Tóm tắt Luận văn Dược sĩ Chuyên khoa cấp 1: Phân tích sử dụng kháng sinh trong điều trị viêm phổi cộng đồng cho trẻ em từ 2 tháng đến 5 tuổi tại Bệnh viện Sản – Nhi tỉnh Yên Bái

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

61
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của Luận án này nhằm phân tích tính hợp lý trong sử dụng kháng sinh điều trị viêm phổi cộng đồng cho trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi theo hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh thường gặp ở trẻ em năm 2015 của BYT Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Dược sĩ Chuyên khoa cấp 1: Phân tích sử dụng kháng sinh trong điều trị viêm phổi cộng đồng cho trẻ em từ 2 tháng đến 5 tuổi tại Bệnh viện Sản – Nhi tỉnh Yên Bái

BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN và facebook CANHGIACDUOC VŨ MINH THÙY PHÂN TÍCH SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG CHO TRẺ EM TỪ 2 THÁNG ĐẾN 5 TUỔI TẠI BỆNH VIỆN SẢN – NHI TỈNH YÊN BÁI LUẬN VĂN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I HÀ NỘI - 2020
BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI VŨ MINH THÙY Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN và facebook CANHGIACDUOC PHÂN TÍCH SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG CHO TRẺ EM TỪ 2 THÁNG ĐẾN 5 TUỔI TẠI BỆNH VIỆN SẢN – NHI TỈNH YÊN BÁI CHUYÊN NGÀNH: DƯỢC LÝ - DƯỢC LÂM SÀNG MÃ SỐ: CK 60720405 LUẬN VĂN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Nguyễn Hoàng Anh Nơi thực hiện: Trường ĐH Dược Hà Nội Thời gian thực hiện: Từ tháng 7/2020 đến tháng 12/2020 HÀ NỘI - 2020
LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Hoàng Anh là người thầy trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo và động viên tôi trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành luận văn này. Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN và facebook CANHGIACDUOC Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, các bác sỹ, dược sỹ đang công tác tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Yên Bái, các anh chị trong trung tâm DI và ADR Quốc gia, đặc biệt là Ths. Nguyễn Thị Tuyến đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi khảo sát, nghiên cứu và thực hiện luận văn tốt nghiệp. Tôi luôn biết ơn sự giúp đỡ của Ban Giám hiệu trường Đại học Dược Hà Nội, các thầy cô phòng Sau đại học, các thầy cô bộ môn Dược lý - Dược lâm sàng đã dạy dỗ, quan tâm và tạo điều kiện cho tôi trong thời gian học tập và nghiên cứu. Cuối cùng, tôi cũng xin bày tỏ lòng yêu thương, biết ơn tới gia đình, bạn bè luôn động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng 12 năm 2020 Học viên Vũ Minh Thùy
MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................ 1 Chương 1: TỔNG QUAN ......................................................................................... 2 1.1. TỔNG QUAN VỀ BỆNH VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG Ở TRẺ EM .............. 2 1.1.1. Định nghĩa .................................................................................................. 2 Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN và facebook CANHGIACDUOC 1.1.2. Tình hình dịch tễ......................................................................................... 2 1.1.3. Căn nguyên ................................................................................................. 2 1.1.4. Chẩn đoán viêm phổi cộng đồng ở trẻ em.................................................. 5 1.1.5. Phân loại viêm phổi trẻ em ......................................................................... 6 1.2. ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI TRẺ EM .................................................................... 7 1.2.1. Nguyên tắc điều trị viêm phổi .................................................................... 7 1.2.2. Nguyên tắc điều trị bằng kháng sinh .......................................................... 8 1.2.3. Cơ sở để lựa chọn kháng sinh trong điều trị viêm phổi ở cộng đồng ........ 8 1.2.4. Tóm tắt hướng dẫn sử dụng kháng sinh trong điều trị viêm phổi cộng đồng trẻ em của một số tổ chức hội chuyên môn trên thế giới .................. 10 1.2.5. Một số hướng dẫn lựa chọn kháng sinh ban đầu trong viêm phổi cộng đồng tại Việt Nam ...................................................................................... 12 1.3. GIỚI THIỆU VỀ BỆNH VIỆN SẢN NHI TỈNH YÊN BÁI ......................... 18 CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................... 20 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ........................................................................ 20 2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................................. 20 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu .................................................................................. 20 2.2.2. Phương pháp thu thập dữ liệu .................................................................. 20 2.2.3. Chỉ tiêu nghiên cứu: ................................................................................. 21 2.2.4. Một số tiêu chuẩn được sử dụng để phân tích kết quả ............................. 22 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.............................................................. 27 3.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA MẪU NGHIÊN CỨU........................................ 27 3.1.1. Liên quan giữa lứa tuổi và giới tính trong bệnh viêm phổi ...................... 28 3.1.2. Liên quan giữa lứa tuổi với độ nặng của viêm phổi và bệnh mắc kèm.... 28 3.1.3. Tỷ lệ bệnh nhân đã sử dụng kháng sinh trước khi nhập viện ................... 30
3.1.4. Mức độ lọc cầu thận ở bệnh nhân viêm phổi ........................................... 30 3.1.5. Đặc điểm xét nghiệm vi sinh trong mẫu nghiên cứu................................ 31 3.2. THỰC TRẠNG SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI.. 33 3.2.1. Các kháng sinh sử dụng trong mẫu nghiên cứu ....................................... 33 3.2.2. Tỷ lệ kháng sinh được kê trong bệnh án .................................................. 34 Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN và facebook CANHGIACDUOC 3.2.3. Các phác đồ điều trị ban đầu .................................................................... 35 3.2.4. Các phác đồ thay thế trong quá trình điều trị ........................................... 36 3.2.5. Độ dài đợt điều trị và sử dụng kháng sinh ............................................... 37 3.2.6. Hiệu quả điều trị ....................................................................................... 38 3.3. TÍNH PHÙ HỢP TRONG VIỆC SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG Ở TRẺ EM ....................................................... 38 3.3.1. Phân tích sự phù hợp của việc lựa chọn phác đồ kháng sinh ban đầu ..... 38 3.3.2. Đánh giá tính phù hợp của kháng sinh thay thế ...................................... 40 3.3.3. Đánh giá về liều dùng kháng sinh ............................................................ 40 3.3.4. Phân tích tính hợp lý trong nhịp đưa thuốc .............................................. 43 Chương 4: BÀN LUẬN ........................................................................................... 46 4.1. ĐẶC ĐIỂM CỦA VIÊM PHỔI TRẺ EM TRONG MẪU NGHIÊN CỨU ... 46 4.1.1. Về ảnh hưởng của lứa tuổi và giới tính trong bệnh viêm phổi................. 46 4.1.2. Về liên quan giữa lứa tuổi và độ nặng của bệnh viêm phổi ..................... 47 4.1.3. Bệnh mắc kèm ở bệnh nhân viêm phổi .................................................... 47 4.1.4. Tỷ lệ bệnh nhân đã sử dụng kháng sinh trước khi nhập viện ................... 48 4.2. BÀN LUẬN VỀ THỰC TRẠNG SỬ DỤNG KHÁNG SINH TRONG ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI ................................................................................................... 50 4.2.1. Các kháng sinh đã sử dụng điều trị viêm phổi cộng đồng tại bệnh viện .. 50 4.2.2. Các phác đồ điều trị ban đầu .................................................................... 51 4.2.3. Phác đồ thay đổi trong quá trình điều trị .................................................. 51 4.2.4. Độ dài đợt điều trị bằng kháng sinh và hiệu quả điều trị ......................... 52 4.2.5. Hiệu quả điều trị viêm phổi ...................................................................... 53 4.3. BÀN LUẬN VỀ TÍNH PHÙ HỢP TRONG VIỆC SỬ DỤNG KHÁNG SINH ...................................................................................................................... 53
4.3.1. Phân tích sự lựa chọn kháng sinh so với hướng dẫn ................................ 53 4.3.2. Phân tích liều dùng kháng sinh ................................................................ 54 4.3.3. Phân tích nhịp đưa thuốc .......................................................................... 55 4.3.4. Phân tích đường dùng thuốc ..................................................................... 56 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 57 Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN và facebook CANHGIACDUOC KIẾN NGHỊ ............................................................................................................. 59 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT Thứ tự Kí hiệu Nội dung 1. ADR Adverse Drug Reaction (Phản ứng có hại của thuốc) 2. BSCK Bác sỹ chuyên khoa 3. BTS British Thoracic Society (Hội lồng ngực Anh) Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN và facebook CANHGIACDUOC 4. BV Bệnh viện 5. C1G Cephalosporin thế hệ 1 6. C2G Cephalosporin thế hệ 2 7. C3G Cephalosporin thế hệ 3 8. ICU Khoa hồi sức tích cực 9. KS Kháng sinh 10. MRSA Tụ cầu vàng kháng methicilin 11. NC Nghiên cứu Pediatric Infectious Diseases Society of America (Hội 12. PIDSA Các Bệnh nhiễm trùng Nhi khoa Mỹ) 13. RLLN Rút lõm lồng ngực 14. TB Tiêm bắp 15. TDKMM Tác dụng không mong muốn 16. TM Tĩnh mạch 17. TYT Trạm y tế 18. U Uống 19. VP Viêm phổi 20. VPMPCĐ Viêm phổi mắc phải cộng đồng 21. WHO Tổ chức y tế thế giới (World Health Organization)
DANH MỤC BẢNG, BIỂU Bảng 1.1. Các nghiên cứu gần đây về tác nhân gây bệnh trong viêm phổi cộng đồng trên trẻ em tại Việt Nam .............................................................................. 4 Bảng 1.2. Tình hình kháng kháng sinh của 3 vi khuẩn thường gặp gây viêm phổi ở trẻ em ......................................................................................................... 10 Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN và facebook CANHGIACDUOC Bảng 2.1. Bảng liều dùng của các kháng sinh được sử dụng để phân tích trong nghiên cứu .................................................................................................. 25 Bảng 3.1. Tỷ lệ viêm phổi phân theo lứa tuổi và giới tính ....................................... 28 Bảng 3.2. Tỷ lệ viêm phổi phân theo lứa tuổi với độ nặng của bệnh và đặc điểm bệnh lý mắc kèm của mẫu nghiên cứu ....................................................... 29 Bảng 3.3. Tình hình sử dụng kháng sinh trước khi đến viện .................................... 30 Bảng 3.4. Tỷ lệ mức độ lọc cầu thận của bệnh nhân ................................................ 31 Bảng 3.5. Đặc điểm xét nghiệm vi sinh trong mẫu nghiên cứu ................................ 31 Bảng 3.6. Các loại vi khuẩn phân lập được trong mẫu nghiên cứu .......................... 32 Bảng 3.7. Kết quả kháng sinh đồ trong mẫu nghiên cứu .......................................... 32 Bảng 3.8. Kháng sinh được sử dụng tại bệnh viện ................................................... 33 Bảng 3.9. Tỷ lệ các kháng sinh được sử dụng trong mẫu nghiên cứu ...................... 34 Bảng 3.10. Các phác đồ kháng sinh ban đầu khi bệnh nhân mới nhập viện ............. 35 Bảng 3.11. Các phác đồ thay đổi trong quá trình điều trị viêm phổi ........................ 36 Bảng 3.12. Lý do thay đổi phác đồ trong quá trình điều trị ...................................... 37 Bảng 3.13. Độ dài đợt điều trị (ngày) và sử dụng kháng sinh .................................. 37 Bảng 3.14. Hiệu quả điều trị bệnh viêm phổi ........................................................... 38 Bảng 3.15. Sự phù hợp trong lựa chọn phác đồ kháng sinh ban đầu ........................ 39 Bảng 3.16. Tính phù hợp trong lựa chọn phác đồ kháng sinh thay thế .................... 40 Bảng 3.17. Phân tích liều dùng kháng sinh trên bệnh nhân có chức năng thận bình thường ........................................................................................................ 41 Bảng 3.18. Phân tích liều dùng kháng sinh aminosid trên bệnh nhân suy giảm chức năng thận .................................................................................................... 43 Bảng 3.19. Phân tích nhịp đưa thuốc của các kháng sinh trong mẫu nghiên cứu ..... 43 Bảng 3.20. Phân tích đường dùng kháng sinh trong mẫu nghiên cứu ...................... 45
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Hình 3.1. Sơ đồ thu thập bệnh án nghiên cứu ........................................................... 27 Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN và facebook CANHGIACDUOC
ĐẶT VẤN ĐỀ Từ những năm đầu thế kỷ 20, kháng sinh đã được đưa vào sử dụng, nhưng đến nay, việc sử dụng kháng sinh hợp lý vẫn đang là một thách thức lớn của toàn thế giới, thuật ngữ “đề kháng kháng sinh” đã trở nên quen thuộc trong điều trị nhiễm khuẩn. Nhiều nghiên cứu tiến hành trên thế giới và Việt Nam cho thấy đã xuất hiện nhiều Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN và facebook CANHGIACDUOC loại vi khuẩn kháng thuốc và tỷ lệ kháng đang tăng dần theo thời gian. Do đó, sử dụng kháng sinh hợp lý đã và đang là mối quan tâm lớn của ngành Y tế nước ta. Viêm phổi cộng đồng là một trong những bệnh lý đường hô hấp chủ yếu trên trẻ em, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Tổ chức y tế thế giới (WHO) xác định viêm phổi là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em dưới 5 tuổi. Sử dụng kháng sinh là một trong những chiến lược được Tổ chức y tế thế giới nhấn mạnh trong quản lý viêm phổi cộng đồng trên trẻ em, với nội dung tăng cường các biện pháp để đảm bảo kháng sinh được dùng một cách hợp lý, an toàn nhằm nâng cao hiệu quả điều trị, giảm tác dụng không mong muốn, giảm chi phí y tế và ngăn ngừa vi khuẩn đề kháng kháng sinh. Bệnh viện Sản – Nhi tỉnh Yên Bái là bệnh viện chuyên khoa tuyến tỉnh hạng II, trực thuộc Sở Y tế tỉnh Yên Bái. Bệnh viện thường xuyên tiếp nhận bệnh nhân nhiễm khuẩn đường hô hấp chiếm tỷ lệ cao nhất, trong đó chủ yếu là viêm phổi. Do vậy, sử dụng kháng sinh an toàn, hiệu quả, hợp lý sẽ giúp nhằm nâng cao chất lượng điều trị. Xuất phát từ những lý do nêu trên, nhóm nghiên cứu tiến hành thực hiện đề tài “Phân tích sử dụng kháng sinh trong điều trị viêm phổi cộng đồng cho trẻ em từ 2 tháng đến 5 tuổi tại Bệnh viện Sản – Nhi tỉnh Yên Bái” với hai mục tiêu: 1. Khảo sát sử dụng kháng sinh trong điều trị viêm phổi cộng đồng cho trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi tại Bệnh viện Sản – Nhi tỉnh Yên Bái từ 01/9/2019 đến 31/12/2019. 2. Phân tích tính hợp lý trong sử dụng kháng sinh điều trị viêm phổi cộng đồng cho trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi theo hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh thường gặp ở trẻ em năm 2015 của BYT. 1