Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế: Chính sách đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư trong các dự án thủy điện vùng núi phía Bắc

1<br /> <br /> 2<br /> <br /> PHẦN MỞ ĐẦU<br /> <br /> một cách có hệ thống đánh giá ảnh hưởng của việc thực hiện các chính sách đầu<br /> tư phát triển cho vùng tái định cư đến kết quả công tác tái định cư trong thực tế,<br /> sau khi các hộ gia đình đã chuyển về nơi ở mới chứ không phải những báo cáo<br /> khi lập dự án. Từ căn cứ của kết quả nghiên cứu để đề xuất những phương<br /> hướng, giải pháp nhằm hoàn thiện các chính sách đầu tư phát triển cho các dự án<br /> tái định cư thủy điện, nâng cao chất lượng chính sách và những giải pháp cho<br /> việc cải thiện đời sống người dân chịu ảnh hưởng từ các dự án thủy điện, đặc<br /> biệt là các khu vực còn nhiều khó khăn, đa dạng các thành phần dân tộc thiểu số<br /> như vùng núi phía Bắc. Do đó, nghiên cứu sinh lựa chọn đề tài “Chính sách<br /> đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư trong các dự án thủy điện<br /> vùng núi phía Bắc (Nghiên cứu trường hợp dự án thủy điện Sơn La)” cho<br /> luận án tiến sĩ của mình.<br /> 3. Mục tiêu nghiên cứu<br /> Thứ nhất, hệ thống hóa và làm sáng tỏ cơ sở lý luận về chính sách đầu tư<br /> phát triển kinh tế xã hội vùng tái định cư các dự án thủy điện. Những vấn đề liên<br /> quan đến tái định cư dự án thủy điện và ảnh hưởng của các chính sách đầu tư<br /> phát triển kinh tế xã hội tới kết quả công tác tái định cư dự án thủy điện.<br /> Thứ hai, nghiên cứu đánh giá thực trạng kết quả các chính sách đầu tư phát<br /> triển kinh tế xã hội và tác động của thực hiện chính sách đến công tác tái định<br /> cư các dự án thủy điện phía Bắc thông qua nghiên cứu dự án thủy điện Sơn La<br /> giai đoạn 2005 đến nay (2016).<br /> Thứ ba, thiết lập mô hình nghiên cứu ảnh hưởng của các chính sách đầu tư<br /> phát triển kinh tế xã hội tới kết quả công tác tái định cư các dự án án thủy điện<br /> tiếp cận ở khía cạnh cảm nhận của các hộ gia đình chịu ảnh hưởng từ dự án tái<br /> định cư.<br /> Thứ tư, đóng góp một số ý kiến nhằm nâng cao hiệu quả, hiệu lực của các<br /> chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội vùng tái định cư các dự án thủy điện<br /> vùng núi phía Bắc.<br /> 4. Câu hỏi nghiên cứu<br /> Các câu hỏi nghiên cứu chính được xác định bao gồm:<br /> Một là, kết quả thực hiện các chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội và<br /> kết quả công tác tái định cư cho dự án thủy điện vùng núi phía Bắc hiện nay như<br /> thế nào (thông qua dự án tái định cư thủy điện Sơn La)?<br /> Hai là, những chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội chính nào có ảnh<br /> hưởng đến kết quả công tác tái định cư qua nghiên cứu trường hợp dự án thủy<br /> điện Sơn La?<br /> Ba là, mức độ ảnh hưởng của các chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội<br /> <br /> 1. Giới thiệu luận án<br /> Nghiên cứu của luận án tập trung vào đánh giá ảnh hưởng của các chính<br /> sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội cho vùng tái định cư tới kết quả công tác tái<br /> định cư các dự án thủy điện. Luận án đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về các chính<br /> sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội, chỉ ra đặc điểm riêng của tái định cư thủy<br /> điện và xây dựng mô hình đánh giá ảnh hưởng của các chính sách đầu tư phát<br /> triển tới kết quả tái định cư ở khía cạnh khảo sát các hộ gia đình chịu ảnh hưởng<br /> từ dự án.<br /> 2. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Điện năng có vai trò rất quan trọng trong sự phát triển kinh tế của các quốc<br /> gia, đặc biệt là các nước đang trong quá trình công nghiệp hóa đất nước. Tại Việt<br /> Nam nhu cầu điện năng tăng trung bình 10%/năm và tiếp tục tăng trong tương lai<br /> (Tổng sơ đồ điện VI), điều này đặt ra yêu cầu phải phát triển các nhà máy điện<br /> trong đó có các nhà máy thủy điện để đáp ứng nhu cầu điện năng cho phát triển<br /> kinh tế. Việc phát triển các dự án thủy điện lại kéo theo vấn đề di dân, tái định cư<br /> cho cư dân địa phương đảm bảm việc phát triển bền vững và dài hạn.<br /> Việc xây dựng các con đập cho các dự án thủy điện có ảnh hưởng lớn đến<br /> cộng đồng dân cư địa phương. Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy ảnh hưởng<br /> của các dự án thủy điện tới các cộng đồng địa phương chịu ảnh hưởng rất khác<br /> nhau cả tích cực (Nakayama & cộng sự, 1999; Agnes & cộng sự, 2009) và tiêu<br /> cực (Bartalome & cộng sự, 2000; Cernea, 2003). Điều này đặt ra yêu cầu phải<br /> có những cân nhắc cẩn trọng khi triển khai các dự án thủy điện, thực hiện tốt các<br /> chính sách đầu tư phát triển cho vùng tái định cư để đảm bảo ổn định đời sống<br /> và phát triển kinh tế cho vùng tái định cư.<br /> Trong thực tế, bên cạnh những thành quả đạt được khi triển khai các dự<br /> án thủy điện thì quá trình tái định cư cho người dân cũng gặp những khó khăn<br /> nhất định. Mặc dù trên nguyên tắc thực hiện dự án tái định cư đảm bảo người<br /> dân vùng tái định cư có đời sống tốt hơn nơi ở cũ ở các dự án thủy điện trong đó<br /> có dự án thủy điện Sơn La. Tuy nhiên, trong thực tế đã xuất hiện việc các hộ gia<br /> đình bỏ nơi tái định cư trở lại nơi sinh sống cũ hoặc đi nơi khác (Báo điện tử Đài<br /> Tiếng nói Việt Nam, 2016). Đây là tín hiệu cho thấy có dấu hiệu việc thực hiện<br /> các chính sách đối với các nhóm di dân tái định cư chưa đạt được mục tiêu đặt<br /> ra, đặc biệt là các chính sách đầu tư phát triển vùng tái định cư như các chính<br /> sách về phát triển hạ tầng sản xuất, hạ tầng xã hội, chính sách cho vay vốn,<br /> chính sách đất đai hay chính sách đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp đối với các hộ<br /> gia đình chịu ảnh hưởng từ dự án. Bởi vậy, cần thiết phải có những nghiên cứu<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> khác nhau như thế nào đến kết quả công tác tái định cư dự án thủy điện Sơn La<br /> ở khía cạnh cảm nhận của các hộ gia đình chịu ảnh hưởng từ dự án?<br /> Bốn là, làm thế nào để hoàn thiện chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã<br /> hội và những hỗ trợ để cải thiện nâng cao hiệu quả công tác tái định cư tiếp cận<br /> ở khía cạnh người dân chịu ảnh hưởng từ các dự án tái định cư thủy điện vùng<br /> núi phía Bắc?<br /> 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu được xác định là các chính<br /> sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội, kết quả thực hiện chính sách và tác động<br /> của các chính sách đến các kết quả công tác tái định cư tiếp cận ở khía cạnh cảm<br /> nhận của các hộ gia đình chịu ảnh hưởng từ dự án (các nhóm di dân).<br /> Phạm vi nghiên cứu:<br /> - Về không gian: Nghiên cứu thực hiện đánh giá với các nhóm người dân tái định<br /> cư về kết quả thực hiện các chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội, tác động của<br /> các chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội đến công tác tái định cư các dự án thủy<br /> điện vùng núi phía Bắc qua nghiên cứu điển hình dự án thủy điện Sơn La.<br /> - Về thời gian: Nghiên cứu kết quả thực hiện các chính sách đầu tư phát triển<br /> kinh tế xã hội và ảnh hưởng của các chính sách này đến kết quả công tác tái định cư<br /> dự án thủy điện Sơn La trong giai đoạn từ 2005 đến nay (số liệu điều tra các hộ gia<br /> đình sau tái định cư được thực hiện trọng năm 2016). Các gợi ý nhằm thực hiện hoàn<br /> thiện các chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội vùng tái định cư dự án thủy điện<br /> được đề xuất đến năm 2025.<br /> 6. Ý nghĩa và đóng góp của nghiên cứu<br /> Nghiên cứu có ý nghĩa và đóng góp cả về mặt học thuật và thực tiễn đối với<br /> các nhà quản lý:<br /> Về mặt khoa học luận án đã hệ thống hóa và làm sáng tỏ những vấn đề lý<br /> luận về chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội vùng tái định cư dự án thủy<br /> điện, tái định cư và ảnh hưởng của các chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã<br /> hội tới kết quả công tác tái định cư ở khía cạnh cảm nhận của người dân vùng tái<br /> định cư. Thông qua nghiên cứu, xem xét các dự án thủy điện đã triển khai,<br /> nghiên cứu sinh đã khái quát hóa thành bốn đặc điểm chính của các dự án tái<br /> định cư thủy điện cho khu vực miền núi bao gồm (1) hoạt động tái định cư diễn<br /> ra ở những khu vực có điều kiện tự nhiên khó khăn; (2) số lượng di dân lớn; (3)<br /> thành phần di dân đa dạng về các thành phần dân tộc; (4) mức độ thay đổi về<br /> môi trường sống nhanh. Nghiên cứu thông qua các phương pháp định tính đã<br /> thiết lập được một mô hình và các chỉ tiêu đánh giá cho các nhân tố ảnh hưởng<br /> của các chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội tới kết quả công tác tái định<br /> <br /> cư tiếp cận ở khía cạnh cảm nhận của các hộ gia đình bao gồm: (1) chính sách<br /> đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng sản xuất (2) chính sách đầu tư phát triển cơ sở hạ<br /> tầng xã hội; (3) chính sách cho vay vốn; (4) chính sách đầu tư đào tạo nghề và<br /> (5) chính sách đất đai. Bằng phân tích dữ liệu nghiên cứu định lượng, nghiên<br /> cứu đã kiểm chứng được tính tin cậy của các thang đo cho các nhân tố được phát<br /> triển trong mô hình nghiên cứu. Kết quả phân tích cho thấy có ba nhóm chính<br /> sách có ảnh hưởng tích cực đến kết quả công tác tái định cư là (i) chính sách đầu<br /> tư phát triển cơ sở hạ tầng sản xuất; (ii) chính sách đầu tư phát triển cơ sở hạ<br /> tầng xã hội và (iii) chính sách cho vay vốn. Nghiên cứu cũng cho thấy chính<br /> sách đất đai và chính sách đầu tư đào tạo nghề hiện tại có ảnh hưởng tiêu cực tới<br /> kết quả công tác tái định cư. Nghiên cứu cũng là nguồn tham khảo tốt cho các<br /> nghiên cứu về đánh giá ảnh hưởng của các nhân tố chính sách tới kết quả công<br /> tác tái định cư từ việc thiết lập mô hình nghiên cứu, xây dựng các chỉ tiêu đo<br /> lường các nhân tố chính sách và kết quả công tác tái định cư cho các dự án,<br /> chương trình di dân không tự nguyện.<br /> Về mặt thực tiễn, luận án đưa ra được một số gợi ý nhằm hoàn thiện các<br /> chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội cho dự án tái định cư thủy điện Sơn La<br /> và trên cơ sở đó gợi ý cho việc hoàn thiện các chính sách đầu tư phát triển kinh tế<br /> xã hội cho các dự án di dân, tái định cư thủy điện vùng núi phía Bắc. Các gợi ý<br /> chính từ kết quả nghiên cứu bao gồm: (1) phát huy hiệu quả và hoàn thiện chính<br /> sách đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng sản xuất; (2) duy trì hiệu quả và hoàn thiện<br /> chính sách đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng xã hội; (3) hoàn thiện chính sách cho<br /> vay vốn; (4) hoàn thiện chính sách đầu tư đào tạo nghề; (5) hoàn thiện các chính<br /> sách về đất đai; (6) nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, thực hiện quy<br /> hoạch và kết hoạch đầu tư phát triển kinh tế xã hội vùng tái định cư và (7) nâng<br /> cao hiệu quả công tác huy động vốn cho việc triển khai các dự án phát triển kinh<br /> tế xã hội vùng tái định cư.<br /> 7. Kết cấu của luận án<br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận luận án được cấu trúc thành bốn chương<br /> như sau:<br /> Chương 1: Tổng quan nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu<br /> Chương 2: Cơ sở lý luận về chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội<br /> vùng tái định cư dự án thủy điện<br /> Chương 3: Thực trạng chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội vùng tái<br /> định cư các dự án thủy điện (Thông qua nghiên cứu dự án thủy điện Sơn La)<br /> Chương 4: Quan điểm, định hướng và nội dung hoàn thiện chính sách đầu<br /> tư phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư dự án thủy điện vùng núi phía Bắc<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> CHƯƠNG 1<br /> TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 1.1 Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án<br /> 1.1.1 Các công trình nghiên cứu trên thế giới<br /> 1.1.1.1 Các nghiên cứu về thu hồi đất và tái định cư<br /> Các nghiên cứu của Oluwamotemi (2010) về thu hồi đất, bồi thường và tái<br /> định cư tại các nước đang phát triển nghiên cứu qua trường hợp của Kenya;<br /> Fernando và cộng sự (2009) về di cư bắt buộc, tái định cư, các chính sách và<br /> thực hành nghiên cứu tại Sri Lanka; Ngân hàng phát triển Châu Phi và Quỹ phát<br /> triển Châu Phi (2003) về chính sách tái định cư không tự nguyện<br /> 1.1.1.2 Các nghiên cứu về tái định cư thủy điện<br /> Các nghiên cứu về tái định cư thủy điện đã được thực hiện phổ biến trên<br /> thế giới tại các dự án xây đập thủy điện như: Nghiên cứu của Wilmsem (2016)<br /> dự án xây dựng đập Tam Hiệp tại Trung Quốc; Sayatham & Suhardiman (2015)<br /> về tái định cư và tạo nguồn sinh kế của dự án thủy điện Nam Mang 3 tại Lào;<br /> Singer và cộng sự (2014) về việc mở rộng sự tham gia của các bên liên quan vào<br /> cải thiện kết quả tái định cư bắt buộc ở các dự án xây dựng đập nước tại Việt<br /> Nam; Cernea (2008) về lý do tại sao chính sách và việc thực hiện công tác tái<br /> định cư cần được cải tổ; Webber & Mcdonald (2004) về tái định cư không tự<br /> nguyện đối với người dân tái định cư tại đập thủy điện Xiaolangdi trên sông<br /> Hoàng Hà.<br /> 1.1.2 Những công trình nghiên cứu trong nước<br /> 1.1.2.2 Các nghiên cứu trong nước về tái định cư, thu hồi đất cho phát triển kinh<br /> tế<br /> Các nghiên cứu của CPO (2013) về các dự án cải thiện nông nghiệp có lưới<br /> phân tích khung chính sách tái định cư cho các địa điểm từ Hà Giang, Phú Thọ,<br /> Hòa Bình, Thanh Hóa, Hà Tĩnh và Quảng Nam; Liên Hợp Quốc (2010) tại Việt<br /> Nam về di cư trong nước những cơ hội và thách thức với sự phát triển kinh tế xã hội ở Việt Nam; Nguyễn Thị Hoàng Hoa (2009) về thực trạng và giải pháp di<br /> dân tái định cư từ các công trình phát triển tài nguyên nước; Lê Thanh Sơn &<br /> Trần Tiến Khai (2016) về thu hồi đất và thay đổi cơ cấu thu nhập của các hộ gia<br /> đình nông thôn tại thành phố Cần Thơ; Nguyễn Doãn Hoàn (2016) về những<br /> giải pháp nâng cao thu nhập của người lao động di cư làm thuê trong khu vực phi<br /> chính thức tại Hà Nội; Nguyễn Hoài Nam (2015) về chính sách việc làm cho lao<br /> động nông thôn trong bối cảnh di dân ở một số tỉnh Bắc Trung Bộ; Nguyễn Thị<br /> Diễn, Vũ Đình Tôn & Lebailly (2012) về đánh giá ảnh hưởng của thu hồi đất<br /> nông nghiệp tại Hưng Yên; Nguyễn Văn Nhường (2011) về chính sách an sinh xã<br /> <br /> hội với người nông dân sau khi thu hồi đất để phát triển các khu công nghiệp tại<br /> Bắc Ninh; Lê Du Phong & cộng sự (2007) về thu nhập, đời sống, việc làm của<br /> người có đất bị thu hồi để xây dựng các khu công nghiệp, khu đô thị, kết cấu hạ<br /> tầng kinh tế - xã hội, các công trình công cộng phục vụ lợi ích quốc gia<br /> 1.1.2.2 Các nghiên cứu tái định cư thủy điện trong nước<br /> Nghiên cứu của Bui & cộng sự (2013) về phát triển thủy điện, vấn đề tái<br /> định cư đối với thủy điện Sơn La;VRN (2012) về thực hiện các chính sách bảo<br /> trợ xã hội của ADB về tái định cư bắt buộc và dân tộc thiểu số tại dự án thủy<br /> điện Sông Bung 4; CIEM (2014) về những vấn đề an sinh xã hội từ công tác tái<br /> định cư các dự án thủy điện.<br /> 1.2 Khoảng trống nghiên cứu<br /> Các khoảng trống nghiên cứu chính được xác định là:<br /> Thứ nhất, chưa có nghiên cứu nào thực hiện nghiên cứu về ảnh hưởng của<br /> chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội vùng tái định cư tới kết quả công tác<br /> tái định cư đối với dự án thủy điện nói chung và dự án thủy điện Sơn La nói<br /> riêng.<br /> Thứ hai, các nghiên cứu chưa xây dựng mô hình đánh giá ảnh hưởng của<br /> các chính sách đầu tư phát triển tới kết quả thực hiện công tác tái định cư.<br /> Thứ ba, các nghiên cứu tại Việt Nam chủ yếu mới dừng lại ở việc đưa ra<br /> các nhân tố có thể ảnh hưởng tới kết quả công tác tái định cư mà chưa lượng hóa<br /> được ảnh hưởng của từng nhân tố tới kết quả công tác tái định cư.<br /> Thứ tư, các đề xuất giải pháp thường dựa vào các đánh giá có tính chất chủ<br /> quan, không xây dựng được cách định hướng giải pháp có tính chất ưu tiên dựa<br /> trên các bằng chứng khách quan từ nghiên cứu.<br /> 1.3 Phương pháp nghiên cứu<br /> 1.3.1 Quy trình nghiên cứu<br /> Xác định vấn đề<br /> và mục tiêu<br /> nghiên cứu<br /> <br /> Báo cáo kết quả<br /> nghiên cứu<br /> <br /> Cơ sở lý thuyết và<br /> các NC tiên nghiệm<br /> <br /> Xây dựng mô hình<br /> nghiên cứu<br /> <br /> Phát triển thang đo<br /> <br /> Phân tích dữ liệu<br /> <br /> Thu thập dữ liệu<br /> chính thức<br /> <br /> Đánh giá sơ bộ và<br /> hiệu chỉnh thang đo<br /> <br /> Hình 1.1 Quy trình nghiên cứu<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> 1.3.2 Thiết kế nghiên cứu<br /> 1.3.2.1 Phát triển mô hình nghiên cứu<br /> Mô hình được phát triển dựa trên các quy trình nghiên cứu của Suanders<br /> và cộng sự (2007), Cresswell (2009), Mackenzie và cộng sự (2011) thông qua<br /> phỏng vấn phi cấu trúc các chuyên gia nghiên cứu.<br /> 1.3.2.2 Mô hình nghiên cứu và các giả thuyết nghiên cứu<br /> Chính sách đầu tư<br /> CSHT sản xuất<br /> <br /> 1.3.2.3 Phát triển các thang đo nghiên cứu<br /> Đánh giá đa chuyên<br /> gia hai vòng<br /> <br /> Phỏng vấn bán cấu<br /> trúc<br /> <br /> Hiệu chỉnh thang<br /> đo<br /> <br /> Hình 1.3 Chu trình phát triển thang đo<br /> Thiết lập thang đo nháp bằng phỏng vấn bán cấu trúc<br /> Trong phần này tác giả sử dụng hai kỹ thuật phỏng vấn là (1) thảo luận<br /> <br /> H1<br /> <br /> tay đôi với các chuyên gia và (2) thảo luận nhóm tập trung với đối tượng điều tra<br /> Chính sách đầu tư<br /> CSHT xã hội<br /> <br /> Chính sách<br /> cho vay vốn<br /> <br /> dự kiến. Mẫu được lấy theo nguyên tắc bão hòa thông tin (Hình 1.4).<br /> <br /> H2<br /> H3<br /> <br /> Kết quả tái định cư<br /> <br /> H4<br /> Chính sách đầu tư<br /> đào tạo nghề<br /> <br /> Dữ<br /> liệu<br /> phát<br /> triển<br /> lý<br /> thuyết<br /> <br /> D3<br /> <br /> Di<br /> <br /> D2<br /> <br /> H5<br /> <br /> Chính sách đất đai<br /> <br /> Di-<br /> <br /> D..<br /> <br /> D<br /> 1<br /> <br /> Hình 1.2 Mô hình nghiên cứu<br /> H1: Nhân tố chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng sản xuất có tác động tích cực<br /> đến kết quả công tác tái định cư.<br /> H2: Nhân tố chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng xã hội có tác động tích cực<br /> đến kết quả công tác tái định cư.<br /> H3: Nhân tố chính sách vay vốn có tác động tích cực đến kết quả công tác<br /> tái định cư.<br /> H4: Nhân tố chính sách đầu tư đào tạo nghề có tác động tích cực đến kết<br /> quả công tác tái định cư.<br /> H5: Nhân tố chính sách đất đai có tác động tích cực đến kết quả công tác<br /> tái định cư.<br /> <br /> Số phần tử lấy<br /> mẫu<br /> <br /> Hình 1.4 Mô tả lấy mẫu nghiên cứu<br /> Đánh giá các thang đo thiết lập được bằng phương pháp Delphi đa<br /> chuyên gia phỏng vấn hai vòng<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> Bảng 1.1 Tiêu chuẩn lựa chọn thang đo đánh giá<br /> Điều kiện đánh giá<br /> <br /> Tiêu chuẩn đánh giá<br /> Vòng 1<br /> <br /> Vòng 2<br /> <br /> Chấp nhận chỉ tiêu và<br /> Điểm đánh giá chỉ tiêu >= 3.5 và mức<br /> không thảo luận chi<br /> khác biệt ý kiến không vượt quá 15%<br /> tiết thêm<br /> Điểm đánh giá chỉ tiêu > = 3.5 và mức Chỉ tiêu tiếp tục được<br /> khác biệt ý kiến lớn hơn 15%<br /> <br /> xem xét ở vòng 2<br /> <br /> Điểm đánh giá trong khoảng 2.5 - 3.5 Chỉ tiêu tiếp tục được<br /> và mức khác biệt ý kiến nhỏ hơn 15% xem xét ở vòng 2<br /> Điểm đánh giá trong khoản 2.5 - 3.5<br /> <br /> Chấp nhận nếu điểm đánh<br /> giá vòng 2 vẫn lớn hơn 3.5<br /> Chấp nhận nếu tỷ lệ thay<br /> đổi ý kiến ở vòng 2 nhỏ<br /> hơn 15%<br /> <br /> Loại chỉ tiêu khỏi<br /> <br /> và mức khác biệt ý kiến lớn hơn 15% thang đo lường<br /> Điểm đánh giá < 2.5<br /> <br /> Loại chỉ tiêu khỏi<br /> thang đo lường<br /> <br /> Nguồn: Tác giả xây dựng dựa trên tham khảo từ Chu & Hwang (2008);<br /> Trần Đình Nam và cộng sự (2016)<br /> 1.3.2.4 Chọn mẫu cho nghiên cứu định lượng và phương pháp thu thập dữ liệu<br /> Trong nghiên cứu này tác giả lấy mẫu theo nguyên tắc của Comrey &<br /> Lee (1992) với cỡ mẫu dự kiến 300 đạt mức tốt. Dữ liệu được điều tra bằng<br /> cách phát bảng hỏi trực tiếp tới từng hộ dân trong các vùng tái định cư của<br /> tỉnh Sơn La.<br /> 1.3.3 Phương pháp phân tích dữ liệu<br /> 1.3.3.1 Đối với dữ liệu thứ cấp<br /> Các dữ liệu này được phân loại tiến hành phân tích bằng các phương<br /> pháp tổng hợp, so sánh.<br /> 1.3.3.2 Đối với dữ liệu sơ cấp<br /> Đối với dữ liệu sơ cấp định tính<br /> Sắp xếp dữ liệu<br /> <br /> CHƯƠNG 2<br /> CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN<br /> KINH TẾ XÃ HỘI VÙNG TÁI ĐỊNH CƯ DỰ ÁN THỦY ĐIỆN<br /> 2.1 Tái định cư các dự án thủy điện<br /> 2.1.1 Di cư không tự nguyện và đặc điểm của di cư không tự nguyện<br /> Di cư không tự nguyện là quá trình di cư bắt buộc của các nhóm chịu ảnh<br /> hưởng của các dự án phát triển kinh tế xã hội mà không có lựa chọn khác.<br /> Đặc điểm: (1) di cư không tự nguyên thường liên quan đến quyền hạn của<br /> chính quyền h; (2) người chịu ảnh hưởng được hưởng các hình thức bồi thường<br /> và hỗ trợ; (3) các dự án cho di cư không tự nguyện cần một kế hoạch cẩn trọng.<br /> 2.1.2 Tái định cư và các loại hình tái định cư<br /> 2.1.2.1 Khái niệm tái định cư<br /> Tái định cư thường được hiểu là quá trình ổn định chỗ ở, đời sống vật chất<br /> tinh thần của các nhóm di cư.<br /> 2.1.2.2 Các loại hình tái định cư:<br /> Phân loại theo hình thức tái định cư có các dạng: (i) di cư và tái định cư đô<br /> thị; (ii) chuyển dịch nội thành; (iii) tái định cư tại chỗ; Phân loại theo sở nguyện<br /> của các nhóm chịu ảnh hưởng có: (i) tái định cư tự phát, (ii) tái định cư tự giác<br /> và (iii) tái định cư cưỡng bức. Phân loại theo tính chất của tái định cư có: (i) tái<br /> định cư bắt buộc; (ii) tái định cư tự nguyện.<br /> <br /> Sàng lọc dữ liệu<br /> <br /> Mã hóa dữ liệu<br /> <br /> Diễn tả và bàn luận<br /> <br /> Các dữ liệu định lượng thông qua khảo sát được tiến hành làm sạch và<br /> phân tích qua các bước như sau: (1) mô tả dữ liệu; (2) đánh giá sự tin cậy<br /> thang đo các nhân tố; (3) phân tích khám phá nhân tố; (4) phân tích tương<br /> quan; (5) phân tích hồi quy; (6) so sánh các nhóm trung bình; (4) đánh giá<br /> mức độ cảm nhận của các hộ gia đình bằng điểm trung bình, độ lệch chuẩn và<br /> khoảng tin cậy 95%.<br /> <br /> Kết nối dữ liệu<br /> <br /> Hình 1.5 Quy trình phân tích dữ liệu định tính<br /> Nguồn: Tham khảo từ Cresswell (2009)<br /> Phân tích dữ liệu sơ cấp định lượng<br /> <br /> 2.1.3 Đặc điểm của tái định cư và tái định cư thủy điện<br /> 2.1.3.1 Đặc điểm chung về tái định cư<br /> (1) Gắn với quá trình di chuyển người, tài sản đến nơi ở mới. (2) Gắn với<br /> việc cắt bỏ một số kết nối xã hội trong cộng đồng giữa nơi ở cũ và nơi ở mới. (3)<br /> Gắn với quá trình bồi thường thiệt hại, phục hồi sinh kế cho các nhóm chịu ảnh<br /> hưởng. (4) Quá trình tái định cư cần đảm bảo hài hòa lợi ích của cả nhóm di dân<br /> đến và người dân sở tại.<br /> <br />