Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kiến trúc: Mô hình và giải pháp tổ chức hệ thống không gian xanh khu đô thị mới Hà Nội

Chia sẻ: Nguyen Minh Cuong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

38
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án nghiên cứu và đánh giá hiện trạng hệ thống không gian xanh của Hà Nội nói chung và các khu đô thị mới nói riêng; đề xuất các mô hình và giải pháp tổ chức quản lý hệ thống không gian khu đô thị mới. Mời các bạn cùng tham khảo luận án để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kiến trúc: Mô hình và giải pháp tổ chức hệ thống không gian xanh khu đô thị mới Hà Nội

Bé gi¸o dôc vμ ®μo t¹o Bé x©y dùng ViÖn kiÕn tróc, qui ho¹ch ®« thÞ vμ n«ng th«n §μo ThÞ TiÕn Ngäc M« h×nh vμ gi¶i ph¸p tæ chøc HÖ thèng kh«ng gian xanh Khu ®« thÞ míi Hμ Néi Chuyªn ngµnh: Lý thuyÕt vµ lÞch sö kiÕn tróc M· sè: 62.58.01.01 Tãm t¾t luËn ¸n tiÕn sü kiÕn tróc Hµ Néi, 2009
C«ng tr×nh ®−îc hoμn thμnh t¹i ViÖn kiÕn tróc qui ho¹ch ®« thÞ vμ n«ng th«n Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: - PGS.TS.KTS NguyÔn Quèc Th«ng - GS.TS.KTS NguyÔn ViÖt Ch©u Ph¶n biÖn 1: GS.TSKH.KTS NguyÔn ThÕ B¸ Héi Quy ho¹ch Ph¸t triÓn §« thÞ ViÖt Nam Ph¶n biÖn 2: GS.TS.KTS NguyÔn L©n HiÖp héi c¸c §« thÞ ViÖt Nam Ph¶n biÖn 3: PGS.TS.KTS §µm Thu Trang Tr−êng §¹i häc X©y dùng Hµ Néi LuËn ¸n sÏ ®−îc b¶o vÖ tr−íc Héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp Nhµ n−íc häp t¹i……………………………………………………… ……………………………………………………………………… Vµo håi giê ngµy th¸ng n¨m Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i th− viÖn Quèc gia ViÖt Nam vµ th− viÖn ViÖn kiÕn tróc, Qui ho¹ch ®« thÞ vµ n«ng th«n.
B¶ng thèng kª c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ®∙ c«ng bè Cña t¸c gi¶ cã liªn quan ®Õn luËn ¸n 1. (2002), “H−íng quy ho¹ch ph¸t triÓn c©y xanh ®« thÞ Hµ Néi”, T¹p chÝ X©y dùng, sè 10/2002, trang 21-22. 2. (2005), “Kh«ng gian xanh cña Hµ Néi - Tån t¹i vµ gi¶i ph¸p thùc hiÖn theo quy ho¹ch”, T¹p chÝ KiÕn tróc ViÖt Nam, sè 8/2005, trang 46-47. 3. (2007), “§Ó cã ®−îc hÖ thèng kh«ng gian xanh xøng ®¸ng víi vÞ thÕ Thñ ®« Hµ Néi”, Tham luËn Héi th¶o khoa häc HÖ thèng kh«ng gian xanh c«ng céng cña Thñ ®« Hµ Néi, Hµ Néi th¸ng 8/2007, trang 29-33. 4. (2008), “Kh«ng gian xanh c«ng céng trong khu phè Ph¸p ë Hµ Néi”, Kû yÕu Héi th¶o, V¨n hãa - KiÕn tróc Ph¸p víi Thñ ®« Hµ Néi, Hµ Néi 7/2008. 5. (2008), “M« h×nh vµ gi¶i ph¸p tæ chøc hÖ thèng kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi t¹i Hµ Néi”, T¹p chÝ KiÕn tróc ViÖt Nam, sè 11/2008, trang 53-54. 6. (2009), “Kh«ng gian xanh c«ng céng: yÕu tè quan träng ®Ó Hµ Néi lµ thµnh phè sèng tèt th©n thiÖn cña céng ®ång”, Kû yÕu Héi th¶o khoa häc quèc tÕ Hµ Néi thµnh phè sèng tèt - th©n thiÖn cña céng ®ång, Hµ Néi th¸ng 7/2009. 7. (2004 - nay), Chñ tr× vµ tham gia biªn so¹n mét sè tiªu chuÈn: Tr−êng trung häc phæ th«ng, Nhµ ë liªn kÕ, Nhµ ë x· héi, Nhµ biÖt thù, Nhµ cao tÇng, bé tiªu chuÈn vµ quy chuÈn ®¶m b¶o ng−êi khuyÕt tËt tiÕp cËn sö dông, Th− viÖn, Kho l−u tr÷,…
PhÇn më ®Çu 1. Sù cÇn thiÕt vµ lý do nghiªn cøu ®Ò tµi HÖ thèng kh«ng gian xanh lµ mét thµnh phÇn kh«ng thÓ thiÕu cña cÊu tróc ®« thÞ, cã vai trß quan träng ®èi víi ®êi sèng cña con ng−êi, lµ bé phËn quan träng cña hÖ sinh th¸i tù nhiªn, cã t¸c dông lín trong viÖc c¶i t¹o vi khÝ hËu, b¶o vÖ m«i tr−êng vµ còng lµ yÕu tè quan träng t¹o nªn chÊt l−îng kiÕn tróc c¶nh quan ®« thÞ. Tõ n¨m 1998, Hµ Néi chñ yÕu ph¸t triÓn b»ng c¸c khu ®« thÞ míi (tr−íc khi më réng kho¶ng 80 khu). Tuy nhiªn t¹i c¸c khu ®« thÞ míi nµy hÖ thèng kh«ng gian xanh ch−a ®−îc quan t©m ®óng tõ thiÕt kÕ, ®Çu t− x©y dùng ®Õn qu¶n lý. Kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi ch−a g¾n kÕt víi ®« thÞ thµnh hÖ thèng, ch−a ph¸t triÓn ®ång bé cã chÊt l−îng tõ c¬ cÊu qui ho¹ch, chñng lo¹i c©y xanh, ch−a kÕt hîp ®Ó hoµn thiÖn kh«ng gian kiÕn tróc, ch−a hoµn thµnh ®ång bé ®¸p øng yªu cÇu nghØ ng¬i, th− gi·n vµ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i gi¶i trÝ. Nh− vËy, viÖc nghiªn cøu, hoµn thiÖn hÖ thèng kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt nhÊt lµ trong thêi gian tíi khi khu ®« thÞ míi lµ m« h×nh ph¸t triÓn kh«ng gian c− tró c¬ b¶n cña Hµ Néi hiÖn nay vµ t−¬ng lai. §· cã mét sè ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc, luËn ¸n vÒ vai trß c©y xanh, chÊt l−îng c©y xanh, tæ chøc hîp lý cho ®« thÞ, khu ®« thÞ. Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· ®Ò xuÊt nguyªn t¾c, mét sè gi¶i ph¸p nh−ng ch−a s©u vÒ hÖ thèng kh«ng gian xanh cho khu ®« thÞ míi. §Ó khu ®« thÞ míi ë Hµ Néi ph¸t triÓn bÒn v÷ng, th©n thiÖn víi m«i tr−êng rÊt cÇn nghiªn cøu “M« h×nh vµ gi¶i ph¸p tæ chøc hÖ thèng kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi t¹i Hµ Néi” lµ cÇn thiÕt, cã ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu - Nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng hÖ thèng kh«ng gian xanh cña Hµ Néi nãi chung vµ c¸c khu ®« thÞ míi nãi riªng. - §Ò xuÊt c¸c m« h×nh vµ gi¶i ph¸p tæ chøc, qu¶n lý hÖ thèng kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi. 3. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 3.1. §èi t−îng nghiªn cøu - Lý thuyÕt vµ c¬ së ph¸p lý vÒ tæ chøc kh«ng gian xanh t−¬ng øng víi c¸c lo¹i khu ®« thÞ míi cña Hµ Néi. - C¬ cÊu, chøc n¨ng vµ gi¶i ph¸p bè côc kh«ng gian xanh. - C¸c chØ tiªu ®Ó thiÕt kÕ vµ qu¶n lý. 3.2. Ph¹m vi nghiªn cøu - Tæ chøc hÖ thèng kh«ng gian xanh c¶ ®« thÞ cña mét sè n−íc trªn thÕ giíi vµ c¬ cÊu kh«ng gian xanh cña mét sè khu ®« thÞ. - Tæ chøc hÖ thèng kh«ng gian xanh mét sè khu ®« thÞ ë mét sè tØnh ë ViÖt Nam. 1
- Nghiªn cøu c¬ cÊu hÖ thèng kh«ng gian xanh vµ c¸c chØ tiªu c©y xanh c¸c khu ®« thÞ míi ®· vµ ®ang x©y dùng cña Hµ Néi tõ 1997 ®Õn 2007. - Nghiªn cøu gi¶i ph¸p thiÕt kÕ kh«ng gian xanh c«ng céng cña mét sè khu ®« thÞ míi Hµ Néi. 4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu - Ph−¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin, kh¶o s¸t, ®iÒu tra ph©n tÝch. - Ph−¬ng ph¸p phi thùc nghiÖm. - Ph−¬ng ph¸p thùc nghiÖm. - Xö lý sè liÖu. 5. ý nghÜa khoa häc Nghiªn cøu cña luËn ¸n ®ãng gãp vµo lý luËn quy ho¹ch x©y dùng ®« thÞ nãi chung vµ khu ®« thÞ míi nãi riªng vÒ kh«ng gian xanh. Cô thÓ: - X¸c lËp ®−îc mèi quan hÖ kh«ng gian xanh cña ®« thÞ vµ c¸c lo¹i h×nh khu ®« thÞ míi. - X©y dùng hÖ thèng kh«ng gian xanh ®ång bé, cho khu ®« thÞ míi ®Ó phï hîp víi c¬ cÊu vµ chøc n¨ng sö dông cña céng ®ång. - X¸c ®Þnh nguyªn t¾c, ®Æc ®iÓm kh«ng gian xanh, chñng lo¹i c©y xanh trong kh«ng gian xanh truyÒn thèng cña Hµ Néi. - §Ò xuÊt c¬ së khoa häc ®Ó nghiªn cøu ®iÒu chØnh mét sè chØ tiªu trong qui chuÈn, tiªu chuÈn ®Ò xuÊt quy tr×nh lËp, thÈm ®Þnh, phª duyÖt quy ho¹ch chi tiÕt. 6. C¸c kh¸i niÖm sö dông trong luËn ¸n - Khu ®« thÞ míi lµ dù ¸n x©y dùng ®ång bé cã h¹ tÇng kü thuËt, h¹ tÇng x· héi, khu d©n c− vµ c¸c dÞch vô kh¸c… Trong luËn ¸n chñ yÕu tËp trung vµo khu ë ®ång bé. - HÖ thèng kh«ng gian xanh bao gåm ruéng lóa, ®Êt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp c©y xanh c«ng céng, c©y xanh ®−êng phè, c©y xanh c¸ch ly, chuyªn dông. Trong luËn ¸n ch−a ®Ò cËp ®Õn ruéng lóa, ®Êt n«ng nghiÖp, rõng. - Kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi lµ hÖ thèng kh«ng gian trong ®ã cã c©y xanh bao gåm c©y xanh riªng t− (nhµ ë), b¸n c«ng céng (c«ng tr×nh c«ng céng) vµ c«ng céng ( v−ên hoa, c«ng viªn, d¶i c©y ®−êng phè…) 2
Néi dung luËn ¸n Ch−¬ng 1 Tæng quan vÒ hÖ thèng kh«ng gian xanh cña c¸c ®« thÞ vμ khu §« thÞ míi 1.1. Kh¸i qu¸t lÞch sö ph¸t triÓn hÖ thèng kh«ng gian xanh ®« thÞ trªn thÕ giíi 1.1.1. Thêi kú cæ ®¹i HÖ thèng kh«ng gian xanh ®−îc h×nh thµnh tõ v−ên, c«ng viªn nhá trong c¸c c«ng tr×nh thê cóng, dinh thù. H×nh thµnh ®Çu tiªn ë ph−¬ng §«ng råi míi chuyÓn sang ph−¬ng T©y. Mçi quèc gia cã gi¶i ph¸p nghÖ thuËt tæ chøc v−ên kh¸c nhau. 1.1.2. Thêi kú trung ®¹i ChÕ ®é phong kiÕn lµm xuÊt hiÖn nhiÒu l©u ®µi, c«ng tr×nh t«n gi¸o. §Õn thÕ kû IX, hÖ thèng ®« thÞ víi 3 lo¹i h×nh: ®« thÞ t«n gi¸o, ®« thÞ qu©n sù vµ ®« thÞ th−¬ng m¹i. Trong ®ã, kh«ng gian xanh ®a d¹ng h¬n, næi bËt lµ xuÊt hiÖn kh«ng gian xanh c«ng céng, qu¶ng tr−êng. 1.1.3. Thêi kú cËn ®¹i Chñ nghÜa t− b¶n t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®« thÞ ph¸t triÓn víi qui m« lín. §« thÞ häc ra ®êi, lý luËn kh«ng gian xanh ®−îc chó träng h¬n. 1.1.4. Thêi kú hiÖn ®¹i (thÕ kû XX) Trong c¬ cÊu qui ho¹ch thµnh phè ®· kh¼ng ®Þnh kh«ng gian xanh lµ phÇn h÷u c¬ vµ kh«ng thÓ thiÕu. C«ng viªn thµnh phè ®a d¹ng, phong phó vÒ h×nh thøc vµ chøc n¨ng sö dông. M« h×nh thµnh phè v−ên ra ®êi. XuÊt hiÖn lo¹i h×nh kh«ng gian xanh míi lµ c©y xanh däc ®−êng phè, c©y xanh c¸ch ly, c©y xanh phßng hé… 1.2. Kh«ng gian xanh ®« thÞ ë n−íc ngoµi 1.2.1. Kh«ng gian xanh c«ng céng toµn ®« thÞ: thÓ hiÖn râ ë sù g¾n kÕt gi÷a kh«ng gian xanh néi ®« víi ven ®« gåm: - Vµnh ®ai xanh phñ kÝn xung quanh ®« thÞ (London) - Vµnh ®ai hë bao quanh (Paris) - C¸c trôc kh«ng gian xanh ®« thÞ kÕt hîp vµnh ®ai ngo¹i thµnh (Moscova) - ChØ cã c¸c vïng xanh nªm trong ®« thÞ (Berlin) 1.2.2. HÖ thèng kh«ng gian xanh trong khu ®« thÞ, khu ë Sù ra ®êi cña lý luËn ®¬n vÞ ë, tiÓu khu nhµ ë, ®¬n vÞ l¸ng giÒng, thµnh phè v−ên ®· ra ®êi c¸c KGX trong khu §T, khu nhµ ë. NhiÒu n−íc xem chØ tiªu c©y xanh lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ ph¸t triÓn bÒn v÷ng 1.3. §Æc ®iÓm vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hÖ thèng kh«ng gian xanh trong ®« thÞ ViÖt Nam 1.3.1. Kh«ng gian xanh ®« thÞ thêi phong kiÕn 3
1.3.1.1. HÖ thèng kh«ng gian xanh trong c¸c lµng xãm - Nhµ ë n«ng th«n g¾n kÕt víi ao, v−ên thµnh tæng thÓ. - Trong c¸c c«ng tr×nh t«n gi¸o, tÝn ng−ìng, c©y xanh lµ yÕu tè g¾n víi kiÕn tróc vµ ®−îc chän läc, tæ chøc cã nghÖ thuËt. 1.3.1.2. Kh«ng gian xanh trong nhµ ë ®« thÞ Th«ng th−êng ®−îc m« pháng theo thiªn nhiªn, nghÖ thuËt bon sai, c©y c¶nh. 1.3.2. Kh«ng gian xanh ®« thÞ thêi Ph¸p thuéc (1858-1945) Víi lý luËn ®« thÞ thêi hiÖn ®¹i, lo¹i h×nh kh«ng gian xanh c«ng céng (v−ên hoa, c«ng viªn), vµ d¶i c©y xanh ®−êng phè, v−ên c©y trong biÖt thù, c«ng tr×nh c«ng céng ®· t¹o thµnh hÖ thèng. 1.3.3. Kh«ng gian xanh ®« thÞ giai ®o¹n tõ 1945 ®Õn nay M« h×nh tiÓu khu nhµ ë (miÒn B¾c) ®· dµnh 3% ÷ 5% diÖn tÝch cho c©y xanh. Tõ sau 1975, ë nhiÒu ®« thÞ, c«ng viªn ®« thÞ ra ®êi, nhiÒu chñng lo¹i c©y xanh ®−îc khai th¸c. 1.3.4. NhËn xÐt chung vÒ hÖ thèng kh«ng gian xanh trong ®« thÞ ViÖt Nam hiÖn nay ViÖt Nam cã 744 ®« thÞ (sè liÖu th¸ng 11/2008), diÖn m¹o ®« thÞ ®· c¶i thiÖn theo h−íng hiÖn ®¹i song h¹ tÇng kü thuËt, c©y xanh cßn kh¸c nhau vµ rÊt thÊp so víi thÕ giíi. Ch−a h×nh thµnh ®ång bé hÖ thèng kh«ng gian xanh c¶ ®« thÞ. 1.4. Thùc tr¹ng hÖ thèng kh«ng gian xanh ®« thÞ Hµ Néi 1.4.1. HÖ thèng kh«ng gian xanh ®« thÞ Hµ Néi Tõ 1945 ®Õn nay, Hµ Néi ®· qua 7 lÇn quy ho¹ch, cã ®Þnh h−íng vÒ kh«ng gian xanh song ®Õn nay ch−a h×nh thµnh ®ång bé hÖ thèng kh«ng gian xanh c¶ ®« thÞ, thiÕu vµnh ®ai xanh. Kh«ng gian xanh c«ng céng trong néi thµnh ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu (b×nh qu©n 1,09m2/ng−êi). Chñng lo¹i c©y xanh cßn ®¬n ®iÖu, nghÌo nµn (cã h¬n 100 loµi trong ®ã cã 25 loµi c©y c¸ thÓ ®−îc xem lµ truyÒn thèng). C©y xanh ®−êng phè ch−a cã quy ®Þnh cô thÓ. Ch−a ®Çu t− x©y dùng c©y xanh chuyªn dông. 1.4.2. Thùc tr¹ng kh«ng gian xanh trong c¸c khu phè vµ tiÓu khu nhµ ë Hµ Néi (tr−íc khi quy ho¹ch chung Hµ Néi ®−îc phª duyÖt n¨m 1998) Trong c¸c khu néi thµnh cò: kh«ng gian xanh chñ yÕu lµ v−ên hoa nhá vµ d¶i c©y ®−êng phè cò. Tõ 1954 x©y dùng nhiÒu khu nhµ ë theo m« h×nh tiÓu khu nhµ ë (Micro rayon). C©y xanh th−êng bè trÝ ph©n t¸n: gi÷a c¸c d·y nhµ vµ trung t©m tiÓu khu g¾n kÕt víi c«ng tr×nh c«ng céng cÊp I. Thùc tr¹ng c©y xanh bÞ lÊn chiÕm, sö dông sai môc ®Ých. 1.4.3. Tæng quan vÒ hÖ thèng kh«ng gian xanh cña Hµ Néi hiÖn nay 4
Hµ Néi ®· cã hÖ thèng kh«ng gian xanh l©u ®êi, cã hÖ sinh th¸i phong phó, song qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®« thÞ võa qua kh«ng t¹o ®−îc hÖ kh«ng gian xanh t−¬ng xøng, nhiÒu chØ tiªu nªu trong quy ho¹ch chung 1998 cßn ch−a thùc tiÔn, chØ tiªu b×nh qu©n c©y xanh/ng−êi gi¶m (nhÊt lµ ë néi thµnh) vµ ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu. Qua nghiªn cøu 42 khu ®« thÞ míi cho thÊy: - ChØ tiªu c©y xanh dao ®éng lín tõ 0,5m2/ng−êi ÷ 2,5m2/ng−êi. - C©y xanh c«ng céng th−êng bè trÝ tËp trung, kh«ng thµnh hÖ thèng, kh«ng ®¸p øng yªu cÇu sö dông vµ khai th¸c ch−a hiÖu qu¶. Thùc tr¹ng nµy ®ßi hái ph¶i cã nghiªn cøu vÒ kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi. 1.4.4. HÖ thèng kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi t¹i Hµ Néi 1.4.4.1. Thùc tr¹ng hÖ thèng kh«ng gian xanh t¹i c¸c khu ®« thÞ míi Hµ Néi T¸c gi¶ ®· tËp hîp ®å ¸n quy ho¹ch chi tiÕt cña 80 khu ®« thÞ míi Hµ Néi (tõ 1996 ®Õn 2007) cã quy m« tõ 3 ha trë lªn víi qui m« d©n tõ 1.500ng−êi. Lùa chän 42 khu ®« thÞ míi ®Ó kh¶o s¸t c¶ ®å ¸n vµ thùc tiÔn ®· triÓn khai ®Çu t− x©y dùng ®Ó nghiªn cøu, lËp b¶ng tæng hîp sè liÖu vµ nhËn xÐt vÒ kh«ng gian xanh víi c¸c h×nh ¶nh, b¶n vÏ vÒ ®Êt c©y xanh ®Ó minh häa. 1.4.4.2. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng hÖ thèng kh«ng gian xanh trong c¸c khu ®« thÞ míi Hµ Néi VÒ qui m« diÖn tÝch vµ chØ tiªu tÝnh to¸n d©n sè thÊy râ cã 3 lo¹i (20ha ÷ 50ha, 50ha ÷ 200 ha vµ trªn 200 ha). - Trong khu ®« thÞ míi chØ xem xÐt chØ tiªu c©y xanh b×nh qu©n/ng−êi vµ chØ tÝnh cho toµn khu ®« thÞ míi ch−a xem xÐt ®Õn c¸c yªu cÇu vÒ ph©n bè c©y xanh cho hîp lý ®Ó thµnh hÖ thèng. - ThiÕu c¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lý kh«ng gian xanh®« thÞ míi nªn chñ ®Çu t− c¸c khu ®« thÞ míi Ýt chó träng ®Õn ®Çu t− x©y dùng kh«ng gian xanh nhÊt lµ c©y xanh ®−êng phè, c©y xanh c«ng céng nhãm ë. - ChØ tiªu c©y xanh/ng−êi kh«ng ®ång ®Òu (0,5m2/ng−êi ÷ 2,5m2/ng−êi) thËm chÝ cßn tÝnh c¶ c©y xanh c«ng céng cÊp thµnh phè, khu vùc ®Ó n©ng chØ tiªu. C©y xanh c«ng céng kh«ng ®−îc sö dông ®óng môc tiªu, thiÕu khu vui ch¬i, gi¶i trÝ cho céng ®ång. B¶ng 1.1. DiÖn tÝch c©y xanh vµ chØ tiªu c©y xanh ®« thÞ c¸c quËn néi thµnh Hµ Néi (cò) vµ hai thµnh phè S¬n T©y - Hµ §«ng n¨m 2006 DiÖn tÝch ChØ tiªu c©y xanh (m2/ng−êi) (ha) Tæng céng: 175,5 0,9 QuËn néi 135,3 1,28 5
thµnh cò - Ba §×nh 53,1 0,65 - Hoµn 20,7 1,21 KiÕm - Hai Bµ 59,9 1,69 Tr−ng - §èng §a 1,6 0,05 TP S¬n T©y 1,63 0,7 TP Hµ §«ng 1,7 1 Gia L©m - 1,6 0,05 Long Biªn 300 250 200 Diện tích cây xanh (ha) (ha) 150 Diện tích cây xanh/ người (m2/người) 100 50 0 1985 1991 1995 1998 2000 2003 2006 (năm) S¬ ®å 1.1. DiÖn tÝch vµ chØ tiªu ®Êt c©y xanh DT HN giai ®o¹n 1985-2006 1.5. Nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu chÝnh vÒ quy ho¹ch, kiÕn tróc c¶nh quan vµ c©y xanh ®∙ c«ng bè ë ViÖt Nam NhiÒu lý luËn vÒ qui ho¹ch tiÓu khu nhµ ë, ®· ®−îc ¸p dông. Mét sè luËn ¸n TiÕn sü ®· ®Ò cËp ®Õn c¶nh quan, ®Õn kh«ng gian xanh nh− t¸c gi¶: Lª V¨n Nin (1979), NguyÔn ThÞ Thanh Thñy (1985), Hµn TÊt Ng¹n (1992), §µm Thu Trang (2003)… Mét sè gi¸o tr×nh, s¸ch nghiªn cøu ®· ®Ò cËp ®Õn vai trß c©y xanh, kh«ng gian xanh ®« thÞ, nghÖ thuËt tæ chøc kh«ng gian xanh. Song ch−a cã nghiªn cøu nµo cô thÓ vÒ kh«ng gian xanh cho khu ®« thÞ míi. 1.6. KÕt luËn ch−¬ng 1 - Kh«ng gian xanh cã vai trß quan träng trong ®êi sèng con ng−êi vµ lu«n ®−îc chó träng ®Õn yÕu tè nghÖ thuËt. - Thùc tr¹ng ph¸t triÓn Hµ Néi, c¸c tiÓu khu nhµ ë cho thÊy ®· cã sù kÕ thõa vµ kh«ng gian xanh ®· t¹o nªn b¶n s¾c riªng cho Hµ Néi. - Tõ 1998 ®Õn nay, xu h−íng tÊt yÕu ®Ó ph¸t triÓn ®« thÞ lµ b»ng c¸c dù ¸n khu ®« thÞ míi, song hiÖn tr¹ng c¸c khu ®« thÞ míi cßn nhiÒu tån t¹i vÒ tæ chøc kh«ng gian xanh, vÒ chØ tiªu ¸p dông, vÒ gi¶i ph¸p qu¶n lý. Bëi vËy rÊt cÇn cã nghiªn cøu vÒ kh«ng gian xanh cho khu ®« thÞ míi cña Hµ Néi. 6
Ch−¬ng 2 c¬ së khoa häc Tæ chøc hÖ thèng kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi 2.1. Ph©n lo¹i hÖ thèng kh«ng gian xanh ®« thÞ 2.1.1. Ph©n lo¹i kh«ng gian xanh theo chøc n¨ng H×nh 2.1. Ph©n lo¹i hÖ thèng kh«ng gian xanh trong ®« thÞ theo chøc n¨ng 2.1.2. Ph©n lo¹i theo quy m« - C«ng viªn (diÖn tÝch ≥3ha) ph©n theo cÊp thµnh phè, khu vùc hoÆc theo chøc n¨ng sö dông. - V−ên d¹o (diÖn tÝch
Mét sè tiªu chuÈn thiÕt kÕ c«ng tr×nh ®Òu cã quy ®Þnh vÒ diÖn tÝch, chøc n¨ng c¸c kh«ng gian xanh. 2.3.2. C¸c quy ®Þnh ph¸p lý kh¸c cã liªn quan ®Õn kh«ng gian xanh trong khu ®« thÞ míi - Trong ph©n lo¹i ®« thÞ (NghÞ ®Þnh 42/2009/N§-CP) ®−îc x¸c ®Þnh bëi 6 tiªu chuÈn c¬ b¶n, trong ®ã cã tiªu chuÈn vÒ kiÕn tróc c¶nh quan (khu ®« thÞ kiÓu mÉu, tuyÕn phè v¨n minh, kh«ng gian c«ng céng…). - Trong LuËt ®Êt ®ai quy ®Þnh ®Êt x©y dùng c«ng viªn, v−ên hoa lµ ®Êt sö dông vµo môc ®Ých c«ng céng. - Trong quy ho¹ch chung Hµ Néi ®−îc duyÖt 1998: x¸c ®Þnh chØ tiªu ®Õn 2020 ®Êt c©y xanh, c«ng viªn, v−ên hoa… ph¶i ph¸t triÓn tíi 4.000ha vµ ®¹t 16m2/ng−êi. 2.3.3. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn chØ tiªu ®Êt c©y xanh ®« thÞ - Qui m« ®« thÞ. - TÝnh chÊt ®« thÞ. - HiÖn tr¹ng x©y dùng vµ yÕu tè truyÒn thèng. - C¬ cÊu tæ chøc kh«ng gian vµ h×nh th¸i kiÕn tróc ®« thÞ. - Tr×nh ®é v¨n hãa, møc sèng thÞ d©n. - §iÒu kiÖn tù nhiªn ®« thÞ. - C¸c yÕu tè khÝ hËu, sinh th¸i. 2.4. t¸c dông cña c©y xanh vµ hÖ thèng kh«ng gian xanh trong ®« thÞ vµ khu ®« thÞ míi T¸c dông cña kh«ng gian xanh thÓ hiÖn kh¸i qu¸t trong s¬ ®å sau: H×nh 2.3. T¸c dông cña kh«ng gian xanh trong ®« thÞ 2.5. C¬ së lùa chän c©y xanh phï hîp víi Hµ Néi Qua c¸c kÕt qu¶ ®· nghiªn cøu vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn ë Hµ Néi ®Ò xuÊt chñng lo¹i c©y xanh thÝch hîp cho: c©y xanh ®−êng phè, v−ên hoa, c«ng viªn, v−ên d¹o trong tr−êng häc, c«ng tr×nh c«ng céng kh¸c. 2.6. C¬ së t¹o h×nh hÖ thèng kh«ng gian xanh ®« thÞ - C¶m nhËn thÞ gi¸c: ®iÓm nh×n, tÇm nh×n, gãc nh×n - Mèi quan hÖ c©y xanh víi ®Þa h×nh, mÆt n−íc vµ v¨n hãa sö dông kh«ng gian xanh nhiÖt ®íi. - Quan ®iÓm vÒ nguyªn t¾c sinh th¸i trong qui ho¹ch kh«ng gian xanh ®« thÞ. - C¸c gi¶i ph¸p bè côc hÖ thèng kh«ng gian xanh: m¶ng, theo tuyÕn (d¶i), theo d¹ng nªm. KÕt hîp 3 gi¶i ph¸p trªn lµ phï hîp víi thùc tiÔn Hµ Néi. 2.7. KÕt luËn ch−¬ng 2 8
- Trong quy ho¹ch x©y dùng ®« thÞ kh«ng gian xanh c«ng céng lµ thµnh phÇn tÊt yÕu trong ph©n khu chøc n¨ng vµ g¾n kÕt víi c©y xanh chuyªn dông, c©y xanh ®−êng phè ®Ó t¹o hiÖu qu¶ cao. - Tæ chøc kh«ng gian xanh trong khu ®« thÞ míi kh«ng chØ t¹o m«i tr−êng c− tró cã chÊt l−îng mµ cßn gãp phÇn b¶o tån, n©ng cao b¶n s¾c ®« thÞ. - Trong c¸c c¬ së ph¸p lý hiÖn hµnh ®Ó lµm c¨n cø lËp, thÈm ®Þnh, phª duyÖt quy ho¹ch chi tiÕt, ®Çu t− x©y dùng ®· cã quy ®Þnh nh−ng ch−a hoµn chØnh vµ ch−a phï hîp víi Hµ Néi. - Chñng lo¹i c©y xanh cho Hµ Néi cÇn ®−îc lùa chän thÝch hîp phï hîp víi tõng lo¹i h×nh kh«ng gian xanh. - CÇn nghiªn cøu ®Ó x¸c lËp m« h×nh thÝch hîp cho tõng lo¹i khu ®« thÞ míi vµ cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé ®Ó t¹o lËp ®−îc hÖ thèng kh«ng gian xanh phï hîp víi Hµ Néi. Ch−¬ng 3 nghiªn cøu m« h×nh vμ gi¶i ph¸p tæ chøc hÖ thèng kh«ng gian xanh trong K§TM 3.1. Quan ®iÓm, môc tiªu, nguyªn t¾c tæ chøc hÖ thèng kh«ng gian xanh trong khu §« thÞ míi Hµ Néi 3.1.1. Quan ®iÓm vÒ tæ chøc hÖ thèng kh«ng gian xanh ®« thÞ - Kh«ng gian xanh lµ biÓu hiÖn cña v¨n hãa vµ truyÒn thèng lÞch sö. - T¹o lËp hÖ thèng kh«ng gian xanh lµ t¹o lËp m«i tr−êng sèng lµnh m¹nh, gi¶m thiÓu c¸c yÕu tè bÊt lîi vÒ vi khÝ hËu vµ cã hiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ. - Kh«ng gian xanh ph¶i ®−îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ®¶m b¶o c¸c tiªu chÝ khoa häc. - Ph¸t triÓn c©y xanh trªn c¬ së khai th¸c cã hiÖu qu¶ quÜ ®Êt vµ c¶nh quan thiªn nhiªn. - X©y dùng kh«ng gian xanh ph¶i ®ång bé, hµi hßa gi÷a néi, ngo¹i thµnh; gi÷a c¸c khu chøc n¨ng vµ trong tõng khu ®« thÞ. 3.1.2. Môc tiªu tæ chøc hÖ thèng kh«ng gian xanh - Kh«ng gian xanh h×nh thµnh cã hÖ thèng, cã chÊt l−îng, ®ñ sè l−îng. - Kh«ng gian xanh ph¶i x©y dùng ®¹t ®ång thêi vÒ c©n b»ng sinh th¸i, kh¾c phôc « nhiÔm vµ gãp phÇn t¹o diÖn m¹o ®« thÞ cã b¶n s¾c. - B¶o tån, ph¸t huy gi¸ trÞ truyÒn thèng vÒ tæ chøc c©y xanh mÆt n−íc vµ chñng lo¹i c©y. 3.1.3. Nguyªn t¾c tæ chøc kh«ng gian xanh - Tu©n thñ c¸c ®Þnh h−íng trong quy ho¹ch chung, quy ho¹ch khu vùc. - KÕt hîp c¶i t¹o, bæ xung vµ ph¸t triÓn. - KÕt hîp bè côc m¶ng, d¶i, nªm. 3.2. §Þnh h−íng ph¸t triÓn hÖ thèng kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi Hµ Néi 3.2.1. Thµnh phÇn hÖ thèng kh«ng gian xanh ®« thÞ 9
H×nh 3.6. HÖ thèng kh«ng gian xanh trong ®« thÞ ph©n theo mèi quan hÖ, vÞ trÝ trong ®« thÞ H×nh 3.7. HÖ thèng kh«ng gian xanh trong ®« thÞ ph©n theo chøc n¨ng, khai th¸c sö dông 3.2.2. Thµnh phÇn hÖ thèng kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi H×nh 3.8. HÖ thèng kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi H×nh 3.9. Mèi quan hÖ gi÷a chøc n¨ng sö dông vµ lo¹i kh«ng gian xanh trong khu ®« thÞ míi 3.2.3. §Þnh h−íng lùa chän chñng lo¹i c©y xanh cho ph¸t triÓn hÖ th«ng kh«ng gian xanh - C©y xanh ®−êng phè. - C©y xanh trong c«ng tr×nh c«ng céng. - C©y xanh trong c¸c khu chøc n¨ng. 10
3.3. m« h×nh qui ho¹ch kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi hµ néi 3.3.1. Môc tiªu - Kh«ng gian xanh trong khu ®« thÞ ph¶i phï hîp víi quy ho¹ch chung vµ quy chuÈn, tiªu chuÈn, ®¸p øng yªu cÇu m«i tr−êng. - X¸c ®Þnh ®−îc tÝnh ®Æc thï vÒ gi¶i ph¸p thiÕt kÕ, chñng lo¹i. - Khu ®« thÞ míi ph¶i lµ khu ®« thÞ sinh th¸i, kiÓu mÉu. - HÖ thèng kh«ng gian xanh trong khu ®« thÞ míi ph¶i liªn hoµn; khai th¸c, sö dông ®óng chøc n¨ng, cã hiÖu qu¶. 3.3.2. Kh«ng gian xanh trong khu ®« thÞ míi Hµ Néi §−îc ph©n bè ®Çu t− theo c¬ cÊu tæ chøc: nhãm ë, ®¬n vÞ ë, khu ë víi c¸c chØ tiªu cô thÓ vµ trong hå s¬ ®å ¸n quy ho¹ch x©y dùng cã b¶n vÏ vÒ hÖ thèng kh«ng gian xanh. 3.3.3. §Ò xuÊt c¸c tiªu chÝ x©y dung m« h×nh hÖ thèng kh«ng gian xanh hoµn chØnh cho khu ®« thÞ míi Hµ Néi Tõ lý luËn vÒ kh«ng gian xanh, tõ thùc tiÔn c¸c khu ®« thÞ míi Hµ Néi, luËn ¸n ®· ®Ò xuÊt hÖ thèng kh«ng gian xanh hoµn chØnh gåm: - V−ên hoa trong nhãm ë víi chØ tiªu ≥1,5m2/ng−êi vµ cã diÖn tÝch Ýt nhÊt 3000m2. - V−ên d¹o cho ®¬n vÞ ë víi chØ tiªu ≥1,0m2/ng−êi vµ cã diÖn tÝch Ýt nhÊt 5000m2. - C«ng viªn khu ë (diÖn tÝch ≥3ha). - TuyÕn c©y xanh li24,1,22,3ªn kÕt (ph¶i cã víi ®−êng giao th«ng cã mÆt c¾t ≥13,5m). - C©y xanh trong nhµ ë vµ c«ng tr×nh c«ng céng 3.3.4. Bµn luËn vÒ m« h×nh kh«ng gian xanh hoµn chØnh trong khu ®« thÞ míi ¦u ®iÓm cña m« h×nh kh«ng gian xanh hoµn chØnh so víi kh«ng gian xanh th−êng thÊy trong c¸c khu ®« thÞ míi hiÖn nay lµ: - T¹o ®−îc diÖn tÝch xanh thÝch hîp ®¸p øng nhu cÇu th−êng ngµy cña tõng ng−êi d©n trong nhãm ë (sö dông hµng ngµy). - T¹o lËp ®−îc hÖ thèng kh«ng gian xanh liªn hoµn. Nh÷ng −u ®iÓm nµy gãp phÇn x©y dùng c¸c khu ®« thÞ míi cña Hµ Néi hiÖn ®¹i, g×n gi÷ ®−îc ®Æc tr−ng truyÒn thèng vÒ c©y xanh vµ ®¸p øng nhu cÇu cña m«i tr−êng sèng míi. Víi m« h×nh nµy sÏ t¹o ra cho khu ®« thÞ míi cã hÖ thèng ®ång bé vµ g¾n kÕt víi quy ho¹ch chung c¶ Hµ Néi. 3.3.5. C¸c m« h×nh cÊu tróc khu ®« thÞ míi 3.3.5.1. M« h×nh A: Quy m« ®Êt 20ha ÷ 50 ha. Lµ m« h×nh khu ®« thÞ míi h×nh thµnh trong khu h¹n chÕ ph¸t triÓn hoÆc ®· cã c¸c dù ¸n xung quanh. Trong khu ®« thÞ míi ch−a h×nh thµnh ®ång bé c¬ cÊu theo khu ë. 11
H×nh 3.15. M« h×nh quy ho¹ch kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi quy m« 20ha ÷ 50ha 3.3.5.2. M« h×nh B: Quy m« ®Êt 50ha ÷ 200ha Lµ m« h×nh khu ®« thÞ míi h×nh thµnh trong khu ph¸t triÓn míi víi d©n sè 7.000 ®Õn 27.000 ng−êi bao gåm khu ë hoµn chØnh. H×nh 3.16. M« h×nh quy ho¹ch kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi quy m« 50ha÷200ha 3.3.5.3. M« h×nh C: Qui m« trªn 200 ha Lµ m« h×nh khu ®« thÞ míi h×nh thµnh trong khu ph¸t triÓn míi (T©y Hµ Néi, B¾c s«ng Hång) víi qui m« d©n sè trªn 27.000 ng−êi bao gåm khu ë hoµn chØnh víi ®ång bé hÖ thèng kh«ng gian xanh bao gåm c¶ c©y xanh khu vùc vµ cÊp thµnh phè (theo quy ho¹ch chung). H×nh 3.17. M« h×nh quy ho¹ch kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi quy m« ≥200ha 12
B¶ng 3.1. Thµnh phÇn c©y xanh trong hÖ thèng kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi Lo¹i m« h×nh khu ®« thÞ ChØ tiªu M« M« M« h×nh A h×nh B h×nh C Quy m« ®Êt 50 ÷ 20 ÷ 50 ≥200 (ha) 200 3.900 7.000 ÷ D©n sè (ng−êi) ≥27.000 ÷10.000 27.000 HT kh«ng gian xanh - V−ên hoa x x x nhãm ë - V−ên d¹o ®¬n x x x vÞ ë - C«ng viªn khu x x ë - C«ng viªn khu x vùc - C©y xanh x x x tuyÕn liªn kÕt - C©y xanh trong c«ng tr×nh c«ng céng, x x x c«ng tr×nh ®Çu mèi h¹ tÇng 3.4.5.4. Bµn luËn vÒ hÖ thèng kh«ng gian xanh trong c¸c m« h×nh cÊu tróc khu ®« thÞ míi Ba m« h×nh khu ®« thÞ míi ®Ò xuÊt lµ phï hîp víi 3 lo¹i khu ®« thÞ míi th−êng thÊy trong ph¸t triÓn ®« thÞ míi Hµ Néi: trong khu c¶i t¹o, gi¸p ranh khu c¶i t¹o víi khu ph¸t triÓn vµ trong khu ph¸t triÓn míi cã quy m« ®Êt trèng lín. Ba m« h×nh nµy ®−îc ®óc kÕt tõ lý luËn vÒ cÊu tróc ®¬n vÞ ë vµ tõ tæng kÕt trªn 80 khu ®« thÞ míi cña Hµ Néi vµ mét sè khu cña Hµ Néi sau khi më réng. ViÖc x¸c lËp 3 m« h×nh nµy gióp cho nghiªn cøu quy ho¹ch chi tiÕt, thÈm ®Þnh, phª duyÖt cã c¨n cø ®Ó ¸p dông vµ thuËn tiÖn cho qu¶n lý. C¸c chØ tiªu c©y xanh nªu trong quy chuÈn hiÖn hµnh, trong tiªu chuÈn thiÕt kÕ quy ho¹ch, thiÕt kÕ tõng lo¹i c«ng tr×nh c«ng céng lµ quy ®Þnh chung cho c¸c lo¹i ®« thÞ cÇn cô thÓ hãa cho Hµ Néi. §ång thêi cÇn lµm râ 13
quy ®Þnh cho tõng lo¹i kh«ng gian xanh c«ng céng cho c¬ cÊu nhãm ë, ®¬n vÞ ë, khu ë. §Ò xuÊt cña luËn ¸n cã gi¸ trÞ lµ c¬ së ®Ó thÓ chÕ hãa trong c¸c quy ®Þnh vÒ quy ho¹ch chi tiÕt khu ®« thÞ míi cña Hµ Néi, gãp phÇn gi¶i quyÕt thùc tr¹ng kh«ng gian xanh ph©n bè kh«ng hîp lý, kh«ng ®óng chøc n¨ng nh− hiÖn nay. 3.4. §Ò xuÊt gi¶i ph¸p tæ chøc hÖ thèng kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi hµ néi - Bè côc kh«ng gian ph¶i tu©n theo chøc n¨ng sö dông vµ cã ®ñ diÖn tÝch. - Lùa chän chñng lo¹i c©y xanh phï hîp víi yªu cÇu khai th¸c cña tõng ®èi t−îng: ®−êng phè, c«ng viªn, v−ên hoa, v−ên d¹o, v−ên hé gia ®×nh, trong c«ng tr×nh c«ng céng. 3.5. hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý kh«ng gian xanh 3.5.1. VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch - Trong lËp, thÈm ®Þnh ®å ¸n quy ho¹ch chi tiÕt: thÈm tra ®Çy ®ñ c¸c chØ tiªu m2/c©y xanh/ng−êi, ®é che phñ, chØ tiªu c©y gç/ng−êi. - Trong phª duyÖt quy ho¹ch chi tiÕt: x¸c ®Þnh râ vai trß chñ ®Çu t− thø ph¸t cho tõng lo¹i kh«ng gian xanh: ®−êng phè, v−ên hoa, c«ng viªn… - Qu¶n lý kh«ng gian xanh. H×nh 3.30. C¬ chÕ trong qu¶n lý hÖ thèng kh«ng gian xanh 3.5.2. Sù tham gia cña céng ®ång H×nh 3.31. Néi dung tham gia cña céng ®ång 3.5.3. §æi míi ph©n cÊp qu¶n lý 14
3.5.4. Bµn luËn vÒ c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc, x©y dung, qu¶n lý hÖ thèng kh«ng gian xanh - Nhãm c¬ chÕ chÝnh s¸ch: X©y dùng ®iÒu chØnh quy chÕ vÒ kiÕn tróc ®« thÞ, vÒ lËp, thÈm ®Þnh, phª duyÖt ®å ¸n quy ho¹ch chi tiÕt c¸c khu ®« thÞ míi Hµ Néi. - Sù tham gia cña céng ®ång: Qua ®iÒu tra x· héi, kinh nghiÖm cña n−íc ngoµi, luËn ¸n ®Ò xuÊt c¸c b−íc cÇn cã sù tham gia cña céng ®ång: tõ lËp, thÈm ®Þnh ®å ¸n, ®Çu t− x©y dùng vµ trùc tiÕp qu¶n lý viÖc khai th¸c sö dông. - §æi míi ph©n cÊp qu¶n lý: Sím lËp c¬ quan chuyªn tr¸ch trùc thuéc thµnh phè kh«ng ph©n t¸n cho nhiÒu Së vµ quËn, huyÖn nh− hiÖn nay. - Gîi ý c¸c yªu cÇu vÒ chñng lo¹i c©y xanh. HiÖn nay kh«ng gian xanh cña c¶ Hµ Néi, cña tõng khu ®« thÞ míi cßn nhiÒu tån t¹i, kh«ng ph¸t huy ®óng vai trß, hiÖu qu¶ vèn cã cña nã. V× vËy nÕu c¸c ®Ò xuÊt kh«ng chØ lµ hoµn thiÖn lý luËn vÒ quy ho¹ch mµ cßn cã hiÖu qu¶ c¶ vÒ kinh tÕ - x· héi gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng m«i tr−êng sèng vµ ®« thÞ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. KÕt luËn - kiÕn nghÞ KÕt luËn Kh«ng gian xanh cã vai trß rÊt lín trong t¹o lËp m«i tr−êng sèng cã chÊt l−îng, trong c¶i t¹o vi khÝ hËu vµ trong c¶nh quan ®« thÞ; lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu trong c¬ cÊu ®« thÞ. §èi víi Hµ Néi th× kh«ng gian xanh cßn cã ý nghÜa t¹o nªn b¶n s¾c, kÕ thõa truyÒn thèng. Thùc tr¹ng hÖ thèng kh«ng gian xanh cña Hµ Néi, cña c¸c khu ®« thÞ míi cßn nhiÒu tån t¹i, ch−a ®¸p øng yªu cÇu khai th¸c sö dông, ch−a t−¬ng xøng víi ph¸t triÓn ®« thÞ. Qua nghiªn cøu h¬n 80 khu ®« thÞ míi cña Hµ Néi (cã mét sè khu cña Hµ Néi më réng) vµ kh¶o s¸t, ®iÒu tra 42 khu ®« thÞ míi, qua lý luËn n−íc ngoµi, c¸c nghiªn cøu ®· c«ng bè, c¸c v¨n b¶n ph¸p quy hiÖn hµnh cho thÊy cÇn ph¶i cã nghiªn cøu vÒ hÖ thèng kh«ng gian xanh trong c¸c khu ®« thÞ míi ®Ó phÇn nµo gãp phÇn ph¸t triÓn Hµ Néi ®−îc bÒn v÷ng, cã b¶n s¾c. T¸c gi¶ ®∙ ®Ò xuÊt: 1. §Ò xuÊt 1: Ph©n lo¹i khu ®« thÞ míi, trªn c¬ së x¸c ®Þnh quy m« hîp lý x¸c lËp ba m« h×nh ®iÓn h×nh vÒ c¬ cÊu khu ®« thÞ míi ®Ó tõ ®ã ®Ò xuÊt hÖ thèng kh«ng gian xanh t−¬ng øng. Mçi m« h×nh ®Ò xuÊt c¬ cÊu hÖ thèng kh«ng gian xanh vµ c¸c chØ tiªu kinh tÕ - kü thuËt, chØ tiªu c©y xanh t−¬ng øng. 2. §Ò xuÊt 2: HÖ thèng kh«ng gian xanh hoµn chØnh trong khu ®« thÞ míi gåm: c©y xanh trong nhµ ë, c«ng tr×nh c«ng céng, c©y xanh c«ng céng cho nhãm nhµ ë (v−ên hoa), c©y xanh c«ng céng cho ®¬n vÞ ë (v−ên d¹o) vµ tuyÕn c©y xanh liªn kÕt. Tïy theo mèi quan hÖ khu ®« thÞ míi víi quy 15
ho¹ch chung mµ cßn cã c©y xanh ®Æc dông (v−ên −¬m, phßng hé) hoÆc c«ng viªn cÊp thµnh phè, khu vùc. 3. §Ò xuÊt 3: §Ò xuÊt c¸c chØ tiªu vÒ c©y xanh cho khu ®« thÞ míi, chØ tiªu c©y xanh b×nh qu©n/ng−êi ®−îc x¸c ®Þnh gåm 2 thµnh phÇn: C©y xanh c«ng céng cho nhãm ë ph¶i ≥1,5m2/ng−êi vµ v−ên hoa cã diÖn tÝch 3000m2; C©y xanh c«ng céng cho ®¬n vÞ ë ph¶i ≥1,0m2/ng−êi vµ diÖn tÝch v−ên d¹o Ýt nhÊt 5000m2. ChØ tiªu ®é che phñ víi quy ®Þnh c¸c tuyÕn ®−êng ph©n khu vùc (cã mÆt c¾t ≥13,5m) ph¶i x¸c ®Þnh tõng chñng lo¹i c©y thÝch hîp. 4. §Ò xuÊt 4: HÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch, ph©n lo¹i khu ®« thÞ míi, vai trß vµ sù tham gia cña céng ®ång, ®æi míi h×nh thøc qu¶n lý. KiÕn nghÞ - Thèng nhÊt nhËn thøc ph¸t triÓn ®« thÞ trªn c¬ së ph¶i ph¸t triÓn khu ®« thÞ míi ®ång bé trong ®ã chó träng ®Õn hÖ thèng kh«ng gian xanh. HÖ thèng kh«ng gian xanh kh«ng chØ lµ tÊt yÕu trong c¬ cÊu mµ cßn lµ b¶n s¾c ®Æc tr−ng cña Hµ Néi. - TiÕp tôc nghiªn cøu ®Ó cô thÓ hãa ®Ò xuÊt trong 3 m« h×nh khu ®« thÞ míi nh− x¸c ®Þnh ph©n khu chøc n¨ng cho tõng lo¹i kh«ng gian xanh c«ng céng cña mçi m« h×nh ®Ó ®¸p øng yªu cÇu sö dông. - KiÕn nghÞ xem xÐt nhãm c¸c chØ tiªu ®· ®Ò xuÊt ®Ó thÓ chÕ hãa trong c¸c v¨n b¶n ph¸p lý ®Çu t− x©y dùng quy chÕ qu¶n lý kiÕn tróc ®« thÞ, h−íng dÉn thiÕt kÕ ®« thÞ. - Qu¶n lý kh«ng gian xanh khu ®« thÞ míi: ®−îc thùc hiÖn ®ång bé 4 nhãm gi¶i ph¸p. Tr−íc m¾t sím cho h×nh thµnh ®¬n vÞ qu¶n lý kh«ng gian xanh trùc thuéc thµnh phè lµ ®¬n vÞ sù nghiÖp, ®Çu mèi vÒ qu¶n lý kh«ng gian xanh. Hµ Néi, ngµy th¸ng n¨m 2009 T¸c gi¶ 16