Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu những yếu tố hạn chế và một số biện pháp kỹ thuật khắc phục nhằm nâng cao năng suất mủ cao su tại tỉnh Đắk Lắk

1<br /> <br /> M<br /> 1<br /> <br /> ð U<br /> <br /> Tính c p thi t c a ñ tài<br /> Di n tích tr ng cao su nư c ta ñ n năm 2010 ñ t 740.000 ha v i s n<br /> lư ng kho ng 754.500 t n m khô. ð phát tri n di n tích tr ng cao su ñáp ng<br /> nhu c u nguyên li u ph c v s n xu t và xu t kh u, Chính ph có quy t ñ nh<br /> phát tri n cây cao su lên 800.000 ha vào năm 2015 và ñ t s n lư ng t 1,1 - 1,2<br /> tri u t n vào năm 2020, ñ ng th i h tr các d án phát tri n cây cao su nư c<br /> ngoài c a các doanh nghi p (200.000 ha t i Lào và Campuchia…).<br /> ð k L k là m t t nh mi n núi, có ñi u ki n ñ phát tri n nhi u cây công<br /> nghi p như cao su, cà phê, ca cao...Di n tích cao su hi n có kho ng 25.124 ha,<br /> trong ñó di n tích ñã ñưa vào khai thác kho ng 18.497 ha, song ch t lư ng vư n<br /> cây có nhi u bi u hi n kém, năng su t m khá th p (14 - 15 t m khô/ha/năm) so<br /> v i mi n ðông Nam b là 18 - 19 t m khô/ha/năm. V y nguyên nhân nào ñã h n<br /> ch năng su t m cao su t i t nh ð k L k? C n có nh ng bi n pháp kh c ph c gì ñ<br /> gi v ng và nâng cao năng su t m cao su trên n n ñ t màu m này? ðây là v n ñ<br /> b c xúc c a các cơ s s n xu t cao su t i t nh ð k L k trong giai ño n hi n nay.<br /> Xu t phát t th c t trên và yêu c u c a s n xu t, chúng tôi ti n hành ñ<br /> tài: “Nghiên c u nh ng y u t h n ch và m t s bi n pháp k thu t kh c<br /> ph c nh m nâng cao năng su t m cao su t i t nh ð k L k”.<br /> 2<br /> M c tiêu nghiên c u c a ñ tài<br /> 2.1 M c tiêu chung<br /> Nghiên c u nh ng y u t h n ch và m t s bi n pháp k thu t kh c ph c<br /> nh m ñ xu t ñư c li u lư ng nư c tư i, phương pháp phòng tr b nh ph n tr ng,<br /> phương pháp che mưa và công th c c o m h p lý cho vư n cao su th i kỳ kinh<br /> doanh ñ nâng cao năng su t m cao su t i t nh ð k L k.<br /> 2.2 M c tiêu c th<br /> - Xác ñ nh nh ng y u t khí h u, ñ t ñai có nh hư ng ñ n năng su t m c a<br /> cây cao su t i t nh ð k L k.<br /> - Xác ñ nh nh ng y u t k thu t có nh hư ng ñ n năng su t m c a cây<br /> cao su t i t nh ð k L k.<br /> - Xác ñ nh m t s bi n pháp k thu t (tư i nư c, phòng tr b nh ph n tr ng,<br /> che mưa và công th c c o m ) ñ áp d ng trên vư n cao su th i kỳ kinh doanh<br /> t i t nh ð k L k.<br /> - Xây d ng mô hình s n xu t cao su th i kỳ kinh doanh có năng su t m<br /> cao su cao (> 1,8 t n/ha) t i t nh ð k L k.<br /> 3<br /> Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài<br /> 3.1 Ý nghĩa khoa h c<br /> - K t qu nghiên c u c a ñ tài s cung c p các d n li u khoa h c có ý<br /> nghĩa v các y u t h n ch cũng như nh hư ng c a m t s bi n pháp k thu t<br /> <br /> 2<br /> ñ n năng su t m cao su t i t nh ð k L k.<br /> - Lu n án cũng là tài li u tham kh o cho công tác gi ng d y và nghiên c u<br /> v cây cao su t i t nh ð k L k và các t nh tr ng cao su khác.<br /> 3.2 Ý nghĩa th c ti n<br /> K t qu nghiên c u c a ñ tài góp ph n ñ ra các gi i pháp k thu t làm<br /> tăng năng su t m cao su lên 1.842,7 kg/ha, tăng hi u qu kinh t 44,2% so v i<br /> s n xu t ñ i trà và tăng 19,2% so v i quy trình s n xu t c a Công ty TNHH<br /> MTV cao su ð k L k.<br /> 4<br /> Nh ng ñóng góp m i c a lu n án<br /> - Nghiên c u ñã xác ñ nh m t s y u t h n ch năng su t m cao su<br /> th i kỳ kinh doanh t i t nh ð k L k là: ñ i v i khí h u, lư ng mưa l n và s<br /> ngày mưa nhi u trong tháng 7 - 9, lư ng b c hơi nư c cao và gió m nh trong<br /> mùa khô; ñ i v i ñ t ñai, ñ d c cao, ñ no bazơ và hàm lư ng kali d tiêu trong<br /> ñ t th p; ñ i v i bi n pháp canh tác, cơ c u gi ng không h p lý và l n gi ng,<br /> trên 80% di n tích tr ng b ng stumps 10 có năng su t th p hơn so v i phương<br /> pháp tr ng b u c t ng n, phòng tr b nh ph n tr ng không k p th i, ch t lư ng<br /> vư n cây th p, ch có 47,5% di n tích ñ t lo i t t.<br /> - ðã xác ñ nh ñư c (l n ñ u tiên) công th c tư i, gi m (15.000 lít nư c<br /> + 2 lít KOM)/ha cho vư n cao su th i kỳ kinh doanh t i t nh ð k L k.<br /> - ðã xác ñ nh ñư c (l n ñ u tiên) công th c phun thu c phòng tr b nh ph n<br /> tr ng k t h p phun phân qua lá (1kg Sulox + 2 lít Komix-Rb + 400 lít nư c)/ha cho<br /> vư n cao su th i kỳ kinh doanh b ng máy phun thu c t i t nh ð k L k.<br /> - Xác ñ nh phương pháp che mưa m t c o b ng t m x p và công th c c o<br /> m (1/8 S↑ d/3 10m/12.RRIMFLOW) thích h p v i vư n cao su th i kỳ kinh<br /> doanh nhóm II t i t nh ð k L k.<br /> - Xây d ng và nhân r ng mô hình s n xu t cao su th i kỳ kinh doanh<br /> nhóm II có năng su t cao 1.842,7 kg/ha t i t nh ð k L k.<br /> 5<br /> Ph m vi nghiên c u c a ñ tài<br /> 5.2 V không gian<br /> ð tài ñư c tri n khai trên nh ng vư n cao su th i kỳ kinh doanh t i các<br /> nông trư ng thu c Công ty Trách nhi m H u h n M t thành viên (TNHH MTV)<br /> cao su ð k L k.<br /> 5.3 Th i gian nghiên c u<br /> ð tài ñư c tri n khai liên t c t năm 2008 ñ n 2011.<br /> 5.4 Gi i h n nghiên c u<br /> Nghiên c u này ch gi i h n trên ph m vi vư n cao su th i kỳ kinh<br /> doanh t i các nông trư ng cao su thu c Công ty TNHH MTV cao su ð k L k.<br /> 6. B c c c a lu n án<br /> N i dung lu n án ñư c th hi n trong 130 trang, g m 5 trang m ñ u, 39<br /> <br /> 3<br /> trang t ng quan, 8 trang ñ i tư ng, n i dung và phương pháp nghiên c u, 76<br /> trang k t qu và th o lu n, 2 trang k t lu n và ñ ngh , tài li u tham kh o v i 64<br /> ti ng Vi t, 52 ti ng Anh. K t qu nghiên c u có 34 b ng, 18 hình. Ph l c bao<br /> g m các b ng, k t qu phân tích x lý s li u.<br /> <br /> Chương 1<br /> T NG QUAN TÀI LI U<br /> 1.1<br /> 1.2<br /> <br /> Gi i thi u v cây cao su<br /> Tình hình phát tri n cao su thiên nhiên trên th gi i và Vi t Nam ñ n<br /> năm 2010<br /> Năm 2010, t ng di n tích cao su trên th gi i ñ t kho ng 10,4 tri u ha,<br /> t ng s n lư ng kho ng 10,4 tri u t n. n ð là nư c ñ t năng su t cao nh t v i<br /> 1.784 kg/ha; Vi t Nam x p th hai, ñ t 1.720 kg/ha. T ng m c tiêu th cao su<br /> thiên nhiên trên th gi i ñ t kho ng 10,8 tri u t n. Trung Qu c là nư c có m c<br /> tiêu th cao su thiên nhiên nhi u nh t, ñ t 3.646 ngàn t n. T i Vi t Nam, t ng<br /> di n tích cây cao su ñ t 740.000 ha, s n lư ng 754.500 t n và năng su t bình quân<br /> 1.721 kg/ha. Di n tích cao su t p trung ch y u ðông Nam b kho ng 439.920<br /> ha, k ñ n là Tây Nguyên kho ng 159.740 ha, mi n Trung kho ng 67.310 ha,<br /> vùng Tây B c kho ng 9.820 ha.<br /> 1.3 M t s nghiên c u v yêu c u sinh thái c a cây cao su<br /> Theo (Dijikman, 1951), Sanjeeva và cs (1990) nhi t ñ trung bình lý<br /> tư ng cho cây cao su sinh trư ng, phát tri n là 25 - 28 °C. Zongdao và Xueqin<br /> (1983), Jiang (1988) xác ñ nh cây cao su sinh trư ng ch m l i khi nhi t ñ<br /> xu ng dư i 200C và ngưng quang h p khi nhi t ñ th p hơn 100C. Cây cao su có<br /> th tr ng các vùng có lư ng mưa t 1.500 - 2.000 mm/năm. Các tr n mưa t t<br /> nh t cho cây cao su là 20 - 30 mm và m i tháng có kho ng 150 mm. S ngày mưa<br /> t t là 100 - 150 ngày/năm. Gió nh 1 - 2 m/s có l i cho cây cao su. Gi chi u<br /> sáng t t cho cây cao su bình quân là 1.800 - 2.800gi /năm. Sương mù nhi u gây<br /> m t ti u khí h u m ư t t o cơ h i cho các loài n m b nh phát tri n và t n công<br /> cây cao su. Cây cao su thích h p v i các vùng ñ t có ñ cao tương ñ i th p dư i<br /> 200m, ñ d c 2,0 m, trong ñó<br /> không có t ng tr ng i cho s tăng trư ng c a r cao su, thành ph n sét l p ñ t<br /> m t (0 - 30 cm) t i thi u 20%. ð i v i cây cao su, các ch t dinh dư ng trong<br /> ñ t không ph i là y u t gi i h n nghiêm tr ng (Nguy n Th Hu , 2007).<br /> 1.4. M t s k t qu nghiên c u v k thu t canh tác ñư c áp d ng trên<br /> vư n cây cao su<br /> Phân vùng sinh thái: Vi n nghiên c u cao su Vi t Nam xây d ng h th ng<br /> phân lo i ñ t tr ng cao su trong ñi u ki n Vi t Nam (Võ Văn An và cs, 1990).<br /> C i ti n gi ng: Lê M u Tuý và cs (2007) nghiên c u s thích ng c a m t<br /> s dòng vô tính cao su tri n v ng Tây Nguyên ñã có k t lu n: Th i kỳ KTCB c a<br /> <br /> 4<br /> cây cao su vùng Tây Nguyên có ñ cao < 600m có th t 7 - 7,5 năm và vùng<br /> có ñ cao > 600m có th ñ n 8 năm. Thành tích c a các dòng vô tính cao su Tây<br /> Nguyên th p hơn vùng ðông Nam b nhưng GT 1 và RRIC 110 n ñ nh v sinh<br /> trư ng l n s n lư ng. M t s dòng vô tính m i di nh p t ra thích ng t t v i vùng<br /> Tây Nguyên là PB 312, PB 260 và RRIC 101.<br /> Phân bón: Công th c phân bón khuy n cáo cho s n xu t t ng nư c khác<br /> nhau. Vi n nghiên c u cao su Malaysia khuy n cáo 8 - 24 kg N, 20 kg P2O5, 45<br /> - 180 kg K2O và 10 kg MgO/ha/năm. Vi n nghiên c u cao su n ð khuy n cáo<br /> 30 kg N, 30 kg P2O5, và 30 kg K2O /ha/năm (Krishnakumar và Potty, 1992). T i<br /> Vi t Nam, theo quy trình c a T ng công ty cao su Vi t Nam, lư ng phân<br /> khuy n cáo cho cao su khai thác trên ñ t h ng II, c o t năm th 1 - 10 là 80 kg<br /> N, 68 kg P2O5, và 80 kg K2O /ha/năm.<br /> K thu t khai thác: Vijayakumar (2010) cho r ng ch ñ c o nh p ñ th p<br /> có th làm cho ngh c o m thành ngh h p d n do tăng thu nh p c a ngư i c o<br /> m , gi m giá thành s n xu t. Lukman (1995) k t lu n r ng năng su t ñ t ñư c<br /> khi áp d ng mi ng c o c c ng n Mc10 v n tương ñương v i năng su t khi áp<br /> d ng ch ñ c o ½S d/3 ET 2,5% trên dòng vô tính GT 1. Sutardi và cs (1993)<br /> Java; Junaidi và Kuswanhadi (1993) Nam Sumatra và Lukman (1993) B c<br /> Sumatra cho r ng có th ñ t ñư c năng su t cao hơn b ng cách thay ñ i hư ng<br /> mi ng c o t ng a sang úp. S d ng ch t kích thích ch y m ET 2,5% Pa 6/y,<br /> h th ng khai thác mi ng c o ng n RRIMFLOW (RF) là phương pháp kích<br /> thích ñ gi i quy t vi c thi u lao ñ ng c o m ñư c Sivakumaran và cs (1991),<br /> Sivakumaran và cs (1995), Sivakumaran và cs (2004), Yew và cs (1998) công<br /> b . Trang b t m che mưa không ch làm gia tăng s n lư ng m mà còn làm<br /> gi m s lư ng ch t kích thích. (Vijayakumar và cs, 2003).<br /> <br /> Chương 2<br /> ð I TƯ NG, V T LI U, N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN C U<br /> 2.1. ð i tư ng nghiên c u<br /> - Vư n cao su th i kỳ kinh doanh t i các Nông trư ng cao su thu c<br /> Công ty TNHH MTV cao su ð k L k.<br /> 2.2. V t li u nghiên c u<br /> - Các v t li u nghiên c u: ch t c i t o ñ t và gi m KOM, thu c Sulox<br /> 80WP, phân bón qua lá Komix-Rb, t m che mưa m t c o: (t m x p và t m<br /> nilon), ch t kích thích ch y m (ethephon và khí ethylen).<br /> 2.3 N i dung nghiên c u<br /> - ði u tra, ñánh giá m t s y u t t nhiên và k thu t t i t nh ð k L k có<br /> nh hư ng ñ n năng su t m c a cây cao su và xác ñ nh y u t h n ch .<br /> <br /> 5<br /> - ði u tra hi n tr ng và ñánh giá ch t lư ng vư n cao su th i kỳ kinh<br /> doanh t i t nh ð k L k.<br /> - Nghiên c u m t s bi n pháp k thu t nh m tăng năng su t m c a cây<br /> cao su th i kỳ kinh doanh.<br /> - Xây d ng mô hình s n xu t cao su th i kỳ kinh doanh có năng su t<br /> cao t i t nh ð k L k.<br /> 2.4 Phương pháp nghiên c u<br /> 2.4.1 Ph n ñi u tra<br /> Các phương pháp ñư c áp d ng trong lu n án g m: (1) S d ng phương<br /> pháp ñi u tra nhanh Nông thôn RRA (Rapid Rural Appraisal) thu th p các s<br /> li u th c p v hi n tr ng vư n cây cao su t i công ty TNHH MTV cao su ð k<br /> L k, s li u khí tư ng t năm 2005 - 2010 t i Trung tâm khí tư ng th y văn<br /> ð k L k; thu th p s li u và tr c ti p theo dõi vi c th c hi n các bi n pháp k<br /> thu t ñ i v i vư n cao su t i các nông trư ng (2) Phương pháp ñi u tra, l y m u<br /> ñ t ngoài th c ñ a: ch n 3-5 lô ñ i di n/nông trư ng ñ kh o sát các ch tiêu cao<br /> trình, ñ d c, tính ch t lý hóa h c trong ñ t; (3) Phương pháp phân tích ñ t: các<br /> m u ñ t ñư c phân tích t i Trung tâm nghiên c u ñ t, phân bón và môi trư ng<br /> Tây Nguyên; (4) phương pháp ñánh giá và xác ñ nh các y u t h n ch năng su t<br /> m cao su theo H th ng phân lo i ñ t tr ng cao su trong ñi u ki n Vi t Nam<br /> c a Vi n nghiên c u cao su Vi t Nam (1990) và quy trình k thu t cây cao su<br /> c a T ng công ty cao su Vi t Nam năm 2004.<br /> 2.4.2 Ph n thí nghi m<br /> Thí nghi m 1: nh hư ng c a tư i nư c gi m ñ n sinh trư ng và năng<br /> su t m cao su th i kỳ kinh doanh t i t nh ð k L k, g m 7 công th c<br /> . Công th c 1: Không tư i nư c (ñ i ch ng)<br /> . Công th c 2: Tư i 10.000 lít nư c/ha<br /> . Công th c 3: Tư i 15.000 lít nư c/ha<br /> . Công th c 4: Tư i 20.000 lít nư c/ha<br /> . Công th c 5: Tư i (10.000 lít nư c + 2 lít KOM)/ha<br /> . Công th c 6: Tư i (15.000 lít nư c + 2 lít KOM)/ha<br /> . Công th c 7: Tư i (20.000 lít nư c + 2 lít KOM)/ha<br /> Thí nghi m 2: nh hư ng c a m t s công th c phun thu c phòng tr<br /> b nh ph n tr ng k t h p phun phân qua ñ n sinh trư ng và năng su t m cao su<br /> th i kỳ kinh doanh t i t nh ð k L k, g m 3 công th c.<br /> . Công th c 1: Phun 400 lít nư c lã/ha (ñ i ch ng).<br /> . Công th c 2: Phun (1kg Sulox + 400 lít nư c)/ha.<br /> . Công th c 3: Phun (1kg Sulox + 2 lít Komix-Rb + 400 lít nư c)/ha.<br /> . Công th c 4: Phun (2 lít Komix-Rb + 400 lít nư c)/ha.<br /> <br />