt c¶ lêi c¶m ¬n ch©n thµnh vµ s©u s¾c nhÊt. Chóng<br />
t«i mong nhËn ®−îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña tÊt c¶ mäi ng−êi ®· vµ<br />
®ang quan t©m ®Õn ng−êi Dao ë Ba V×.<br />
Mét lÇn n÷a chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n!<br />
<br />
Lª Thu Hoµn<br />
<br />
2<br />
<br />
Môc lôc<br />
Më ®Çu<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
5.<br />
6.<br />
7.<br />
<br />
Lý do chän ®Ò tµi<br />
LÞch sö nghiªn cøu<br />
Môc ®Ých nghiªn cøu<br />
Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu<br />
§Þa bµn nghiªn cøu<br />
§ãng gãp cña kho¸ luËn<br />
Néi dung vµ bè côc cña kho¸ luËn<br />
<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
7<br />
7<br />
8<br />
Ch−¬ng 1<br />
<br />
Kh¸i qu¸t vÒ tù nhiªn, x∙ héi<br />
vμ ng−êi Dao ë hîp nhÊt<br />
1.1. §Æc ®iÓm tù nhiªn<br />
1.2. §Æc ®iÓm x· héi<br />
1.3. Kh¸i qu¸t vÒ ng−êi dao ë Hîp NhÊt<br />
Ch−¬ng 2<br />
<br />
9<br />
10<br />
10<br />
<br />
Gia ®×nh truyÒn thèng cña ng−êi Dao<br />
ë hîp nhÊt, Ba v×<br />
2.1. Lo¹i h×nh, qui m«, cÊu tróc gia ®×nh<br />
2.2. C¸c mèi quan hÖ trong gia ®×nh truyÒn thèng cña ng−êi Dao<br />
ë Hîp NhÊt<br />
2.3. Quan hÖ gi÷a gia ®×nh víi céng ®ång<br />
2.4. Gi¸o dôc gia ®×nh<br />
Ch−¬ng 3<br />
<br />
20<br />
23<br />
38<br />
43<br />
<br />
¶nh h−ëng cña c¸c yÕu tè truyÒn thèng trong gia ®×nh<br />
ng−êi Dao víi viÖc x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸<br />
ë Hîp NhÊt, x∙ Ba V× hiÖn nay<br />
3.1. Néi dung x©y dùng gia ®×nh v¨n hãa hiÖn nay<br />
3.2. Nh÷ng biÕn ®æi trong gia ®×nh ng−êi Dao ë Hîp NhÊt, Ba V× hiÖn nay<br />
3.3. Nh÷ng ¶nh h−ëng tõ c¸c yÕu tè truyÒn thèng trong gia ®×nh ng−êi Dao víi viÖc<br />
x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ hiÖn nay ë Hîp NhÊt<br />
<br />
54<br />
57<br />
<br />
Kªt luËn<br />
<br />
59<br />
66<br />
<br />
Tμi liÖu tham kh¶o<br />
<br />
71<br />
<br />
Phô lôc<br />
<br />
73<br />
<br />
3<br />
<br />
Më ®Çu<br />
<br />
1. Lý do chän ®Ò tµi<br />
V¨n hãa x· héi lµ mét trong c¸c bé phËn cÊu thµnh v¨n hãa cña téc ng−êi. Gia<br />
®×nh lµ mét trong c¸c thµnh tè quan träng cña x· héi. Nghiªn cøu gia ®×nh truyÒn<br />
thèng lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô nghiªn cøu quan träng hµng ®Çu cña viÖc t×m<br />
hiÓu, nghiªn cøu x· héi truyÒn thèng cña c¸c téc ng−êi. Bëi thÕ, muèn t×m hiÓu,<br />
nghiªn cøu vÒ ng−êi Dao ë Ba V× kh«ng thÓ kh«ng t×m hiÓu, nghiªn cøu gia ®×nh vµ<br />
gia ®×nh truyÒn thèng cña hä vµ c¸c t¸c ®éng cña nã víi cuéc sèng x· héi hiÖn t¹i.<br />
Céng ®ång ng−êi Dao lµ mét d©n téc cã nÒn v¨n hãa víi truyÒn thèng l©u ®êi,<br />
vµ t−¬ng ®èi ®éc ®¸o. Hä cã d©n sè ®«ng vµo hµng thø 9 so víi c¸c d©n téc trong<br />
c¶ n−íc, víi nhiÒu nhãm kh¸c nhau, c− tró ph©n t¸n ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng miÒn nói<br />
kh¾p c¶ n−íc. §iÒu ®ã ®· h×nh thµnh sù ®a d¹ng, nhiÒu s¾c mµu ®Þa ph−¬ng trong<br />
v¨n ho¸ Dao ë ViÖt Nam. X· Ba V×, huyÖn Ba V×, tØnh Hµ T©y lµ ®Þa bµn duy nhÊt<br />
trong tØnh Hµ T©y cã ng−êi Dao sinh sèng. Tuy vËy, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu vÒ<br />
ng−êi Dao ë Ba V× còng nh− gia ®×nh truyÒn thèng cña hä, ®Õn nay vÉn Ýt ®−îc chó<br />
ý. MÆt kh¸c, víi bèi c¶nh cuéc sèng hiÖn nay, t¸c ®éng cña kinh tÕ thÞ tr−êng qu¸<br />
m¹nh mÏ ®èi víi c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, trong ®ã cã c¶ v¨n hãa téc<br />
ng−êi, nÕp sèng truyÒn thèng cña c¸c gia ®×nh. Kh«ng chØ v¨n hãa téc ng−êi ph¶i<br />
biÕn ®æi ®Ó thÝch øng, mµ nÕp sèng gia ®×nh còng ph¶i thay ®æi ®Ó thÝch øng víi bèi<br />
c¶nh sèng hoµn toµn míi. Lµm thÕ nµo ®Ó b¶o tån ®−îc c¸c yÕu tè truyÒn thèng cã<br />
gi¸ trÞ ®Ých thùc, khai th¸c ®−îc nã, vËn dông ®−îc nã trong c«ng cuéc x©y dùng<br />
®êi sèng míi hiÖn nay; lµm thÕ nµo ®Ó cã c¸ch h¹n chÕ ¶nh h−ëng cña c¸c yÕu tè<br />
tiªu cùc, l¹c hËu,… ®èi víi viÖc x©y dùng nÕp sèng v¨n hãa míi hiÖn nay,…®ã lµ<br />
nh÷ng ®ßi hái tõ khoa häc vµ thùc tiÔn ®èi víi viÖc ®iÒu tra, nghiªn cøu vÒ gia ®×nh<br />
truyÒn thèng cña ng−êi Dao ë Ba V×, Hµ T©y hiÖn nay.<br />
<br />
5<br />
<br />
Víi nh÷ng lý do trªn, chóng t«i m¹nh d¹n chän Gia ®×nh truyÒn thèng cña<br />
ng−êi Dao ë th«n Hîp NhÊt, x· Ba V×, huyÖn Ba V×, tØnh Hµ T©y víi viÖc x©y dùng<br />
gia ®×nh v¨n hãa míi hiÖn nay lµm ®Ò tµi khãa luËn tèt nghiÖp cña m×nh.<br />
2. LÞch sö nghiªn cøu<br />
Dao lµ d©n téc cã d©n sè t−¬ng ®èi ®«ng, cã nÒn v¨n ho¸ ®éc ®¸o v× vËy cã kh¸<br />
nhiÒu t¸c gi¶ quan t©m nghiªn cøu, t×m hiÓu ®Õn hä. C¸c c«ng tr×nh ®¸ng kÓ ®Ò cËp<br />
vÒ ng−êi Dao cã thÓ kÓ:<br />
Ng−êi Dao ë ViÖt Nam cña BÕ ViÕt §¼ng, NguyÔn Kh¾c Tông, N«ng Trung,<br />
NguyÔn Nam TiÕn (1971). §©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu c¬ b¶n, toµn diÖn vÒ ng−êi<br />
Dao. Nh÷ng h×nh th¸i kinh tÕ, sinh ho¹t vËt chÊt, sinh ho¹t x· héi, sinh ho¹t tinh<br />
thÇn vµ nh÷ng biÕn ®æi míi trong ®êi sèng, sinh ho¹t cña ng−êi Dao tõ sau C¸ch<br />
m¹ng th¸ng 8 n¨m 1945,… ®· ®−îc c¸c t¸c gi¶ ®Ò cËp t−¬ng ®èi cô thÓ chi tiÕt<br />
trong c«ng tr×nh nµy. Trong phÇn gia ®×nh, c¸c t¸c gi¶ ®· giíi thiÖu vÒ quy m«, tÝnh<br />
chÊt gia ®×nh, quan niÖm vÒ sinh con vµ quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh<br />
ng−êi Dao. Cã thÓ nãi ®©y lµ c«ng tr×nh cã quy m« kh¸ nhÊt tõ tr−íc tíi nay vÒ<br />
ng−êi Dao.<br />
C¸c d©n téc thiÓu sè ë Tuyªn Quang cña Hµ V¨n Viªn, Hµ V¨n Phông (1972).<br />
Bªn c¹nh viÖc giíi thiÖu tæng thÓ c¸c d©n téc thiÓu sè ë Tuyªn Quang, c¸c t¸c gi¶<br />
cßn cung cÊp cho ng−êi ®äc nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ c¸c nhãm ng−êi Dao ë Tuyªn<br />
Quang, tõ sù ph©n bè, c¸ch tæ chøc th«n b¶n, phong tôc tËp qu¸n trong h«n nh©n,<br />
cho ®Õn tang ma, cÊp s¾c vµ cóng Bµn V−¬ng… cña hä.<br />
Sù ph¸t triÓn cña ng−êi Dao, hiÖn t¹i vµ t−¬ng lai (KØ yÕu héi th¶o Quèc tÕ vÒ<br />
ng−êi Dao, Th¸i Nguyªn, 2004). §©y lµ c«ng tr×nh ®Ò cËp ®Õn mäi mÆt trong ®êi<br />
sèng ng−êi Dao ë ViÖt Nam, trong ®ã cã ng−êi Dao ë Ba V×. Nghiªn cøu vÒ gia<br />
®×nh cña hä cã thÓ kÓ ®Õn c¸c bµi: Tôc tang ma cña ng−êi Dao Thanh Ph¸n ë<br />
Qu¶ng Ninh (Vi V¨n An); Mét sè kiªng kÞ liªn quan ®Õn sinh ®Î, ch¨m sãc trÎ s¬<br />
sinh cña ng−êi Dao T¶ Pan vµ Dao ¸o dµi ë Hµ Giang (Hoµng L−¬ng); Nghi lÔ ma<br />
chay cña ng−êi Dao TiÒn ë Cao B»ng (Lý Thµnh S¬n);…<br />
6<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
