Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

97
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án làm cơ sở làm rõ một số vấn đề lý luận, thực tiễn về xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan quân đội nhân dân Việt (QĐNDVN), từ đó đề xuất yêu cầu và một số giải pháp cơ bản xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các nhà trường này hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay

1 MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu khái quát về luận án Đề tài “Xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay” là công trình nghiên cứu độc lập, sáng tạo của tác giả, được thực hiện trên cơ sở các quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về lối sống; các nghị quyết của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, báo cáo tổng kết và kết quả khảo sát của tác giả ở một số trường đào tạo sĩ quan quân đội. Luận án đưa ra quan niệm lối sống có văn hóa và lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam (QĐNDVN); phân tích những yếu tố quy định việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN; đánh giá thành tựu, hạn chế, nguyên nhân và khái quát một số vấn đề đặt ra cần giải quyết trong xây dựng lối sống có văn hóa của học viên; từ đó đề xuất yêu cầu và một số giải pháp cơ bản xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN hiện nay. Để triển khai hướng nghiên cứu trên, luận án xây dựng kết cấu gồm: phần mở đầu, 3 chương (6 tiết), kết luận, danh mục các công trình khoa học công bố kết quả nghiên cứu của đề tài luận án, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. 2. Lý do lựa chọn đề tài luận án Trong quá trình tiến hành công cuộc đổi mới đất nước theo mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh , Đảng ta đã xác định phát triển kinh tế là trọng tâm, xây dựng Đảng là then chốt, văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội và hướng vào xây dựng con người có nhân cach, l ́ ối sống tốt đẹp. Tuy nhiên, tác động của những tiêu cực nảy sinh trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và quá trình mở cửa, hội nhập quốc tế đã làm cho môi trường văn hóa xã hội có biểu hiện lai căng, thiếu lành mạnh, ảnh hưởng không nhỏ đến lối sống của con người. Bên cạnh đó, sự chống phá của các thế lực phản động, thù địch thông qua chiến lược “diễn biến hòa bình” cũng làm tha
2 hóa lối sống của không ít cán bộ, đảng viên và thế hệ trẻ. Trong xã hội, nhiều biểu hiện của lối sống xa lạ với đạo lý, truyền thống dân tộc xuất hiện và phát triển. Trên thực tế, đồng tiền đã chi phối nhiều mối quan hệ, trong đó có những quan hệ xưa nay luôn được đề cao và không thể mua được bằng tiền. Không ít thanh niên hiện nay đang có biểu hiện sống buông thả, thiếu hoài bão, mờ nhạt lý tưởng, thờ ơ với cộng đồng, cá nhân vị kỷ, không quan tâm tới các vấn đề chính trị, quay lưng với các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của cộng đồng. Nghị quyết Hội nghị lần thứ chín BCH Trung ương khóa XI của Đảng đã chỉ rõ: So với những thành tựu trên lĩnh vực chính trị, kinh tế, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, thành tựu trong lĩnh vực văn hóa chưa tương xứng; chưa đủ để tác động có hiệu quả xây dựng con người và môi trường văn hóa lành mạnh. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng và trong xã hội có chiều hướng gia tăng. Điều đó đã đặt ra những yêu cầu trong việc xây dựng con người Việt Nam về lối sống có văn hóa đang trở nên quan trọng và cấp bách. Học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN là những người được lựa chọn chặt chẽ qua thi tuyển sinh quân sự và đang được học tập, rèn luyện trong môi trường nghiêm khắc, nhân văn, hiện đại. Việc xây dựng lối sống có văn hóa sẽ giúp họ nhận thức sâu sắc các giá trị chính trị, văn hóa nhân văn, tiến bộ trên nền tảng chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và ĐCS Việt Nam, làm cơ sở cho việc lựa chọn đúng đắn các giá trị sống, nâng cao chất lượng các hoạt động học tập, rèn luyện, sinh hoạt, công tác và những hành vi giao tiếp, ứng xử, không ngừng vươn lên hoàn thiện nhân cách; đồng thời đấu tranh với những nhận thức và hành vi lệch lạc, tiêu cực trong xã hội hiện nay. Nhận thức rõ vấn đề này, các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN đã coi trọng và tiến hành có hiệu quả các hoạt động xây dựng lối sống có văn hóa của học viên, góp phần nâng cao chất lượng toàn diện công tác giáo dục và đào tạo (GD & ĐT). Tuy nhiên, nhận thức của một số cán bộ, giảng viên đối với việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên còn chưa đầy đủ, từ đó chưa phát huy tốt vai trò, trách nhiệm và sự gương mẫu tham gia. Một số học viên trong quá trình GD & ĐT chỉ quan tâm nâng cao trình độ kiến thức, kỹ năng công tác, chưa coi trọng đúng mức việc tu dưỡng, rèn luyện về lối
3 sống có văn hóa. Cá biệt học viên còn có những hành vi sống thực dụng, thiếu trung thực, lành mạnh, hoặc vi phạm pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội và các tệ nạn xã hội. Nhiệm vụ xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính qui, tinh nhuệ, từng bước hiện đại đang đòi hỏi các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN phải không ngừng đổi mới mạnh mẽ công tác GD & ĐT nhằm xây dựng đội ngũ sĩ quan quân đội không những có bản lĩnh chính trị vững vàng, trình độ kiến thức chuyên môn sâu rộng mà còn phải có phẩm chất đạo đức trong sáng, mẫu mực và lối sống có văn hóa. Sau này, họ sẽ là lực lượng nòng cốt trong tổ chức các hoạt động lãnh đạo, quản lý, chỉ huy và giáo dục cán bộ, chiến sĩ ở các đơn vị cơ sở về mọi mặt, đáp ứng tốt các yêu cầu của nhiệm vụ xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Từ những lý do trên, tác giả chọn vấn đề “Xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay” để nghiên cứu có ý nghĩa cơ bản và cấp bách. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở làm rõ một số vấn đề lý luận, thực tiễn về xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN, từ đó đề xuất yêu cầu và một số giải pháp cơ bản xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường này hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Luận án làm sáng tỏ quan niệm, đặc trưng lối sống có văn hóa của học viên và những yếu tố quy định việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Đánh giá đúng những thành tựu, hạn chế, làm rõ nguyên nhân và khái quát một số vấn đề đặt ra trong xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Đề xuất yêu cầu và một số giải pháp cơ bản xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN.
4 4.2. Phạm vi nghiên cứu Đề tài giới hạn nghiên cứu việc xây dựng lối sống có văn hoá của học viên thuộc đối tượng đào tạo sĩ quan cấp phân đội, trình độ đại học (còn gọi là đối tượng đào tạo cơ bản, dài hạn cấp phân đội). Đề tài tập trung nghiên cứu việc xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở phạm vi các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Phạm vi điều tra, khảo sát ở một số trường đào tạo sĩ quan quân đội khu vực phía Bắc. Các số liệu phục vụ việc nghiên cứu của đề tài được giới hạn từ năm 2008 cho đến nay. 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận, thực tiễn Luận án được thực hiện trên cơ sở những quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng con người và lối sống mới; đồng thời dựa vào nghiên cứu các chỉ thị, nghị quyết của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về xây dựng lối sống trong QĐNDVN. Luận án dựa vào thực tiễn việc xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở phạm vi các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN qua nghiên cứu nghị quyết, báo cáo tổng kết của một số nhà trường và kết quả điều tra, phỏng vấn, khảo sát của tác giả ở một số trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN; đồng thời kế thừa có chọn lọc kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học đã công bố. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận án được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận khoa học của chủ nghĩa Mác Lênin; đồng thời sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể của khoa học xã hội và nhân văn như: phân tích, tổng hợp, lôgíc và lịch sử, thống kê, so sánh, tổng kết thực tiễn, điều tra xã hội học, phỏng vấn và phương pháp chuyên gia. 6. Những đóng góp mới của luận án Từ góc độ triết học, chính trị xã hội, luận án góp phần làm rõ các quan niệm lối sống có văn hóa, lối sống có văn hóa của học viên và xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN; đồng thời luận giải những yếu tố quy định việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Luận án đề xuất yêu cầu và một số giải pháp cơ bản xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan
5 QĐNDVN hiện nay, góp phần thiết thực vào việc đổi mới căn bản, toàn diện công tác GD & ĐT ở các nhà trường quân đội. 7. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của luận án Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ cung cấp luận cứ khoa học cho lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong công tác GD & ĐT ở các nhà trường quân đội; đồng thời có thể là tài liệu tham khảo trong nghiên cứu và giảng dạy các vấn đề có liên quan đến việc xây dựng lối sống có văn hóa trong QĐNDVN. Luận án được triển khai trong thực tiễn sẽ nâng cao hiệu quả xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN, góp phần thiết thực xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội vừa “hồng” vừa “chuyên”, đáp ứng các yêu cầu, đòi hỏi của nhiệm vụ xây dựng Quân đội và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
6 TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài có liên quan đến đề tài * Các công trình nghiên cứu về văn hóa. Một số công trình khi nghiên cứu về văn hóa đã đề cập đến mối quan hệ giữa văn hóa với sự phát triển của con người và xã hội. Tiêu biểu có các công trình của D.Ikeđa và A.Pécxây, “Tiếng chuông cảnh tỉnh cho thế kỷ XXI”; Kawada Junzo, “Trân trọng bản sắc văn hoá và tính sáng tạo của các nền văn hoá địa phương”... Các công trình trên đã lý giải mối quan hệ giữa phát triển kinh tế với văn hoá; giữa con người với sản xuất và môi trường sinh thái, từ đó khẳng định văn hoá là chìa khóa, tiêu chí quan trọng đánh dấu trình độ phát triển của con người và xã hội trong những giai đoạn lịch sử. * Các công trình nghiên cứu về lối sống và lối sống XHCN. Lối sống là vấn đề có nội hàm rộng lớn, phức tạp, phản ánh sự phát triển của con người và xã hội nên đã được nhiều nhà khoa học nghiên cứu. Tiêu biểu có một số công trình của các nhà khoa học ở Liên Xô (cũ) được dịch sang tiếng Việt, như: V.I.Tolstykh, “Lối sống (khái niệm, hiện thực, các vấn đề)”; E.V.Xtơrucốp, “Lối sống XHCN, những vấn đề lý luận và giáo dục tư tưởng”; G.E.Gledơman, M.N. Rútkêvích, X.X.Vítsơnhépxki, “Lối sống xã hội chủ nghĩa”; V.I. Đôbrưnina, “Lối sống Xô viết, hôm nay và ngày mai” ; V.G. Xinixưn “Nếp sống XôViết”. Các công trình trên đã phân tích sâu sắc khái niệm lối sống và phân biệt với một số khái niệm liên quan; chỉ rõ mối quan hệ giữa lối sống với phương thức sản xuất và các điều kiện của một hình thái kinh tế xã hội; từ đó làm rõ khái niệm lối sống XHCN, cơ sở hình thành, phát triển, bản chất, biểu hiện, những vấn đề có tính quy luật và con đường, biện pháp xây dựng lối sống XHCN ở Liên Xô và vận dụng vào các nước khác. 2. Các công trình nghiên cứu ở trong nước có liên quan đến đề tài * Các công trình nghiên cứu về văn hóa và xây dựng văn hóa. Một số công trình nghiên cứu về văn hóa đã đề cập đến các khía cạnh về lối sống của con người, tiêu biểu: Phạm Văn Đồng, “Văn hoá và đổi mới”; Lương Quỳnh Khuê, “Văn hoá thẩm mỹ và
7 nhân cách”; Nguyễn Văn Huyên (chủ biên), “Văn hoá thẩm mỹ và sự phát triển con người Việt Nam trong thế kỷ mới”; Lê Quang Thiêm (chủ biên), “Văn hoá với sự phát triển của xã hội Việt Nam theo định hướng xã hội chủ nghĩa”; Nguyễn Khoa Điềm (chủ biên), “Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”; Phạm Minh Hạc và Nguyễn Khoa Điềm (chủ biên), “Về phát triển văn hóa và xây dựng con người thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa”; Giang Thị Huyền (chủ biên), “Một số chuyên đề văn hóa và phát triển”… Các công trình đã tiếp cận văn hoá với tính cách sự phát triển “năng lực bản chất người”, từ đó khẳng định sự phát triển của văn hoá luôn gắn liền với sự hoàn thiện những giá trị tốt đẹp của con người và xã hội theo tiêu chí chân, thiện, mỹ; đồng thời coi văn hóa là động lực để xây dựng nước ta theo mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. * Các công trình nghiên cứu về lối sống và xây dựng lối sống. Nghiên cứu lối sống trong mối quan hệ với các giá trị xã hội có công trình của PGS, TS Đào Trí Úc (chủ biên), “Xây dựng ý thức và lối sống theo pháp luật”; GS, TSKH Huỳnh Khái Vinh (chủ biên), “Một số vấn đề về lối sống, đạo đức, chuẩn giá trị xã hội”; PGS Chu Khắc Thuật và PTS Nguyễn Văn Thủ, “Văn hóa, lối sống với môi trường”; TS Nguyễn Viết Chức, “Xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống và đời sống văn hóa ở thủ đô Hà Nội trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”; Thanh Lê, “Giáo dục lối sống nếp sống mới”; GS, TS Đỗ Huy, “Lối sống dân tộc hiện đại mấy vấn đề lý luận và thực tiễn”; GS, VS Phạm Minh Hạc (chủ biên), “Tâm lý người Việt Nam đi vào công nghiệp hóa, hiện đại hóa Những điều cần khắc phục”; Nguyễn Ngọc Hà, “Đặc điểm tư duy và lối sống của con người Việt Nam hiện nay Một số vấn đề lý luận và thực tiễn”... Các công trình trên đã đưa ra định nghĩa về lối sống; làm rõ quan hệ giữa lối sống với văn hóa, đạo đức, chuẩn giá trị và môi trường; chỉ ra đặc điểm tư duy và lối sống truyền thống của người Việt Nam; từ đó đề xuất những giải pháp xây dựng các vấn đề văn hóa, đạo đức, lối sống ở nước ta hiện nay. * Các công trình nghiên cứu về xây dựng lối sống có văn hóa. Công trình của Thanh Lê, “Văn hóa và lối sống”; Lê Như Hoa, “Bản sắc dân tộc trong lối sống hiện đại”; Võ Văn Thắng, “Xây dựng
8 lối sống ở Việt Nam hiện nay (từ góc độ văn hoá truyền thống dân tộc)”; Đặng Quang Thành, “Xây dựng lối sống có văn hóa của thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh trong công cuộc đổi mới theo định hướng XHCN”… Các công trình đã từ góc độ văn hóa để làm rõ các vấn đề lý luận, thực tiễn về lối sống và văn hóa; từ đó đưa ra khái niệm về lối sống có văn hóa; chỉ rõ các giá trị văn hoá truyền thống dân tộc trong xây dựng lối sống ở Việt Nam; đề xuất phương hướng, giải pháp kế thừa, phát huy các giá trị văn hoá truyền thống dân tộc trong xây dựng lối sống ở Việt Nam và lối sống có văn hóa của thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh trong công cuộc đổi mới theo định hướng XHCN. * Các công trình nghiên cứu về xây dựng lối sống có văn hóa trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Nghiên cứu về lối sống của cán bộ, học viên trong Quân đội có công trình của Viện Khoa học xã hội và nhân văn quân sự Bộ Quốc phòng do PGS, TS Phạm Xuân Hảo (chủ biên), “Bồi dưỡng lối sống xã hội chủ nghĩa cho sĩ quan trẻ hiện nay”; Vũ Công Toàn, “Ảnh hưởng của chủ nghĩa cá nhân trong đội ngũ cán bộ ở các doanh nghiệp Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay thực trạng và giải pháp ngăn chặn, khắc phục”; Vũ Văn Thường, “Bồi dưỡng văn hóa pháp luật cho học viên đào tạo sĩ quan ở các nhà trường quân đội trong giai đoạn hiện nay”... Các công trình đã phân tích các vấn đề lý luận, thực tiễn về lối sống XHCN và chủ nghĩa cá nhân, văn hóa pháp luật; từ đó đưa ra những giải pháp cơ bản để bồi dưỡng lối sống XHCN, văn hóa pháp luật và khắc phục ảnh hưởng của chủ nghĩa cá nhân đến nhân cách người cán bộ quân đội ta. 3. Đánh giá khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học đã công bố và những vấn đề luận án cần tập trung giải quyết * Đánh giá khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học đã công bố. Một là, các công trình khoa học đã đưa ra và làm rõ khái niệm lối sống. Các công trình khoa học đã đưa ra khái niệm về lối sống, có sự phân biệt giữa “lối sống” với “mức sống”, “nếp sống” và một số khái niệm gần gũi khác. Khi phân tích khái niệm lối sống, các tác giả đã nhấn mạnh những đặc điểm trong các hoạt động sống cơ bản của con người; từ đó chỉ rõ lối sống bao gồm mặt vật chất và tinh thần, mặt khách quan và chủ quan gắn với một hình thái kinh tế xã hội.
9 Một số tác giả còn chỉ rõ trong xã hội có giai cấp, lối sống cũng mang bản chất giai cấp. Lối sống còn phản ánh những đặc điểm về truyền thống văn hóa dân tộc và xu thế của thời đại trong những giai đoạn lịch sử nhất định. Hai là, các công trình đã phân tích mối quan hệ giữa lối sống với văn hóa và một số vấn đề về xây dựng lối sống có văn hóa ở nước ta. Đề cập đến mối quan hệ giữa “lối sống” với “văn hóa”, một số tác giả đã chỉ rõ, phạm trù lối sống dù được định nghĩa theo cách nào cũng để chỉ quá trình hiện thực hóa các giá trị và hệ giá trị văn hóa trong thực tiễn cuộc sống. Tuy nhiên, không phải tất cả những giá trị văn hóa đều được con người hiện thực hóa trong thực tiễn, mà chỉ những giá trị nào được con người chấp nhận và hiện thực hóa trong cuộc sống mới tạo nên lối sống. Do vậy, lối sống có văn hóa là khái niệm dùng để chỉ các yêu cầu về phẩm chất, nhân cách của con người mới, đáp ứng các yêu cầu phát triển của xã hội và xu thế thời đại trong giai đoạn hiện nay. Ba là, một số công trình đã đề cập đến việc xây dựng lối sống XHCN ở sĩ quan trẻ và việc khắc phục ảnh hưởng của chủ nghĩa cá nhân, lối sống thực dụng đến nhân cách người cán bộ quân đội. Trong quân đội, hoạt động của con người luôn chịu tác động, chi phối mạnh mẽ bởi các quy luật đấu tranh vũ trang, tính chất và đặc điểm của môi trường quân sự. Một số công trình nghiên cứu đã chỉ rõ những biểu hiện đặc thù trong lối sống XHCN của sĩ quan trẻ quân đội và ảnh hưởng của chủ nghĩa cá nhân, thực dụng là nguyên nhân chủ yếu gây nên sự đối lập giữa cá nhân với cộng đồng và làm nảy sinh những biến đổi phức tạp về tâm lý, tư tưởng, hành vi trong thực hiện nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ quân đội hiện nay. Bốn là, một số công trình đã làm rõ các vấn đề về lối sống văn hóa của học viên ở các trường sĩ quan QĐNDVN. Một số công trình nghiên cứu đã đề cập đến việc xây dựng, phát triển lối sống có văn hóa của học viên đào tạo sĩ quan và k hắc phục ảnh hưởng của lối sống thực dụng đối với học viên ở các nhà trường quân đội. Các công trình nghiên cứu đã được đánh giá cao và có giá trị tham khảo thiết thực đối với đề tài luận án. Tuy nhiên, việc nghiên cứu về xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN đến nay chưa được công trình nào đề cập một cách hệ thống.
10 * Những vấn đề mà luận án cần tập trung giải quyết Một là, nghiên cứu một số vấn đề lý luận về xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Lối sống là khái niệm có nội hàm rộng lớn và đa cấp độ nghiên cứu. Do vậy, cần phải tiếp tục làm rõ các khái niệm về lối sống, lối sống có văn hóa; từ đó đưa ra quan niệm về lối sống có văn hóa của học viên và xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN; đồng thời luận giải những yếu tố quy định việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường này. Hai là, nghiên cứu thực trạng xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Sự biến đổi của đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội ở nước ta đã có tác động, ảnh hưởng không nhỏ đến lối sống của con người, nhất là thế hệ trẻ. Do vậy, cần phải đánh giá đúng những thành tựu, chỉ rõ nguyên nhân và khái quát những vấn đề đặt ra cần phải giải quyết trong xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Ba là, nghiên cứu, đề xuất yêu cầu và một số giải pháp cơ bản xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN hiện nay, góp phần thiết thực vào việc đổi mới căn bản, toàn diện công tác GD & ĐT ở các nhà trường quân đội.
11 Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG LỐI SỐNG CÓ VĂN HÓA CỦA HỌC VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG ĐÀO TẠO SĨ QUAN QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM 1.1. Lối sống có văn hóa và lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1.1.1. Quan niệm lối sống có văn hóa Lối sống là khái niệm đã được nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu ở các phương diện khác nhau. Các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác Lênin đã nghiên cứu lối sống từ việc tiếp cận hoạt động sản xuất vật chất để chỉ rõ mối quan hệ giữa lối sống với phương thức sản xuất của một hình thái kinh tế xã hội. Chủ tịch Hồ Chí Minh khi nghiên cứu về lối sống đã đề cập đến “ tư cách”, “lề lối”, “tác phong” làm việc, sinh hoạt, hay “ phương thức ứng xử” của con người, hoặc trong khái niệm “đời sống mới”. Quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta cũng rất coi trọng việc xây dựng lối sống mới của con người trong xã hội. Vấn đề này cũng được nhiều nhà khoa học ở nước ta quan tân nghiên cứu và làm rõ. Từ việc nghiên cứu quan niệm của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta và một số nhà khoa học về lối sống có thể quan niệm: Lối sống là tổng hòa các hoạt động sống cơ bản của con người (cộng đồng, nhóm xã hội, cá nhân) được vận hành theo một hệ thống các chuẩn mực, giá trị xã hội, trong mối quan hệ với những điều kiện của một hình thái kinh tế xã hội nhất định. Quan niệm lối sống đề cập đến các hoạt động sống cơ bản của con người. Thực chất, đó là cách con người ứng xử với tự nhiên, xã hội để bảo tồn và phát triển đời sống của mình. Quan niệm lối sống bao hàm cả mặt chủ quan lẫn mặt khách quan. Do vậy, khi tiếp cận vấn đề lối sống không chỉ nghiên cứu mặt chủ quan của nó mà còn phải xem xét cả mặt khách quan có tác động, ảnh hưởng đến các hoạt động ấy. Trong quan hệ với văn hóa, lối sống vừa là nội dung cốt lõi, vừa là hình thức thể hiện của văn hóa. Theo đó, có thể quan niệm: Lối sống có văn hóa là tổng hòa các hoạt động và hình
12 thức sinh hoạt, ứng xử cơ bản c ủa con người (c ộng đồng, nhóm xã hội, cá nhân) được vận hành theo một hệ thống các chuẩn mực, giá trị văn hóa dân tộc và yêu cầu phát triển của xã hội, thời đại trong những giai đoạn lịch sử nhất định. Quan niệm lối sống có văn hoá được dùng để nhấn mạnh những yêu cầu có tính định hướng nhận thức, các hành vi, thói quen hoạt động của con người theo một hệ thống chuẩn mực, giá trị văn hóa và các yêu cầu của xã hội, thời đại. Tuy nhiên, không nên hiểu lối sống có văn hóa chỉ ở các hành vi hoạt động cụ thể, mà nó được thể hiện ở: nhận thức, động cơ, thái độ và những hành vi, thói quen hoạt động, sinh hoạt, ứng xử của con người. Xét về bản chất, đó là lối sống luôn có sự khẳng định, tôn vinh các giá trị về cái đúng, cái đẹp, cái tích cực, cao thượng và nhân văn. Do vậy, cơ sở để xem xét lối sống có văn hóa hay không có văn hóa là các giá trị chân, thiện, mỹ được thể hiện trong nhận thức và các hành vi, thói quen hoạt động, sinh hoạt, ứng xử của con người. Trong lối sống có văn hóa của người Việt Nam, các hoạt động sống và ứng xử của con người được thực hiện trên những giá trị văn hóa tinh thần nhân văn, tốt đẹp của dân tộc. Do vậy, lối sống có văn hóa được thể hiện ở các giá trị: yêu nước, yêu CNXH; ý thức tự trọng, tự chủ, sống và làm việc theo Hiến pháp, pháp luật; cần cù, sáng tạo trong lao động; tinh thần đoàn kết, gắn bó cộng đồng cao; giàu lòng nhân ái, khoan dung, trọng nghĩa tình, đạo lý; chân thành, giản dị, tinh tế trong giao tiếp, ứng xử; nhạy bén, sáng tạo tiếp thu các giá trị bên ngoài; có ý thức bảo vệ và cải thiện môi trường sinh thái. Quân đội ta là lực lượng chính trị trung thành, công cụ bạo lực sắc bén của Đảng, Nhà nước ta. Lối sống có văn hóa của người quân nhân trong Quân đội sẽ được thể hiện ở: lý tưởng, hoài bão cao đẹp, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc, vì CNXH; ý chí quyết tâm cao vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hy sinh để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao; tinh thần mưu trí, dũng cảm, sáng tạo trong chiến đấu, lao động và công tác; các hành vi sống có tổ chức, kỷ luật và nếp sống chính quy; tinh thần đoàn kết, gắn bó chặt chẽ; sự giản dị, chân thành, khiêm tốn, trung thực trong cuộc sống; sự nghiêm túc, đúng mực trong các quan hệ ứng xử xã hội và với môi trường sống.
13 1.1.2. Quan niệm và đặc trưng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam * Quan niệm lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam Các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN (gọi tắt là các trường đào tạo sĩ quan quân đội) là những học viện, trường sĩ quan được Bộ Quốc phòng giao nhiệm vụ đào tạo các đối tượng học viên để trở thành sĩ quan cấp phân đội, đáp ứng các yêu cầu nhiệm vụ xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Học viên ở các trường đào tạo sĩ quan quân đội là những người đã trúng tuyển trong kỳ thi tuyển sinh quân sự và đang được đào tạo theo những mục tiêu, yêu cầu, nội dung, chương trình xác định. Do vậy, họ có những đặc điểm sau: Một là, học viên là những người trẻ tuổi, có trình độ nhận thức nhanh, nhân cách đang trong giai đoạn phát triển để trở thành người sĩ quan quân đội; tuy nhiên ở họ còn một số hạn chế về kinh nghiệm sống và thói quen của lối sống cũ. Hai là, học viên luôn có ý thức học tập, kế thừa, phát huy những giá trị tốt đẹp trong lối sống truyền thống của dân tộc và phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”; tuy nhiên trong lối sống của họ cũng đang xuất hiện một số biểu hiện mới phức tạp. Ba là, học viên đang được học tập, rèn luyện trong môi trường GD & ĐT chặt chẽ, thống nhất, nhân văn, tiến bộ; tuy nhiên họ cũng đang gặp phải một số khó khăn và tác động phức tạp từ môi trường sống. Từ đó có thể quan niệm: Lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam là tổng hòa nhận thức và những hành vi, thói quen trong học tập, rèn luyện, sinh hoạt, ứng xử được thực hiện theo một hệ thống các chuẩn mực, quy định của quân đội và giá trị văn hóa nhân văn, tốt đẹp của dân tộc, thời đại, đáp ứng các yêu cầu phát triển phẩm chất, nhân cách của người sĩ quan trong quân đội ta. Lối sống có văn hóa của học viên là quan niệm dùng để nhấn mạnh những yêu cầu có tính định hướng về nhận thức và các hành vi, thói quen hoạt động theo một hệ thống các chuẩn mực, giá trị văn hóa . Xét về bản chất, đó là lối sống luôn có sự thể hiện của các giá trị chân, thiện, mỹ, từ nhận thức đến các hành vi, thói quen trong học tập, rèn luyện, sinh hoạt, ứng xử của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan quân đội.
14 * Đặc trưng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam. Một là, sự thống nhất cao về lý tưởng XHCN, luôn trung thành và đặt lợi ích của Đảng, Tổ quốc lên trên hết, có ý thức sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Hai là, có định hướng nghề nghiệp đúng đắn, rõ ràng, sự tích cực, tự giác trong học tập, không ngừng vươn lên nắm vững kiến thức, kỹ năng công tác và vận dụng sáng tạo vào thực tiễn. Ba là, tinh thần tự chủ trong cuộc s ống, luôn đề cao tổ chức, kỷ luật quân đội và nếp sống chính quy . Bốn là, tinh thần đoàn kết chặt chẽ, sự trung thực trong các hoạt động học tập, rèn luyện, sinh hoạt và công tác. Năm là, sự nghiêm túc, đúng mực trong các quan hệ ứng xử xã hội và với môi trường sống. 1.2. Quan niệm và những yếu tố quy định việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1.2.1. Quan niệm xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam Xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam là tổng thể hoạt động của các chủ thể và khách thể trong việc xác định mục tiêu, nội dung và phương thức tác động để tạo dựng những giá trị đặc trưng lối sống có văn hóa của học viên, góp phần phát triển phẩm chất, nhân cách người sĩ quan quân đội theo mục tiêu, yêu cầu giáo dục và đào tạo của các nhà trường. Từ quan niệm trên cho thấy: Chủ thể xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN gồm: Một là, các tổ chức đảng, ban giám đốc (giám hiệu) và các cơ quan chức năng. Hai là, đội ngũ giảng viên. Ba là, đội ngũ cán bộ quản lý và tổ chức Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh. Bốn là, học viên ở các trường đào tạo sĩ quan quân đội. Ngoài ra, đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác phục vụ, bảo đảm cũng tham gia vào hoạt động này. Khách thể xây dựng lối sống có văn hoá là học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Mục tiêu xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN là nhằm nâng cao nhận thức của học viên về các chuẩn mực, giá trị chính trị, văn hóa xã hội và con người trên nền tảng chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng ta; từ đó tạo dựng, phát triển các hành vi, thói quen trong học tập, rèn luyện, sinh hoạt, công tác và ứng xử theo đúng các
15 chuẩn mực của quân đội, xã hội và những giá trị văn hóa nhân văn, tốt đẹp của dân tộc, nhân loại, đáp ứng các yêu cầu về phát triển phẩm chất, nhân cách người sĩ quan theo mục tiêu, yêu cầu GD & ĐT ở các nhà trường. Nội dung xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN là tạo dựng và phát triển các giá trị đặc trưng của lối sống có văn hóa, như: sự thống nhất cao về lý tưởng XHCN, luôn trung thành và đặt lợi ích của Đảng, Tổ quốc lên trên hết, ý thức sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao; định hướng nghề nghiệp đúng đắn, rõ ràng, sự tích cực, tự giác trong học tập, không ngừng vươn lên nắm vững kiến thức, kỹ năng công tác và vận dụng sáng tạo vào thực tiễn; tinh thần t ự chủ trong cuộc s ống, luôn đề cao tổ chức, kỷ luật quân đội và nếp sống chính quy; tinh thần đoàn kết chặt chẽ, sự trung thực trong các hoạt động học tập, rèn luyện, sinh hoạt và công tác; sự nghiêm túc, đúng mực trong các quan hệ ứng xử xã hội và với môi trường sống. Phương thức xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN Một là, các hình thức lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra của các cấp ủy đảng, ban giám đốc (ban giám hiệu) và sự tham mưu, phối hợp, hướng dẫn của cơ quan chức năng. Hai là, các hình thức dạy học (huấn luyện) của đội ngũ giảng viên. Ba là, các hình thức quản lý, rèn luyện kỷ luật và duy trì thực hiện các nền nếp, chế độ của đội ngũ cán bộ quản lý. Bốn là, các hình thức tự học, tự giáo dục và rèn luyện của học viên. Năm là, các hình thức hoạt động công tác đảng, công tác chính trị. Sáu là, việc xây dựng lối sống văn hóa của học viên cần phải sử dụng nhiều biện pháp, như tuyên truyền, giáo dục, bồi dưỡng, hướng dẫn học viên và các biện pháp nêu gương của các cấp ủy đảng, đội ngũ cán bộ, giảng viên trong các hoạt động thực tiễn. 1.2.2. Những yếu tố quy định việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam Một là, việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN luôn chịu sự quy định bởi điều kiện kinh tế xã hội của đất nước. Trong tác phẩm “Góp phần phê phán khoa kinh tế chính trị Lời tựa” (1859), C.Mác đã chỉ ra rằng: Phương thức sản xuất đời sống vật chất quyết định các quá trình sinh hoạt xã hội, chính trị và tinh thần nói chung. Điều đó cho thấy, phương thức sản xuất là yếu
16 tố có tác động, ảnh hưởng lớn đến các hoạt động sống của con người trong xã hội. Do vậy, sự phát triển đúng định hướng XHCN của nền kinh tế, của chế độ dân chủ và nền văn hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc; cùng với đó là sự vững mạnh của tổ chức quân đội và gia đình cán bộ, giảng viên, học viên sẽ có tác động tích cực đến việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Hai là, việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên luôn chịu sự quy định bởi đặc điểm, nhiệm vụ của quân đội và các yêu cầu trong công tác giáo dục và đào tạo ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên không những chịu sự tác động của môi trường xã hội rộng lớn mà còn chịu sự quy định trực tiếp bởi các quan hệ phong phú, sinh động của môi trường xã hội mà họ đang học tập, rèn luyện và công tác. Điều đó được thể hiện ở đường lối, nhiệm vụ chính trị của quân đội và đặc điểm hoạt động quân sự, nhất là kỷ luật quân đội; các yêu cầu trong công tác GD & ĐT, xây dựng nhà trường chính quy, tiên tiến, mẫu mực là những yếu tố tác động trực tiếp đến việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Ba là, việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên luôn chịu sự quy định bởi nhận thức, trách nhiệm, phẩm chất và năng lực của các chủ thể ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên luôn nhấn mạnh vai trò quan trọng hàng đầu của các chủ thể trong việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm, luôn tích cực tìm tòi, đổi mới về nội dung, hình thức, biện pháp để tổ chức tốt các hoạt động này trong công tác GD & ĐT ở các nhà trường. Do vậy, nhận thức, vai trò, trách nhiệm và phẩm chất, năng lực của các chủ thể là những nhân tố trực tiếp quy định việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Bốn là, nhận thức, trách nhiệm và vai trò chủ động, tích cực trong tự tu dưỡng, rèn luyện của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN là nhân tố quyết định việc xây dựng lối sống có văn hóa. Quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin đã chỉ ra rằng, sự vận động, phát triển của sự vật, hiện tượng thì nhân tố bên trong bao giờ cũng giữ vai trò quyết định nhất. Học viên vừa là đối
17 tượng tiếp nhận sự tác động của các chủ thể nhưng vừa là chủ thể trực tiếp chuyển hóa những yêu cầu của môi trường xã hội và các chủ thể thành ý thức, hành vi sống, ứng xử của bản thân. Do vậy, nhận thức, tình cảm, ý chí, phẩm chất và năng lực của họ trong tự tổ chức các hoạt động học tập, tu dưỡng, rèn luyện sẽ quyết định việc xây dựng lối sống có văn hóa ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Kết luận chương 1 Lối sống là các dạng hoạt động sống cơ bản của con người được vận hành theo một hệ thống chuẩn mực, giá trị trong mối quan hệ với những điều kiện của một hình thái kinh tế xã hội nhất định. Lối sống có văn hoá là tổng hòa nhận thức và các hành vi sống, ứng xử của con người được vận hành theo một hệ thống chuẩn mực, giá trị văn hóa dân tộc và các yêu cầu phát triển của xã hội, nhân loại trong những giai đoạn lịch sử nhất định. Về bản chất, đó là lối sống luôn có sự khẳng định và tôn vinh các giá trị chân, thiện, mỹ trong các hoạt động của con người. Việc xây dựng lối sống có văn hoá của học viên phản ánh hoạt động của các chủ thể trong việc xác định mục tiêu, nội dung và phương thức để tạo dựng và phát triển ở học viên một lối sống có văn hóa, đáp ứng mục tiêu, yêu cầu GD & ĐT của các nhà trường. Việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên luôn chịu sự quy định bởi những yếu tố khách quan và chủ quan. Nắm vững các vấn đề này sẽ giúp các chủ thể và học viên nhận thức sâu sắc về việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN.
18 Chương 2 THỰC TRẠNG XÂY DỰNG LỐI SỐNG CÓ VĂN HÓA CỦA HỌC VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG ĐÀO TẠO SĨ QUAN QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM 2.1. Những thành tựu và hạn chế trong xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 2.1.1. Những thành tựu trong xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam * Các chủ thể đã xác định rõ mục tiêu xây dựng lối sống có văn hoá của học viên trong công tác GD & ĐT ở nhà trường, từ đó phát huy tốt vai trò, trách nhiệm đối với hoạt động này. Đảng ủy, ban giám đốc (giám hiệu) các nhà trường đã xác định rõ các tiêu chí xây dựng lối sống có văn hóa của học viên trong mục tiêu, yêu cầu GD & ĐT. Các cơ quan chức năng đã xây dựng các văn bản, chỉ thị, hướng dẫn về công tác GD & ĐT, đảm bảo cơ bản đầy đủ các điều kiện vật chất, tinh thần cho cán bộ, giảng viên, học viên. Đội ngũ giảng viên đã thực hiện tốt các yêu cầu về “dạy người, dạy chữ, dạy nghề” trong các hình thức huấn luyện. Cán bộ quản lý đã làm tốt công tác giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện lối sống có văn hóa của học viên trong các hoạt động của đơn vị. Cơ bản học viên đã xác định rõ mục tiêu, yêu cầu cụ thể trong từng năm học, có động cơ, thái độ phấn đấu đúng đắn, tích cực tự học tập nâng cao trình độ về mọi mặt và tu dưỡng, rèn luyện về lối sống có văn hóa. * Các chủ thể đã tiến hành có hiệu quả những nội dung xây dựng lối sống có văn hoá của học viên trong các hoạt động GD & ĐT ở nhà trườ ng . Một là, đã xây dựng được sự thống nhất cao của học viên về lý tưởng XHCN, luôn trung thành và đặt lợi ích của Đảng, Tổ quốc lên trên hết, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Hai là, đã xây dựng được động cơ nghề nghiệp đúng đắn, rõ ràng, sự tích cực, tự giác của học viên trong học tập, không ngừng vươn lên nắm vững kiến thức, kỹ năng công tác và vận dụng sáng tạo vào thực tiễn. Ba là, đã coi trọng việc xây dựng tinh thần tự chủ của học viên trong cuộc sống, luôn đề cao tổ chức, kỷ luật quân đội và nếp sống chính quy.
19 Bốn là, đã quan tâm xây dựng tinh thần đoàn kết chặt chẽ, sự trung thực của học viên trong học tập, rèn luyện, sinh hoạt và công tác. Năm là, đã xây dựng được những hành vi nghiêm túc, đúng mực của học viên trong các quan hệ ứng xử xã hội và với môi trường sống. * Việc xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN đã được tiến hành bằng những hình thức, biện pháp đa dạng, thiết thực, hiệu quả. Các tổ chức đảng đã coi trọng việc đổi mới các hình thức, biện pháp trong lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên. Công tác tham mưu, phối hợp, hướng dẫn của cơ quan chức năng đối với việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên được tiến hành có hiệu quả. Các hình thức huấn luyện được đội ngũ giảng viên coi trọng và tổ chức nghiêm túc, khoa học. Các biện pháp giáo dục, rèn luyện học viên được đội ngũ cán bộ quản lý tiến hành đa dạng, thiết thực. Các hình thức tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện về lối sống có văn hóa được học viên thực hiện nghiêm túc. 2.1.2. Những hạn chế trong xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam * Mục tiêu xây dựng lối sống có văn hóa của học viên còn chưa được một số cấp ủy đảng và cán bộ, giảng viên thể hiện rõ trong công tác GD & ĐT, từ đó chưa phát huy tốt vai trò, trách nhiệm đối với hoạt động này. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của một số tổ chức đảng vẫn tập trung vào nhiệm vụ huấn luyện và rèn luyện kỷ luật, chưa quan tâm đúng mức đến mục tiêu xây dựng lối sống có văn hóa của học viên. Trong huấn luyện, một số giảng viên còn chưa coi trọng đúng mức đến các yêu cầu về dạy người. Một số cán bộ quản lý còn chưa thực hiện tốt việc kết hợp giữa bồi dưỡng, rèn luyện lối sống có văn hóa của học viên với công tác giáo dục, rèn luyện kỷ luật ở đơn vị. Nhận thức và sự chủ động, tự giác của m ột số học viên trong tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện về lối sống có văn hóa còn hạn chế. * Việc tiến hành các nội dung xây dựng lối sống có văn hoá của học viên trong các hoạt động GD & ĐT còn những hạn chế nhất định.
20 Một là, việc xây dựng sự thống nhất cao của học viên về lý tưởng XHCN, biết đặt lợi ích của Đảng, Tổ quốc và nhân dân lên trên hết còn chưa có chiều sâu. Hai là, việc định hướng nghề nghiệp và phát huy tính chủ động, tích cực của học viên trong học tập còn chưa thường xuyên. Ba là, việc xây dựng tinh thần tự chủ trong cuộc sống, ý thức đề cao tổ chức, kỷ luật và nếp sống chính quy của học viên có mặt còn chưa vững chắc. Bốn là, việc xây dựng tinh thần đoàn kết, sự trung thực của học viên trong học tập, rèn luyện, sinh hoạt và công tác chưa đi vào chiều sâu. Năm là, việc xây dựng sự nghiêm túc, đúng mực của học viên trong ứng xử xã hội và với môi trường sống còn một số hạn chế. * Một số tổ chức đảng và cán bộ, giảng viên chưa coi trọng việc đổi mới các hình thức, biện pháp xây dựng lối sống có văn hoá của học viên. Một số hình thức, biện pháp trong lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra việc xây dựng lối sống văn hóa của học viên ở cấp uỷ đảng cơ sở còn thiếu nhạy bén, kịp thời. Sự phối hợp giữa cơ quan với các đơn vị trong các hoạt động tuyên truyền, giáo dục lối sống có văn hóa của học viên chưa thường xuyên, chặt chẽ. Việc đổi mới các hình thức, biện pháp huấn luyện của một số giảng viên chưa nạnh mẽ, hiệu quả. Trong công tác quản lý, việc kết hợp các hình thức, biện pháp trong giáo dục, hướng dẫn và rèn luyện lối sống có văn hóa của học viên ở một số đơn vị có lúc còn chưa khoa học và phù hợp. Các hình thức tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện về lối sống có văn hóa của một số học viên còn chưa được tiến hành chủ động và thường xuyên. 2.2. Nguyên nhân của những thành tựu, hạn chế và một số vấn đề đặt ra trong xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 2.2.1. Nguyên nhân của những thành tựu và hạn chế trong xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam * Nguyên nhân của những thành tựu trong xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam