Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Các nhân tố ảnh hưởng đến liên kết chuỗi cung ứng ngành thủy sản

1<br /> <br /> 2<br /> <br /> GIỚI THIỆU<br /> <br /> nghĩa là môi trường càng bất ổn, rủi ro cao thì các tổ chức có xu hướng tăng<br /> cường liên kết (Afuah, 2001; Lui và cộng sự, 2010; Germain và cộng sự, 2008).<br /> Trong khi đó, một số nghiên cứu khác thì xác định quan hệ này là ngược chiều,<br /> rủi ro càng cao, các tổ chức càng không có xu hướng liên kết với nhau, thay vào<br /> đó họ chỉ phát triển quan hệ bình thường với các đối tác để dễ dàng thay đổi khi<br /> môi trường biến động (Zhao và cộng sự, 2013). Do đó, tiếp tục kiểm định và lý<br /> giải về mối quan hệ này là cần thiết.<br /> Sự tác động của chiến lược kinh doanh lên liên kết chuỗi cung ứng cũng<br /> phù hợp với lý thuyết về mối quan hệ giữa chiến lược, cấu trúc và kết quả kinh<br /> <br /> Tầm quan trọng của quản trị chuỗi cung ứng được chú trọng hơn khi mà<br /> các tổ chức nhận thức được lợi ích của việc tham gia liên kết, hợp tác với nhau.<br /> Khi nền kinh tế ngày càng phát triển thì tính chuyên môn hóa ngày càng tăng<br /> (Lummus và Vokurka, 1999), các tổ chức sẽ có xu hướng tăng cường hợp tác<br /> với các thành viên khác trong chuỗi cung ứng để sử dụng các nguồn lực có chất<br /> lượng của đối tác với chi phí thấp hơn là tự sản xuất nhưng không hiệu quả. Do<br /> đó, các tổ chức ngày càng muốn xích lại gần nhau nhằm quản lý hiệu quả các<br /> nguồn cung cũng như các kênh phân phối để vừa tối ưu hóa chi phí, đồng thời<br /> tăng sự thỏa mãn của khách hàng, góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh và<br /> cải thiện lợi nhuận của các tổ chức tham gia (Lee, 2000; Anderson và Narus,<br /> 1990). Vì vậy, rất nhiều nhà nghiên cứu đều thống nhất rằng: sự cạnh tranh<br /> đang diễn ra giữa chuỗi cung ứng với chuỗi cung ứng, không phải diễn ra giữa<br /> doanh nghiệp và doanh nghiệp (Christopher, 1998).<br /> Nhiều nhà nghiên cứu đã cố gắng tìm kiếm và xác định các điều kiện tiền<br /> đề đối với các tổ chức tham gia liên kết chuỗi cung ứng. Nhiều học giả cho rằng<br /> liên kết chuỗi cung ứng là do áp lực cạnh tranh toàn cầu (Handfield và Nichols,<br /> 1999), hoặc rủi ro do sự biến động của môi trường bao gồm thay đổi về cung,<br /> cầu và công nghệ (Chen và Paulraj, 2004; Mentzer và cộng sự, 2000), các cơ<br /> hội từ thị trường mới (Frohlich và Westbrook, 2002). Tuy nhiên, theo các<br /> chuyên gia trong ngành thủy sản thì ngoài áp lực cạnh tranh toàn cầu, rủi ro liên<br /> quan đến chuỗi cung ứng (nguồn cung, thị trường, nguồn thông tin và môi<br /> trường) và chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp là những yếu tố quan trọng<br /> ảnh hưởng đến liên kết giữa các thành viên trong chuỗi cung ứng.<br /> Sự tác động của rủi ro lên mức độ liên kết phù hợp với lý thuyết mối quan<br /> hệ giữa môi trường và tổ chức (Aldrich và Pleffer, 1976). Khi môi trường thay<br /> đổi thì tổ chức cũng nên thay đổi theo để tồn tại và phát triển. Các tổ chức có xu<br /> hướng tăng cường các mối quan hệ để hạn chế sự tác động từ sự không ổn định<br /> của cung, cầu, công nghệ và môi trường nói chung (David, 1993; Mentzer,<br /> 2000; Chen và Paulraj, 2004). Tuy nhiên, quan điểm về mối quan hệ này cũng<br /> đang còn trái chiều. Một số tác giả cho rằng đây là mối quan hệ thuận chiều,<br /> <br /> doanh (SSP) (Chandler, 1962; William, 1975). Lý thuyết này cho rằng chiến<br /> lược là yếu tố thúc đẩy sự thay đổi của cấu trúc và quá trình kinh doanh (Miles<br /> và Snow, 1978) và ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh (Habib và Victor, 1991).<br /> Tuy nhiên, chiến lược nào sẽ thúc đẩy tổ chức thay đổi theo hướng tăng cường<br /> liên kết chuỗi cung ứng và mối quan hệ giữa chúng ảnh hưởng như thế nào đến<br /> kết quả kinh doanh vẫn là một câu hỏi cần phải được giải đáp thêm.<br /> Khá nhiều nghiên cứu về mối quan hệ giữa liên kết chuỗi cung ứng và kết<br /> quả kinh doanh của doanh nghiệp (Droge và các cộng sự, 2004; Flynn và các<br /> cộng sự, 2010). Tuy nhiên, các nghiên cứu không cho kết quả thống nhất với<br /> nhau. Do đó, cần phải định nghĩa rõ ràng, chuẩn lại thang đo và tìm kiếm các<br /> biến hoàn cảnh có thể ảnh hưởng điều tiết đến mối quan hệ trên (Fabbe-Costé và<br /> Jahre, 2008). Kết luận này cũng đồng nhất với lý thuyết hoàn cảnh hay ngẫu<br /> nhiên (Contigency theory) của Woodward (1965). Vì vậy, nghiên cứu này sẽ mở<br /> rộng sự hiểu biết của chúng ta về liên kết trong chuỗi cung ứng thông qua việc<br /> nghiên cứu và xác định rõ ràng hơn các yếu tố ảnh hưởng cả bên trong và bên<br /> ngoài đến sự liên kết này cũng như sự ảnh hưởng của liên kết đến kết quả kinh<br /> doanh. Nghiên cứu này cũng sẽ kiểm định sự tác động điều tiết của yếu tố văn<br /> hóa tổ chức đến các mối quan hệ giữa các yếu tố ảnh hưởng đến liên kết chuỗi<br /> cung ứng. Cuối cùng, một số biến kiểm soát cũng sẽ được xem xét như các công<br /> đoạn trong chuỗi, loại hình tổ chức tham gia và qui mô các tổ chức này.<br /> Ngành nuôi trồng thủy sản nói chung và của tỉnh Bến Tre nói riêng chịu<br /> sự tác động rất lớn của nhiều yếu tố. Trong đó, cũng giống như ngành nông sản<br /> nói chung, rủi ro luôn là vấn đề quan trọng được đặt lên hàng đầu khi tham gia<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> vào các hoạt động sản xuất kinh doanh trong ngành thủy sản và ảnh hưởng<br /> không nhỏ đến sự liên kết giữa các doanh nghiệp trong ngành trên cả phương<br /> diện liên kết dọc và liên kết ngang. Tuy nhiên, cho đến nay các doanh nghiệp<br /> thủy sản, trong đó có doanh nghiệp thủy sản tỉnh Bến Tre, vẫn đang còn lúng<br /> túng trong việc xác định các chiến lược và phối hợp chúng như thế nào để có thể<br /> hạn chế các rủi ro cũng như thúc đẩy phát triển liên kết trong chuỗi cung ứng.<br /> Vì vậy, nghiên cứu đề tài ‘Các nhân tố ảnh hưởng đến liên kết chuỗi<br /> cung ứng ngành thủy sản - Nghiên cứu tại tỉnh Bến Tre’ không chỉ cần thiết về<br /> mặt lý luận mà phần nào đem lại sự đóng góp thiết thực đối với vấn đề thực tiễn.<br /> <br /> tại tỉnh Bến Tre. Ngoài ra, thông qua nghiên cứu định tính, tác giả đánh giá, so<br /> sánh và lựa chọn các thang đo của các biến được lựa chọn nghiên cứu.<br /> Từ nghiên cứu định tính, tác giả chỉnh sửa và phát triển mô hình mới.<br /> Tiếp theo, tác giả phát triển phiếu điều tra và điều tra thử ở qui mô nhỏ để kiểm<br /> định độ tin cậy của phiếu điều tra. Sau khi kiểm định thử, tác giả thực hiện điều<br /> tra trên diện rộng tại các tổ chức tham gia vào chuỗi cung ứng thủy sản tỉnh Bến<br /> Tre. Số phiếu phát ra là 300 phiếu, số phiếu thu về và lựa chọn sử dụng nghiên<br /> cứu là 153 phiếu. Kết quả điều tra được phân tích bằng phương pháp định<br /> lượng. Dạng dữ liệu được kiểm tra trước khi đánh giá độ tin cậy và giá trị của<br /> <br /> Mục đích nghiên cứu<br /> Mục tiêu 1: Xác định các nhân tố tiền đề ảnh hưởng đến sự liên kết giữa các<br /> tổ chức tham gia vào chuỗi cung ứng thủy sản tỉnh Bến Tre;<br /> Mục tiêu 2: Xác định mối quan hệ giữa liên kết chuỗi cung ứng với kết quả<br /> kinh doanh của các tổ chức tham gia chuỗi cung ứng thủy sản tỉnh Bến Tre;<br /> Mục tiêu 3: Xác định các yếu tố điều tiết có thể ảnh hưởng đến mối quan<br /> hệ giữa các nhân tố tiền đề với mức độ liên kết giữa các tổ chức tham gia vào<br /> chuỗi cung ứng thủy sản tỉnh Bến Tre.<br /> <br /> các thang đo. Cuối cùng, phương pháp cấu trúc tuyến tính được sử dụng để<br /> kiểm định các giả thiết nghiên cứu.<br /> <br /> Câu hỏi nghiên cứu<br /> Mục tiêu của nghiên cứu này nhằm trả lời các câu hỏi sau:<br /> Câu hỏi 1: Các yếu tố nào cả bên trong và bên ngoài là các yếu tố tiền đề<br /> ảnh hưởng đến mức độ liên kết chuỗi cung ứng thủy sản tỉnh Bến Tre?<br /> Câu hỏi 2: Mức độ liên kết trong chuỗi cung ứng hiệu quả tác động như<br /> thế nào đến kết quả kinh doanh của các tổ chức tham gia vào chuỗi cung ứng<br /> thủy sản tỉnh Bến Tre?<br /> Câu hỏi 3: Các yếu tố điều tiết nào sẽ ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa<br /> rủi ro trong chuỗi cung ứng và mức độ liên kết trong chuỗi cung ứng?<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Nghiên cứu này kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Sau khi<br /> tổng quan lý thuyết nghiên cứu, xây dựng mô hình và các giả thiết nghiên cứu,<br /> tác giả thực hiện nghiên cứu định tính bằng cách phỏng vấn trực tiếp hơn 10<br /> nhà quản lý về chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp Việt Nam để kiểm tra mô<br /> hình đã phát triển nhằm loại bỏ những biến không phù hợp với đặc thù bối cảnh<br /> <br /> Nội dung nghiên cứu<br /> Nghiên cứu được chia làm 5 chương theo cấu trúc như sau:<br /> Chương 1: Cơ sở lý thuyết và tổng quan các nghiên cứu về liên kết<br /> chuỗi cung ứng.<br /> Chương 2: Phương pháp nghiên cứu về liên kết chuỗi cung ứng thủy<br /> sản tỉnh Bến Tre.<br /> Chương 3: Phân tích thực trạng chuỗi cung ứng thủy sản tỉnh Bến Tre<br /> giai đoạn 2010 - 2016.<br /> Chương 4: Phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố ảnh hưởng, mức độ<br /> liên kết và kết quả kinh doanh của các tổ chức tham gia trong chuỗi cung ứng<br /> thủy sản tỉnh Bến Tre.<br /> Chương 5: Kết luận và đề xuất giải pháp nhằm đẩy mạnh liên kết trong<br /> chuỗi cung ứng thủy sản tỉnh Bến Tre.<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> CHƯƠNG 1<br /> CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU VỀ<br /> LIÊN KẾT CHUỖI CUNG ỨNG<br /> <br /> Ví dụ, quản lý và liên kết chuỗi cung ứng có ảnh hưởng trực tiếp và dài hạn đến<br /> kết quả tài chính và marketing của doanh nghiệp (Li và cộng sự, 2006). Liên kết<br /> các hoạt động hậu cần với các nhà cung ứng và khách hàng sẽ cải thiện được kết<br /> quả của cả người bán lẫn người mua (Paulraj và Chen, 2007).<br /> Giả thiết H1: Liên kết với nhà cung ứng có ảnh hưởng tích cực đến kết<br /> quả kinh doanh của doanh nghiệp.<br /> Giả thiết H2: Liên kết với khách hàng có ảnh hưởng tích cực đến kết quả<br /> kinh doanh của doanh nghiệp.<br /> <br /> Phần tổng quan nghiên cứu sẽ gồm hai phần cơ bản, phần một sẽ đề cập<br /> các khái niệm về quản trị chuỗi cung ứng và liên kết chuỗi cung ứng. Phần tiếp<br /> theo sẽ trình bày kết quả và các yếu tố ảnh hưởng đến liên kết chuỗi cung ứng.<br /> Khái niệm quản trị chuỗi cung ứng<br /> Chuỗi cung ứng cũng có thể hiểu là mạng lưới liên kết các tổ chức, gồm<br /> liên kết ngược (upstream linkages) và liên kết xuôi (downstream linkages),<br /> thông qua các quá trình và hoạt động nhằm tạo ra giá trị cho các sản phẩm và<br /> dịch vụ cung cấp trên thị trường (Lambert và Stock, 1993).<br /> Khái niệm liên kết chuỗi cung ứng<br /> Bechtel và Jayaram (1997) đã phân chia bốn trường phái quan niệm khác<br /> nhau về liên kết chuỗi cung ứng: (1) trường phái liên kết chuỗi chức năng (the<br /> “functional chain awareness school”), trường phái này phân chia liên kết chuỗi<br /> cung ứng thành liên kết bên ngoài (liên kết giữa các doanh nghiệp) và liên kết<br /> bên trong (liên kết giữa các phòng ban); (2) trường phái logistics/liên kết (the<br /> “lingkage/logistics school”), cho rằng liên kết chuỗi cung ứng là liên kết các hoạt<br /> động logistics; (3) trường phái liên kết thông tin (the “information school”), hàm<br /> ý liên kết các dòng thông tin cả bên trong và bên ngoài doanh nghiệp; và (4)<br /> trường phái quá trình/liên kết (the “integration/process school”), khái niệm liên<br /> kết các quá trình kinh doanh giữa các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng.<br /> Mối quan hệ giữa liên kết chuỗi cung ứng và kết quả kinh doanh của tổ chức<br /> Mối quan hệ giữa kết quả kinh doanh của tổ chức và liên kết chuỗi cung<br /> ứng được phân tích dưới gốc độ lý thuyết dựa vào nguồn lực. Mối quan hệ giữa<br /> liên kết chuỗi cung ứng và kết quả kinh doanh của các tổ chức được nghiên cứu<br /> dưới các gốc độ khác nhau. Dưới gốc độ chuỗi cung ứng nói chung, liên kết hàm<br /> ý liên kết với nhà cung cấp và với khách hàng (Li và cộng sự, 2006). Khái niệm<br /> này cũng có thể hàm ý đến mối quan hệ giữa người mua và người bán dưới gốc<br /> độ hậu cần (Paulraj và Chen, 2007). Nhìn chung, hầu hết các nghiên cứu đều cho<br /> rằng liên kết bên ngoài có sự tác động đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.<br /> <br /> Mối quan hệ giữa rủi ro và liên kết chuỗi cung ứng<br /> Mối quan hệ giữa rủi ro và liên kết chuỗi cung ứng sẽ được phân tích<br /> dưới gốc độ lý thuyết về mối quan hệ giữa môi trường và các tổ chức. Aldrich<br /> và Pfeffer (1976) cho rằng các tổ chức không thể tự mình tạo ra tất cả những<br /> nguồn lực và do đó phải phát triển các quan hệ và huy động một số nguồn lực<br /> từ bên ngoài. Khi tính chuyên môn hóa và phân công lao động giữa các tổ chức<br /> càng cao thì mối quan hệ giữa các tổ chức, hay giữa tổ chức với môi trường bên<br /> ngoài ngày càng trở nên quan trọng, bởi vì thông qua mối quan hệ này các tổ<br /> chức mới có được đầy đủ các nguồn lực cần thiết.<br /> Rủi ro trong chuỗi cung ứng<br /> Mối quan hệ giữa sự bất ổn hay rủi ro và liên kết trong chuỗi cung ứng<br /> được kiểm định trong một số nghiên cứu. Ví dụ, rủi ro cung ứng như giao hàng<br /> không đúng hạn, không đáp ứng yêu cầu về mặt số lượng và chất lượng có thể<br /> ảnh hưởng tiêu cực đến liên kết chuỗi cung ứng (Zhao và cộng sự, 2013). Khi<br /> rủi ro cung ứng tăng cao sẽ khiến các nhà sản xuất không muốn đầu tư vốn<br /> cũng như tăng cường cam kết mối quan hệ lâu dài với nhà cung ứng. Thay vì<br /> liên kết và trung thành với một hoặc một số nhà cung ứng, họ sẽ lựa chọn<br /> phương án quan hệ với nhiều nhà cung ứng để giảm rủi ro và tăng sự an toàn<br /> cho việc sản xuất kinh doanh. Do đó:<br /> Giả thiết H3: Rủi ro từ nguồn cung có mối quan hệ ngược chiều với mức<br /> độ liên kết giữa doanh nghiệp với các nhà cung ứng (H3a); và mức độ liên kết<br /> giữa doanh nghiệp với khách hàng (H3b).<br /> Tương tự, rủi ro do thị trường không ổn định, nhu cầu biến động liên tục,<br /> khó dự báo cũng ảnh hưởng đến sự liên kết của chuỗi cung ứng. Khi rủi ro thị<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> trường cao sẽ khiến cho nhà sản xuất phải thường xuyên thay đổi sản phẩm, sản<br /> lượng và đơn hàng (Trkman và McCormack, 2009). Điều này sẽ ảnh hưởng đến<br /> việc cung ứng nguyên vật liệu từ nhà cung ứng đến doanh nghiệp sản xuất.<br /> Cuối cùng, nhu cầu thị trường biến động và thay đổi sẽ khiến nhà sản xuất khó<br /> xác định được nhu cầu thị trường và phản hồi từ khách hàng, việc liên kết với<br /> khách hàng cũng trở nên khó khăn hơn (Calantone và cộng sự, 2003).<br /> Giả thiết H4: Rủi ro từ thị trường có mối quan hệ ngược chiều với mức<br /> độ liên kết giữa doanh nghiệp với các nhà cung ứng (H4a) và mức độ liên kết<br /> giữa doanh nghiệp với khách hàng (H4b).<br /> <br /> Định hướng chiến lược của công ty và liên kết chuỗi cung ứng<br /> Nghiên cứu này sẽ áp dụng kết hợp hai lý thuyết gồm: (1) lý thuyết mối<br /> quan hệ giữa chiến lược, cấu trúc và kết quả thực hiện (SSP: strategy – structure<br /> – performance) và lý thuyết dựa trên nguồn lực (RBV: resource – based view)<br /> để phân tích sự tác động của chiến lược lên mức độ liên kết chuỗi cung ứng.<br /> Chiến lược là kế hoạch tổng thể nhằm đạt tới các mục tiêu dài hạn của tổ<br /> chức (Higgins và Vincze, 1989). Nói cách khác, chiến lược ảnh hưởng đến việc<br /> thực hiện các hoạt động của tổ chức (Porter, 1996). Định hướng chiến lược là<br /> cách tiếp cận cụ thể mà tổ chức lựa chọn để triển khai các chiến lược nhằm tạo ra<br /> các lợi thế cạnh tranh và nâng cao hiệu quả kinh doanh (Gatignon và Xuereb,<br /> 1997). Định hướng chiến lược xác định các mục tiêu chiến lược và định hướng<br /> toàn bộ các hoạt động của tổ chức, trong đó có các hoạt động liên quan đến liên<br /> kết chuỗi cung ứng. Từ tổng quan trong lĩnh vực quản trị chuỗi cung ứng cho thấy<br /> có hai định hướng chiến lược cơ bản liên quan đến liên kết chuỗi cung ứng là định<br /> hướng chiến lược chi phí thấp và hướng đến khách hàng (Porter, 1996). Ngoài ra,<br /> các doanh nghiệp cũng cần phải có sự kết hợp giữa định hướng chi phí thấp và<br /> định hướng tới khách hàng vì quản lý và liên kết chuỗi cung ứng hiệu quả đòi hỏi<br /> sự cân bằng giữa chi phí và dịch vụ khách hàng (Cooper và Ellram, 1993).<br /> Giả thiết H7: Định hướng chiến lược chi phí thấp có mối quan hệ thuận<br /> chiều với mức độ liên kết giữa doanh nghiệp với nhà cung ứng (7a) và mức độ<br /> liên kết giữa doanh nghiệp với khách hàng (7b).<br /> Giả thiết H8: Định hướng chiến lược khách hàng có mối quan hệ thuận<br /> chiều với mức độ liên kết giữa doanh nghiệp với nhà cung ứng (8a) và mức độ<br /> liên kết giữa doanh nghiệp với khách hàng (8b).<br /> <br /> Thông tin là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc phối hợp hiệu quả<br /> giữa các bộ phận chức năng trong doanh nghiệp cũng như giữa các thành viên<br /> trong chuỗi cung ứng (Lee và cộng sự, 1997). Thông tin không đầy đủ là một<br /> trong những nguyên nhân chính làm giảm hiệu quả. Chia sẻ thông tin và cải<br /> thiện chất lượng nguồn thông tin sẽ làm giảm rủi ro, nâng cao tính chính xác<br /> của các quyết định và tăng sự liên kết giữa các thành viên trong chuỗi cung<br /> ứng. Do đó, những rủi ro do thiếu thông tin, thông tin chậm trễ, hệ thống thông<br /> tin gặp vấn đề hay tính bảo mật thông tin thấp đều có thể ảnh hưởng đến kết quả<br /> hoạt động và sự liên kết giữa các thành viên cũng như trong các tổ chức<br /> (Christopher và Lee, 2004).<br /> Giả thiết H5: Rủi ro từ nguồn thông tin có mối quan hệ ngược chiều với<br /> mức độ liên kết giữa doanh nghiệp với các nhà cung ứng (H5a) và mức độ liên<br /> kết giữa doanh nghiệp với khách hàng (H5b).<br /> Rủi ro trong chuỗi cung ứng có thể xuất hiện do sự tác động của môi<br /> trường chính trị, kinh tế, xã hội, tự nhiên,… và những rủi ro này càng tăng khi<br /> chuỗi cung ứng ngày càng được mở rộng và phức tạp hơn (Khan và Burnes,<br /> 2007). Những rủi ro trên thông thường là khách quan và ngoài tầm kiểm soát của<br /> từng thành viên trong chuỗi. Do vậy, các thành viên thường có xu hướng đa dạng<br /> hóa các mối quan hệ để giảm thiểu các rủi ro trên thay vì tăng cường hợp tác, liên<br /> kết chặt chẽ với một số ít các đối tác.<br /> Giả thiết H6: Rủi ro từ môi trường có mối quan hệ ngược chiều với mức<br /> độ liên kết giữa doanh nghiệp với các nhà cung ứng (H6a) và mức độ liên kết<br /> giữa doanh nghiệp với khách hàng (H6b).<br /> <br /> Giả thiết H9: Sự kết hợp hiệu quả giữa định hướng chiến lược chi phí thấp và<br /> định hướng chiến lược khách hàng có mối quan hệ thuận chiều với mức độ liên kết<br /> giữa doanh nghiệp với nhà cung ứng (9a) và mức độ liên kết giữa doanh nghiệp với<br /> khách hàng (9b).<br /> Văn hóa tổ chức và sự tác động tới mối quan hệ giữa rủi ro và liên kết<br /> chuỗi cung ứng<br /> Sự tác động của văn hóa tổ chức lên mối quan hệ giữa rủi ro và liên kết<br /> chuỗi cung ứng sẽ được xem xét trên gốc độ lý thuyết ngẫu nhiên hay tình<br /> huống (The contingency theory).<br /> <br /> Kiểm soát – Linh hoạt<br /> <br /> Định hướng chiến lược kinh<br /> doanh<br /> <br /> Liên kết với nhà cung cấp chính<br /> Rủi ro từ nguồn cung<br /> <br /> Kết quả kinh doanh<br /> Liên kết chuỗi cung ứng<br /> Rủi ro chuỗi cung ứng<br /> <br /> Rủi ro từ thị trường<br /> <br /> Liên kết với khách hàng<br /> Rủi ro từ thông tin<br /> <br /> Rủi ro từ môi trường<br /> <br /> Văn hóa tổ chức<br /> <br /> Chiến lược chi phí thấp<br /> <br /> Hướng nội – Hướng ngoại<br /> <br /> Chiến lược khách hàng<br /> <br /> Chiến lược chi phí thấp kết hợp<br /> Chiến lược khách hàng<br /> <br /> Mô hình nghiên cứu: Các nhân tố ảnh hưởng đến liên kết chuỗi cung ứng và kết quả kinh doanh<br /> <br /> 9<br /> <br /> Một doanh nghiệp có văn hóa hướng ngoại thì thông thường sẽ chấp nhận<br /> rủi ro từ môi trường để điều chỉnh, tương tác và thích ứng với môi trường. Ngược<br /> lại, những doanh nghiệp có văn hóa hướng nội thường sẽ chỉ tập trung củng cố<br /> nguồn lực bên trong và ít mở rộng các quan hệ ra bên ngoài (Denison và Spreitzer,<br /> 1991). Như vậy, đối với các tổ chức hướng ngoại sẽ thúc đẩy quá trình liên kết<br /> hợp tác giữa các thành viên trong chuỗi cung ứng diễn ra thuận lợi hơn so với các<br /> tổ chức có tính hướng nội. Ngược lại, đối với các doanh nghiệp hướng nội họ sẽ<br /> không sẵn sàng chấp nhận rủi ro để tăng cường liên kết với các đối tác và thậm chí<br /> họ còn hạn chế sự hợp tác để đảm bảo tính an toàn cho bản thân họ.<br /> Liên kết chuỗi cung ứng cũng là một đặc tính năng động của doanh<br /> nghiệp. Do đó, các doanh nghiệp năng động và linh hoạt thường có xu hướng<br /> tăng cường hợp tác với các đối tác trong chuỗi cung ứng. Những doanh nghiệp<br /> này thường có các đặc tính như: mong muốn tăng trưởng, tận dụng các nguồn<br /> lực bên ngoài, sáng tạo và thích ứng với môi trường. Đây cũng chính là các<br /> đặc tính thể hiện tổ chức có văn hóa linh hoạt (Denison và Spreitzer, 1991).<br /> Ngược lại, tổ chức có văn hóa ổn định thường tập trung vào khai thác hiệu quả<br /> nội bộ, đồng bộ hóa và bảo thủ (Cameron và Quinn, 1999; Denison và<br /> Spreitzer, 1991). Các tổ chức có văn hóa như vậy thường gặp rất nhiều khó<br /> khăn để thích ứng với những thay đổi.<br /> Giả thiết H10: Văn hóa tổ chức là biến điều tiết mối quan hệ giữa rủi ro từ<br /> nguồn cung với mức độ liên kết với nhà cung ứng. Điều này hàm ý: doanh nghiệp<br /> có văn hóa hướng đến sự linh hoạt thì sự tác động của rủi ro từ nguồn cung lên<br /> mức độ liên kết với các nhà cung ứng chính sẽ thấp hơn so với các doanh nghiệp có<br /> văn hóa kém linh hoạt (H10a). Tương tự, doanh nghiệp có văn hóa hướng ngoại thì<br /> sẽ làm giảm mức độ tác động của rủi ro từ nguồn cung lên mức độ liên kết với nhà<br /> cung ứng chính so với các doanh nghiệp có văn hóa hướng nội (H10b).<br /> Giả thiết H11: Văn hóa tổ chức là biến điều tiết mối quan hệ giữa rủi ro<br /> từ thị trường và mức độ liên kết với khách hàng. Điều này hàm ý: doanh nghiệp<br /> có văn hóa hướng đến sự linh hoạt thì sự tác động của rủi ro từ thị trường lên<br /> mức độ liên kết với khách hàng sẽ thấp hơn so với các doanh nghiệp có văn hóa<br /> kém linh hoạt (H11a). Tương tự, doanh nghiệp có văn hóa hướng ngoại thì sẽ<br /> làm giảm mức độ tác động của rủi ro từ thị trường lên mức độ liên kết với<br /> khách hàng chính so với các doanh nghiệp có văn hóa hướng nội (H11b).<br /> 10<br /> <br />