Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ với việc tăng cường kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam

i<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Năm 2008, nền kinh tế thế giới rơi vào khủng hoảng, bắt đầu từ sự sụp đổ<br /> của hệ thống ngân hàng tài chính lớn của Mỹ.Việt Nam cũng không nằm ngoài<br /> sự khủng hoảng này, nhiều ngân hàng nhỏ đứng trước nguy cơ phá sản khi<br /> không đảm bảo được tính thanh khoản của mình.<br /> Trước bối cảnh như vậy, Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam cũng đã<br /> đặt ra cho mình bài toán kiểm soát rủi ro, đặc biệt là rủi ro tín dụng khi thị<br /> trường diễn biến ngày một phức tạp. Bên cạnh đó việc mở rộng mạng lưới một<br /> cách mạnh mẽ từ năm 2007 càng đặt ra cho Ban lãnh đạo ngân hàng vấn đề làm<br /> thế nào để kiểm soát hoạt động kinh doanh nói chung cũng như hoạt động tín<br /> dụng nói riêng một cách chặt chẽ nhất đồng thời đảm bảo được hiệu quả hoạt<br /> động của hệ thống.<br /> Hệ thống kiểm soát nội bộ của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam hơn<br /> lúc nào hết cần phải được xem xét, đánh giá lại, hoàn thiện nó để có thể phát huy<br /> được hết những chức năng của mình đặc biệt trong việc kiểm soát rủi ro tín<br /> dụng. Với lý do này, tác giả đã chọn đề tài : “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát<br /> nội bộ với việc tăng cường kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương<br /> mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam”. Nội dung luân văn bao gồm 3 chương:<br /> Chương 1: Lý luận chung về hệ thống kiểm soát nội bộ với kiểm soát rủi ro<br /> tín dụng tại các ngân hàng thương mại.<br /> Chương 2: Thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ với kiểm soát rủi ro tín<br /> dụng tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam.<br /> Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội<br /> bộ với việc tăng cường kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại cổ<br /> phần Kỹ thương Việt Nam.<br /> <br /> ii<br /> <br /> CHƯƠNG 1<br /> LÝ LUẬN CHUNG VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ VỚI<br /> VIỆC TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC<br /> NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI<br /> 1.1 Kiểm soát trong quản lý<br /> 1.1.1 Khái niệm và vai trò của kiểm soát<br /> Kiểm soát là quá trình đo lường, đánh giá và tác động lên đối tượng kiểm<br /> soát nhằm bảo đảm mục tiêu, kế hoạch của tổ chức đuợc thực hiện có hiệu quả.<br /> Tác dụng của kiểm soát là giúp cho nhà quản lý đạt được mục tiêu đã đặt ra cho<br /> doanh nghiệp. Một hệ thống kiểm soát có các thước đo cho phép nhà quản lý<br /> đánh giá tính hiệu quả của tổ chức trong việc sản xuất sản phẩm và cung cấp<br /> dịch vụ.<br /> 1.1.2 Phân loại kiểm soát<br /> Dựa vào mục đích cụ thể, có thể phân loại kiểm soát trên cơ sở các tiêu thức<br /> sau để phục vụ công tác quản lý: theo phạm vi, kiểm soát chia thành kiểm soát<br /> nội bộ và kiểm soát bên ngoài; theo mức độ ảnh hưởng, kiểm soát được phân<br /> thành kiểm soát trực tiếp và kiểm soát tổng quát; theo nội dung kiểm soát, kiểm<br /> soát được chia thành kiểm soát tổ chức và kiểm soát kế toán; theo thời điểm hoạt<br /> động kiểm soát và thời điểm hoạt động của đối tượng kiểm soát, kiểm soát được<br /> phân thành kiểm soát trước, kiểm soát trong và kiểm soát sau; theo đối tượng, có<br /> hai loại quan trọng là kiểm soát đầu ra và kiểm soát hành vi<br /> 1.2 Tổng quan về ngân hàng thương mại và rủi ro tín dụng trong hoạt<br /> động tín dụng của ngân hàng thương mại<br /> 1.2.1 Khái niệm và các nghiệp vụ cơ bản của NHTM<br /> NHTM là tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ tài chính đa<br /> dạng nhất - đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm, dịch vụ thanh toán và thực hiện nhiều<br /> chức năng tài chính nhắt so với bất kỳ một tổ chức kinh doanh nào trong nền<br /> kinh tế.<br /> <br /> iii<br /> <br /> Nghiệp vụ cho vay (tín dụng) là hoạt động kinh doanh chủ chốt của NHTM<br /> để tạo ra lợi nhuận, đó là việc ngân hàng cung cấp cho khách hàng một khoản<br /> tiền, khách hàng có trách nhiệm phải trả lãi và hoàn trả gốc theo đúng thời hạn<br /> đã thoả thuận trong hợp đồng.<br /> 1.2.2 Rủi ro tín dụng<br /> Rủi ro tín dụng có thể hiểu là khoản lỗ tiềm tàng được tạo ra khi ngân hàng<br /> cấp tín dụng. Đó là những thiệt hại, mất mát mà ngân hàng phải gánh chịu do<br /> người vay vốn hay người sử dụng vốn không trả đúng hạn, không thực hiện đúng<br /> nghĩa vụ cam kết trong hợp đồng tín dụng đã được ký kết vì bất kể lý do gì.<br /> Các nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng bao gồm các nguyên nhân khách<br /> quan, nguyên nhân từ phía khách hàng, nguyên nhân từ phía ngân hàng, và<br /> nguyên nhân từ phía bảo đảm tín dụng<br /> 1.2.3 Quy trình tín dụng trong ngân hàng thương mại<br /> Quy trình tín dụng là quá trình xử lý các công việc của ngân hàng trong<br /> hoạt động cung cấp dịch vụ tín dụng cho khách hàng từ khi tiếp nhận hồ sơ vay<br /> vốn cho đến khi quyết định cho vay, giải ngân, thu nợ và tất toán hợp đồng tín<br /> dụng.<br /> Quy trình tín dụng cơ bản được thiết kế dựa trên các bước: Lập hồ sơ vay<br /> vốn, phân tích tín dụng, ra quyết định tín dụng, giải ngân, theo dõi thu nợ và<br /> giám sát tín dụng và tất toán hợp đồng<br /> 1.3 Hệ thống kiểm soát nội bộ với kiểm soát rủi ro tín dụng của ngân<br /> hàng thương mại<br /> 1.3.1 Khái niệm hệ thống kiểm soát nội bộ<br /> Theo Liên đoàn kế toán quốc tế (The International Federation of<br /> Accountants - IFAC) thì hệ thống kiểm soát nội bộ là một hệ thống chính sách và<br /> thủ tục được thiết lập nhằm đặt được bốn mục tiêu sau: bảo vệ tài sản của đơn vị;<br /> bảo đảm độ tin cậy của các thông tin; bảo đảm việc thực hiện các chế độ pháp lý<br /> và bảo đảm hiệu quả của hoạt động.<br /> <br /> iv<br /> <br /> 1.3.2 Mục tiêu hệ thống kiểm soát nội bộ của ngân hàng thương mại<br /> Hệ thống kiểm soát nội bộ của ngân hàng được thiết lập nhằm mục tiêu chủ<br /> yếu : bảo vệ tài sản và độ tin cậy của thông tin , bảo đảm việc tuân thủ luật pháp<br /> và các quy định, bảo đảm hiệu quả hoạt động và năng lực quản lý.<br /> 1.3.3 Các yếu tố cấu thành của hệ thống kiểm soát nội bộ với việc tăng<br /> cường kiểm soát rủi ro tín dụng trong ngân hàng thương mại<br /> 1.3.3.1 Môi trường kiểm soát<br /> Môi trường kiểm soát bao gồm toàn bộ nhân tố bên trong và bên ngoài ngân<br /> hàng tác động đến việc thiết kế, hoạt động và xử lý dữ liệu của các loại hình<br /> kiểm soát nội bộ. Các nhân tố trong môi trường kiểm soát bao gồm: đặc thù về<br /> quản lý, cơ cấu tổ chức, chính sách nhân sự, công tác kế hoạch và các yếu tố bên<br /> ngoài<br /> 1.3.3.2 Thủ tục kiểm soát<br /> Các thủ tục kiểm soát chi tiết có thể khác nhau giữa các ngân hàng, tuy<br /> nhiên phải đảm bảo dựa trên ba nguyên tắc cơ bản: nguyên tắc phân công, phân<br /> nhiệm; nguyên tắc bất kiêm nhiệm; nguyên tắc ủy quyền, phê chuẩn.<br /> Các hoạt động kiểm soát trong quy trình tín dụng của ngân hàng<br /> Kiểm soát trước khi cho vay: kiểm tra các điều kiện vay vốn có được thoả<br /> mãn đối với từng đối tượng của mỗi sản phẩm vay, kiểm tra tính pháp lý của hồ<br /> sơ vay vốn cũng như các nội dung khác đảm bảo phù hợp với quy định của ngân<br /> hàng.<br /> Kiểm tra trong quá trình giải ngân: kiểm tra các điều kiện trước giải<br /> ngân theo phê duyệt cũng như toàn bộ các chứng từ hồ sơ kèm theo trong bộ<br /> chứng từ phát vay.<br /> Kiểm soát sau khi cho vay: kiểm tra việc sử dụng vốn của khách hàng có<br /> đúng theo thoả thuận, kiểm tra thường xuyên tài sản đảm bảo của khách hàng<br /> đáp ứng yêu cầu của ngân hàng và thoả thuận trong hợp đồng bảo đảm tiền vay.<br /> <br /> v<br /> <br /> 1.3.3.3 Hệ thống kế toán<br /> Đối với hệ thống thông tin của bất kỳ doanh nghiệp nào, phần quan trọng<br /> nhất chính là hệ thống kế toán bao gồm hệ thống chứng từ kế toán, hệ thống sổ<br /> kế toán, hệ thống tài khoản kế toán và hệ thống bảng tổng hợp, cân đối kế toán.<br /> Hệ thống kế toán tốt sẽ cung cấp cho nhà quản lý các báo cáo tài chính trung<br /> thực, hợp lý phục vụ công tác ra quyết định cho các nhà lãnh đạo một cách hữu<br /> hiệu.<br /> 1.3.3.4 Kiểm toán nội bộ<br /> Theo Liên đoàn kế toán quốc tế (IFAC), KTNB là “một hoạt động đánh giá<br /> được lập ra trong một doanh nghiệp như là một loại dịch vụ cho doanh nghiệp<br /> đó, có chức năng kiểm tra, đánh giá và giám sát thích hợp và hiệu quả của hệ<br /> thống kế toán và kiểm soát nội bộ”<br /> Là một trong những nhân tố cơ bản trong hệ thống KSNB, KTNB giám sát<br /> và đánh giá thường xuyên về toàn bộ hoạt động của ngân hàng, bao gồm cả tính<br /> hiệu quả của việc thiết kế và vận hành các chính sách và thủ tục KSNB.<br /> 1.4 Kinh nghiệm thế giới về hệ thống kiểm soát nội bộ với kiểm soát rủi<br /> ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại.<br /> Tại Hồng Kông, xếp loại rủi ro cho KH và trích lập dự phòng tương ứng<br /> với từng loại rủi ro, giới hạn cho vay các đối tác ở mức 5% giá trị ròng doanh<br /> nghiệp. Tại Hàn Quốc, giới hạn cho vay KH đơn lẻ ở mức 20% vốn tự có của<br /> Ngân hàng và giới hạn cho vay nhóm KH ở mức 25% vốn tự có của ngân<br /> hàng. Tại Thái Lan, giám sát hệ số đủ vốn dự báo, kiểm tra trong quá trình phát<br /> vay, có hệ thống báo cáo định kỳ về tình trạng các khoản vay.<br /> Trên đây là những nghiên cứu tổng quát về hệ thống KSNB trong NHTM<br /> với kiểm soát rủi ro tín dụng. Trên cơ sở những lý luận này, chương 2 được xây<br /> dựng theo hướng đi sâu tìm hiểu hoạt động của hệ thống KSNB với kiểm soát rủi<br /> ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam.<br /> <br />