Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu thành phần rệp hại mía, đặc tinh sinh học, sinh thái của rệp xơ trắng Ceratovacuna lanigera Zehntner và biện pháp quản lý tổng hợp chúng tại Thọ Xuân, Thanh Hoá và phụ cận

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O<br /> TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I<br /> <br /> LÊ VĂN NINH<br /> <br /> NGHIÊN C U THÀNH PH N R P H I MÍA,<br /> ð C TÍNH SINH H C, SINH THÁI C A R P XƠ TR NG<br /> Ceratovacuna lanigera Zehntner VÀ BI N PHÁP QU N LÝ<br /> T NG H P CHÚNG T I TH<br /> <br /> XUÂN THANH HÓA<br /> <br /> VÀ PH C N<br /> <br /> Chuyên ngành : B o v th c v t<br /> Mã s<br /> : 62.62.10.01<br /> <br /> TÓM T T LU N ÁN TI N SĨ NÔNG NGHI P<br /> <br /> HÀ N I - 2012<br /> <br /> Công trình hoàn thành t i:<br /> TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I<br /> <br /> Ngư i hư ng d n: PGS.TS. NGUY N TH KIM OANH<br /> <br /> Ph n bi n 1: GS.TS. PH M VĂN L M<br /> Vi n B o v th c v t<br /> <br /> Ph n bi n 2: PGS.TS. H TH THU GIANG<br /> Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i<br /> <br /> Ph n bi n 3: PGS.TS. T HUY TH NH<br /> Vi n Sinh thái và Tài nguyên sinh v t<br /> <br /> Lu n án s b o v t i h i ñ ng ch m lu n án c p trư ng h p t i:<br /> Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i<br /> Vào h i gi<br /> <br /> phút , ngày<br /> <br /> tháng<br /> <br /> năm<br /> <br /> Có th tìm hi u lu n án t i:<br /> 1. Thư vi n Qu c gia Vi t Nam<br /> 2. Thư viên Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i<br /> 3. Thư vi n Trư ng ð i h c H ng ð c Thanh Hóa<br /> <br /> 1<br /> M<br /> <br /> ð U<br /> <br /> 1. Tính c p thi t c a ñ tài<br /> Nư c ta có khí h u thích h p cho cây mía sinh trư ng phát tri n t t,<br /> năng su t có th ñ t 200 t n/ ha và có ch ñư ng cao. Tuy nhiên trong th c t<br /> s n su t cho th y: sâu, b nh c d i và chu t là nh ng nguyên nhân gây t n<br /> th t ñ n năng su t, ch t lư ng mía.<br /> <br /> Th Xuân, Thanh Hoá r p xơ tr ng gây<br /> <br /> h i làm gi m năng su t và ch t lư ng mía, nên ngư i tr ng mía ñã s d ng<br /> thu c hoá h c ñ tr r p xơ tr ng làm ô nhi m môi trư ng và ñ l i dư lư ng<br /> thu c BVTV trong s n ph m. Chính vì v y, ti n hành ñ tài “Nghiên c u<br /> thành ph n r p h i mía, ñ c tính sinh h c, sinh thái c a r p xơ tr ng<br /> Ceratovacuna lanigera Zehntner và bi n pháp qu n lý t ng h p chúng t i<br /> Th xuân, Thanh Hoá và ph c n” là r t c n thi t.<br /> 2. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài<br /> 2.1. Ý nghĩa khoa h c c a ñ tài<br /> Nh ng k t qu nghiên c u c a ñ tài b sung d n li u khoa h c m i v<br /> thành ph n r p h i mía, các loài thiên ñ ch và ký ch c a loài r p xơ tr ng t i<br /> Th Xuân-Thanh Hóa. L n ñ u tiên ñ tài ñã nghiên c u và cung c p nh ng<br /> d n li u khoa h c m i m t cách chi ti t v ñ c ñi m sinh v t h c, sinh thái<br /> h c c a loài r p xơ tr ng C. lanigera và loài ru i b t m i E. balteatus ăn r p<br /> xơ tr ng trên cây mía. ð tài cung c p nh ng d n li u v<br /> <br /> nh hư ng c a<br /> <br /> ñi u ki n khí h u th i ti t, chân ñ t tr ng, gi ng mía, công th c luân xen<br /> canh, kho ng cách hàng tr ng, li u lư ng bón kali t i bi n ñ ng s lư ng<br /> c a r p xơ tr ng C. lanigera trên cây mía t i Th xuân, Thanh Hóa. ð tài<br /> còn cung c p nh ng d n li u m i v hi u qu c a m t s bi n pháp qu n lý<br /> t ng h p r p xơ tr ng C. lanigera h i mía t i Th xuân,Thanh Hóa.<br /> 2.2. Ý nghĩa th c ti n c a ñ tài<br /> Xây d ng quy trình qu n lý t ng h p loài r p xơ tr ng C. lanigera có<br /> hi u qu kinh t và môi trư ng góp ph n gi i quy t nh ng khó khăn<br /> trong phòng tr r p xơ tr ng h i mía.<br /> <br /> 2<br /> 3. M c ñích, yêu c u c a ñ tài<br /> 3.1. M c ñích c a ñ tài<br /> Nghiên c u xác ñ nh ñư c thành ph n loài r p h i mía, ñ c tinh sinh<br /> h c, sinh thái h c c a loài r p xơ tr ng h i mía và các bi n pháp phòng<br /> ch ng chúng. Trên cơ s ñó ñưa ra quy trình qu n lý t ng h p r p xơ<br /> tr ng C. lanigera h i mía t i Th xuân,Thanh Hóa và ph c n.<br /> 3.2. Yêu c u c a ñ tài<br /> - Xác ñ nh ñư c thành ph n r p h i mía, ñ c ñi m phân b , m c ñ<br /> gây h i c a chúng t i Th xuân, Thanh Hóa và ph c n<br /> - Xác ñ nh ñư c nh ng ñ c tính sinh h c, sinh thái h c c a loài r p<br /> xơ tr ng C. lanigera trên cây mía t i Th Xuân, Thanh Hóa.<br /> - Xác ñ nh ñư c di n bi n s lư ng c a r p xơ tr ng trên cây mía và m i<br /> quan h c a chúng v i thiên ñ ch và môi trư ng t i Th Xuân, Thanh Hóa.<br /> - Nghiên c u các bi n pháp phòng ch ng loài r p xơ tr ng C. lanigera<br /> t ñó xây d ng quy trình qu n lý t ng h p r p xơ tr ng C. lanigera h i<br /> mía t i Th Xuân, Thanh Hóa và ph c n.<br /> 4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a ñ tài<br /> 4.1. ð i tư ng nghiên c u c a ñ tài<br /> ð tài nghiên c u các loài r p h i mía thu c b Homoptera. Trong ñó<br /> t p trung nghiên c u loài r p xơ tr ng C. lanigera và các loài thiên ñ ch c a<br /> chúng, ñi sâu nghiên c u loài ru i ăn r p Episyrphus balteatus Degeer<br /> 4.2. Ph m vi nghiên c u c a ñ tài<br /> ð tài nghiên c u ñ c tính sinh h c, sinh thái h c, các y u t<br /> <br /> nh<br /> <br /> hư ng ñ n bi n ñ ng s lư ng và hi u qu c a bi n pháp qu n lý t ng<br /> h p r p xơ tr ng C. lanigera h i mía t i Th Xuân, Thanh Hoá.<br /> 5. Nh ng ñóng góp m i c a ñ tài<br /> - Xác ñ nh ñư c 5 loài r p h i mía t i vùng nghiên c u<br /> - B sung m t s d n li u v ñ c tính sinh h c và sinh thái h c c a r p<br /> xơ tr ng C. lanigera h i mía và ñ c ñi m sinh v t h c loài ru i b t m i<br /> <br /> 3<br /> E. balteatus ăn r p xơ tr ng trên mía.<br /> - Xây d ng quy trình qu n lý t ng h p cho loài r p xơ tr ng<br /> C. lanigera h i mía bư c ñ u ñ t hi u qu kh quan.<br /> 6. B c c c a lu n án<br /> Lu n án ñư c trình bày trong 147 trang chưa k tài li u tham kh o và<br /> ph l c g m: ph n m ñ u, k t lu n và ñ ngh , ph n n i dung g m 3<br /> chương: chương 1. Cơ s khoa h c c a ñ tài và t ng quan tài li u tham<br /> kh o, chương 2. Phương pháp nghiên c u, chương 3. K t qu nghiên c u<br /> và th o lu n v i 41 b ng s li u, 52 hình. Tham kh o 104 tài li u trong<br /> ñó có 37 tài li u trong nư c và 67 tài li u nư c ngoài, có trên 27 tài li u<br /> c p nh t t năm 2000 ñ n nay.<br /> Chương 1 CƠ S<br /> <br /> KHOA H C C A ð TÀI VÀ<br /> <br /> T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U<br /> 1.1. Cơ s khoa h c c a ñ tài<br /> Trong m y năm g n ñây thi t h i do r p xơ tr ng h i n ng ñã làm<br /> gi m năng su t t 20-30%, mía lưu g c b r p xơ tr ng h i không tái sinh<br /> ñư c, ng n m t kh năng n y m m. ð tránh s gây h i c a r p xơ<br /> tr ng, ngư i nông dân ñã s d ng nhi u bi n pháp phòng tr . ð làm<br /> gi m chi phí trên m t ñơn v di n tích và tăng l i nhu n cho ngư i tr ng<br /> mía. ð tài ñi sâu nghiên c u thành ph n r p h i mía, ñ c ñi m sinh h c,<br /> sinh thái và bi n pháp qu n lý t ng h p r p xơ tr ng h i mía t i Th<br /> Xuân, Thanh Hoá là cơ s v ng ch c ñ xây d ng vùng mía phát tri n an<br /> toàn và b n v ng.<br /> 1.2. Tình hình khí h u th i ti t, s n xu t mía và phòng ch ng r p h i<br /> mía t i Th Xuân, Thanh Hóa và ph c n.<br /> Thanh Hóa hàng năm có s gi n ng là:1.668 gi ; nhi t ñ trung bình<br /> 280C, lư ng mưa trung bình 1.749mm; ñ<br /> <br /> m kho ng 85%. Lư ng mưa<br /> <br /> l n t tháng 8-11 chi m 65% lư ng mưa c năm. Vùng mía Th Xuân,<br /> <br />