bé gi¸o dôc vμ ®μo t¹o<br />
<br />
viÖn khoa häc x∙ héi viÖt nam<br />
<br />
viÖn v¨n häc<br />
<br />
vò thanh hμ<br />
<br />
thÓ lo¹i tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi<br />
ch÷ h¸n viÖt nam<br />
<br />
Chuyªn ngµnh<br />
M∙ sè<br />
<br />
: Lý luËn v¨n häc<br />
<br />
: 62.22.32.01<br />
<br />
tãm t¾t luËn ¸n tiÕn sÜ ng÷ v¨n<br />
<br />
hμ néi - 2009<br />
<br />
C«ng tr×nh ®−îc hoµn thµnh<br />
t¹i ViÖn V¨n häc - ViÖn Khoa häc X∙ héi ViÖt Nam<br />
<br />
Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: PGS.TS NguyÔn H÷u S¬n<br />
PGS.TS TrÞnh B¸ §Ünh<br />
<br />
Ph¶n biÖn 1: GS.TSKH Bïi V¨n Ba<br />
Tr−êng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi<br />
Ph¶n biÖn 2: PGS.TS TrÇn Ngäc V−¬ng<br />
Tr−êng §¹i häc KHXH&NV - §HQG Hµ Néi<br />
Ph¶n biÖn 3: PGS.TS TrÇn ThÞ ViÖt Trung<br />
§¹i häc Th¸i Nguyªn<br />
<br />
LuËn ¸n ®−îc b¶o vÖ t¹i Héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp Nhµ n−íc,<br />
häp t¹i ViÖn V¨n häc, 20 Lý Th¸i Tæ, Hµ Néi.<br />
Vµo håi<br />
<br />
giê , ngµy<br />
<br />
th¸ng<br />
<br />
n¨m 2009.<br />
<br />
Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i Th− viÖn Quèc gia<br />
vµ Th− viÖn ViÖn V¨n häc - ViÖn Khoa häc X∙ héi ViÖt Nam<br />
<br />
C¸c c«ng tr×nh khoa häc ®∙ c«ng bè<br />
liªn quan ®Õn ®Ò tμi luËn ¸n<br />
1. Vò Thanh Hµ (2005), ""Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ" vµ thÓ lo¹i tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi<br />
trong v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam", Nghiªn cøu V¨n häc, (6).<br />
2. Vò Thanh Hµ (2006), ""Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ" - mét t¸c phÈm biªn niªn sö cña<br />
v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam", T¹p chÝ Khoa häc, §¹i häc Vinh, TËp XXXV,<br />
(3B).<br />
3. Vò Thanh Hµ (2006), "ChÊt hµi trong tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi "Hoµng Lª nhÊt thèng<br />
chÝ"", T¹p chÝ Khoa häc, §¹i häc Vinh, TËp XXXV, (4B).<br />
4. Vò Thanh Hµ (2008), ""Trïng Quang t©m sö"cña Phan Béi Ch©u vµ thÓ lo¹i tiÓu<br />
thuyÕt ch−¬ng håi ch÷ H¸n ViÖt Nam", T¹p chÝ Khoa häc, §¹i häc Vinh, TËp<br />
XXXVII, (2B).<br />
5. Vò Thanh Hµ (2009), "Ng«n ng÷ ®èi tho¹i cña nh©n vËt trong mét sè tiÓu thuyÕt<br />
ch−¬ng håi ch÷ H¸n ViÖt Nam", Ng÷ häc trÎ 2008.<br />
6. Vò Thanh Hµ (2009), "TÝnh chÊt hçn dung thÓ lo¹i cña tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi ch÷<br />
H¸n ViÖt Nam", T¹p chÝ Khoa häc, §¹i häc Vinh, TËp XXXVII, (3B)<br />
<br />
1<br />
<br />
Më ®Çu<br />
1. Lý do chän ®Ò tµi<br />
1.1. TiÓu thuyÕt ch−¬ng håi (TTCH) ch÷ H¸n lµ mét bé phËn cÊu thµnh bøc tranh thÓ<br />
lo¹i, ®ång thêi gãp phÇn lµm nªn gi¸ trÞ cña v¨n häc ViÖt Nam trung ®¹i. ThÓ lo¹i nµy<br />
®−îc nhiÒu thÕ hÖ c¸c nhµ nghiªn cøu ViÖt Nam vµ n−íc ngoµi quan t©m nghiªn cøu<br />
trªn nhiÒu ph−¬ng diÖn. PhÇn lín nh÷ng bµi viÕt, c«ng tr×nh nghiªn cøu tiÓu thuyÕt<br />
ch−¬ng håi ch÷ H¸n ViÖt Nam (TTCHCHVN), chñ yÕu nghiªn cøu nh÷ng t¸c phÈm<br />
®¬n lÎ, so s¸nh mét sè TTCHCHVN víi nh÷ng bé TTCH Trung Quèc hoÆc TTCH ch÷<br />
H¸n cña c¸c n−íc TriÒu Tiªn - Hµn Quèc, NhËt B¶n, v.v...<br />
1.2. Cho ®Õn nay, ViÖt Nam ®· cã mét Tæng tËp tiÓu thuyÕt ch÷ H¸n ViÖt Nam<br />
nh−ng vÉn cßn t¸c phÈm ch−a ®−îc ®−a vµo tæng tËp nµy. §èi víi c«ng t¸c nghiªn cøu,<br />
viÖc lùa chän, thèng kª vµ ®−a ra nh÷ng tiªu chÝ ph©n lo¹i vÉn ch−a ®Çy ®ñ vµ thèng<br />
nhÊt ë c¸c nhãm nghiªn cøu, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng thèng nhÊt vÒ sè l−îng<br />
TTCHCHVN. ViÖc ph©n ®Þnh r¹ch rßi kh¸i niÖm thÓ lo¹i còng nh− c¸ch gäi tªn t¸c<br />
phÈm TTCH ch÷ H¸n vÉn ®ang ®−îc ®Æt ra ®èi víi c«ng t¸c nghiªn cøu.<br />
1.3. §èi víi nghiªn cøu sinh, lµ ng−êi tham gia gi¶ng d¹y bé m«n Ng÷ v¨n ë<br />
tr−êng trung häc phæ th«ng, nghiªn cøu TTCHCHVN gióp n©ng cao nhËn thøc phôc vô<br />
trùc tiÕp cho c«ng t¸c gi¶ng d¹y. Néi dung khoa häc cña luËn ¸n cã thÓ dïng lµm tµi<br />
liÖu tham kh¶o phôc vô c«ng t¸c nghiªn cøu, häc tËp cña sinh viªn c¸c tr−êng ®¹i häc,<br />
cao ®¼ng cã gi¶ng d¹y chuyªn ngµnh lý luËn v¨n häc vµ v¨n häc cæ trung ®¹i.<br />
1.4. Nghiªn cøu thÓ lo¹i lµ mét ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ®ang trë thµnh mét trong<br />
nh÷ng h−íng ®i ®¹t ®−îc nhiÒu kÕt qu¶ ®èi víi giíi nghiªn cøu v¨n häc ViÖt Nam<br />
trung ®¹i trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Thµnh qu¶ cña nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu thÓ<br />
lo¹i trong nh÷ng n¨m qua ë ViÖt Nam ®· trë thµnh c¬ së cho viÖc lùa chän ®Ò tµi còng<br />
nh− ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu lý thuyÕt ®èi víi TTCHCHVN.<br />
2. LÞch sö vÊn ®Ò<br />
TiÓu thuyÕt ch−¬ng håi ch÷ H¸n ViÖt Nam ®−îc nhiÒu häc gi¶ trong vµ ngoµi n−íc<br />
quan t©m vµ ®· cã rÊt nhiÒu bµi viÕt, c«ng tr×nh nghiªn cøu, s¸ch chuyªn kh¶o vÒ thÓ<br />
lo¹i nµy. C¸c c«ng tr×nh nãi trªn chñ yÕu tËp trung nghiªn cøu vÒ c¸c ph−¬ng diÖn:<br />
Quan niÖm, nhËn ®Þnh vµ ph©n lo¹i t¸c phÈm; néi dung vµ nghÖ thuËt; v¨n b¶n, t¸c<br />
gi¶ vµ nh©n vËt; sù ¶nh h−ëng cña TTCH Trung Quèc ®èi víi TTCHCHVN. Nh×n<br />
chung, c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu trªn ®· ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò träng t©m cña<br />
TTCHCHVN. Tuy nhiªn, viÖc ®Æt vÊn ®Ò nghiªn cøu TTCHCHVN trªn cÊp ®é thÓ lo¹i<br />
th× vÉn ch−a ®−îc quan t©m ®óng møc. Trªn c¬ së ®ã, chóng t«i m¹nh d¹n lùa chän<br />
TTCHCHVN lµm ®Ò tµi nghiªn cøu.<br />
3. Ph¹m vi vµ ®èi t−îng nghiªn cøu<br />
Ph¹m vi nghiªn cøu: Nh÷ng tiÒn ®Ò v¨n hãa - v¨n häc cña tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi<br />
ch÷ H¸n ViÖt Nam; NghÖ thuËt x©y dùng h×nh t−îng nh©n vËt vµ miªu thuËt c¸c sù<br />
kiÖn lÞch sö; §Æc ®iÓm kÕt cÊu vµ vÊn ®Ò thÓ lo¹i cña tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi ch÷ H¸n<br />
ViÖt Nam.<br />
§èi t−îng nghiªn cøu: gåm b¶y t¸c phÈm: Hoan Ch©u ký, Nam triÒu c«ng nghiÖp<br />
diÔn chÝ, Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ, Hoµng ViÖt long h−ng chÝ, ViÖt Lam xu©n thu, T©y<br />
D−¬ng Gia T« bÝ lôc, Trïng Quang t©m sö.<br />
<br />
3<br />
<br />
4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu<br />
Nh÷ng ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu thÓ lo¹i v¨n häc: Ph−¬ng ph¸p lo¹i h×nh, ph−¬ng<br />
ph¸p hÖ thèng - cÊu tróc, ph−¬ng ph¸p so s¸nh. Ngoµi ra, luËn ¸n cßn vËn dông nh÷ng<br />
ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu hiÖn ®¹i ®ang ®−îc sö dông trong nghiªn cøu v¨n xu«i nh− thi<br />
ph¸p häc, tù sù häc, cÊu tróc,... Cïng víi nh÷ng ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu trªn, luËn ¸n<br />
sö dông c¸c thao t¸c cô thÓ nh− kh¶o s¸t, thèng kª, ph©n lo¹i, so s¸nh, ph©n tÝch, tæng<br />
hîp, kh¸i qu¸t, ®¸nh gi¸.<br />
5. §ãng gãp khoa häc cña luËn ¸n<br />
5.1. LuËn ¸n tËp trung nghiªn cøu TTCHCHVN víi c¸i nh×n toµn diÖn vÒ mét thÓ lo¹i<br />
quan träng cña v¨n häc ViÖt Nam trung ®¹i. §ång thêi, hÖ thèng l¹i nh÷ng quan ®iÓm<br />
cña c¸c nhµ nghiªn cøu vÒ TTCHCHVN tõ tr−íc ®Õn nay, tõ ®ã lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò<br />
liªn quan ®Õn kh¸i niÖm TiÓu thuyÕt ch−¬ng håi.<br />
5.2. Ngoµi viÖc t×m hiÓu nh÷ng gi¸ trÞ nghÖ thuËt, gi¸ trÞ t− t−ëng cïng nh÷ng giíi<br />
h¹n cña thÓ lo¹i v¨n häc nµy, luËn ¸n ®¸nh gi¸ vÞ trÝ cña TTCHCHVN trong tiÕn tr×nh<br />
ph¸t triÓn v¨n häc, cña v¨n xu«i nãi chung, tiÓu thuyÕt nãi riªng. LuËn ¸n ®em ®Õn c¸i<br />
nh×n kh¸i qu¸t vÒ TTCH, viÕt b»ng ch÷ H¸n. LuËn ¸n cã nhiÖm vô ®èi s¸nh mét sè<br />
ph−¬ng diÖn cña TTCH gi÷a c¸c nÒn v¨n häc trong khu vùc cïng chÞu ¶nh h−ëng cña<br />
v¨n häc Trung Quèc, ®Ó nhËn diÖn b¶n s¾c cña TTCHCHVN.<br />
5.3. Nghiªn cøu theo ph−¬ng ph¸p thÓ lo¹i lµ mét c¸ch tiÕp cËn t−¬ng ®èi míi c¸c<br />
t¸c phÈm v¨n häc ViÖt Nam trung ®¹i. Víi h−íng nghiªn cøu nµy, luËn ¸n gi¶i quyÕt<br />
nhiÒu vÊn ®Ò liªn quan ®Õn TTCH, viÕt b»ng ch÷ H¸n nh»m chØ ra nh÷ng ®Æc tr−ng,<br />
tÝnh chÊt thÓ lo¹i, cÊu tróc vµ nh÷ng nguyªn t¾c nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt vµ miªu<br />
t¶ sù kiÖn lÞch sö. Ngoµi ra, chóng t«i mong ®−îc ®ãng gãp mét sè ý kiÕn vÒ c«ng t¸c<br />
nghiªn cøu v¨n xu«i còng nh− nh÷ng thÓ lo¹i kh¸c cña v¨n häc ViÖt Nam trung ®¹i.<br />
6. KÕt cÊu cña luËn ¸n<br />
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o vµ phô lôc, néi dung cña<br />
luËn ¸n gåm 3 ch−¬ng:<br />
Ch−¬ng 1: Kh¸i qu¸t vÒ sù ra ®êi thÓ lo¹i tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi ch÷ H¸n ViÖt<br />
Nam.<br />
Ch−¬ng 2: NghÖ thuËt x©y dùng h×nh t−îng nh©n vËt vµ miªu thuËt c¸c sù kiÖn lÞch<br />
sö.<br />
Ch−¬ng 3: §Æc ®iÓm kÕt cÊu vµ vÊn ®Ò thÓ lo¹i cña tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi ch÷ H¸n<br />
ViÖt Nam.<br />
<br />