Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Báo chí học: Hiệu quả tuyên truyền pháp luật cho cán bộ, đảng viên trên báo điện tử ở Việt Nam hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA<br /> HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN<br /> <br /> NGUYỄN VĂN THẮNG<br /> <br /> HIỆU QUẢ TUYÊN TRUYỀN PHÁP LUẬT CHO<br /> CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ<br /> Ở VIỆT NAM HIỆN NAY<br /> Ngành: Báo chí học<br /> Mã số: 62 32 01 01<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ BÁO CHÍ HỌC<br /> <br /> HÀ NỘI - 2018<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại<br /> HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> 1. PGS,TS. Nguyễn Vũ Tiến<br /> 2. PGS,TS. Nguyễn Viết Thảo<br /> <br /> Phản biện 1: PGS,TS. Nguyễn Thành Lợi<br /> <br /> Phản biện 2: PGS,TS. Nguyễn Thế Kỷ<br /> <br /> Phản biện 3: PGS,TS. Nguyễn Hồng Vinh<br /> <br /> Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án Tiến sĩ<br /> cấp Học viện tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền<br /> <br /> 1<br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Xây dựng và ban hành một hệ thống pháp luật hiện đại, thống<br /> nhất, đồng bộ, khả thi và phù hợp với yêu cầu của đời sống xã hội là<br /> công việc hết sức khó khăn, phức tạp. Nhưng, khó khăn và phức tạp<br /> không kém là làm thế nào để tuyên truyền, giáo dục pháp luật, đưa<br /> pháp luật vào đời sống xã hội, để xây dựng được một thói quen<br /> sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp luật. Nhiệm vụ quan trọng<br /> đó, đòi hỏi trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trong đó có trách<br /> nhiệm của báo chí.<br /> Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành<br /> nhiều chủ trương, chính sách về tuyên truyền, phổ biến pháp luật, trong<br /> đó gắn chặt với vai trò, trách nhiệm của báo chí (báo in, báo nói, báo<br /> hình, báo điện tử).<br /> Với lợi thế bởi tính nhanh nhạy, kịp thời, rộng khắp, phổ cập, đa<br /> phương tiện, báo điện tử có thực sự là kênh tuyên truyền pháp luật hữu<br /> hiệu cho các tầng lớp nhân dân, trong đó có đối tượng là cán bộ, đảng<br /> viên (CBĐV)? Cơ sở khoa học, định hướng của Đảng và cơ sở pháp lý<br /> của việc tuyên truyền pháp luật trên báo chí nói chung và báo điện tử<br /> nói riêng là gì? Thế mạnh, vai trò, đặc điểm của tuyên truyền pháp luật<br /> cho cán bộ, đảng viên trên báo điện tử là gì? Thực trạng tiếp cận thông<br /> điệp pháp luật trên báo điện tử của CBĐV như thế nào? “Đo lường”<br /> hiệu quả tuyên truyền pháp luật cho CBĐV trên báo điện tử được<br /> nghiên cứu và đánh giá ra sao? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu<br /> quả tuyên truyền pháp luật cho CBĐV và những đề xuất, khuyến nghị<br /> gì để nâng cao hiệu quả tuyên truyền pháp luật cho CBĐV trên báo<br /> điện tử ở Việt Nam hiện nay?<br /> Để trả lời cho những câu hỏi nêu trên, tác giả lựa chọn đề tài<br /> “Hiệu quả tuyên truyền pháp luật cho cán bộ, đảng viên trên báo điện<br /> tử ở Việt Nam hiện nay” làm đề tài luận án của mình.<br /> 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu<br /> 2.1. Mục đích nghiên cứu<br /> Phân tích thực trạng tiếp cận thông điệp pháp luật trên báo điện<br /> tử của CBĐV. Đồng thời khảo sát, trắc nghiệm, phân tích về mức độ<br /> tác động đến nhận thức; mức độ tác động và thay đổi thái độ, hành vi<br /> <br /> 2<br /> của CBĐV sau khi tiếp cận thông điệp pháp luật trên báo điện tử. Qua<br /> đó, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả tuyên truyền pháp luật cho<br /> CBĐV trên báo điện tử.<br /> 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> - Nhiệm vụ chính yếu của Luận án là nghiên cứu hiệu quả<br /> (Effect, viết tắt là E) tuyên truyền pháp luật cho CBĐV trên báo điện<br /> tử. Để thực hiện nhiệm vụ chính yếu của luận án, tác giả phải làm rõ<br /> khung lý thuyết được áp dụng trong nghiên cứu và thao tác hóa các<br /> khái niệm: Thông điệp, tiếp cận thông điệp, báo điện tử, hiệu quả, tuyên<br /> truyền, pháp luật, cán bộ, đảng viên (CBĐV), nhận thức, thái độ, hành<br /> vi, tuân thủ pháp luật.<br /> - Mô tả sự phản ánh về thông điệp pháp luật trên các báo điện tử<br /> được chọn lọc vào mẫu nghiên cứu. Trong đó, tập trung mô tả thông<br /> điệp về tuyên truyền pháp luật trên ba lĩnh vực (pháp luật phòng, chống<br /> tham nhũng; pháp luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; pháp luật về<br /> trách nhiệm bồi thường của Nhà nước). Thông điệp được chuyển tải<br /> thông qua chữ viết, hình ảnh.<br /> - Phân tích thực trạng tiếp cận thông điệp pháp luật trên báo điện<br /> tử của CBĐV. Khảo sát, trắc nghiệm và phân tích về mức độ tác động<br /> đến nhận thức; mức độ tác động và thay đổi thái độ, hành vi của CBĐV<br /> sau khi tiếp cận thông điệp pháp luật trên báo điện tử. Đề xuất, kiến<br /> nghị các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền pháp luật cho<br /> CBĐV trên báo điện tử.<br /> 3. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu<br /> 3.1 Đối tượng nghiên cứu<br /> Hiệu quả tuyên truyền pháp luật cho cán bộ, đảng viên trên báo<br /> điện tử ở Việt Nam hiện nay<br /> 3.2. Khách thể nghiên cứu<br /> - Báo điện tử: phân tích nội dung thông điệp được phản ánh trên<br /> 5 báo điện tử (Vnexpress.net; dantri.com.vn; tienphong.vn;<br /> baophapluat.vn; dangcongsan.vn).<br /> - Khảo sát, trắc nghiệm (phỏng vấn thông tin) đối với cán bộ giữ<br /> chức vụ từ cấp phòng đến cấp cục, vụ ở 3 bộ (Bộ Tư pháp, Bộ Công<br /> Thương, Bộ Xây dựng).<br /> 3.3. Phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> 3<br /> Tuyên truyền pháp luật là lĩnh vực vô cùng rộng lớn, có đến hàng<br /> trăm văn bản pháp luật điều chỉnh mọi lĩnh vực của đời sống chính trị xã hội. Trong phạm vi của luận án này, tác giả chỉ tập trung nghiên cứu<br /> về hiệu quả tuyên truyền pháp luật ở 3 lĩnh vực liên quan mật thiết đến<br /> CBĐV là: Pháp luật phòng, chống tham nhũng; Pháp luật thực hành<br /> tiết kiệm, chống lãng phí và pháp luật về trách nhiệm bồi thường của<br /> nhà nước. Việc nghiên cứu dựa trên cơ sở phân tích nội dung tin, bài<br /> tuyên truyền về pháp luật được đăng tải trên 5 báo điện tử:<br /> Vnexpress.net;<br /> dantri.com.vn;<br /> tienphong.vn;<br /> baophapluat.vn;<br /> dangcongsan.vn, trong thời gian từ 1/1/2014 đến 31/12/2015.<br /> Về khách thể nghiên cứu là cán bộ, đảng viên (100% cán bộ đều<br /> là đảng viên). Không gian nghiên cứu nhóm khách thể CBĐV là ở 3 cơ<br /> quan cấp Bộ (Bộ Tư pháp, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng) đóng trên<br /> địa bàn Thành phố Hà Nội.<br /> 4. Câu hỏi và giả thuyết nghiên cứu<br /> 4.1. Câu hỏi nghiên cứu<br /> - Cơ sở lý luận, định hướng của Đảng và cơ sở pháp lý của việc<br /> tuyên truyền pháp luật cho CBĐV trên báo điện tử?<br /> - Tiêu chí “đo lường” hiệu quả tuyên truyền pháp luật và đánh giá<br /> hiệu quả tuyên truyền pháp luật cho CBĐV trên báo điện tử như thế<br /> nào?<br /> - Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả tuyên truyền pháp luật<br /> cho CBĐV trên báo điện tử? Kiến nghị giải pháp gì để nâng cao hiệu<br /> quả tuyên truyền pháp luật cho CBĐV trên báo điện tử?<br /> 4.2. Giả thuyết nghiên cứu<br /> Một là, tuyên truyền pháp luật trên báo điện tử có hiệu quả,<br /> nhưng hiệu quả chưa cao, chưa tác động nhiều đến nhận thức, thái độ,<br /> hành vi của CBĐV trong việc tuân thủ pháp luật.<br /> Hai là, các báo điện tử ở Việt Nam chưa thực hiện tốt chức<br /> năng, nhiệm vụ tuyên truyền pháp luật cho công chúng, trong đó có<br /> CBĐV. Một bộ phận không nhỏ CBĐV chưa chủ động tìm đọc thông<br /> tin pháp luật trên báo điện tử. Do đó, tuyên truyền pháp luật cho<br /> CBĐV trên báo điện tử hiệu quả còn thấp.<br /> 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu<br /> 5.1. Cơ sở lý luận<br /> <br />