Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Nghiên cứu xây dựng hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam - Triển khai thử nghiệm tại Công ty đầu tư Xây dựng và Thương mại Đất Việt

1<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Trong giai đoạn hội nhập kinh tế thế giới hiện nay, doanh nghiệp Việt<br /> Nam không chỉ phải chịu sức ép cạnh tranh với các doanh nghiệp trong nước mà<br /> còn từ các tập đoàn đa quốc gia hùng mạnh cả về vốn, thương hiệu và trình độ<br /> <br /> tổ chức thương mại thế giới WTO từ cuối năm 2006; gia nhập ASEM năm 2010,<br /> ký kết Hiệp định thương mại tự do FTA Việt Nam - EU năm 2015 và FTA Việt<br /> Nam - liên minh kinh tế Á Âu năm 2015, chính thức ký kết Hiệp định đối tác<br /> xuyên Thái Bình Dương năm 2016. Năm 2017, khi cả thế giới đang bước vào<br /> cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, kỷ nguyên mà các công nghệ mới ứng dụng<br /> <br /> quản lý. Kế toán là một công cụ sắc bén và hiệu quả trong hoạch định chính sách<br /> và điều hành tác nghiệp. Doanh nghiệp muốn phát triển bền vững đòi hỏi nhiều<br /> <br /> trong việc xây dựng hệ thống thông tin như: Internet vạn vật (The Internet of<br /> things), trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence), thực tế ảo (Virtual Reality),<br /> <br /> yếu tố, trong đó yếu tố không thể thiếu là một bộ máy kế toán tốt, hiệu quả.<br /> Trong bối cảnh toàn cầu hoá ngày càng gia tăng, việc ứng dụng công nghệ thông<br /> <br /> tương tác thực tại ảo (Augmented Reality), mạng xã hội, điện toán đám mây, di<br /> động, phân tích dữ liệu lớn nhằm chuyển hóa toàn bộ thế giới thực thành thế<br /> <br /> tin trong công tác kế toán đã trở thành phổ biến. Tin học hóa kế toán không chỉ<br /> giải quyết vấn đề xử lý và cung cấp thông tin nhanh chóng, chính xác, thuận lợi<br /> mà còn làm tăng năng suất lao động, nâng cao hiệu quả hoạt động kế toán. Thực<br /> tế cho thấy trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm đến<br /> việc đẩy mạnh ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin phục vụ sự nghiệp<br /> <br /> giới số trong mọi lĩnh vực của đời sống, kinh tế, xã hội. Hệ thống thông tin ngày<br /> càng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của xã hội, là nhân tố quan<br /> trọng giúp kết nối và trao đổi với toàn thế giới trong việc việc tạo ra, lưu trữ,<br /> truyền dẫn thông tin, xử lý, khai thác thông tin. Cuộc cách mạng này là một xu<br /> thế lớn có tác động đến phát triển kinh tế - xã hội mỗi quốc gia, từng khu vực và<br /> <br /> công nghiệp hoá, hiện đại hoá và đã xác định: “Tin học hoá quản lý là một bộ<br /> phận hữu cơ quan trọng, là nhiệm vụ thường xuyên của các cơ quan nhằm tăng<br /> cường năng lực quản lý, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả. Các doanh<br /> nghiệp cần đầu tư cho việc ứng dụng tin học, coi đó là biện pháp cơ bản để đổi<br /> mới quản lý” (Bộ Chính trị ,2000). Điều này thể hiện qua những thông tư, nghị<br /> quyết nhằm xác định rõ nhiệm vụ cụ thể của các đơn vị có liên quan trong việc<br /> xây dựng kế hoạch hành động, tổ chức triển khai, kiểm tra, đánh giá nhằm mục<br /> đích đưa ứng dụng tin học trở thành phương thức phát triển mới, nâng cao hiệu<br /> <br /> toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Các tập đoàn kinh tế nước ngoài sẽ đến tham<br /> gia thị trường Việt Nam ngày càng nhiều. Nếu các doanh nghiệp Việt Nam<br /> không triển khai những hệ thống thông tin hỗ trợ quản lý thì sẽ bị các doanh<br /> nghiệp nước ngoài chiếm thị phần và dần trở lên lạc hậu.<br /> Xây dựng là một trong những ngành kinh tế lớn trong nền kinh tế quốc<br /> dân của Việt Nam. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, quy mô, thị trường<br /> của ngành xây dựng được mở rộng, tính xã hội của quá trình sản xuất ngày càng<br /> được nâng cao. Trên thế giới tuỳ theo trình độ phát triển kinh tế của mỗi nước<br /> <br /> quả hoạt động và năng lực cạnh tranh với các nước trên thế giới. Trong đó, hệ<br /> thống thông tin đóng vai trò quan trọng trong việc nắm bắt các cơ hội phát triển<br /> <br /> mà những đóng góp của ngành xây dựng đối với nền kinh tế là khác nhau và<br /> thường chiếm từ 3%-10% GDP, riêng tại Việt Nam tỷ lệ này là từ 6%-7% theo<br /> <br /> mới, đẩy nhanh quá trình hội nhập kinh tế khu vực và kinh tế thế giới và làm<br /> biến đổi nền sản xuất. Điều này kéo theo sự thay đổi lớn trong các lĩnh vực kinh<br /> doanh cũng như trong quản lý của mỗi doanh nghiệp. Hệ thống thông tin làm<br /> <br /> Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam (2016).<br /> Theo báo cáo của Bộ Xây dựng năm 2017, hoạt động xây dựng duy trì<br /> tăng trưởng khá cao, tăng 8,7% so với năm 2016, đóng góp 0,54 điểm phần trăm<br /> <br /> tăng năng suất lao động, cung cấp thông tin chính xác, giảm thời gian thực hiện,<br /> giảm nhân sự, nâng cao hiệu quả hoạt động. Việc triển khai hệ thống này là nhu<br /> <br /> vào mức tăng trưởng chung, đứng thứ ba trong số các ngành đóng góp điểm<br /> phần trăm vào mức tăng GDP cả nước. Theo dự báo của BMI, ngành xây dựng<br /> <br /> cầu khách quan, có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao chất lượng quản lý<br /> doanh nghiệp.<br /> Bên cạnh đó, sự cần thiết triển khai hệ thống thông tin bắt nguồn từ nhu<br /> cầu hội nhập với nền kinh tế thế giới. Việt Nam đã chính thức gia nhập các diễn<br /> đàn kinh tế thế giới như AFTA (1995), APEC (1998), là thành viên thứ 150 của<br /> <br /> ước tính tăng trưởng bình quân 6,6%/năm trong giai đoạn 2017 - 2025. Doanh<br /> nghiệp xây dựng thuộc doanh nghiệp kinh doanh trong ngành sản xuất ra cơ sở<br /> hạ tầng cho toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Ngành xây dựng ngày càng được mở<br /> rộng và phát triển với nhiều hình thức khác nhau như: nhà nước, cổ phần, tư<br /> nhân, trách nhiệm hữu hạn, phi chính thức. Để hội nhập với nền kinh tế thế giới,<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> doanh nghiệp xây dựng cần tăng cường các giải pháp quản lý tài chính kinh tế<br /> và tiết kiệm chi phí trong mỗi công trình.<br /> Ngành xây dựng với những đặc thù riêng đã chi phối đến quá trình ứng<br /> dụng tin học trong công tác kế toán như sản phẩm là những công trình xây dựng<br /> và vật kiến trúc có quy mô lớn, kết cấu phức tạp, thời gian thực hiện lâu. Ngoài<br /> <br /> chính nhằm cung cấp thông tin phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính cho nhà<br /> quản lý và các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp như cơ quan thuế, ngân hàng,<br /> nhà đầu tư mà thiếu hẳn thông tin báo cáo quản trị phục vụ cho hoạt động quản<br /> lý và điều hành trong nội bộ doanh nghiệp.<br /> Mặt khác, trước áp lực hội nhập với nền kinh tế toàn cầu trong sự phát<br /> <br /> các hoạt động nghiệp vụ của kế toán thông thường, kế toán xây dựng cần có<br /> chức năng lập dự toán (dự toán thiết kế, dự toán thi công), quản lý tài sản cố<br /> <br /> triển công nghệ ngày càng nhanh và mạnh, doanh nghiệp xây dựng có nhu cầu<br /> thay đổi phần mềm kế toán cho phù hợp hoặc nâng cấp hệ thống với nhiều chức<br /> <br /> định, điều chỉnh khấu hao tài sản và hao mòn lũy kế hàng năm. Hơn nữa, sản<br /> phẩm được tính theo giá thỏa thuận với chủ đầu tư hoặc giá dự toán. Sản phẩm<br /> <br /> năng thêm mới nhằm quản lý toàn diện hoạt động tài chính kế toán. Việc loại bỏ<br /> hoàn toàn phần mềm cũ để triển khai một hệ thống mới tốn nhiều chi phí, thời<br /> <br /> cố định tại công trình thi công trong khi trang thiết bị, vật tư, nhân công đi theo<br /> từng công trình. Đặc điểm này làm cho hoạt động kiểm soát chất lượng, số<br /> lượng vật tư đã xuất kho khó thực hiện; hoạt động quản lý tài sản, nhân công,<br /> vật tư tại hiện trường thi công cũng như hạch toán chi phí sản xuất phụ thuộc<br /> vào nhiều yếu tố khác nhau. Ngoài ra, sau khi hoàn thành, sản phẩm được sử<br /> <br /> gian thực hiện. Phương án nâng cấp hệ thống xảy ra trường hợp phần mềm cũ và<br /> phần mềm mới có sự khác biệt lớn về công nghệ, cách thức truy cập và xử lý dữ<br /> liệu. Giải pháp tích hợp ứng dụng doanh nghiệp (Enterprise Application<br /> Integration - EAI) được đề xuất nhằm đồng nhất được ứng dụng mới với các<br /> chương trình ứng dụng đã có thành một hệ thống nhất, có khả năng chia sẻ dữ<br /> <br /> dụng lâu dài, khó thay đổi nên khi nghiệm thu nếu không đạt chất lượng như<br /> thiết kế thì phải xây dựng lại làm chi phí sản xuất tăng lên. Do đó hoạt động<br /> quản lý, giám sát quá trình thi công và hạch toán cần được thực hiện chi tiết,<br /> chặt chẽ, đảm bảo chất lượng công trình phù hợp với dự toán thiết kế. Đặc biệt,<br /> hoạt động kế toán tại các doanh nghiệp xây dựng thường tập trung vào quy trình<br /> hoạch toán chi phí sản xuất xây dựng, được thực hiện qua sự kết hợp của ba hình<br /> thức hạch toán: hạch toán kỹ thuật nghiệp vụ, hạch toán thống kê và hạch toán kế<br /> toán. Vì vậy, giải pháp tối ưu được nhiều doanh nghiệp sử dụng hiện nay là nghiên<br /> <br /> liệu giữa các ứng dụng, sử dụng cơ sở hạ tầng đã có, tái sử dụng các phần mềm<br /> cũ, đem lại hiệu quả kinh tế cao. EAI giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí xây<br /> dựng toàn bộ hệ thống mới, đồng thời ứng dụng được nhiều giải pháp mới bằng<br /> việc tích hợp ứng dụng của nhiều hãng sản xuất khác nhau.<br /> Như vậy một nghiên cứu cơ bản, đồng bộ về tin học hóa HTTT kế toán<br /> trong các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp và<br /> khuyến nghị nhằm hoàn thiện HTTT kế toán trong bối cảnh phát triển và hội<br /> nhập là rất cần thiết. Vì vậy đề tài “Nghiên cứu xây dựng hệ thống thông tin kế<br /> <br /> cứu và triển khai ứng dụng hệ thống thông tin kế toán nhằm nâng cao hiệu quả hoạt<br /> động kế toán tại các doanh nghiệp xây dựng.<br /> <br /> toán tại các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam - Triển khai thử nghiệm tại Công<br /> ty đầu tư Xây dựng và Thương mại Đất Việt” có ý nghĩa lý luận và thực tiễn<br /> <br /> Theo thống kê của Viện nghiên cứu xây dựng, năm 2017 có khoảng trên<br /> 1000 doanh nghiệp xây dựng trực thuộc Bộ Xây dựng. Hầu hết các doanh<br /> nghiệp được trang bị cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin (CNTT), có kết nối<br /> <br /> nhằm thúc đẩy hơn nữa sự phát triển HTTT kế toán trong bối cảnh của cuộc<br /> cách mạng công nghiệp 4.0.<br /> 2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu<br /> <br /> mạng LAN và mạng Internet. Tuy nhiên việc triển khai hệ thống thông tin còn<br /> nhiều hạn chế. Một số doanh nghiệp thường xuyên gặp khó khăn trong việc xử<br /> <br /> Mục tiêu tổng quát: Trên cơ sở đánh giá thực trạng mức độ tin học hóa<br /> trong các doanh nghiệp xây dựng hiện nay và nhu cầu cần thiết phải hoàn thiện<br /> <br /> lý, phân tích, tổng hợp số liệu kế toán nhằm tạo ra báo cáo tài chính và các loại<br /> báo cáo thống kê nhằm hỗ trợ việc ra quyết định của ban lãnh đạo. Mặt khác, do<br /> yêu cầu kiểm soát và sử dụng thông tin của người sử dụng là khác nhau nên<br /> thông tin kế toán thường phân thành hai loại: báo cáo tài chính và báo cáo quản<br /> trị. Theo kết quả khảo sát thì các doanh nghiệp chủ yếu hướng đến kế toán tài<br /> <br /> vấn đề này, luận án tiến hành nghiên cứu thiết kế một hệ thống thông tin kế toán<br /> tin học hóa đồng bộ cho các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam.<br /> Mục tiêu nghiên cứu cụ thể:<br /> <br /> 5<br /> − Nghiên cứu các công trình khoa học trong và ngoài nước có liên quan<br /> <br /> đến vấn đề đặt ra.<br /> − Nghiên cứu cơ sở lý luận về HTTT kế toán, vấn đề tin học hóa trong<br /> các HTTT kế toán, các phương pháp tiếp cận việc nghiên cứu HTTT<br /> kế toán.<br /> − Đánh giá thực trạng mức độ tin học hóa của các HTTT kế toán trong<br /> <br /> các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam hiện nay.<br /> − Đề xuất mô hình HTTT k ế toán tin kế toán tin học hóa đồng b ộ từ<br /> <br /> 6<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu: hệ thống thông tin kế toán và mức độ tin học hóa<br /> HTTT kế toán tại doanh nghiệp xây dựng Việt Nam, gồm các yếu tố: con<br /> người, phần cứng, hệ thống mạng, phần mềm, dữ liệu, quy trình, thủ tục, hiệu<br /> quả ứng dụng.<br /> Phạm vi nghiên cứu: Không gian nghiên cứu gồm các doanh nghiệp xây<br /> dựng trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam. Tuy nhiên, do khó khăn về thời gian và<br /> địa lý nên số lượng doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh<br /> <br /> cách tiếp cận các phần hành kế toán, có khả năng tích hợp với các<br /> <br /> chiếm đa số. Đây là những địa điểm tập trung nhiều loại hình doanh nghiệp xây<br /> dựng khác nhau. Thời gian nghiên cứu từ năm 2014 đến năm 2017.<br /> <br /> ứ ng dụng khác đã tri ển khai trong doanh nghiệp trên cơ sở công<br /> nghệ tích hợp ứng dụng doanh nghiệp EAI.<br /> − Tiến hành thiết kế và lập trình các phần hành kế toán bằng phương<br /> pháp phân tích thiết kế hướng đối tượng.<br /> − Triển khai th ử nghiệ m h ệ th ống tại Công ty đầu tư Xây d ựng và<br /> <br /> 4. Phương pháp nghiên cứu<br /> 4.1. Xác định phương pháp nghiên cứu<br /> Một phương pháp nghiên cứu được sử dụng rất phổ biến trong lĩnh vực<br /> CNTT hiện nay là phương pháp luận khoa học phân tích thiết kế HTTT (Design<br /> Science Research Methodology for Information Systems Research - DSRM). Đề<br /> <br /> Thương mại Đất Vi ệt.<br /> Câu hỏi nghiên cứu: Để đạt được mục tiêu trên, luận án đã đặt ra và giải<br /> đáp những câu hỏi nghiên cứu sau:<br /> <br /> tài luận án thuộc chuyên ngành HTTT quản lý, là sự kết hợp hai lĩnh vực quản<br /> trị kinh doanh và CNTT. Hơn nữa, xây dựng là một ngành công nghiệp lớn tại<br /> Việt Nam có hoạt động liên quan đến nhiều lĩnh vực sản xuất và kinh doanh<br /> khác. Do đó, tác giả lựa chọn phương pháp nghiên cứu DSRM (Hever, 2004) để<br /> xây dựng và triển khai HTTT kế toán tại các doanh nghiệp xây dựng với những<br /> phương pháp cụ thể như sau:<br /> <br /> − Các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước đã đề cập như thế nào<br /> <br /> đến vấn đề này?<br /> − Cơ sở lý luận về HTTT kế toán gồm những nội dung gì? Đặc điểm<br /> <br /> hạch toán kế toán trong doanh nghiệp xây dựng và ảnh hưởng của nó<br /> đến HTTT kế toán như thế nào?<br /> − Thực trạng mức độ tin học hóa của các HTTT kế toán trong doanh<br /> <br /> nghiệp xây dựng Việt Nam hiện nay như thế nào? Bài học về những<br /> thành công và thiếu sót của quá trình này là gì?<br /> − Mô hình HTTT kế toán tin học hóa đồng bộ theo cách tiếp cận các<br /> phần hành kế toán có cấu trúc như thế nào?<br /> − Qui trình phân tích, thiết kế và lập trình hướng đối tượng HTTT kế<br /> <br /> toán tin học hóa đồng bộ được tiến hành như thế nào?<br /> − Quá trình triển khai thử nghiệm HTTTKT tin học hóa đồng bộ tại<br /> <br /> Công ty xây dựng Đất Việt như thế nào?<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> - Phương pháp tiếp cận hệ thống<br /> - Phương pháp đặc tả quy trình nghiệp vụ<br /> - Phương pháp phân tích, thiết kế và xây dựng hệ thống<br /> - Phương pháp triển khai thử nghiệm hệ thống<br /> Phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng được tác giả sử dụng<br /> trong giai đoạn đầu của luận án nhằm làm rõ nội dung nghiên cứu và thu thập<br /> đầy đủ thông tin về yêu cầu của người sử dụng mà một phần mềm kế toán trong<br /> doanh nghiệp xây dựng cần đáp ứng trước khi xây dựng HTTT kế toán.<br /> 4.2. Quy trình thực hiện nghiên cứu<br /> <br /> 7<br /> Nghiên cứu tổng quan và xác định vấn đề nghiên cứu<br /> <br /> Tổng hợp nghiên cứu lý luận về hệ thống thông tin kế toán<br /> <br /> Thực hiện nghiên cứu định tính<br /> - Tìm hiểu qua tài liệu hệ thống<br /> - Quan sát trực tiếp hệ thống<br /> - Phỏng vấn chuyên gia<br /> <br /> Thực hiện nghiên cứu định lượng<br /> - Thiết kế phiếu khảo sát<br /> - Thu thập dữ liệu sơ cấp bằng phiếu khảo sát<br /> - Xử lý dữ liệu khảo sát<br /> - Phân tích dữ liệu<br /> <br /> Kết quả nghiên cứu định tính<br /> - Đánh giá ưu nhược điểm của các phần mềm<br /> kế toán hiện nay<br /> - Tổng hợp nhu cầu ứng dụng hệ thống thông<br /> tin kế toán<br /> - Phân tích những phân hệ kế toán cần thiết<br /> trong doanh nghiệp xây dựng.<br /> <br /> Kết quả nghiên cứu định lượng<br /> - Phân tích, tổng hợp thực trạng tin học hóa hệ<br /> thống thông tin kế toán<br /> - Đánh giá mức độ cần thiết ứng dụng hệ thống<br /> thông tin kế toán trong doanh nghiệp xây<br /> dựng.<br /> - Xác định những phân hệ kế toán còn thiếu<br /> trong các phần mềm trên thị trường hiện nay<br /> <br /> Nghiên cứu xây dựng hệ thống thông tin kế toán<br /> - Đề xuất mô hình hệ thống thông tin kế toán<br /> - Đặc tả quy trình nghiệp vụ<br /> - Phân tích, thiết kế hệ thống<br /> - Xây dựng hệ thống thông tin kế toán<br /> <br /> Triển khai thử nghiệm hệ thống<br /> <br /> Kết luận<br /> <br /> Hình 1. Quy trình thực hiện nghiên cứu<br /> <br /> Nguồn: tác giả đề xuất<br /> 4.3. Phương pháp thu thập dữ liệu<br /> Ba kỹ thuật được sử dụng trong nghiên cứu định tính gồm: tìm hiểu tài<br /> liệu hệ thống, quan sát hệ thống điển hình và phỏng vấn chuyên sâu.<br /> Nghiên cứu định lượng chính thức sử dụng phiếu điều tra bằng bảng hỏi.<br /> Thời gian tiến hành khảo sát từ năm 2015 đến năm 2016. Người trả lời điền vào<br /> bảng hỏi được gửi qua đường dẫn trên Google doc trên mẫu khảo sát gồm 350<br /> bảng hỏi. Có 2 hình thức gửi phiếu khảo sát tới người trả lời: Gửi trực tiếp bảng<br /> khảo sát tới đúng người được khảo sát và gửi gián tiếp bảng khảo sát thông qua<br /> phần mềm Forms – Google Docs tới các doanh nghiệp xây dựng.<br /> 4.4. Phương pháp xử lý dữ liệu<br /> Trong phương pháp nghiên cứu định tính, tác giả chủ yếu sử dụng phương<br /> pháp phân tích và tổng hợp tài liệu nhằm tập hợp và phân tích, thống kê dữ liệu<br /> nhằm mô tả thực trạng triển khai ứng dụng tin học trong công tác kế toán và<br /> phát hiện ra những xu hướng công nghệ và kỹ thuật mới được sử dụng trong<br /> hoạt động xây dựng hệ thống.<br /> <br /> 8<br /> <br /> Đối với phương pháp nghiên cứu định lượng, sau khi thu về 280 phiếu<br /> khảo sát trong tổng số 350 phiếu phát ra. Các số liệu thứ cấp và sơ cấp thu thập<br /> được tổng hợp và thống kê, biểu diễn bằng các biểu đồ, đồ thị hoặc các bảng dữ<br /> liệu trên Excel với các giá trị cụ thể làm căn cứ cho những đánh giá và nhận xét.<br /> 5. Các đóng góp mới của luận án<br /> Trên cơ sở kế thừa các nền tảng lý luận và thực tiễn của các công trình<br /> nghiên cứu trước đó về HTTT kế toán, luận án có một số đóng góp mới như sau:<br /> Thứ nhất, luận án đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về HTTT<br /> kế toán, về tin học hóa trong HTTT kế toán trong khung cảnh cách mạng 4.0 để<br /> có cách tiếp cận một cách phù hợp.<br /> Thứ hai, luận án đã khái quát những vấn đề cơ bản về doanh nghiệp xây<br /> dựng và vai trò của HTTT kế toán trong doanh nghiệp xây dựng.<br /> Thứ ba, luận án đã phân tích, đánh giá một cách toàn diện vấn đề tin học<br /> hóa trong các doanh nghiệp xây dựng hiện nay dựa trên các số liệu đã được công<br /> bố và kết quả khảo sát của tác giả.<br /> Thứ tư, luận án đề xuất mô hình HTTT kế toán tin học hóa đồng bộ cho<br /> các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam bao gồm cả phần thông tin kế toán quản<br /> trị hầu như chưa được đề cập đến trong các phần mềm kế toán trước đây. Hệ<br /> thống bao gồm các phần hành: (1)- Kế toán nguyên vật liệu và công cụ dụng cụ;<br /> (2)- Kế toán chi phí sản xuất và giá thành công trình; (3) Kế toán tiền lương;<br /> (4)- Kế toán tài sản cố định; (5)- Kế toán doanh thu; (6)- Kế toán phân phối kết<br /> quả hợp đồng kinh doanh; (7)- Báo cáo tài chính, báo cáo quản trị, báo cáo<br /> thuế. Đây là các phần hành kế toán phù hợp với điều kiện quản lý trong các<br /> doanh nghiệp xây dựng Việt Nam hiện nay và có khả năng tích hợp với các ứng<br /> dụng khác trong doanh nghiệp dựa trên nền tảng công nghệ tích hợp ứng dụng<br /> doanh nghiệp EAI.<br /> Thứ năm, luận án đã tiến hành thiết kế và lập trình (Design and Coding)<br /> các phần hành kế toán bằng phương pháp phân tích thiết kế hướng đối tượng tạo<br /> nên một HTTT kế toán tin học hóa đồng bộ.<br /> 6. Kết cấu luận án<br /> Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, luận án gồm 3 chương:<br /> Chương 1. Cơ sở lý luận về hệ thống thông tin kế toán trong doanh nghiệp xây dựng.<br /> Chương 2. Thực trạng tin học hóa hệ thống thông tin kế toán trong các doanh<br /> nghiệp xây dựng Việt Nam.<br /> <br /> 9<br /> Chương 3. Thiết kế hệ thống thông tin kế toán tin học hóa đồng bộ cho các<br /> doanh nghiệp xây dựng Việt Nam và triển khai thử nghiệm tại Công ty xây dựng Đất<br /> Việt.<br /> <br /> 7. Tổng quan về các nghiên cứu trong và ngoài nước<br /> 7.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới<br /> Những công trình nghiên cứu về HTTT kế toán được công bố chủ yếu tập<br /> trung trong các tạp chí hàng đầu về kế toán và hệ thống thông tin. HTTT kế toán<br /> được biết đến như là sự giao thoa của hai lĩnh vực HTTT và kế toán (Nasser,<br /> 2012). Nghiên cứu của Romney và Steinbart(2015) đã tiếp cận xem HTTT kế<br /> toán là hệ thống con của HTTT quản lý, trong đó hoạt động xử lý nghiệp vụ<br /> phục vụ cho mục đích kế toán tại doanh nghiệp. Nguồn lực cấu thành của HTTT<br /> kế toán gồm tập hợp con người, phần mềm, phần cứng, hệ thống mạng, thông tin<br /> kế toán và quá trình thiết lập thông tin kế toán và tình hình sản xuất kinh doanh.<br /> Hệ thống thông tin kế toán tập trung giải quyết các vấn đề liên quan tới thông tin<br /> kế toán và tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.<br /> (1) Những nghiên cứu về khái niệm, vai trò và các thành phần trong hệ thống<br /> thông tin kế toán<br /> - Nghiên cứu khái niệm và các thành phần của HTTT kế toán<br /> - Nghiên cứu vai trò và ảnh hưởng của HTTT kế toán trong các doanh<br /> nghiệp<br /> - Nghiên cứu chất lượng thông tin kế toán<br /> - Nghiên cứu HTTT kế toán trong hệ thống hoạch định nguồn lực doanh<br /> nghiệp<br /> - Nghiên cứu các nhân tố tác động đến chất lượng thông tin kế toán<br /> - Nghiên cứu tác động của thương mại điện tử (TMĐT) đến hệ thống<br /> ghi nhận nghiệp vụ kế toán, kiểm soát nội bộ, tạo báo cáo trực tuyến<br /> (2) Những nghiên cứu về công nghệ, kỹ thuật xây dựng hệ thống thông tin kế<br /> toán<br /> - Nghiên cứu ứng dụng máy tính kỹ thuật số<br /> - Nghiên cứu giải pháp xây dựng phần mềm kế toán<br /> - Nghiên cứu giải pháp xây dựng hệ thống thông tin kế toán theo mô hình<br /> Client - Server.<br /> - Nghiên cứu giải pháp xây dựng hệ thống thông tin kế toán theo mô hình<br /> Web-Based.<br /> - Nghiên cứu giải pháp xây dựng hệ thống thông tin kế toán theo mô hình<br /> hướng dịch vụ trên nền điện toán đám mây.<br /> 8.2. Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam<br /> (1) Những nghiên cứu tổng quan về hệ thống thông tin kế toán và phần mềm kế<br /> <br /> 10<br /> <br /> toán<br /> - Nghiên cứu lý thuyết về khái niệm, vai trò và các nguồn lực trong HTTT<br /> kế toán<br /> - Nghiên cứu chất lượng thông tin kế toán<br /> - Nghiên cứu kiểm soát HTTT kế toán<br /> - Nghiên cứu quy trình xây dựng phần mềm kế toán<br /> (2) Những nghiên cứu về công nghệ, kỹ thuật xây dựng hệ thống thông tin kế<br /> toán<br /> - Hệ thống kế toán xử lý bán thủ công<br /> - Hệ thống thông tin kế toán tin học hóa từng phần<br /> - Hệ thống thông tin kế toán tin học hóa đồng bộ<br /> 8. Khoảng trống nghiên cứu<br /> Tổng hợp những công trình trong và ngoài nước cho thấy số lượng công<br /> trình nghiên cứu về HTTT kế toán rất phong phú cả về lý luận và thực tiễn và đề<br /> cập đến rất nhiều khía cạnh khác nhau cả về khái niệm, nguồn lực, quy trình xây<br /> dựng và triển khai hệ thống. Đây là những tài liệu tham khảo rất có giá trị cho<br /> các nhà quản lý, nhà nghiên cứu và giảng dạy trong lĩnh vực HTTT kế toán. Hệ<br /> thống thông tin kế toán đã có vai trò rất quan trọng trong công tác quản lý của<br /> các Công ty xây dựng, đặc biệt là các công ty xây dựng lớn như Tổng công ty<br /> Sông Đà, Tổng công ty xây dựng Hà Nội, Tổng công ty xây dựng số 1, LICOGI,<br /> Tổng công ty xây dựng Bạch Đằng, Tổng công ty xây dựng Lũng Lô. Tuy<br /> nhiên, những nghiên cứu trên thế giới về việc xây dựng HTTT kế toán còn<br /> chung chung, không có giải pháp cho ngành nghề đặc thù, loại hình doanh<br /> nghiệp cụ thể. Những nghiên cứu về hoạt động xây dựng một HTTT kế toán tại<br /> Việt Nam còn hạn chế về số lượng và phần lớn đều do những tác giả chuyên<br /> ngành kế toán nghiên cứu như Hoàng Văn Ninh (2010), Hồ Mỹ Hạnh (2014),<br /> Huỳnh Thị Hồng Hạnh (2014) nhằm hoàn thiện bộ máy kế toán trong doanh<br /> nghiệp mà không có giải pháp cụ thể xây dựng HTTT kế toán hiệu quả. Có thể<br /> đưa ra một số nhận xét như sau:<br /> - Mức độ tin học hóa HTTT kế toán trong các doanh nghiệp xây dựng còn<br /> chưa cao, chủ yếu còn ở mức sử dụng bảng tính EXCEL hay phần mềm kế toán<br /> riêng lẻ, rất ít doanh nghiệp triển khai HTTT kế toán tin học hóa đồng bộ. Mặc<br /> dù một số ứng dụng kế toán đã được triển khai ngay khi doanh nghiệp thành lập<br /> nhưng nhiều nhà cung cấp xây dựng phần mềm cho mọi ngành nghề sản xuất<br /> kinh doanh, trong đó có phân hệ hạch toán kế toán xây dựng như Misa, Bravo,<br /> <br />