Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong các Doanh nghiệp kinh doanh Vật tư Nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An

i<br /> LỜI MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài.<br /> Từ sau Đại hội Đảng toàn quốc VI năm 1986, nền kinh tế Việt Nam chuyển<br /> sang hoạt động theo cơ chế thị trường đã mở ra nhiều cơ hội kinh doanh nhưng<br /> đồng thời gây không ít thách thức cho các doanh nghiệp trong nước. Với chủ trương<br /> đổi mới, mở cửa và hội nhập kinh tế quốc tế, tất yếu hệ công cụ quản lý kinh tế,<br /> trong đó có kế toán cũng phải đổi mới, mở cửa và hội nhập với quốc tế.<br /> Kế toán Việt Nam hiện nay đã bắt nhịp được với những đòi hỏi cơ bản của yêu<br /> cầu quản lý kinh tế, từng bước hội nhập với kế toán quốc tế. Xu hướng hội nhập kinh tế<br /> quốc tế đang diễn ra ngày càng mạnh, với nền kinh tế Việt Nam nói chung và nền kinh<br /> tế nông nghiệp nói riêng ngày càng phát triển tạo nên sự cạnh tranh giữa các doanh<br /> nghiệp kinh doanh các sản phẩm phục vụ nền kinh tế nông nghiệp ngày càng khốc liệt.<br /> Trong điều kiện đó, đối với các doanh nghiệp kinh doanh Vật tư nông nghiệp trên cả<br /> nước nói chung và các doanh nghiệp kinh doanh vật tư nông nghiệp trên địa bàn tỉnh<br /> Nghệ An nói riêng thì thông tin về doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh đóng một vai<br /> trò hết sức quan trọng trong việc ra các quyết định kinh doanh của bản thân các doanh<br /> nghiệp cũng như các đối tượng có lợi ích liên quan bên ngoài doanh nghiệp. Tuy nhiên,<br /> bản thân các doanh nghiệp chưa nhìn nhận đúng đắn vai trò của các thông tin kế toán<br /> này cũng như quan điểm hết sức đơn giản về hoạt động kinh doanh vật tư nông nghiệp,<br /> nên việc tổ chức công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh<br /> trong các doanh nghiệp kinh doanh vật tư nông nghiệp còn nhiều bất cập, chưa thực sự<br /> đáp ứng yêu cầu quản lý trong điều kiện hiện nay. Chính vì vậy, nghiên cứu đề tài:<br /> “Hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh<br /> trong các Doanh nghiệp kinh doanh Vật tư Nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ<br /> An” là một đề tài có ý nghĩa khoa học cả về thực tế và lý luận.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài.<br /> - Khái quát các vấn đề lý luận chung về tổ chức hạch toán doanh thu, chi phí<br /> và kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp thương mại.<br /> - Nghiên cứu, đánh giá thực trạng tổ chức hạch toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh<br /> doanh trong các doanh nghiệp kinh doanh vật tư nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An.<br /> - Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức hạch toán doanh thu, chi phí và<br /> kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp kinh doanh vật tư nông nghiệp trên địa bàn<br /> tỉnh Nghệ An.<br /> 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài.<br /> - Phạm vi nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu lý luận và thực tiễn tổ chức<br /> <br /> ii<br /> hạch toán kế toán doanh thu, chi phí và kết quả hoạt động kinh doanh hàng hoá thông<br /> thường trong các doanh nghiệp để thực hiện mục tiêu nghiên cứu của đề tài.<br /> - Phạm vi khảo sát: Luận văn chọn điểm hai mô hình doanh nghiệp để khảo<br /> sát: Doanh nghiệp Nhà nước chuyển sang hoạt động kinh doanh theo loại doanh<br /> nghiệp cổ phần và doanh nghiệp tư nhân hoạt động theo hình thức công ty TNHH.<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu của đề tài<br /> Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử kết hợp<br /> những nguyên lý cơ bản của khoa học kinh tế để nghiên cứu các vấn đề lý luận đồng thời<br /> vận dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, thống kê, kiểm định để phân<br /> tích thực tiễn tổ chức hạch toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong một số<br /> doanh nghiệp kinh doanh vật tư nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An.<br /> 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài.<br /> - Hệ thống hóa lý luận về tổ chức hạch toán doanh thu, chi phí và kết quả<br /> kinh doanh trong các doanh nghiệp kinh doanh thương mại.<br /> - Luận văn phân tích đánh giá thực trạng tổ chức hạch toán doanh thu, chi phí và<br /> kết quả kinh doanh tại một số doanh nghiệp kinh doanh vật tư nông nghiệp trên địa bàn<br /> tỉnh Nghệ An.<br /> - Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận văn nêu ra những phương hướng<br /> và giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức hạch toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh<br /> trong các doanh nghiệp kinh doanh vật tư nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An.<br /> - Luận văn đưa ra những điều kiện cần thực hiện trên tầm vi mô và tầm vĩ mô<br /> để thực hiện các kiến nghị hoàn thiện tổ chức hạch toán doanh thu, chi phí và kết quả<br /> kinh doanh.<br /> 6. Nội dung của đề tài.<br /> Ngoài lời mở đầu, kết luận, phụ lục, kết cấu của đề tài bao gồm có 3 chương chính:<br /> Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về tổ chức hạch toán kế toán doanh<br /> thu, chi phí, kết quả hoạt động kinh doanh trong các doanh<br /> nghiệp kinh doanh thương mại.<br /> Chương 2: Thực trạng tổ chức hạch toán kế toán doanh thu, chi phí, kết quả<br /> hoạt động kinh doanh trong các doanh nghiệp kinh doanh vật tư<br /> nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An.<br /> Chương 3: Hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán doanh thu, chi phí và kết<br /> quả hoạt động kinh doanh trong các doanh nghiệp kinh doanh<br /> vật tư nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An.<br /> <br /> iii<br /> CHƯƠNG 1<br /> NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC HẠCH TOÁN KẾ<br /> TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH<br /> TRONG CÁC DOANH NGHIỆP KINH DOANH THƯƠNG MẠI<br /> 1.1 Quản lý doanh thu, chi phí, kết quả và vai trò của tổ chức hạch toán kế<br /> toán doanh thu, chi phí và kết quả trong doanh nghiệp thương mại.<br /> 1.1.1 Đặc điểm kinh doanh thương mại, doanh thu, chi phí và kết quả kinh<br /> doanh thương mại.<br /> - Đối tượng của hoạt động kinh doanh thương mại là hàng hóa, đó là những<br /> sản phẩm lao động được các DN TM mua về để bán ra nhằm đáp ứng nhu cầu sản<br /> xuất, tiêu dùng và xuất khẩu.<br /> - Đối tượng phục vụ của ngành kinh doanh thương mại là người tiêu dùng, bao<br /> gồm các cá nhân, các đơn vị sản xuất, kinh doanh khác và các cơ quan, tổ chức xã hội.<br /> - Kết thúc một quá trình kinh doanh TM thì Vốn của DN được chuyển hóa từ<br /> hình thái tiền tệ sang hình thái hàng hóa và từ hình thái hàng hóa sang hình thái tiền tệ.<br /> - Quá trình lưu chuyển hàng hóa trong kinh doanh thương mại bao gồm hai<br /> giai đoạn, đó là giai đoạn mua hàng và giai đoạn tiêu thụ hàng hóa.<br /> 1.1.2 Thông tin doanh thu, chi phí và kết quả hoạt động kinh doanh thương mại.<br /> Hệ thống thông tin kế toán nói chung và hệ thống thông tin kế toán doanh thu, chi<br /> phí và kết quả được phân thành hai loại: Hệ thống thông tin kế toán tài chính cung cấp<br /> cho các đối tượng bên ngoài DN để họ có thể phân tích, đánh giá quá trình, khả năng<br /> tiêu thụ hàng hoá, kết quả hoạt động kinh doanh, nghĩa vụ và trách nhiệm của DN đối<br /> với các cơ quan chức năng Nhà nước. Hệ thống thông tin kế toán quản trị cung cấp cho<br /> các đối tượng bên trong DN như hội đồng quản trị, giám đốc điều hành, phụ trách các bộ<br /> phận,…những thông tin hạch toán kế toán một cách linh hoạt, kịp thời, đa dạng, chi tiết<br /> để ra các quyết định quản lý, điều hành quá trình SXKD của DN đạt được hiệu quả cao.<br /> 1.1.3 Vai trò của tổ chức hạch toán kế toán doanh thu, chi phí và kết quả hoạt<br /> động kinh doanh.<br /> - Cung cấp cho các nhà quản lý các thông tin chính xác về các hoạt động<br /> kinh doanh của DN mình để từ đó đánh giá, định ra các kế hoạch, dự án và kiểm tra<br /> việc thực hiện các kế hoạch, các dự án đặt ra.<br /> - Đưa ra được các thông tin về doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh một<br /> cách chính xác, rõ ràng, cụ thể giúp cho các đối tượng có lợi ích trực tiếp nắm bắt được<br /> kết quả và hiệu quả của một thời kỳ kinh doanh của DN, từ đó có các quyết định nên<br /> đầu tư hay không và cũng biết được DN đã sử dụng số vốn đầu tư đó như thế nào.<br /> <br /> iv<br /> - Thông qua hoạt động tổ chức hạch toán kế toán doanh thu, chi phí và kết<br /> quả kinh doanh Nhà nước nắm được tình hình chi phí, lợi nhuận của các DN, từ đó<br /> đề ra các chính sách về đầu tư, thuế vụ thích hợp cũng như hoạch định chính sách,<br /> soạn thảo luật lệ phù hợp với thực tiễn.<br /> Như vậy, tổ chức hạch toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong các<br /> DN đóng một vai trò quan trọng, trọng tâm trong công tác tổ chức HTKT của DN.<br /> 1.2 Tổ chức hạch toán kế toán doanh thu trong các doanh nghiệp thương mại<br /> 1.2.1 Nguyên tắc xác định doanh thu bán hàng và điều kiện ghi nhận doanh thu.<br /> * Nguyên tắc xác định doanh thu bán hàng:<br /> Thứ nhất, doanh thu và chi phí liên quan đến cùng một giao dịch phải được<br /> ghi nhận đồng thời theo nguyên tắc phù hợp và phải theo năm tài chính.<br /> Thứ hai, doanh thu được xác định theo giá trị hợp lý của các khoản đã thu hoặc sẽ thu được.<br /> Thứ ba, doanh thu phát sinh từ giao dịch được xác định bởi thỏa thuận giữa<br /> DN với bên mua hoặc bên sử dụng tài sản.<br /> Thứ tư, đối với các khoản tiền hoặc tương đương tiền không được nhận ngay thì<br /> doanh thu được xác định bằng cách quy đổi giá trị danh nghĩa của các khoản sẽ thu<br /> được trong tương lai về giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu theo tỷ lệ lãi<br /> suất hiện hành.<br /> Thứ năm, khi hàng hóa hoặc dịch vụ được trao đổi để lấy hàng hóa hoặc dịch<br /> vụ tương tự về bản chất và giá trị thì việc trao đổi đó không được coi là một giao dịch<br /> tạo ra doanh thu.<br /> Thứ sáu, đối với hàng hóa nhận bán đại lý, ký gửi theo phương thức bán đúng<br /> giá hưởng hoa hồng thì hạch toán vào doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ phần<br /> hoa hồng bán hàng mà DN được hưởng.<br /> * Điều kiện ghi nhận doanh thu:<br /> Doanh thu bán hàng được ghi nhận đồng thời phải thỏa mãn tất cả 5 điều kiện sau:<br /> + DN đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản<br /> phẩm hoặc hàng hóa cho người mua;<br /> + DN không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu hàng hóa<br /> hoặc quyền kiểm soát hàng hóa;<br /> + Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn;<br /> + DN đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng;<br /> + Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.<br /> 1.2.2 Nội dung tổ chức hạch toán doanh thu bán hàng trên góc độ kế toán tài chính.<br /> 1.2.2.1 Tổ chức chứng từ.<br /> Chứng từ để hạch toán doanh thu bán hàng thường bao gồm:<br /> - Hợp đồng kinh tế giữa doanh nghiệp với các khách hàng;<br /> <br /> v<br /> - Hoá đơn giá trị gia tăng (Mẫu 01 – GTKT – 3LL);<br /> - Hoá đơn bán hàng (Mẫu 02- GTGT);<br /> - Bảng kê hàng gửi bán đã tiêu thụ;<br /> - Các chứng từ thanh toán: Phiếu thu, giấy báo Ngân hàng,…<br /> Các mẫu chứng từ cần được lập theo đúng qui định của Nhà nước. Trên các hoá<br /> đơn GTGT cần ghi rõ loại dịch vụ cung cấp hoặc hàng hoá tiêu thụ, giá bán chưa có thuế<br /> GTGT, thuế GTGT phải nộp và tổng giá thanh toán, là cơ sở để kế toán ghi nhận doanh<br /> thu theo đúng giá trị và đúng loại hoạt động kinh doanh.<br /> 1.2.2.2 Tổ chức hệ thống tài khoản<br /> Hiện nay hệ thống tài khoản kế toán doanh thu sử dụng cho các DN TM<br /> được ban hành theo Quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/3/2006 của Bộ tài<br /> chính. Hệ thống tài khoản doanh thu bao gồm các tài khoản cấp I, cấp II trong bảng<br /> cân đối kế toán và tài khoản ngoài bảng cân đối kế toán.<br /> Tổ chức tài khoản kế toán doanh thu sử dụng 6 TK loại 5, 1 TK loại 7. Nhưng trong<br /> tổ chức hệ thống tài khoản kế toán doanh thu bán hàng thường sử dụng 5TK loại 5 như sau:<br />  Tài khoản 511 - "Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ"<br />  Tài khoản 512 - "Doanh thu bán hàng nội bộ"<br />  Tài khoản 521 - "Chiết khấu thương mại"<br />  Tài khoản 531 – “Hàng bán bị trả lại”<br />  Tài khoản 532 - "Giảm giá hàng bán"<br /> 1.2.2.3 Tổ chức sổ kế toán<br /> Hệ thống sổ kế toán bao gồm những qui định chung về phạm vi áp dụng, các<br /> loại sổ, bao gồm sổ KT tổng hợp và sổ KT chi tiết.<br /> Ngoài các hình thức kế toán cơ bản như: Nhật ký sổ cái; chứng từ ghi sổ; nhật ký<br /> chứng từ; hình thức nhật ký chung, QĐ 15 bổ sung thêm hình thức kế toán (KT) máy vi tính<br /> tạo điều kiện để các DN thiết kế các phần mềm KT, thực hiện cơ giới hóa công tác KT.<br /> 1.2.2.4 Tổ chức báo cáo kế toán<br /> Tổ chức kế toán doanh thu phải tổng hợp tài liệu và công khai thông tin KT trên báo<br /> cáo kết quả hoạt động kinh doanh và một số các chỉ tiêu liên quan trong bảng cân đối kế toán,<br /> thuyết minh BCTC theo quyết định 15/QĐ-BTC ngày 20/3/2006 của Bộ Tài Chính.<br /> Sử dụng mẫu báo cáo tài chính trong phần Báo cáo kết quả kinh doanh (Mẫu B02DN, phần I – Lãi, Lỗ) để phản ánh các chỉ tiêu về doanh thu. Trên bản Báo cáo kết quả<br /> kinh doanh thể hiện chỉ tiêu “Doanh thu thuần” của từng loại hoạt động, trình bày riêng<br /> phần doanh thu bán hàng với các loại doanh thu khác, các khoản giảm trừ doanh thu như:<br /> chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại.<br /> <br />