Tóm tắt luận án Tiến sĩ Giáo dục: Xây dựng, đánh giá và sử dụng hệ thống bài tập Hóa học trắc nghiệm khách quan ở trường Trung học phổ thông (phần Hóa học vô cơ - Ban Khoa học Tự nhiên)

Chia sẻ: Nguyen Minh Cuong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

48
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận án nhằm xây dựng hệ thống câu hỏi và bài tập Hóa học trắc nghiệm khách quan theo một quy trình khoa học chặt chẽ được thử nghiệm, phân tích và đánh giá bởi công cụ thống kê hiện đại theo lý thuyết đáp ứng câu hởi. Đề xuất cách sử dụng hệ thống câu hỏi và bài tập theo định hướng đổi mới đánh giá và định hướng đổi mới phương pháp dạy học Hóa học theo hướng dạy học tích cực.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận án Tiến sĩ Giáo dục: Xây dựng, đánh giá và sử dụng hệ thống bài tập Hóa học trắc nghiệm khách quan ở trường Trung học phổ thông (phần Hóa học vô cơ - Ban Khoa học Tự nhiên)

Bé Gi¸o dôc vμ §μo t¹o ViÖn KHoa häc gi¸o dôc viÖt nam NguyÔn Huy TiÕn X©y dùng, ®¸nh gi¸ vμ sö dông hÖ thèng bμi tËp ho¸ häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë tr−êng Trung häc phæ th«ng (PhÇn Ho¸ häc v« c¬ - Ban Khoa häc tù nhiªn) Chuyªn ngµnh: LÝ luËn vµ ph−¬ng ph¸p d¹y häc bé m«n Ho¸ häc M· sè: 62.14.10.03 Tãm t¾t luËn ¸n tiÕn sÜ gi¸o dôc häc Hμ Néi – 2010
C«ng tr×nh ®−îc hoµn thµnh t¹i: ViÖn Khoa häc Gi¸o dôc ViÖt Nam Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: 1- PGS. TS. Lª Xu©nTräng 2- TS. Cao ThÞ ThÆng Ph¶n biÖn 1: PGS.TS. TrÇn Quèc §¾c Ph¶n biÖn 2: PGS.TS. Phïng Quèc ViÖt Ph¶n biÖn 3: PGS.TS. §Æng ThÞ Oanh LuËn ¸n sÏ ®−îc b¶o vÖ tr−íc Héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp ViÖn Häp t¹i ViÖn Khoa häc Gi¸o dôc ViÖt Nam Vµo håi …..giê….ngµy….th¸ng….n¨m…… Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i: Th− viÖn Quèc gia ViÖt Nam vµ Th− viÖn ViÖn Khoa häc Gi¸o dôc ViÖt Nam
Danh môc c¸c c«ng tr×nh ®−îc c«ng bè 1. NguyÔn Huy TiÕn (2009), “Sö dông bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë tr−êng trung häc phæ th«ng (PhÇn Hãa häc v« c¬ - Ban n©ng cao) ”, T¹p chÝ Gi¸o dôc sè 224,tr 51, 52, 50. 2. NguyÔn Huy TiÕn (2009), “Ph©n tÝch sè liÖu tr¾c nghiÖm kh¸ch quan gióp x©y dùng ng©n hμng c©u hái Hãa häc v« c¬ (Ban n©ng cao) ë tr−êng trung häc phæ th«ng”, T¹p chÝ Hãa häc vµ øng dông sè 20(104),tr 16,17, 18, 19. 3. NguyÔn Huy TiÕn (2010), “X©y dùng quy tr×nh sö dông vμ ®Ò xuÊt viÖc sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë tr−êng trung häc phæ th«ng (PhÇn Hãa häc v« c¬ - Ch−¬ng tr×nh n©ng cao)”, T¹p chÝ Gi¸o dôc sè 229,tr 51, 52, 53, 54. 4. NguyÔn Huy TiÕn (2010), “Mét sè vÊn ®Ò vÒ thùc tr¹ng kiÓm tra, ®¸nh gi¸ vμ viÖc sö dông phÇn mÒm VITESTA ®Ó ph©n tÝch d÷ liÖu tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®Ò thi hãa häc v« c¬ ë tr−êng trung häc phæ th«ng”, T¹p chÝ Hãa häc vµ øng dông, sè Chuyªn ®Ò vÒ kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc sè 1 (2010), tr 33, 34, 35, 36, 37.
1 Më ®Çu 1. LÝ do chän ®Ò tµi Thùc hiÖn ®æi míi ch−¬ng tr×nh vμ s¸ch gi¸o khoa (SGK) m«n Hãa häc, ch−¬ng tr×nh ho¸ häc trung häc phæ th«ng ®−îc x©y dùng theo hai møc: c¬ b¶n vμ n©ng cao. Ch−¬ng tr×nh ®−îc ¸p dông ®¹i trμ tõ n¨m häc 2006 – 2007 vμ ®−îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c quan ®iÓm ®Þnh h−íng, ph¸t triÓn ch−¬ng tr×nh nãi chung vμ m«n Hãa häc nãi riªng. Ch−¬ng tr×nh trung häc phæ th«ng n©ng cao m«n Hãa häc dμnh cho häc sinh (HS) cã n¨ng lùc vμ nguyÖn väng häc ban Khoa häc tù nhiªn. Ch−¬ng tr×nh m«n Hãa häc trung häc phæ th«ng n©ng cao cã mét sè ®iÓm míi vμ khã so víi ch−¬ng tr×nh Hãa häc ®¹i trμ tr−íc n¨m 2006. §Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc hãa häc theo h−íng d¹y häc tÝch cùc ®−îc qu¸n triÖt trong ch−¬ng tr×nh nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch cùc ®éc lËp cña HS ®ang ®−îc ®Æt ra. §Æc biÖt sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc theo h−íng gióp HS ph¸t hiÖn kiÕn thøc míi vμ h×nh thμnh kÜ n¨ng.Thùc tÕ viÖc triÓn khai ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc hãa häc ë c¸c tr−êng trung häc phæ th«ng c¸c tØnh thμnh phè hiÖn nay cßn ch−a ®¹t yªu cÇu ®Æt ra. §æi míi ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp hãa häc cña HS trung häc phæ th«ng cÇn ph¶i thùc hiÖn ®ång bé theo môc tiªu, néi dung, ph−¬ng ph¸p míi. Mét trong nh÷ng ®æi míi lμ x©y dùng bé c«ng cô ®¸nh gi¸ trong ®ã cã c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan theo ®Þnh h−íng t¨ng c−êng néi dung thùc hμnh, vËn dông kiÕn thøc kÜ n¨ng hãa häc vμ thùc tiÔn. Tuy nhiªn viÖc qu¸n triÖt tinh thÇn ®æi míi ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp hãa häc theo ch−¬ng tr×nh vμ SGK míi còng chØ lμ b−íc ®Çu vμ vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. C©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan dμnh cho trung häc phæ th«ng hiÖn nay ®· cã ë trong nhiÒu tμi liÖu tham kh¶o nh− mét sè luËn ¸n, luËn v¨n, s¸ch bμi tËp, ®Ò thi ë d¹ng in vμ trªn m¹ng. NhiÒu gi¸o viªn (GV) còng ®· tù x©y dùng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®Ó sö dông. Tuy nhiªn, chÊt l−îng c©u hái/bμi tËp hãa häc nãi chung vμ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nãi riªng cßn mét sè h¹n chÕ. VÝ dô nh− cã nh÷ng c©u hái/bμi tËp viÕt ch−a ®óng kÜ thuËt, c©u hái/bμi tËp cã néi dung Ýt g¾n víi thùc tiÔn, ch−a s¸t víi møc ®é cÇn ®¹t vÒ kiÕn thøc, kÜ n¨ng cña ch−¬ng tr×nh hãa häc trung häc phæ th«ng n©ng cao. Cã nh÷ng c©u hái qu¸ dÔ hoÆc qu¸ khã. §«i khi c©u hái/bμi tËp lμ c¶ bμi to¸n tù luËn phøc hîp råi ®iÒn thªm c¸c ph−¬ng ¸n chän nªn kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu cña c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. Nguyªn nh©n lμ do cã thÓ ch−a cã mét qui tr×nh chung, thèng nhÊt, ch−a b¸m s¸t vμo chuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng míi, ch−a thiÕt lËp ma trËn ®Ò vÒ néi dung, møc ®é, träng sè (tØ lÖ gi÷a thêi l−îng vμ sè c©u hái/bμi tËp), ch−a chó ý néi dung hãa häc cã vËn dông thùc tiÔn… C¸c c©u hái/bμi tËp ®−îc viÕt ra nh−ng ®¹i bé phËn ch−a ®−îc thö nghiÖm, ph©n tÝch chÊt l−îng theo ph−¬ng ph¸p thèng kª. Mét sè GV trong ph¹m vi luËn v¨n th¹c sÜ nÕu cã thö nghiÖm th× chñ yÕu tÝnh ®é khã, ®é ph©n biÖt theo ph−¬ng ph¸p thèng kª cæ ®iÓn(sö dông Excel) mμ ch−a tiÕp cËn ®−îc víi ph−¬ng ph¸p thèng kª hiÖn ®¹i ®Ó xö lÝ kÕt qu¶. Tõ mét sè nguyªn nh©n trªn dÉn ®Õn ch−a thu ®−îc bé c«ng cô ®o (hÖ thèng c©u hái/bμi tËp) ®¶m b¶o ®é gi¸ trÞ vμ ®é tin cËy cao. HiÖn nay trªn thÕ giíi lÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái(Item Response Theory - IRT) ®· ®−îc nhiÒu n−íc sö dông cã hiÖu qu¶ trong viÖc ph©n tÝch d÷ liÖu nh»m kiÓm ®Þnh chÊt l−îng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan gióp x©y dùng bé c«ng cô ®¸nh gi¸ cã ®é gi¸ trÞ vμ ®é tin cËy cao. ViÖc sö dông hÖ thèng c©u hái/bμi tËp cña GV còng cßn h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. ThÝ dô nh− chñ yÕu GV vÉn sö dông c©u hái/bμi tËp chñ yÕu theo h−íng cñng cè, vËn dông kiÕn thøc mμ vÉn cßn Ýt sö dông c©u hái/bμi tËp theo h−íng ph¸t hiÖn kiÕn thøc vμ h×nh thμnh kÜ n¨ng. HoÆc nÕu ®· sö dông theo h−íng nμy th× ®«i khi vÉn cßn h×nh thøc mμ ch−a thËt sù ph¸t huy ®−îc tÝnh tÝch cùc ®éc lËp cña HS. §iÒu ®ã mét phÇn cã lÏ lμ do ch−a cã qui tr×nh sö dông c©u hái/bμi tËp chung,hîp lÝ, khoa häc. Néi dung phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung (hãa häc ®¹i c−¬ng) vμ hãa häc v« c¬ lμ néi dung rÊt quan träng ë tr−êng trung häc phæ th«ng, lμ c¬ së gióp HS hiÓu ®−îc sù biÕn ®æi c¸c chÊt, ®iÒu chÕ vμ øng dông cña chóng, ph¸t triÓn n¨ng lùc nhËn thøc vμ n¨ng lùc hμnh ®éng cña HS.
2 Cho ®Õn nay, ch−a cã luËn v¨n, luËn ¸n nμo nghiªn cøu x©y dùng vμ sö dông c©u hái vμ bμi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan xuyªn suèt toμn bé phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung (hãa häc ®¹i c−¬ng) vμ hãa häc v« c¬ trung häc phæ th«ng n©ng cao míi vμ thùc hiÖn ®¸nh gi¸ chÊt l−îng c©u hái theo mét qui tr×nh khoa häc cña ph−¬ng ph¸p thèng kª hiÖn ®¹i. Do ®ã chóng t«i chän ®Ò tμi “X©y dùng, ®¸nh gi¸ vµ sö dông hÖ thèng bµi tËp ho¸ häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë tr−êng Trung häc phæ th«ng (PhÇn Ho¸ häc v« c¬ - Ban Khoa häc tù nhiªn)” nh»m gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng d¹y häc hãa häc theo ch−¬ng tr×nh vμ SGK míi. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu X©y dùng hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan theo mét qui tr×nh khoa häc chÆt chÏ, ®−îc thö nghiÖm, ph©n tÝch vμ ®¸nh gi¸ bëi c«ng cô thèng kª hiÖn ®¹i theo lÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái (Item Response Theory - IRT). §Ò xuÊt c¸ch sö dông hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan theo ®Þnh h−íng ®æi míi ®¸nh gi¸ vμ ®Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc hãa häc theo h−íng d¹y häc tÝch cùc. Trªn c¬ së ®ã gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng d¹y häc hãa häc phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung (hãa häc ®¹i c−¬ng) vμ hãa häc v« c¬ ch−¬ng tr×nh n©ng cao ë tr−êng trung häc phæ th«ng nãi riªng vμ chÊt l−îng d¹y häc hãa häc theo ch−¬ng tr×nh vμ SGK míi. 3. §èi t−îng vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu 3.1. Kh¸ch thÓ nghiªn cøu Qu¸ tr×nh kiÓm tra - ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ d¹y häc ho¸ häc ë tr−êng trung häc phæ th«ng (ch−¬ng tr×nh n©ng cao). 3.2. §èi t−îng nghiªn cøu HÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan theo ®Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p vμ ®æi míi ®¸nh gi¸. 4. Gi¶ thuyÕt khoa häc NÕu x©y dùng ®−îc hÖ thèng c©u c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan theo mét qui tr×nh chÆt chÏ vμ ®−îc thö nghiÖm, ®¸nh gi¸ bëi c«ng cô thèng kª hiÖn ®¹i th× sÏ ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ cao nh»m ®¸p øng ®−îc møc ®é cÇn ®¹t vÒ kiÕn thøc kÜ n¨ng vμ ®Þnh h−íng ®æi míi ®¸nh gi¸ theo ch−¬ng tr×nh vμ SGK míi. NÕu cã qui tr×nh chung hîp lÝ, khoa häc sö dông hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®−îc tiªu chuÈn hãa trªn theo ®óng ®Þnh h−íng ®æi míi ®¸nh gi¸ vμ ®Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc hãa häc th× sÏ gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng d¹y häc hãa häc ë tr−êng trung häc phæ th«ng. 5. NhiÖm vô nghiªn cøu 5.1. Nghiªn cøu c¬ së lÝ luËn vμ thùc tiÔn cña ®Ò tμi. 5.1.1. Nghiªn cøu ch−¬ng tr×nh ho¸ häc phæ th«ng. 5.1.2. Nghiªn cøu ®Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p vμ ®æi míi ®¸nh gi¸. 5.1.3. Nghiªn cøu c¬ së lÝ thuyÕt cña kÜ thuËt tr¾c nghiÖm, lÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái vμ phÇn mÒm VITESTA. 5.1.4. T×m hiÓu t×nh h×nh sö dông tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong d¹y häc hãa häc trong n−íc vμ trªn thÕ giíi. 5.2. Nghiªn cøu x©y dùng, ®¸nh gi¸ vμ ®Ò xuÊt viÖc sö dông bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung (hãa häc ®¹i c−¬ng) vμ hãa häc v« c¬ Ban Khoa häc tù nhiªn tr−êng trung häc phæ th«ng. 6. Néi dung nghiªn cøu 6.1. HÖ thèng ho¸, cËp nhËt c¬ së lÝ luËn, thùc tiÔn cña viÖc x©y dùng, ®¸nh gi¸ vμ sö dông hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong d¹y häc ho¸ häc ë tr−êng trung häc phæ th«ng. 6.2. §Ò xuÊt ®−îc qui tr×nh x©y dùng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë tr−êng trung häc phæ th«ng, trong ®ã cã qui tr×nh thiÕt kÕ ®Ò kiÓm tra phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc
3 chung (Hãa häc ®¹i c−¬ng) vμ hãa häc v« c¬ (ch−¬ng tr×nh n©ng cao) theo ®Þnh h−íng ®æi míi ®¸nh gi¸ vμ ®Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc hãa häc theo h−íng d¹y häc tÝch cùc. 6.3. ThiÕt kÕ ®−îc hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung (Hãa häc ®¹i c−¬ng) vμ hãa häc v« c¬) theo néi dung ch−¬ng tr×nh ho¸ häc trung häc phæ th«ng n©ng cao ë tr−êng trung häc phæ th«ng. 6.4. §Ò xuÊt qui tr×nh sö dông c¸c c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan vμ c¸ch sö dông hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®· x©y dùng theo ch−¬ng tr×nh vμ SGK míi Ban Khoa häc tù nhiªn. 6.5. Tæ chøc thùc nghiÖm s− ph¹m (thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng), tiÕn hμnh ph©n tÝch vμ ®¸nh gi¸ chÊt l−îng hÖ thèng c©u hái/bμi tËp bëi c«ng cô thèng kª hiÖn ®¹i theo lÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái vμ phÇn mÒm VITESTA ®Ó thu ®−îc bé c©u hái/bμi tËp ®· ®−îc tiªu chuÈn hãa. 7. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 7.1. C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu lÝ luËn 7.2. C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc tiÔn 7.3. Ph−¬ng ph¸p chuyªn gia 8. Nh÷ng ®ãng gãp cña luËn ¸n 8.1. HÖ thèng ho¸, cËp nhËt c¬ së lÝ luËn, thùc tiÔn cña viÖc x©y dùng, ®¸nh gi¸ vμ sö dông hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong d¹y häc ho¸ häc ë tr−êng trung häc phæ th«ng. 8.2. §Ò xuÊt ®−îc qui tr×nh x©y dùng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë tr−êng trung häc phæ th«ng, trong ®ã cã qui tr×nh thiÕt kÕ ®Ò kiÓm tra phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung (Hãa häc ®¹i c−¬ng) vμ hãa häc v« c¬ (ch−¬ng tr×nh n©ng cao) theo ®Þnh h−íng ®æi míi ®¸nh gi¸ vμ ®Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc hãa häc theo h−íng d¹y häc tÝch cùc. 8.3. ThiÕt kÕ ®−îc hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung (Hãa häc ®¹i c−¬ng) vμ hãa häc v« c¬) theo néi dung ch−¬ng tr×nh ho¸ häc trung häc phæ th«ng n©ng cao ë tr−êng trung häc phæ th«ng. 8.4. §Ò xuÊt qui tr×nh sö dông c¸c c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan vμ c¸ch sö dông hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®· x©y dùng theo ch−¬ng tr×nh vμ SGK míi Ban Khoa häc tù nhiªn. 8.5. Thö nghiÖm, ph©n tÝch vμ ®¸nh gi¸ chÊt l−îng hÖ thèng c©u hái/bμi tËp bëi c«ng cô thèng kª hiÖn ®¹i theo lÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái vμ phÇn mÒm VITESTA ®Ó thu ®−îc bé c©u hái/bμi tËp ®· ®−îc tiªu chuÈn hãa. 9. CÊu tróc cña luËn ¸n LuËn ¸n bao gåm 3 phÇn: më ®Çu, néi dung vμ kÕt luËn. PhÇn më ®Çu: gåm 10 trang. PhÇn néi dung: 193 trang, gåm 3 ch−¬ng: Ch−¬ng 1: C¬ së lÝ luËn vμ thùc tiÔn cña viÖc x©y dùng, ®¸nh gi¸ vμ sö dông c©u hái/bμi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan néi dung phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung vμ hãa häc v« c¬ ë tr−êng trung häc phæ th«ng gåm 77 trang. Ch−¬ng 2: X©y dùng vμ sö dông c©u hái/bμi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong d¹y häc phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung vμ hãa häc v« c¬ ban khoa häc tù nhiªn tr−êng trung häc phæ th«ng gåm 78 trang. Ch−¬ng 3: Thùc nghiÖm s− ph¹m gåm 35 trang. PhÇn kÕt luËn gåm 3 trang. Danh môc tμi liÖu tham kh¶o gåm 10 trang Phô lôc gåm 172 trang. Sè biÓu b¶ng: 67(kÓ c¶ b¶ng ë phô lôc).Sè h×nh vÏ: 9.
4 Ch−¬ng 1. C¬ së lÝ luËn vμ thùc tiÔn CñA VIÖC x©y dùng, ®¸nh gi¸ vμ sö dông c©u hái/bμi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan néi dung phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung vμ hãa häc v« c¬ ë tr−êng trung häc phæ th«ng 1.1. S¬ l−îc vÒ lÞch sö vÊn ®Ò x©y dùng vµ sö dông c©u hái/bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong m«n Hãa häc 1.1.1. Trªn thÕ giíi 1.1.2. ë ViÖt Nam 1.2. S¬ l−îc mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ kiÓm tra - ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ d¹y häc 1.3. C©u hái/bµi tËp hãa häc tù luËn vµ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan 1.3.1. Kh¸i niÖm c©u hái/bµi tËp hãa häc 1.3.2. ý nghÜa, t¸c dông cña c©u hái/bµi tËp hãa häc trong d¹y häc hãa häc 1.3.3. Ph©n lo¹i c©u hái/bµi tËp hãa häc 1.3.4. So s¸nh c¸c ph−¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan vµ tù luËn 1.4. Mét sè nÐt vÒ thùc tr¹ng x©y dùng, ®¸nh gi¸ vµ sö dông c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë tr−êng trung häc phæ th«ng 1.4.1. Thùc tr¹ng x©y dùng c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë tr−êng trung häc phæ th«ng 1.4.2. Thùc tr¹ng sö dông c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë tr−êng trung häc phæ th«ng 1.4.3. Thùc tr¹ng ®¸nh gi¸ c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë tr−êng trung häc phæ th«ng Nguyªn nh©n cña hiÖn tr¹ng trªn cã thÓ lμ: Khi viÕt c©u hái/bμi tËp, mét sè gi¸o viªn ch−a thËt n¾m v÷ng kÜ thuËt viÕt c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän, ch−a tu©n theo mét qui tr×nh chÆt chÏ, ch−a b¸m s¸t vμo chuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng, ch−a thiÕt lËp ma trËn ®Ò vÒ néi dung, møc ®é, träng sè (tØ lÖ gi÷a thêi l−îng vμ sè c©u hái/bμi tËp), ch−a chó ý néi dung vËn dông thùc tiÔn, thùc hμnh hãa häc theo ch−¬ng tr×nh vμ SGK míi. C¸c c©u hái/bμi tËp lμ do c¸c t¸c gi¶ lùa chän, thiÕt kÕ mμ ch−a ®−îc thö nghiÖm, ph©n tÝch chÊt l−îng c©u hái theo nh÷ng tiªu chÝ, theo ph−¬ng ph¸p thèng kª hiÖn ®¹i. 1.5. §æi míi ch−¬ng tr×nh vµ s¸ch gi¸o khoa ho¸ häc ë tr−êng trung häc phæ th«ng 1.5.1. Quan ®iÓm x©y dùng vµ ph¸t triÓn ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc phæ th«ng m«n hãa häc 1.5.2. Néi dung phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung (Hãa häc ®¹i c−¬ng) vµ hãa häc v« c¬ trung häc phæ th«ng 1.5.3. ChuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng hãa häc 10,11,12 n©ng cao phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung vµ hãa häc v« c¬ 1.5.4. §iÓm míi phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung vµ hãa häc v« c¬ trong s¸ch gi¸o khoa hãa häc míi 1.6. §Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc Hãa häc tr−êng trung häc phæ th«ng theo tinh thÇn d¹y häc tÝch cùc 1.6.1. D¹y - häc tÝch cùc trong bé m«n Ho¸ häc 1.6.2. Ho¹t ®éng d¹y tÝch cùc cña gi¸o viªn 1.6.3. Ho¹t ®éng häc tËp tÝch cùc cña häc sinh 1.6.4. C¸c h×nh thøc tæ chøc d¹y häc tÝch cùc 1.6.5. Sö dông thiÕt bÞ d¹y häc hãa häc vµ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin theo h−íng d¹y vµ häc tÝch cùc 1.6.6. §æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc theo h−íng sö dông mét c¸ch tæng hîp vµ linh ho¹t c¸c ph−¬ng ph¸p, ph−¬ng tiÖn d¹y häc c¬ b¶n vµ hiÖn ®¹i, ®Æc thï cña bé m«n ho¸ häc víi c¸c kÜ thuËt thiÕt kÕ tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc hãa häc gióp d¹y häc hãa häc tÝch cùc vµ cã hiÖu qu¶ 1.6.7. ThiÕt kÕ kÕ ho¹ch bµi häc m«n Hãa häc theo ®Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc Hãa häc
5 1.6.8. VËn dông mét sè ph−¬ng ph¸p, ph−¬ng tiÖn d¹y häc Hãa häc theo ®Þnh h−íng d¹y häc tÝch cùc vµo néi dung Hãa häc ®¹i c−¬ng vµ v« c¬ 1.7. §Þnh h−íng ®æi míi vÒ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ d¹y häc ho¸ häc 1.7.1. Môc ®Ých cña ®¸nh gi¸ 1.7.2. Néi dung cña ®¸nh gi¸ 1.7.3. Ph¹m vi ®¸nh gi¸ 1.7.4. §æi míi ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp Hãa häc (PhÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung vµ hãa häc v« c¬) 10, 11, 12 n©ng cao 1.8. §¸nh gi¸ chÊt l−îng c©u hái/bµi tËp vµ ®Ò kiÓm tra tr¾c nghiÖm kh¸ch quan m«n Hãa häc 1.8.1. ChuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng lµ c¬ së quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c ®Ò kiÓm tra tr¾c nghiÖm kh¸ch quan 1.8.2. X¸c ®Þnh ®é khã (hoÆc ®é dÔ), ®é ph©n biÖt cña c©u hái/bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan 1.8.3. KiÓm ®Þnh ®é ph©n biÖt cña c¸c c©u hái (DI) 1.8.4. X¸c ®Þnh ®é tin cËy cña tæng thÓ c©u hái tr¾c nghiÖm 1.8.5. §é gi¸ trÞ cña bé ®Ò tr¾c nghiÖm kh¸ch quan 1.8.6. LÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái tr¾c nghiÖm(Item Response Theory – IRT) LÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái ®−îc x©y dùng trªn c¬ së khoa häc vÒ x¸c suÊt vμ thèng kª. 1.8.6.1. Yªu cÇu vÒ tÝnh kh¸ch quan cña phÐp ®o dïng lµm tr¾c nghiÖm Khi ®Þnh cì c¸c c©u hái tr¾c nghiÖm, mÉu thö kh«ng ®−îc ¶nh h−ëng lªn c¸c gi¸ trÞ ®Þnh cì ®−îc vμ khi sö dông c¸c bμi tr¾c nghiÖm kh¸c nhau ®−îc x©y dùng tõ mét ng©n hμng c©u hái ®Ó ®o n¨ng lùc cña thÝ sinh, kÕt qu¶ ®o ®−îc kh«ng phô thuéc vμo bμi tr¾c nghiÖm. 1.8.6.2. LÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái LÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái ®−îc x©y dùng trªn c¬ së khoa häc vÒ x¸c suÊt vμ thèng kª 1.8.6.3. C¸c mèi quan hÖ nguyªn tè trong mét phÐp ®o l−êng gi¸o dôc vµ m« h×nh Rasch Nhμ to¸n häc §an M¹ch, Georg Rasch, ®· ®−a ra mét m« h×nh “øng ®¸p c©u hái” ®Ó m« t¶ mèi t−¬ng t¸c nguyªn tè gi÷a mét thÝ sinh víi mét c©u hái cña bμi tr¾c nghiÖm vμ dïng m« h×nh ®ã ®Ó ph©n tÝch c¸c d÷ liÖu thËt cña bμi tr¾c nghiÖm. 1.8.6.4. ¸p dông lÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái Víi viÖc ¸p dông lÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái vμ m« h×nh Rasch ng−êi ta cã thÓ x©y dùng c¸c ng©n hμng c©u hái tr¾c nghiÖm chøa c¸c c©u hái ®−îc ®Þnh cì chÝnh x¸c, tõ ®ã lËp c¸c ®Ò tr¾c nghiÖm cã kh¶ n¨ng ®o l−êng n¨ng lùc víi ®é chÝnh x¸c cao. Cã thÓ nãi: lÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái t¹o mét cuéc c¸ch m¹ng thËt sù trong phÐp ®o l−êng trong t©m lÝ vμ gi¸o dôc. (1) M« h×nh một tham số (One-parameter model); (2) M« h×nh hai tham sè (Two- parameter model); (3) M« h×nh ba tham sè (Three-parameter model) 1.8.6.5. Nh÷ng h¹n chÕ cña ph−¬ng ph¸p thèng kª cæ ®iÓn 1.8.6.6. Giíi thiÖu phần mềm VITESTA Phần mềm VITESTA ®−îc x©y dùng trªn c¬ së ¸p dông lÝ thuyÕt IRT. Phần mềm VITESTA ®−îc øng dông ®Ó thiÕt kÕ ®Ò tr¾c nghiÖm: Muèn thiÕt kÕ ®−îc ®Ò thi, ng−êi sö dông ph¶i biÕt ®−îc cÊu tróc ®Ò thi vμ môc tiªu t¹o ®Ò thi. Môc tiªu t¹o ®Ò thi chÝnh lμ ®−êng cong hμm th«ng tin cña ®Ò thi. ®Ò thi ®ã ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c lo¹i thÝ sinh th× ®Ønh cña hμm th«ng tin cña ®Ò thi n»m ë vÞ trÝ trung b×nh, giao víi trôc tung. §Ò thi ¸p dông cho HS giái, ®Ønh cña hμm th«ng tin lÖch vÒ phÝa ph¶i (®¸nh gi¸ tèt thÝ sinh ë vÞ trÝ ®ã). §Ò thi ¸p dông cho HS kÐm, ®Ønh cña hμm th«ng tin lÖch vÒ phÝa tr¸i. Qua qu¸ tr×nh thi thö, nh÷ng ®Ò thi ®· ®−îc lo¹i bá c©u kh«ng ®¹t chÊt l−îng, biÕt ®−îc ®é khã, dÔ cña tõng c©u hái, tõ ®ã thiÕt kÕ ra mét ®Ò thi mong muèn cña ng−êi sö dông c¨n cø vμo ®−êng cong hμm th«ng tin cña ®Ò thi cÇn thiÕt kÕ. Lóc ®ã phÇn mÒm VITESTA sÏ chän c¸c c©u tõ ng©n hμng cã s½n ®Ó t¹o ra ®Ò thi míi theo cÊu tróc ®Ò thi mμ ng−êi sö dông mong muèn. C¸c tÝnh n¨ng c¬ bản cña phần mềm VITESTA: a.§Þnh cì ®Ò tr¾c nghiÖm theo c¸c m« h×nh IRT víi 1, 2 vμ 3 tham sè b.Cung cấp c¸c sè liÖu thèng kª theo lÝ thuyÕt tr¾c nghiÖm cæ ®iÓn. c.Cung cÊp c¸c tham sè tæng hîp cña ®Ò tr¾c nghiÖm
6 d.Cung cÊp th«ng tin vÒ t−¬ng quan gi÷a ®Ò tr¾c nghiÖm vμ mÉu thÝ sinh e.Cung cÊp th«ng tin vÒ bài làm cña tõng thÝ sinh Ch−¬ng 2. X©y dùng vμ sö dông c©u hái/bμi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong d¹y häc phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung vμ hãa häc v« c¬ ban khoa häc tù nhiªn tr−êng trung häc phæ th«ng 2.1. X©y dùng c©u hái/bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong d¹y häc phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung vµ hãa häc v« c¬ ban khoa häc tù nhiªn tr−êng trung häc phæ th«ng 2.1.1. Yªu cÇu cña mét c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan, mét ®Ò tr¾c nghiÖm ho¸ häc d¹ng nhiÒu lùa chän 2.1.2. KiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp theo chuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng néi dung phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung vµ hãa häc v« c¬ (ch−¬ng tr×nh n©ng cao) 2.1.2.1. Qui trình đánh giá kết quả học tập theo chuẩn kiến thức, kĩ năng đã qui định 2.1.2.2. Môc tiªu ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ 2.1.2.3. C¸c tiªu chÝ cña kiÓm tra, ®¸nh gi¸ 2.1.2.4. Ph©n tÝch chuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng ®−îc qui ®Þnh trong ch−¬ng tr×nh m«n Hãa 2.1.2.5. Tiêu chí hoá chuẩn kiến thức, kĩ năng được qui định trong chương trình môn Hóa học 2.1.2.6. Néi dung ®¸nh gi¸ 2.1.2.7. H×nh thøc ®¸nh gi¸ 2.1.3.Qui tr×nh x©y dùng c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan m«n hãa häc ë tr−êng phæ th«ng Giai ®o¹n 1: ThiÕt kÕ c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan m«n Ho¸ häc ë tr−êng trung häc phæ th«ng. - B−íc 1: Nghiªn cøu ch−¬ng tr×nh, chuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng, SGK Ho¸ häc. - B−íc 2: Ph©n tÝch c¸c môc tiªu néi dung (kiÕn thøc, kÜ n¨ng vμ møc ®é cÇn ®¹t). LËp ma trËn ®Ò hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. - B−íc 3: ViÕt c©u hái/bμi tËp theo ma trËn ®Ò. M· hãa néi dung cña tõng ch−¬ng, m· hãa ph©n lo¹i tõng c©u hái/bμi tËp. LÊy ý kiÕn thÈm ®Þnh vμ hoμn thiÖn c©u hái/bμi tËp. Giai ®o¹n 2: KiÓm ®Þnh chØ sè chÊt l−îng cña c¸c c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. - B−íc 1: Tr¾c nghiÖm thö (tæ chøc thi thö ë tr−êng phæ th«ng). - B−íc 2: X¸c ®Þnh chØ tiªu ®Þnh l−îng: Ph©n tÝch x¸c ®Þnh ®é khã, ®é ph©n biÖt... cña tõng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. Giai ®o¹n 3: Sö dông vμo c¸c môc tiªu d¹y häc Ho¸ häc. - B−íc 1: Chän c©u hái/bμi tËp ®¹t, lo¹i bá hoÆc söa ch÷a c©u hái/bμi tËp kh«ng ®¹t. - B−íc 2: Sö dông vμo môc ®Ých d¹y häc . 2.1.4. X©y dùng hÖ thèng c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan líp 10 n©ng cao 2.1.4.1. CÊu tróc néi dung ch−¬ng tr×nh 2.1.4.2. Møc ®é néi dung (kiÕn thøc, kÜ n¨ng, th¸i ®é) 2.1.4.3. Ma trËn hai chiÒu vÒ néi dung vµ møc ®é trong ch−¬ng tr×nh líp 10 n©ng cao 2.1.4.4. HÖ thèng c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan líp 10 n©ng cao Chóng t«i ®· x©y dùng ®−îc 253 c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë Hãa häc 10 n©ng cao cho 7 ch−¬ng vμ ®−îc m· hãa néi dung cña tõng ch−¬ng, m· hãa néi dung cña tõng bμi tËp.
7 VÝ dô: A1-0006. Hai ®ång vÞ bÒn cña cacbon, chóng kh¸c nhau vÒ A. sè khèi A. B. sè proton trong h¹t nh©n. C. sè hiÖu nguyªn tö. D. cÊu h×nh electron nguyªn tö. A3-0012. CÊu h×nh electron cña nguyªn tö X lμ 1s22s22p63s23p6 4s1. Tæng sè l−îng c¸c h¹t proton, electron vμ n¬tron trong nguyªn tö X lμ 58, do ®ã A. X ë « sè 19 cña b¶ng tuÇn hoμn vμ sè khèi lμ 38. B. X ë « sè 20 cña b¶ng tuÇn hoμn vμ sè khèi lμ 40. C. X ë « sè 19 vμ sè khèi lμ 39. D. X ë « sè 20 vμ sè khèi lμ 38. 2.1.5. X©y dùng hÖ thèng c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan líp 11 n©ng cao 2.1.5.1. CÊu tróc néi dung ch−¬ng tr×nh 2.1.5.2. Møc ®é néi dung (kiÕn thøc, kÜ n¨ng, th¸i ®é) 2.1.5.3. Ma trËn hai chiÒu vÒ néi dung vµ møc ®é trong ch−¬ng tr×nh líp 11 n©ng cao 2.1.5.4. HÖ thèng c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan líp 11 n©ng cao Chóng t«i ®· x©y dùng ®−îc 100 c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë Hãa häc 11 n©ng cao cho 3 ch−¬ng vμ ®−îc m· hãa néi dung cña tõng ch−¬ng, m· hãa néi dung cña tõng c©u hái/bμi tËp. VÝ dô: H2-0007 Ph¶n øng gi÷a axit vμ baz¬ lμ mét ph¶n øng A. do axit t¸c dông víi oxit baz¬. B. do oxit baz¬ t¸c dông víi oxit axit. C. cã sù cho nhËn proton. D. cã sù chuyÓn electron tõ chÊt nμy sang chÊt kh¸c. 2.1.6. X©y dùng hÖ thèng c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan líp 12 n©ng cao 2.1.6.1. CÊu tróc néi dung ch−¬ng tr×nh 2.1.6.2. Møc ®é néi dung (kiÕn thøc, kÜ n¨ng, th¸i ®é) 2.1.6.3. Ma trËn hai chiÒu vÒ néi dung vµ møc ®é trong ch−¬ng tr×nh líp 12 n©ng cao 2.1.6.4. HÖ thèng c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan líp 12 n©ng cao Chóng t«i ®· x©y dùng ®−îc 181c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë Hãa häc 12 n©ng cao cho 5 ch−¬ng vμ ®−îc m· hãa néi dung cña tõng ch−¬ng, m· hãa néi dung cña tõng bμi tËp. VÝ dô: K2-0012. Sau khi tiÕn hμnh thÝ nghiÖm ®o suÊt ®iÖn ®éng cña pin ®iÖn hãa (bμi thùc hμnh ë SGK Hãa häc 12 n©ng cao) th× cÇn b¶o qu¶n cÇu muèi b»ng c¸ch A. vÉn ®Ó cÇu muèi trong hai dung dÞch muèi nh− khi lμm thÝ nghiÖm. B. lÊy cÇu muèi ra vμ ng©m trong n−íc cÊt. C. lÊy cÇu muèi ra vμ ng©m trong dung dÞch NH4NO3 b·o hßa. D. lÊy cÇu muèi ra vμ cÊt ë n¬i kh«, tho¸ng. O3-0010.Trong phÐp chuÈn ®é oxi hãa – khö (dung dÞch FeSO4), dung dÞch chÊt nμo ®−îc dïng tèt nhÊt víi hai môc ®Ých lμ võa ®Ó chuÈn ®é vμ võa lμ chÊt chØ thÞ mμu? A. NaClO B. K2Cr2O7 C. KMnO4 D. I2 2.2. §Ò xuÊt sö dông c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë tr−êng trung häc phæ th«ng (phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung vµ hãa häc v« c¬ - n©ng cao) 2.2.1. X©y dùng qui tr×nh sö dông c¸c c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong d¹y häc hãa häc Qui tr×nh sö dông c¸c c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan bao gåm c¸c b−íc sau:
8 - B−íc mét: X¸c ®Þnh lo¹i bμi cô thÓ: Nghiªn cøu tμi liÖu míi; «n tËp, thùc hμnh, luyÖn tËp hoÆc kiÓm tra ®¸nh gi¸. - B−íc hai: Lùa chän c©u hái/bμi tËp phï hîp theo môc ®Ých cô thÓ cña bμi. Chó ý kÕt hîp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan vμ tù luËn mét c¸ch hîp lÝ. - NÕu môc ®Ých nghiªn cøu tμi liÖu míi th× sö dông c©u hái/bμi tËp nh− lμ c©u hái/bμi tËp nhËn thøc ®Ó häc ph¸t hiÖn kiÕn thøc míi. - NÕu môc ®Ých cña bμi lμ «n tËp kh¸i qu¸t ho¸, hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vμ vËn dông kiÕn thøc, kÜ n¨ng th× sö dông c©u hái/bμi tËp møc ®é hiÓu vμ vËn dông. - NÕu môc ®Ých cña bμi lμ kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc, kÜ n¨ng th× sö dông c©u hái/bμi tËp ®Ó kiÓm tra, ®¸nh gi¸ theo chuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng. - B−íc ba: ThiÕt kÕ ph−¬ng ph¸p sö dông cô thÓ (thÓ hiÖn ë gi¸o ¸n, phiÕu häc tËp, b¶ng phô...) ®Ó sö dông c©u hái/bμi tËp cã hiÖu qu¶. 2.2.2. Sö dông c¸c c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong d¹y häc theo tõng kiÓu bµi cô thÓ ë bÊt cø c«ng ®o¹n nμo cña qu¸ tr×nh d¹y häc ®Òu cã thÓ sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. 2.2.2.1. Sö dông c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong bµi nghiªn cøu tµi liÖu míi Sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan khi kiÓm tra ®Çu giê. Sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan khi nghiªn cøu tμi liÖu míi. Sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan khi cñng cè, ®¸nh gi¸ trong bμi häc. 2.2.2.2. Sö dông c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong bµi «n, luyÖn tËp Sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong giê luyÖn tËp VÝ dô: D¹y bμi 51, tiÕt 83, hãa häc 10 n©ng cao, bμi “LuyÖn tËp: Tèc ®é ph¶n øng vμ c©n b»ng hãa häc”. Khi häc xong tiÕt 82 GV cÇn ph¶i cho mét hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®Ó HS chuÈn bÞ tr−íc. C¸c c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nμy ph¶i ®¶m b¶o ®−îc môc tiªu cña giê luyÖn tËp ®ã lμ: HS ph¶i ®−îc cñng cè kiÕn thøc vÒ tèc ®é ph¶n øng vμ c©n b»ng hãa häc, ph¶i ®−îc rÌn kÜ n¨ng sö dông thμnh th¹o biÓu thøc tÝnh h»ng sè c©n b»ng ph¶n øng ®Ó gi¶i c¸c bμi to¸n vÒ nång ®é, hiÖu suÊt ph¶n øng vμ ng−îc l¹i, vËn dông nguyªn lÝ L¬ Sa-t¬-li-ª cho c¸c c©n b»ng hãa häc. C¸c c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cã thÓ ra nh− sau: G2-0006; G2-0007; G2-0008; G2-0009; G3- 0006; G3-0007; G3-0008; G3-0009; G3-0011(thuéc ch−¬ng VII: Tèc ®é ph¶n øng vμ c©n b»ng hãa häc – hãa häc 10 n©ng cao). Sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong giê thùc hμnh VÝ dô: H−íng dÉn HS tiÕn hμnh bμi thùc hμnh sè 9, bμi 55, tiÕt 82, hãa häc 12 n©ng cao: “ChuÈn ®é dung dÞch”. Tr−íc khi lμm thÝ nghiÖm GV nªu môc tiªu cña giê thùc hμnh, giíi thiÖu, h−íng dÉn c¸ch sö dông ho¸ chÊt, c¸ch tiÕn hμnh c¸c thÝ nghiÖm, sau ®ã yªu cÇu HS tr¶ lêi mét sè c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®· ®−îc so¹n s½n: c¸c c©u N1-0003, N1-0004, N2-0007, N2-0008, N2-0009, N3-0007, N3-0008, N3-0009, N3-0010, (ch−¬ng VIII Hãa häc 12 n©ng cao: Ph©n biÖt mét sè chÊt v« c¬. ChuÈn ®é dung dÞch). Sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong giê «n tËp häc k× 2.2.2.3. Sö dông c©u hái/bµi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®Ó kiÓm tra, ®¸nh gi¸ Sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp. ●Qui tr×nh thiÕt kÕ ®Ò kiÓm tra phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung (hãa häc ®¹i c−¬ng) vµ hãa häc v« c¬ theo ®Þnh h−íng ®æi míi ®¸nh gi¸ vµ ®Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc hãa häc theo h−íng d¹y häc tÝch cùc Chóng t«i ®· x©y dùng qui tr×nh bèn b−íc ®Ó thiÕt kÕ ®Ò kiÓm tra tr¾c nghiÖm kh¸ch quan phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung (hãa häc ®¹i c−¬ng) vμ hãa häc v« c¬ theo ®Þnh h−íng ®æi míi ®¸nh gi¸ vμ ®Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc hãa häc theo h−íng d¹y häc tÝch cùc.
9 B−íc 1: X¸c ®Þnh môc ®Ých bμi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ dùa theo chuÈn kiÕn thøc vμ kÜ n¨ng thÓ hiÖn trong ch−¬ng tr×nh vμ SGK Hãa häc 10,11, 12 n©ng cao. B−íc 2 : X¸c ®Þnh c¸c néi dung hãa häc v« c¬ c¬ b¶n cÇn kiÓm tra vμ møc ®é néi dung theo ma trËn ®Ò. B¶o ®¶m c©n ®èi sè bμi tËp, møc ®é vμ ®iÓm sè cho mçi néi dung theo mçi hμng phï hîp víi tØ lÖ ph©n phèi thêi gian t−¬ng øng mμ HS ®· häc. §¶m b¶o møc ®é néi dung theo cét sao cho: møc ®é biÕt tõ 20 – 30%, møc ®é hiÓu tõ 40-50%, møc ®é vËn dông (bao gåm c¶ møc ®é vËn dông cao vμ thÊp) kho¶ng 30 – 40 %. B−íc 3 : ThiÕt kÕ c©u hái/bμi tËp theo ma trËn. Néi dung c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan lμ lo¹i cã bèn lùa chän: A, B, C, D, trong ®ã chØ cã mét ph−¬ng ¸n chän ®óng duy nhÊt. Néi dung c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cÇn râ rμng, chÝnh x¸c vμ n»m trong néi dung ®· ®−îc häc. C©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cã néi dung g¾n víi hiÖn t−îng thÝ nghiÖm hãa häc, nhËn biÕt c¸c chÊt, ®iÒu chÕ c¸c chÊt, néi dung vËn dông, lo¹i c©u hái/bμi tËp hãa häc c¬ b¶n, tæng hîp vμ g¾n víi thùc tiÔn. Gi÷a b−íc 2 vμ b−íc 3 còng nªn thùc hiÖn linh ho¹t, cã nh÷ng chØnh söa vμ hoμn thiÖn. B−íc 4 : ThiÕt kÕ ®¸p ¸n vμ biÓu ®iÓm. Néi dung ®¸p ¸n ph¶i râ rμng, chÝnh x¸c, chØ ®−îc phÐp ®−a mét ®¸p ¸n ®óng duy nhÊt. Thang ®iÓm 10, trong ®ã: §iÓm cña mçi c©u hái/bμi tËp = 10 = Tæng sè c©u hái/ bμi tËp ho¸ häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan Sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong ®Ò kiÓm tra ng¾n, ®Ò kiÓm tra 15 phót Sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong kiÓm tra 45 phót Sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong kiÓm tra häc k× Sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong k× thi tèt nghiÖp trung häc phæ th«ng Sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong k× thi tuyÓn sinh ®¹i häc vμ cao ®¼ng Tõ n¨m 2007 ®Õn nay, Bé Gi¸o dôc vμ §μo t¹o ®· ¸p dông h×nh thøc thi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®èi víi m«n Hãa häc. Chóng t«i ®· x©y dùng ma trËn ®Ò thi thö tuyÓn sinh ®¹i häc vμ cao ®¼ng n¨m 2009 (21 c©u hái/bμi tËp v« c¬ trong tæng sè 40 c©u hái/bμi tËp thuéc phÇn chung cho tÊt c¶ c¸c thÝ sinh vμ 5 c©u hái/bμi tËp v« c¬ thuéc phÇn riªng theo ch−¬ng tr×nh n©ng cao theo cÊu tróc ®Ò thi tuyÓn sinh ®¹i häc, cao ®¼ng n¨m 2009 cña Bé Gi¸o dôc vμ §μo t¹o). VÝ dô: B¶ng ma trËn ®Ò thi thö tuyÓn sinh ®¹i häc vμ cao ®¼ng n¨m 2009 (®Ò sè 1-phÇn hãa häc v« c¬ thuéc phÇn chung cho tÊt c¶ thÝ sinh vμ phÇn riªng theo ch−¬ng tr×nh n©ng cao), xem ë phÇn phô lôc.26 c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®−îc sö dông nh− sau: A2-0005,B3-0001,D1-0001,G3-0002,H2-0001,H3-0002,E2-0001,F3-0002,K2-0001,K3- 0001,L1-0004,L2-0002,L2-0004,L3-0001,L3-0005,H1-0001,E1-0001,B2-0002,K2-0003,L3- 0004,F3-0003,G3-0001,K3-0003,M2-0003,M3-0002,N3-0002. Chóng t«i ®· x©y dùng ®−îc mét b¶ng ma trËn vμ ®Ò thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng n¨m 2008; 18 ma trËn vμ ®Ò thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng n¨m 2009. Chóng t«i ®· ph©n tÝch d÷ liÖu tr¾c nghiÖm kh¸ch quan gióp x©y dùng ng©n hμng c©u hái/bμi tËp hãa häc v« c¬ ban n©ng cao ë tr−êng trung häc phæ th«ng b»ng lÝ thuyÕt tr¾c nghiÖm hiÖn ®¹i(lÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái – Item Response Theory - IRT) b»ng phÇn mÒm xö lÝ d÷ liÖu VITESTA(xem ch−¬ng 3 cña luËn ¸n vμ phô lôc cña luËn ¸n). Sö dông kÕt hîp c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan vμ tù luËn §Ó b¶o ®¶m ®a d¹ng c¸c h×nh thøc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ theo ®Þnh h−íng ®æi míi ®¸nh gi¸, cÇn kÕt hîp gi÷a tù luËn vμ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan theo h−íng t¨ng c−êng sö dông tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong bμi kiÓm tra hãa häc. Th«ng th−êng, tØ lÖ c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan träng bμi kiÓm tra 45 phót chiÕm tõ 30% - 40% vÒ thêi gian vμ ®iÓm sè.
10 • Qui tr×nh thiÕt kÕ ®Ò kiÓm tra hãa häc theo ®Þnh h−íng ®æi míi ®¸nh gi¸(kÕt hîp gi÷a tù luËn vµ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan) B−íc 1: X¸c ®Þnh môc ®Ých bμi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ dùa theo chuÈn kiÕn thøc vμ kÜ n¨ng thÓ hiÖn trong ch−¬ng tr×nh vμ SGK Hãa häc. B−íc 2: X¸c ®Þnh c¸c néi dung hãa häc c¬ b¶n cÇn kiÓm tra vμ møc ®é néi dung theo ma trËn ®Ò. Ma trËn ®Ò lμ mét b¶ng gåm 3 cét chÝnh vμ c¸c hμng (sè h¹ng nμy tïy theo sè tiªu chÝ néi dung). Mçi hμng cho biÕt mét néi dung c¬ b¶n cÇn kiÓm tra. C¸c cét cho biÕt møc ®é biÕt, hiÓu, vËn dông vμ lo¹i c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan hay tù luËn. Cét cuèi cïng vμ hμng cuèi cïng cho biÕt th«ng tin tæng hîp vÒ ®Ò kiÓm tra. B¶o ®¶m c©n ®èi sè c©u hái, møc ®é vμ ®iÓm sè cho mçi néi dung theo mçi hμng phï hîp víi tØ lÖ ph©n phèi thêi gian t−¬ng øng mμ HS ®· häc. §¶m b¶o møc ®é néi dung theo cét sao cho : møc ®é biÕt tõ 20 – 30%, møc ®é hiÓu tõ 40-50%, møc ®é vËn dông(bao gåm c¶ møc ®é vËn dông cao vμ thÊp) kho¶ng 30 – 40 %. TØ lÖ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan vμ tù luËn kho¶ng 3:7 hoÆc 4:6, th−êng th× nªn theo tØ lÖ 4:6 vÒ thêi l−îng vμ ®iÓm sè B−íc 3 : ThiÕt kÕ c©u hái theo ma trËn. Dùa vμo ma trËn, x¸c ®Þnh cÊu tróc khung ®Ò kiÓm tra: §Ò kiÓm tra häc k×… M«n: Hãa häc Thêi gian lμm bμi : PhÇn 1. Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan(4 ®iÓm) C©u 1(…®iÓm) ….. C©u 8(…®iÓm) ….. PhÇn 2. Tù luËn(6 ®iÓm) C©u 9(…®iÓm) ….. C©u 11(…®iÓm) ….. Néi dung c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan lμ lo¹i cã bèn lùa chän: A, B, C, D, trong ®ã chØ cã mét ph−¬ng ¸n chän ®óng duy nhÊt. Néi dung c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cÇn râ rμng, chÝnh x¸c vμ n»m trong néi dung ®· ®−îc häc. Cã thÓ lùa chän c¸c c©u hái ®· cã trong SGK, s¸ch c©u hái/bμi tËp Hãa häc vμ c¸c tμi liÖu tham kh¶o nh−ng cÇn cã biÕn ®æi cho phï hîp víi yªu cÇu, møc ®é néi dung. C©u hái vμ c©u hái/bμi tËp kiÓm tra cã néi dung g¾n víi hiÖn t−îng thÝ nghiÖm hãa häc, nhËn biÕt c¸c chÊt, ®iÒu chÕ c¸c chÊt, néi dung vËn dông, lo¹i c©u hái/bμi tËp hãa häc c¬ b¶n, tæng hîp vμ g¾n víi thùc tiÔn. Gi÷a b−íc 2 vμ b−íc 3 còng nªn thùc hiÖn linh ho¹t, cã nh÷ng chØnh söa vμ hoμn thiÖn. C¨n cø vμo b¶ng hai chiÒu, thiÕt kÕ c©u hái cho ®Ò kiÓm tra. CÇn x¸c ®Þnh râ néi dung, h×nh thøc, lÜnh vùc kiÕn thøc vμ møc ®é nhËn thøc cÇn ®o qua tõng c©u hái vμ toμn bé c©u hái trong ®Ò kiÓm tra. C¸c c©u hái ph¶i ®−îc biªn so¹n sao cho ®¸nh gi¸ ®−îc chÝnh x¸c møc ®é ®¸p øng chuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng vμ yªu cÇu vÒ th¸i ®é ®−îc qui ®Þnh trong ch−¬ng tr×nh m«n häc. B−íc 4: ThiÕt kÕ ®¸p ¸n vμ biÓu ®iÓm. Khung ®¸p ¸n cÇn theo khung cña ®Ò vμ ®¶m b¶o sè ®iÓm cho mçi c©u ®· quy ®Þnh trong ®Ò kiÓm tra Hãa häc. Néi dung ®¸p ¸n cÇn thÓ hiÖn râ, ng¾n gän, c¸ch lμm vμ kÕt qu¶ chÝnh x¸c, sè ®iÓm kÌm theo. §iÓm sè cho mçi c©u, mçi ý nªn lμ béi sè cña 0,25 ®Ó tiÖn viÖc chÊm ®iÓm. Th−êng th× ®¸p ¸n vμ biÓu ®iÓm còng tiÕn hμnh ®ång thêi víi viÖc thiÕt kÕ c©u hái. Sau khi thiÕt kÕ ®Ò, ®¸p ¸n vμ biÓu ®iÓm cÇn xem l¹i b»ng c¸ch so s¸nh víi ma trËn ®· ®−îc thiÕt lËp ®Ó hoμn thiÖn, ®iÒu chØnh cho phï hîp thèng nhÊt gi÷a ®Ò vμ ma trËn. BiÓu ®iÓm víi h×nh thøc kÕt hîp c¶ tù luËn vµ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan:
11 §iÓm tèi ®a toμn bμi lμ 10. Sù ph©n bè ®iÓm cho tõng phÇn (tr¾c nghiÖm kh¸ch quan, tù luËn) tu©n theo nguyªn t¾c: + TØ lÖ thuËn víi thêi gian dù ®Þnh HS hoμn thμnh tõng phÇn (®−îc x©y dùng khi thiÕt kÕ ma trËn). + Mçi c©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nÕu tr¶ lêi ®óng ®Òu cã sè ®iÓm nh− nhau. VÝ dô: NÕu ma trËn thiÕt kÕ dμnh 60% thêi gian cho tù luËn, 40% thêi gian cho tr¾c nghiÖm kh¸ch quan th× ®iÓm tèi ®a cho c¸c c©u hái tù luËn lμ 6, c¸c c©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan lμ 4. Vμ gi¶ sö cã 16 c©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan th× mçi c©u tr¶ lêi ®óng ®−îc 0.25 ®iÓm. Ch−¬ng 3. Thùc nghiÖm s− ph¹m 3.1. Môc ®Ých thùc nghiÖm s− ph¹m §¸nh gi¸ chÊt l−îng vμ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®· x©y dùng ë ch−¬ng 2 cña luËn ¸n b»ng viÖc sö dông lÝ thuyÕt tr¾c nghiÖm hiÖn ®¹i: lÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái – IRT. 3.2. NhiÖm vô thùc nghiÖm s− ph¹m - So¹n 19 ®Ò thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung vμ hãa häc v« c¬ (ch−¬ng tr×nh n©ng cao) ë tr−êng trung häc phæ th«ng theo c¸c qui tr×nh ®· ®−îc x©y dùng ë ch−¬ng 2, dùa trªn cÊu tróc ®Ò thi tuyÓn sinh ®¹i häc, cao ®¼ng n¨m 2008 vμ 2009. Néi dung 19 ®Ò thi thö nμy gåm c¸c c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong hÖ thèng 534 c©u hái/bμi tËp ®· ®−îc x©y dùng - Tæ chøc thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng n¨m 2008 vμ 2009. - Tæ chøc chÊm thi b»ng phÇn mÒm VITESTA. - Ph©n tÝch kÕt qu¶ thùc nghiÖm s− ph¹m. 3.3. Thêi gian, ®Þa bµn, ®èi t−îng vµ c¬ së thùc nghiÖm 3.3.1. Thêi gian thùc nghiÖm:N¨m häc 2007 – 2008 (vßng 1), 2008 – 2009 (vßng 2) 3.3.2. §Þa bµn, ®èi t−îng vµ c¬ së thùc nghiÖm §Ó kiÓm tra hiÖu qu¶ cña hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®· x©y dùng trªn c¬ së 19 ®Ò thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng, chóng t«i ®· chän HS líp 12 ®Ó thùc nghiÖm s− ph¹m. Thêi gian thùc nghiÖm s− ph¹m: sau khi HS ®· thi tèt nghiÖp trung häc phæ th«ng vμ tr−íc k× thi tuyÓn sinh vμo ®¹i häc, cao ®¼ng. - N¨m häc 2007-2008, chóng t«i ®· tæ chøc thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng cho tæng sè 280 thÝ sinh (140 HS líp 12 cña tr−êng trung häc phæ th«ng Ph¹m Hång Th¸i, quËn Ba §×nh vμ 140 HS líp 12 cña tr−êng trung häc phæ th«ng Nh©n ChÝnh, quËn Thanh Xu©n- thμnh phè Hμ Néi). HS ®−îc thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng víi ®Ò thi sè 19 (tæng sè 22 c©u hãa häc v« c¬ thuéc phÇn phÇn chung cho tÊt c¶ thÝ sinh). - N¨m häc 2008-2009 chóng t«i ®· tæ chøc thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng cho tæng sè 538 thÝ sinh bao gåm HS cña c¸c tr−êng: tr−êng trung häc phæ th«ng Ph¹m Hång Th¸i, quËn Ba §×nh, thμnh phè Hμ Néi, trung häc phæ th«ng Nh©n ChÝnh, quËn Thanh Xu©n- thμnh phè Hμ Néi, mét sè thÝ sinh tù do cña c¸c tr−êng trung häc phæ th«ng trªn ®Þa bμn thμnh phè Hμ Néi vμ c¸c thÝ sinh tù do tõ c¸c tØnh, thμnh trong c¶ n−íc trë vÒ Hμ Néi «n thi tr−íc k× thi tuyÓn sinh vμo ®¹i häc, cao ®¼ng n¨m 2009: c¸c tØnh VÜnh Phóc, B¾c Ninh, H¶i Phßng, H¶i D−¬ng, H−ng Yªn, Th¸i B×nh, Hμ Nam, Nam §Þnh, Ninh B×nh, Hμ Giang, Cao B»ng, B¾c K¹n, Tuyªn Quang, Lμo Cai, Yªn B¸i, Th¸i Nguyªn, L¹ng S¬n, Qu¶ng Ninh, B¾c Giang, Phó Thä, §iÖn Biªn, Lai Ch©u, S¬n La, Hßa B×nh, Thanh Hãa, NghÖ An, Hμ TÜnh, Qu¶ng B×nh, Qu¶ng TrÞ, Thõa Thiªn HuÕ, Qu¶ng Ng·i, L©m §ång, Ninh ThuËn, VÜnh Long, Long An,… 538 thÝ sinh nμy ®−îc thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng theo 18 ®Ò thi (chóng t«i ®· x©y dùng tõ ®Ò 1 ®Õn ®Ò 18). 3.4. Ph−¬ng ph¸p thùc nghiÖm s− ph¹m Chóng t«i ®· phèi kÕt hîp víi C«ng ty EDTECH-ViÖt Nam ®Ó tæ chøc thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng n¨m 2008 vμ 2009, theo ®Þa bμn, sè l−îng HS vμ víi 19 ®Ò thi. PhÇn hãa häc h÷u c¬ vμ phÇn v« c¬ ngoμi ch−¬ng tr×nh n©ng cao do C«ng ty EDTECH-ViÖt Nam cung cÊp cïng víi hÖ thèng c©u hái/bμi tËp do t¸c gi¶ x©y dùng ®Ó phèi hîp thμnh c¸c ®Ò thi hoμn chØnh.
12 3.5. Ph©n tÝch kÕt qu¶ thùc nghiÖm s− ph¹m ®· sö dông LÝ thuyÕt tr¾c nghiÖm hiÖn ®¹i (LÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái – IRT) vμ phÇn mÒm VITESTA ®· ®−îc sö dông ®Ó ph©n tÝch d÷ liÖu th« (®iÓm cña HS) cña 19 ®Ò thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng ®· x©y dùng. ®· ph©n tÝch d÷ liÖu cña 19 ®Ò thi thö tuyÓn sinh ®¹i häc, cao ®¼ng(mét ®Ò thi thö n¨m 2008, 18 ®Ò thi thö n¨m 2009)bao gåm b¶ng ma trËn ®Ò thi thö tuyÓn sinh ®¹i häc, cao ®¼ng, b¶ng tham sè c©u hái vμ ®¸p ¸n cña ®Ò thi, c¸c tham sè cæ ®iÓn. VÝ dô: C©u 2, ®Ò 19. L1-0002 ®é khã cæ ®iÓn = 0.8929; ®é ph©n biÖt cæ ®iÓn = 0.1272; b = -2.5559; a = 0.3539; c = 0.4. C¸c th«ng sè thèng kª cæ ®iÓn cña c©u hái hiÖn ra lμ: c©u sè: 2 bá qua: 0 ®é ph©n biÖt (cæ ®iÓn): 0.12722 ®é khã (cæ ®iÓn): 0.89286 c¸c ph−¬ng ¸n: a b* c d sè ts chän: 7 125 4 4 tØ lÖ ts chän pa (%) 5.00 89.29 2.86 2.86 t−¬ng quan ®iÓm nhÞ ph©n: -0.09212 0.12722 -0.07712 -0.03856 gi¸ trÞ t: -1.08675 1.50679 -0.90872 -0.45334 gi¸ trÞ p: 0.13952 0.06708 0.18254 0.32551 Trong ®ã a lμ ®é ph©n biÖt, b lμ ®é khã, c lμ ®é khã sù ®o¸n mß. t- ®é tin cËy cña phÐp tÝnh t−¬ng quan ®iÓm nhÞ ph©n. p- ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c hay ý nghÜa cña ®¸p ¸n. Tõ c¸c d÷ liÖu trªn ®©y cã thÓ dÔ dμng ®−a ra c¸c nhËn xÐt nh− sau: C©u 2 cã ®é khã cæ ®iÓn lμ 0.89286, ®é khã IRT b = -2.55589 suy ra ®©y lμ mét c©u hái dÔ. C©u 2 cã ®é ph©n biÖt nhá: ®é ph©n biÖt cæ ®iÓn 0.12722 (nh×n theo ®å thÞ ®−êng cong ®iÓm thùc cña c©u nμy cã ®é dèc nhá). C©u hái nμy cÇn ph¶i söa ch÷a ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng ph©n biÖt n¨ng lùc c¸c thÝ sinh. Chóng t«i ®· sö dông phÇn mÒm VITESTA ®Ó ph©n tÝch d÷ liÖu tr¾c nghiÖm kh¸ch quan chi tiÕt cña c¸c ®Ò thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng tõ ®Ò 2 ®Õn ®Ò 18 ®−îc tr×nh bμy ë phô lôc cña luËn ¸n. Nh− vËy trong tæng sè 360 c©u ®−îc ®−a vμo 19 ®Ò thi thö, cã 11 c©u bÞ lo¹i bá
13 khái ng©n hμng c©u hái hãa häc v« c¬ vμ 16 c©u hái cÇn ph¶i xem l¹i néi dung. C¸c c©u cßn l¹i chóng t«i ®Ò nghÞ ®−a vμo ng©n hμng c©u hái hãa häc v« c¬ ®Ó sö dông vμo môc ®Ých kiÓm tra, ®¸nh gi¸ m«n hãa häc (phÇn hãa häc v« c¬) cña HS ë tr−êng trung häc phæ th«ng. KÕt luËn chung vμ khuyÕn nghÞ 1. KÕt luËn §èi chiÕu víi môc ®Ých vμ nhiÖm vô nghiªn cøu ®Ò ra, luËn ¸n ®· c¨n b¶n hoμn thμnh nh÷ng vÊn ®Ò : 1.1. Tæng hîp, hÖ thèng hãa nh÷ng vÊn ®Ò míi, cËp nhËt cã liªn quan ®Õn ®Ò tμi luËn ¸n nh−: LÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái tr¾c nghiÖm, ch−¬ng tr×nh hãa häc phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung (Hãa häc ®¹i c−¬ng) vμ hãa häc v« c¬, chuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng phÇn c¬ së hãa häc chung (Hãa häc ®¹i c−¬ng) vμ hãa häc v« c¬ ch−¬ng tr×nh n©ng cao, ®Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc Hãa häc tr−êng trung häc phæ th«ng theo tinh thÇn d¹y häc tÝch cùc, ®æi míi ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp theo chuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng néi dung phÇn c¬ së kiÕn thøc hãa häc chung vμ hãa häc v« c¬ (ch−¬ng tr×nh n©ng cao), thùc tr¹ng x©y dùng, ®¸nh gi¸ vμ sö dông hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë tr−êng trung häc phæ th«ng theo ch−¬ng tr×nh vμ SGK míi. 1.2. §· ®Ò xuÊt yªu cÇu vμ qui tr×nh x©y dùng hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ë tr−êng phæ th«ng, qui tr×nh sö dông c¸c c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan, qui tr×nh thiÕt kÕ ®Ò kiÓm tra phÇn c¬ së kiÕn thøc hãa häc chung vμ hãa häc v« c¬ (ch−¬ng tr×nh n©ng cao) theo ®Þnh h−íng ®æi míi ®¸nh gi¸ vμ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc. 1.3. §· thiÕt kÕ hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan phÇn c¬ së kiÕn thøc hãa häc chung vμ hãa häc v« c¬ (ch−¬ng tr×nh n©ng cao) ë tr−êng trung häc phæ th«ng cho ba líp 10; 11; 12 n©ng cao gåm 15 ch−¬ng víi tæng sè 534 c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan theo 15 ma trËn hai chiÒu chi tiÕt t−¬ng øng víi 15 ch−¬ng phÇn c¬ së kiÕn thøc hãa häc chung vμ hãa häc v« c¬ (ch−¬ng tr×nh n©ng cao) ë tr−êng trung häc phæ th«ng. 1.4. §· ®Ò xuÊt viÖc sö dông c¸c c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong d¹y häc theo tõng kiÓu bμi cô thÓ: sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong bμi nghiªn cøu tμi liÖu míi, sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong bμi «n tËp, luyÖn tËp thùc hμnh, sö dông c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan trong kiÓm tra, ®¸nh gi¸. 1.5. §· tiÕn hμnh thùc nghiÖm s− ph¹m vμ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®· x©y dùng. X©y dùng 19 ®Ò thi thö ®¹i häc, cao ®¼ng (phÇn hãa häc v« c¬) vμ thö nghiÖm ®Ó kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kiÕn thøc, kÜ n¨ng hãa häc cho 818 HS. KÕt qu¶ thùc nghiÖm s− ph¹m ®· ®−îc xö lÝ, ®¸nh gi¸ theo lÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái IRT. Trong tæng sè 360 c©u ®−îc ®−a vμo 19 ®Ò thi thö cã 11 c©u bÞ lo¹i bá khái ng©n hμng c©u hái hãa häc v« c¬ vμ 16 c©u hái cÇn ph¶i xem l¹i néi dung. C¸c c©u ®¹t tiªu chuÈn (®· ®−îc tiªu chuÈn hãa) ®−îc ®Ò nghÞ ®−a vμo ng©n hμng c©u hái hãa häc v« c¬ ®Ó sö dông vμo môc ®Ých kiÓm tra, ®¸nh gi¸ m«n hãa häc phÇn kiÕn thøc c¬ së hãa häc chung (hãa häc ®¹i c−¬ng) vμ hãa häc v« c¬ cña HS ë tr−êng trung häc phæ th«ng. 1.6. KÕt qu¶ thùc nghiÖm s− ph¹m ®· kh¼ng ®Þnh tÝnh kh¶ thi cña qui tr×nh x©y dùng vμ sö dông hÖ thèng c©u hái/bμi tËp hãa häc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan, thiÕt kÕ ®Ò kiÓm tra phÇn c¬ së kiÕn thøc hãa häc chung vμ hãa häc v« c¬ (ch−¬ng tr×nh n©ng cao) theo ®Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p vμ ®æi míi ®¸nh gi¸, theo chuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng cña ch−¬ng tr×nh vμ néi dung SGK míi. 2. KhuyÕn nghÞ Qu¸n triÖt h¬n n÷a viÖc triÓn khai ®æi míi ph−¬ng ph¸p vμ ®æi míi ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp hãa häc theo chuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng: - H−íng dÉn GV thùc hiÖn d¹y häc theo chuÈn. - §æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc vμ kiÓm tra ®¸nh gi¸. - Båi d−ìng GV kÜ thuËt vμ qui tr×nh thiÕt kÕ c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan 4 lùa chän.
14 - ¸p dông lÝ thuyÕt øng ®¸p c©u hái (IRT) vμ phÇn mÒm VITESTA réng r·i h¬n ®Ó x©y dùng ng©n hμng c©u hái cã chÊt l−îng tèt. Ngoμi danh môc c¸c c«ng tr×nh ®· ®−îc c«ng bè ë b×a 3 cña tãm t¾t luËn ¸n, t¸c gi¶ ®· tham gia biªn so¹n c¸c cuèn s¸ch cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®Ò tμi luËn ¸n nh− sau: 1. NguyÔn §øc VËn, NguyÔn Huy TiÕn(2007), Giíi thiÖu 480 c©u hái vµ bµi tËp tr¾c nghiÖm m«n hãa häc, NXB §¹i häc Quèc gia Hμ Néi. 2. NguyÔn §øc VËn, NguyÔn Huy TiÕn(2007), Giíi thiÖu 600 c©u hái vµ bµi tËp tr¾c nghiÖm m«n hãa häc, NXB §¹i häc Quèc gia Hμ Néi. 3. NguyÔn §øc VËn, NguyÔn Huy TiÕn(2008), C©u hái vµ bµi tËp hãa häc v« c¬ phÇn kim lo¹i, NXB Khoa häc vμ Kü thuËt, Hμ Néi.