Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện hệ thống kế toán với việc tăng cường kiểm soát nội bộ tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

i<br /> <br /> CHƯƠNG 1<br /> GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI “HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KẾ TOÁN<br /> VỚI VIỆC TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ<br /> TẠI NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM”<br /> 1.1. Tính cấp thiết của Đề tài nghiên cứu<br /> Hệ thống KSNB là một thành phần không thể thiếu trong quản trị NHTM nhằm<br /> đảm bảo cho hoạt động của ngân hàng diễn ra an toàn, hiệu quả và tránh được các rủi<br /> ro. Hệ thống kế toán là một trong những yếu tố giữ vai trò hết sức quan trọng trong hệ<br /> thống KSNB với chức năng cung cấp cho các đơn vị quan tâm hệ thống số liệu, sổ<br /> sách, báo cáo tin cậy, đầy đủ, kịp thời và phản ánh thiết thực nhất tình hình kinh doanh<br /> của ngân hàng; góp phần giảm thiểu rủi ro do gian lận, sai sót, bảo toàn tài sản của<br /> ngân hàng. Do đó, việc hoàn thiện hệ thống kế toán nhằm tăng cường KSNB là vấn đề<br /> rất được quan tâm và luôn được các NHTM quán triệt thực hiện.<br /> 1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến Đề tài<br /> Hiện nay đã có một số công trình nghiên cứu về vai trò quan trọng của hệ thống<br /> KSNB trong NHTM cũng như sự cần thiết phải hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán<br /> nhằm tăng cường hiệu lực của hệ thống KSNB tại doanh nghiệp nói chung cũng như<br /> tại một số NHTM nói riêng. Tuy nhiên, các đề tài chủ yếu bao quát trên các phần hành<br /> của tổ chức hạch toán kế toán trong đó tập trung nhiều vào bộ máy kế toán của các đơn<br /> vị khác nhau. Bên cạnh đó, các đề tài chưa cụ thể hóa vai trò của kế toán quản trị trong<br /> NHTM trong khi tại các NHTM hiện đại ngày nay, kế toán quản trị của NHTM ngày<br /> càng đóng góp nhiều cho việc nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của NHTM.<br /> 1.3. Mục tiêu nghiên cứu<br /> Làm rõ mối quan hệ giữa hệ thống kế toán trong đó cụ thể hóa vai trò của kế<br /> toán tài chính và kế toán quản trị với KSNB từ đó khẳng định sự cần thiết phải hoàn<br /> thiện hệ thống kế toán nhằm tăng cường KSNB tại các NHTM;<br /> <br /> ii<br /> <br /> Trên cơ sở phân tích các hạn chế của hệ thống kế toán với mục tiêu tăng cường<br /> KSNB, Tác giả đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện hệ thống kế toán nhằm tăng<br /> cường hiệu quả của KSNB tại NHĐT&PT VN.<br /> 1.4. Câu hỏi nghiên cứu<br /> Hệ thống kế toán có vai trò như thế nào với việc tăng cường hiệu lực của hệ<br /> thống KSNB tại các NHTM?<br /> Hệ thống kế toán tại NH ĐT&PT VN còn tồn tại những hạn chế nào khiến hệ<br /> thống này chưa phát huy được vai trò tăng cường KSNB? Từ đó Tác giả có kiến nghị,<br /> giải pháp gì mới nhằm hoàn thiện hệ thống kế toán với việc tăng cường KSNB tại NH<br /> ĐT&PT VN?<br /> 1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là hệ thống kế toán với việc tăng cường<br /> KSNB tại NHĐT&PT VN.<br /> Phạm vi nghiên cứu của Luận văn được giới hạn tại NH ĐT&PT VN.<br /> 1.6. Phương pháp nghiên cứu<br /> Tác giả sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng kết hợp với những kinh<br /> nghiệm, kiến thức thực tế có được qua quá trình công tác tại NH ĐT&PT VN để vận<br /> dụng phương pháp khảo sát, phân tích, tổng hợp, phương pháp mô tả và khái quát hóa<br /> đối tượng nghiên cứu nhằm làm rõ thực trạng nghiên cứu và đề xuất các giải pháp hoàn<br /> thiện hệ thống kế toán.<br /> 1.7. Ý nghĩa của Đề tài nghiên cứu<br /> Đề tài nghiên cứu cụ thể hóa lý luận về mối quan hệ giữa hệ thống kế toán với<br /> hệ thống KSNB vào thực tế tại NH ĐT&PT VN. Đề tài chỉ ra những mặt đã đạt được<br /> và chưa đạt được đối với hệ thống kế toán, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp để hoàn<br /> thiện hệ thống này nhằm tăng cường hệ thống KSNB tại NH ĐT&PT VN. Do đó, Luận<br /> <br /> iii<br /> <br /> văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu lý luận và cũng có thể vận<br /> dụng và thực tế tổ chức hạch toán kế toán của các ngân hàng có điều kiện tương đương.<br /> 1.8. Kết cấu của Đề tài nghiên cứu<br /> Đề tài nghiên cứu gồm 4 chương.<br /> <br /> CHƯƠNG 2<br /> LÝ LUẬN CHUNG VỀ HỆ THỐNG KẾ TOÁN VỚI VIỆC TĂNG CƯỜNG<br /> KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI<br /> 2.1. Lý luận chung về hệ thống kế toán tại các ngân hàng thương mại<br /> 2.1.1. Kế toán ngân hàng thương mại với kiểm soát nội bộ<br /> Kế toán ngân hàng hiện đại có thể được hiểu là việc thu thập, ghi chép, xử lý,<br /> phân tích các nghiệp vụ kinh tế, tài chính về hoạt động tiền tệ, tín dụng và dịch vụ ngân<br /> hàng nhằm cung cấp thông tin cần thiết phục vụ cho công tác quản lý, điều hành, công<br /> tác lập kế hoạch và ra quyết định trong quá trình hoạt động kinh doanh tiền tệ của ngân<br /> hàng ở tầm vĩ mô và vi mô; tư vấn, tham mưu cho bộ phận quản lý điều hành; kiểm tra,<br /> kiểm soát trong quá trình thực hiện các nội dung công tác kế toán nhằm mục đích nâng<br /> cao hiệu quả hoạt động, bảo vệ tài sản cũng như đảm bảo an toàn cho hoạt động của<br /> ngân hàng.<br /> Với hai bộ phận cấu thành của hệ thống kế toán là kế toán tài chính và kế toán<br /> quản trị, kế toán ngân hàng nghiên cứu vốn và sự vận động của vốn trong hoạt động về<br /> tiền tệ, thanh toán, tín dụng của hệ thống ngân hàng; kết quả sự vận động của vốn và<br /> các khoản thanh toán trong và ngoài đơn vị ngân hàng, các khoản cam kết, bảo lãnh,<br /> giấy tờ có giá.<br /> 2.1.2. Các yếu tố của hệ thống kế toán tại các ngân hàng thương mại<br /> Hệ thống kế toán NHTM gồm bốn yếu tố:<br /> <br /> iv<br /> <br /> Một là, Hệ thống chứng từ kế toán: Chứng từ kế toán ngân hàng là những giấy<br /> tờ, vật mang tin phản ánh nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh và đã hoàn thành, làm<br /> căn cứ ghi sổ kế toán ngân hàng. Quá trình lập và luân chuyển chứng từ đóng vai trò<br /> hết sức quan trọng trong công tác KSNB của doanh nghiệp. Việc tổ chức vận dụng hợp<br /> lý hệ thống chứng từ kế toán và quy trình kiểm soát, luân chuyển chứng từ kế toán là<br /> điều kiện tiên quyết cho việc xử lý và cung cấp thông tin tin cậy phục vụ cho yêu cầu<br /> quản lý, điều hành, cũng như là căn cứ quan trọng phục vụ cho kiểm tra, kiểm soát,<br /> phát hiện kịp thời các sai sót, gian lận trong hoạt động kinh doanh;<br /> Hai là, Hệ thống tài khoản kế toán: Tài khoản kế toán là phương pháp kế toán<br /> dùng để phân loại và hệ thống hóa các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh theo nội<br /> dung kinh tế. Mỗi TK được mở theo đối tượng kế toán cụ thể, có nội dung kinh tế riêng<br /> biệt. Tình hình biến động của các tài sản, nguồn vốn của NHTM được phản ánh hàng<br /> ngày thông qua hệ thống TK kế toán của NHTM. Do tính chất hoạt động kinh doanh<br /> mà hệ thống TK của NHTM phức tạp hơn rất nhiều so với doanh nghiệp thông thường.<br /> Hệ thống TK được xây dựng bài bản giúp chức năng cung cấp thông tin của hệ thống<br /> kế toán hoàn thiện hơn. Bên cạnh đó, ngân hàng có thể kiểm soát tốt hơn tài sản, nguồn<br /> vốn của mình theo cả cấp chi tiết và tổng hợp, ngăn ngừa khả năng tổn hại, thất thoát<br /> tài sản của ngân hàng;<br /> Ba là, Hệ thống sổ kế toán: Trên cơ sở hình thức kế toán mà NHTM lựa chọn áp<br /> dụng, NHTM sẽ xây dựng một hệ thống sổ tương ứng sao cho phù hợp với quy mô,<br /> đặc điểm hoạt động của sản xuất kinh doanh, yêu cầu quản lý, trình độ nghiệp vụ của<br /> cán bộ kế toán, điều kiện công nghệ;<br /> Bốn là, Hệ thống báo cáo kế toán: Hệ thống báo cáo kế toán của NHTM là sản<br /> phẩm cuối cùng của tổ chức hạch toán kế toán được thiết kế và sử dụng để cung cấp<br /> thông tin về tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các luồng tiền của NHTM, đáp<br /> ứng yêu cầu quản lý của các nhà lãnh đạo NHTM, cơ quan quản lý nhà nước và nhu<br /> <br /> v<br /> <br /> cầu hữu ích của người sử dụng trong việc đưa ra các quyết định kinh tế. Căn cứ vào<br /> mục đích, đối tượng sử dụng báo cáo kế toán mà hệ thống báo cáo của NHTM thường<br /> được tổ chức thành hệ thống báo cáo kế toán tài chính và hệ thống báo cáo kế toán<br /> quản trị. Báo cáo kế toán quản trị là báo cáo phản ánh số liệu kế toán chi tiết theo từng<br /> đơn vị, thường theo từng mảng nghiệp vụ hoặc từng đối tượng kế toán mà NHTM quan<br /> tâm, phục vụ cho mục đích lập kế hoạch, dự toán và giám sát, đánh giá hiệu quả quá<br /> trình thực hiện; cho việc ban hành những chủ trương, chính sách, kế hoạch hiện tại và<br /> tương lai cho ngân hàng.<br /> 2.2. Lý luận chung về kiểm soát nội bộ tại các ngân hàng thương mại<br /> 2.2.1. Kiểm soát nội bộ tại các ngân hàng thương mại<br /> Hệ thống KSNB là tập hợp tất cả các quy định, quy trình, chính sách, cơ cấu tổ<br /> chức được NHTM thiết lập trên cơ sở phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành<br /> nhằm hướng đến bốn mục tiêu cơ bản: đảm bảo an toàn tài sản của NHTM; đảm bảo<br /> độ tin cậy của các thông tin; đảm bảo tuân thủ pháp luật và các quy chế, quy trình<br /> nghiệp vụ; đảm bảo hiệu quả hoạt động của NHTM.<br /> Để xây dựng được một hệ thống KSNB hoàn chỉnh, vững mạnh, đạt được<br /> những mục tiêu đã đặt ra, hệ thống KSNB của NHTM phải đảm bảo được một số yêu<br /> cầu: Hệ thống KSNB phải đảm bảo nhận diện, đo lường và đánh giá được một cách<br /> thường xuyên, liên tục các rủi ro có nguy cơ ảnh hưởng đến hiệu quả và mục tiêu hoạt<br /> động của NHTM; cơ chế kiểm tra, KSNB được thiết kế, cài đặt, tổ chức thực hiện ngay<br /> trong mọi quy trình nghiệp vụ, tại tất cả các đơn vị, bộ phận của NHTM dưới nhiều<br /> hình thức như: cơ chế phân cấp ủy quyền; cơ chế kiểm tra chéo…; đảm bảo chấp hành<br /> chế độ hạch toán, kế toán theo quy định; hệ thống thông tin, tin học của NHTM phải<br /> được giám sát, bảo vệ một cách hợp lý, an toàn và phải có cơ chế quản lý dự phòng độc<br /> lập; đảm bảo mọi cán bộ, nhân viên của NHTM đều phải quán triệt được tầm quan<br /> trọng của hoạt động kiểm tra, KSNB.<br /> <br />