Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Công tác xã hội: Đánh giá hiệu quả mô hình Quản lý cộng đồng của Trung tâm Hỗ trợ phát triển vì Phụ nữ và Trẻ em (DWC) tại xã Phúc Thuận, huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án đánh giá hiệu quả của việc thực hiện mô hình Quản lý cộng đồng trong việc giải quyết các vấn đề cộng đồng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tại xã Phúc Thuận, huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. Từ đó chỉ ra được những bài học kinh nghiệm khi thực hiện QLCĐ. Mời các bạn tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Công tác xã hội: Đánh giá hiệu quả mô hình Quản lý cộng đồng của Trung tâm Hỗ trợ phát triển vì Phụ nữ và Trẻ em (DWC) tại xã Phúc Thuận, huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ----------------------------------------------------- NGUYỄN THỊ THU HIẾU ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ MÔ HÌNH QUẢN LÝ CỘNG ĐỒNG CỦA TRUNG TÂM HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN VÌ PHỤ NỮ VÀ TRẺ EM (DWC) TẠI XÃ PHÚC THUẬN, HUYỆN PHỔ YÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Công tác xã hội Mã số: 60.90.01.01 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Trung Hải Hà Nội - 2015
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan những thông tin, số liệu trong luận văn là sự thật và đã đƣợc những ngƣời có liên quan đồng ý cho sử dụng. Tôi xin chịu trách nhiệm về tính xác thực của các thông tin có trong luận văn.
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp đề tài: Đánh giá hiệu quả mô hình Quản lý cộng đồng của Trung tâm Hỗ trợ Phát triển vì Phụ nữ và Trẻ em (DWC) tại xã Phúc Thuận, huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận đƣợc sự ủng hộ, phối hợp chặt chẽ của các cán bộ địa phƣơng, hội phụ nữ xã Phúc Thuận, cùng toàn thể ngƣời dân tại địa bàn nghiên cứu. Bên cạnh đó là sự hỗ trợ tận tình của Ban giám đốc và các cán bộ Trung tâm Hỗ trợ Phát triển vì Phụ nữ và Trẻ em (DWC). Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp này, trƣớc tiên tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong khoa Xã hội học – Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội, các bạn học viên lớp cao học Công tác xã hội 1 khóa 2012 đã ủng hộ và cổ vũ tinh thần để tôi tự tin hoàn thành luận văn. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Trung Hải ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp này. Vì thời gian và kinh nghiệm còn hạn chế nên luận văn tốt nghiệp của tôi không tránh khỏi những thiếu sót nhất định, rất mong nhận đƣợc sự góp ý của các thầy, cô giáo, các bạn và những ngƣời quan tâm đến nghiên cứu này. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 1 năm 2015 Học viên Nguyễn Thị Thu Hiếu
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 10 1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 10 2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ..................... Error! Bookmark not defined. 3. Ý nghĩa vấn đề nghiên cứu.......................... Error! Bookmark not defined. 4. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu.................. Error! Bookmark not defined. 5. Đối tƣợng, khách thể và phạm vi nghiên cứuError! Bookmark not defined. 6. Câu hỏi nghiên cứu ..................................... Error! Bookmark not defined. 7. Giả thuyết nghiên cứu ................................. Error! Bookmark not defined. 8. Phƣơng pháp thu thập thông tin .................. Error! Bookmark not defined. NỘI DUNG CHÍNH ....................................... Error! Bookmark not defined. Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của nghiên cứuError! Bookmark not defined. 1.1. Các khái niệm ........................................... Error! Bookmark not defined. 1.1.1. Cộng đồng ............................................. Error! Bookmark not defined. 1.1.2. Vấn đề cộng đồng .................................. Error! Bookmark not defined. 1.1.3. Quản lý cộng đồng ................................................................................ 11 1.1.4. Tổ chức cộng đồng ................................................................................ 11 1.1.5. Phát triển cộng đồng.............................................................................. 13 1.1.6. Tác viên phát triển cộng đồng ............... Error! Bookmark not defined. 1.1.7. Sự tham gia............................................ Error! Bookmark not defined. 1.1.8. Quyền và trao quyền ............................. Error! Bookmark not defined. 1.2. Lý thuyết ứng dụng trong nghiên cứu ...... Error! Bookmark not defined. 1.2.1. Lý thuyết nhu cầu .................................. Error! Bookmark not defined. 1.2.2. Lý thuyết trao quyền .............................. Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Lý thuyết thân chủ trọng tâm ................................................................ 21 1.2.4. Thuyết huy động nguồn lực ................... Error! Bookmark not defined. 1.3. Một số vấn đề chung về phát triển cộng đồng ......................................... 25 1.4. Trung tâm Hỗ trợ phát triển vì Phụ nữ và Trẻ em (DWC) ............... Error! Bookmark not defined.0 1.4.1. Cơ cấu tổ chức ...................................................................................... 31 1.4.2. Mục đích, sứ mệnh, viễn cảnh ............................................................... 32 1.4.3. Bộ máy nhân sự ..................................................................................... 32 1.4.4. Các hoạt động đang triển khai............................................................... 32 1.4. Khái quát mô hình QLCĐ trên Thế giới và Việt Nam ............................ 30 1.3.1. Mô hình QLCĐ trên Thế giới ................ Error! Bookmark not defined. 1.3.2. Mô hình QLCĐ tại Việt Nam ................ Error! Bookmark not defined. 1.5. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ................................................................... 33 1.5.1. Khái quát về huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên ................................... 33 1.5.2. Khái quát về xóm Phúc Tài và xóm Tân Ấp 2, xã Phúc Thuận ............ 34 1.5.3. Các vấn đề cộng đồng tại xã Phúc Thuận ............................................ 36 1.6. Mô hình Quản lý cộng đồng…………………………………………....40 1.6.1. Mô hình Quản lý cộng đồng trên Thế giới và Việt Nam…………….40 1.6.1.1. Mô hình Quản lý cộng đồng trên Thế giới…………………………40 1.6.1.2. Mô hình Quản lý cộng đồng tại Việt Nam………………………......41 1.6.2. Mô tả mô hình Quản lý cộng đồng…………………………..……....42 1.6.2.1. Cách tiếp cận của mô hình Quản lý cộng đồng…………………...43 1.6.2.2. Giá trị của Quản lý cộng đồng……………………………………...47 1.6.2.3. Nguyên tắc cơ bản trong thực hiện mô hình QLCĐ….……………48 1.6.2.4. Quy trình thực hiện mô hình QLCĐ……………………………….49 1.6.2.5. Tính bền vững của mô hình QLCĐ……………………………………55 1.6.3. Vị trí của mô hình QLCĐ trong hệ thống quản lý nhà nước…………57 1.7. Tiêu chí đánh giá hiệu quả mô hình QLCĐ……………………………59
Chƣơng 2: Thực trạng thực hiện mô hình Quản lý cộng đồng tại xã Phúc Thuận, huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên...................................................... 62 2.1. Đánh giá chung về mục tiêu, cách thức vận hành của mô hình QLCĐ tại xã Phúc Thuận, huyện Phổ Yên ...................................................................... 62 2.2. Đánh giá hiệu quả mô hình QLCĐ đối với cơ chế chính sách tại xã Phúc Thuận, huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên...................................................... 68 2.3. Đánh giá hiệu quả của mô hình Q LCĐ trong việc giải quyết vấn đề cộng đồng………………………………………………………………………….69 2.3.1. Hiệu quả của mô hình QLCĐ trong vấn đề giảm nghèo ...................... 69 2.3.2. Hiệu quả của mô hình QLCĐ trong vấn đề phát triển cơ sở hạ tầng... 71 2.3.3. Hiệu quả của mô hình QLCĐ trong vấn đề ô nhiễm môi trường ......... 73 2.3.4. Hiệu quả của mô hình QLCĐ trong vấn đề tiếp cận thông tin mới của người dân. ....................................................................................................... 74 2.4. Hiệu quả của mô hình QLCĐ đối với ngƣời dân và chính quyền địa phƣơng ……………………………………………………………………...76 2.4.1. Hiệu quả của mô hình QLCĐ đối với người dân .................................. 76 2.4.2. Hiệu quả của mô hình QLCĐ với đội ngũ cán bộ địa phương ............. 95 2.5. Những thuận lợi và khó khăn khi thực hiện mô hình QLCĐ .................. 97 2.5.1. Thuận lợi khi thực hiện mô hình QLCĐ................................................ 97 2.5.2. Khó khăn khi thực hiện mô hình QLCĐ .............................................. 101 2.4. Bài học kinh nghiệm khi thực hiện mô hình QLCĐ .............................. 103 Kết luận và Khuyến nghị............................................................................... 107 PHỤ LỤC 1: CÂU HỎI ĐÁNH GIÁ DỰ ÁN – (dành cho ngƣời dân) ....... 111 PHỤ LỤC 2: CÂU HỎI PHỎNG VẤN SÂU VỚI CÁC NHÓM ................ 123
PHỤ LỤC 3: KẾT QUẢ KHẢO SÁT BẢNG HỎI VỚI NGƢỜI DÂN Error! Bookmark not defined. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 142 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DWC Center for promoting Development for Women and Chirldren Trung tâm Hỗ trợ Phát triển vì Phụ nữ và Trẻ em LHQ Liên hợp quốc NNC Nhóm nòng cốt NCĐ Nhóm cộng đồng PTCĐ Phát triển cộng đồng PCMM Promoting Community management model in Viet Nam Thúc đẩy mô hình Quản lý cộng đồng ở Việt Nam (dự án) PRA Participatory Rural Appraisal Phƣơng pháp đánh giá nông thôn có sự tham gia của ngƣời dân QLCĐ Quản lý cộng đồng QSK Quỹ sáng kiến SDC Swiss Agency for Development and Cooperation Cơ quan Hợp tác và Phát triển Thụy Sỹ TDA Tiểu dự án
DANH MỤC CÁC BẢNG Số bảng Tên bảng Trang Bảng 1.1 Thông tin chung về xóm Phúc Tài, xóm Tân Ấp 2, 35 xã Phúc Thuận Bảng 2.1 Hiệu quả chung của dự án thực hiện theo mô hình 64 QLCĐ Bảng 2.2 Kết quả khảo sát về quy trình thực hiện mô hình 65 QLCĐ Bảng 2.3 Kết quả khảo sát về mức độ phức tạp và khả năng 66 thực hiện các thủ tục hành chính Bảng 2.4 Các kiến thức ngƣời dân đƣợc nâng cao sau tham gia 80 dự án Bảng 2.5 Các công việc ngƣời dân có thể làm sau khi đƣợc tập 81 huấn Bảng 2.6 Mức độ vận dụng các kiến thức học đƣợc từ dự án 82 Bảng 2.7 Tần suất đi họp thôn của ngƣời dân sau khi tham gia 85 dự án Bảng 2.8 Lợi ích khi ngƣời dân tham gia các cuộc họp thôn 86 xóm Bảng 2.9 Các hoạt động ngƣời dân đƣợc tự quản khi thực hiện 88 dự án Bảng 2.10 Lợi ích khi ngƣời dân đƣợc tự quản 90
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Số sơ đồ Tên sơ đồ, biểu đồ Trang Sơ đồ 1.1 Cơ cấu tổ chức Trung tâm Hỗ trợ phát triển vì phụ nữ 31 và trẻ em Sơ đồ 1.2 Quy trình thực hiện Quản lý cộng đồng 50 Biểu đồ 2.1 Biến động tỷ lệ hộ nghèo tại địa bàn nghiên cứu 70 Biểu đồ 2.2 Thu nhập của ngƣời dân từ khi tham gia dự án (2011- 77 2014) Biểu đồ 2.3 Sự thay đổi trong môi trƣờng sống sau khi thực hiện dự 78 án Biểu đồ 2.4 Tỷ lệ các thắc mắc của ngƣời dân đƣợc chính quyền 93 giải đáp
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngày nay, cùng với sự phát triển của nền kinh tế - xã hội, chất lƣợng cuộc sống của ngƣời dân cũng ngày một tăng lên, con ngƣời ngày càng có nhiều nhu cầu và tiêu chuẩn cao hơn cho một cuộc sống đƣợc đánh giá là đảm bảo. Những nhu cầu này đòi hỏi cần phải đƣợc đáp ứng. Tuy vậy, sự phát triển không đồng đều trong nền kinh tế đã tạo nên sự chênh lệch rõ rệt về mức sống giữa các tầng lớp dân cƣ, đặc biệt là giữa các vùng nông thôn, miền núi và thành thị. Chính điều này đã tạo ra sự bất bình đẳng trong xã hội trƣớc hết là về thu nhập và điều kiện sống. Phát triển cộng đồng (PTCĐ) là một trong ba phƣơng pháp can thiệp chính của Công tác xã hội. Trên Thế giới, ngay tƣ̀ nhƣ̃ng năm 1950, khái niệm PTCĐ đã đƣợc Liên Hợp Quốc công nhận và khuyến khí ch các quốc gia sƣ̉ dụng phƣơng pháp này nhƣ một công c ụ hữu hiệu trong việc giải quyết các vấn đề xã hội nhằm thƣ̣c hiện chƣơng trì nh mục tiêu phát triển quốc gia . PTCĐ đƣợc đánh giá là một trong những hoạt động có khả năng giải quyết những vấn đề của sự phát triển xã hội và những thách thức mà các cộng đồng gặp phải khá hiệu quả, bởi nó nhấn mạnh đến sự tham gia của chính ngƣời dân - những ngƣời trong cuộc - vào quá trình cải thiện đời sống cho chính cộng đồng mình. Các hoạt động PTCĐ vừa góp phần nâng cao chất lƣợng cuộc sống ngƣời dân vừa đóng góp cho sự tăng trƣởng của nền kinh tế đất nƣớc. Hiệu quả thiết thực của hoạt động PTCĐ ngày càng đƣợc khẳng định và thu hút sự quan tâm của toàn xã hội. Tại Việt Nam, khái niệm PTCĐ xuất hiện vào nhƣ̃ng năm 1980 tƣ̀ các chƣơng trình viện trợ của nƣớc ngoài. Chiến lƣợc PTCĐ hƣớng tới những cộng đồng nghèo và kém phát triển, giúp họ nhận thức đƣợc vấn đề của mình, tìm kiếm nguồn lực bên ngoài và phát huy tiềm năng của mình để giải quyết hiệu quả vấn đề của cộng đồng họ. Cho đến nay, cùng với sự hình thành của
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO  Tài liệu Tiếng Việt 1. Báo cáo kinh tế - xã hội xã Phúc Thuận năm 2011, 2014 2. GS. TS Hoàng Chí Bảo (2008), Biến đổi xã hội ở Việt Nam qua hơn 20 năm đổi mới, Hội đồng lý luận Trung ƣơng. 3. Nguyễn Tiến Dũng (2007), Sƣ̣ tham gia củ a cộng đồng trong phát triển cơ sở hạ tầng ở nông thôn (nghiên cƣ́u trƣờng hợp tại hai tì nh Thanh Hóa và Bì nh Phƣớc), Luận án Thạc sĩ Xã h ội học, Trƣờng Đại học KHXH&NV (ĐHQG Hà Nội), Hà Nội. 4. Vũ Cao Đàm (2006), Phƣơng pháp luận nghiên cƣ́u khoa học, NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội. 5. Tô Duy Hợp, Lƣơng Hồng Quang (2000), Phát triển cộng đồng: Lý thuyết và vận dụng, NXB Văn hóa – Thông tin, Hà Nội. 6. Bùi Thị Xuân Mai (2012), Giáo trình nhập môn công tác xã hội, Nxb Lao động xã hội, Hà Nội. 7. Malcolm Payne (1997), ThS. Trần Văn Kham (dịch giả), Lý thuyết Công tác xã hội hiện đại, Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Hà Nội. 8. Nguyễn Xuân Nghĩ a (2010), Phƣơng pháp và kỹ thuật trong nghiên cƣ́u xã hội học, NXB Phƣơng Đông. 9. Nguyễn Hữu Nhân (2004), Phát triển cộng đồng, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. 10. Nguyễn Thị Oanh (2000), Phát triển cộng đồng , Đại học Mở bán công thành phố Hồ Chí Minh. 11. Phạm Văn Quyết, TS Nguyễn Quý Thanh (2011), Phƣơng pháp nghiên cƣ́u xã hội học, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. 12. Quy chế thực hiện dân chủ ở xã theo Nghị định 29/1998/NĐ – CP ban hành ngày 11 tháng 5 năm 1998 13. PGS.TS. Trịnh Văn Tùng, Bài giảng Phát triển cộng đồng
14. Trung tâm nghiên cứu tƣ vấn công tác xã hội và phát triển cộng đồng (2007), Phương pháp tiếp cận ABCD, TP.HCM 15. Trung tâm Hỗ trợ phát triển vì Phụ nữ và Trẻ em (DWC), Sổ tay Quản lý cộng đồng – cuốn 1, 2, 3 16. Trung tâm nghiên cứu - tƣ vấn CTXH và PTCĐ – SDRC (2007), Phƣơng pháp tiếp cận ABCD, BfdW tài trợ ấn phẩm – TPHCM 12/2007 17. Trung tâm hỗ trợ phát tri ển vì phụ nƣ̃ và trẻ em (DWC), Sổ tay Quản lý cộng đồng, lƣu hành nội bộ. 18. UNDP, Viện Khoa học xã hội Việt Nam (2006), Đẩy mạnh chiều sâu dân chủ và tăng cƣờng sƣ̣ tham gia của ngƣời dân ở Việt Nam, Hà Nội 19. VAMESP II (2005), Cẩm nang theo dõi và đánh giá , Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ, Hà Nội. 20. ThS Phạm Huỳnh Thanh Vân, ĐH An Giang, 2007, Kỹ năng phát triển cộng đồng (Tài liệu tập huấn phƣơng pháp tiếp cận dựa vào nội lực để pháttriển cộng đồng cho sinh viên thiệt thòi trƣờng ĐH An Giang. 21. Etienne Beaudoux , Geneviève Crombrugghe , Francis Douxchamps , Marie- Christine Gueneau , Mark Niewkerk (1992), Đỗ Bá Khoa , Dƣơng Nguyên Tƣờng (dịch giả), Hành trình của một dự án phát triển : tƣ̀ khảo sát đến đánh giá, NXB Chí nh trị Quốc gia, Hà Nội. 22. Yumi Sera, Susan Beaudry (2007), Giám sát và đánh giá , Bộ phận phát triển xã hội – Ngân hàng thế giới (WB).  Tài liệu Tiếng nƣớc ngoài 23. Bartle, Phil, 2005, Giới Thiệu về Xã Hội Học Cộng Đồng. Camosun College, Victoria, 24. Schwartz W. (1974), The Social Worker in the Group, in: Klenk, R.W./ Ryan, ..... in Social Work Practice. A Sourcebook, Pacific Grove et al. 1998. Lee, Judith ...
25. Solomon, Black Empowerment (1976): Social Work in Oppressed Communities, New York 26. Sophie Laws, Caroline Harper, Rachel Marcus (2003), Research for development, SAGE puplication, London. 27. Regina Schevvens, Donovan Storey (Editors) (2003), Development fieldwork, SAGE puplication, London. 28. Paul Bullen (2007), Community development models and language (http://www.mapl.com.au/ideas ) 29. Jim Cavaye, Understanding Community Development  Báo, tạp chí, website 30. Trang thông tin điện tử huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên (http://phoyen.gov.org ) 31. Cổng thông tin điện tử huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên (www.phoyen.gov.vn) 32. Cổng thông tin điện tử Chƣơng trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020 33. Một số vấn đề nông thôn Việt Nam hiện nay (10/04/2008), Website Liên minh hợp tác xã Việt Nam (http://www.vca.org.vn). 34. Ủy ban thƣờng vụ Quốc hội 11 (2007), Pháp lệnh 34/2007/PL-UBTVQH11 về Thƣ̣c hiện dân chủ ở xã, phƣờng, thị trấn. 35. Unicef, Quyền đƣợc tham gia của trẻ em , Website trung tâm thông tin và giáo dục (http://hcm.edu.vn). 36. Website CMM news do Trung tâm Hỗ trợ phát triển vì phụ nữ và trẻ em (DWC) quản lý (http://www.cmm.com.vn). 37. Website tổng hợp tài liệu hƣớng dẫn về sƣ̣ tham gia (http://cec.vcn.bc.ca).