Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục: Tổ chức hoạt động dạy học dựa trên vấn đề (PBL) chương “cảm ứng điện từ” môn Điện học hệ cao đẳng với sự hỗ trợ của phương tiện dạy học hiện đại

Chia sẻ: Buemr KKK | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn đề xuất được tiến trình dạy học dựa trên vấn đề (PBL) với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại và vận dụng được tiến trình này vào dạy học chương “Cảm ứng điện từ” môn Điện học hệ Cao đẳng thì sẽ phát huy được tính tích cực, chủ động của sinh viên trong học tập, từ đó góp phần nâng cao chất lượng dạy học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục: Tổ chức hoạt động dạy học dựa trên vấn đề (PBL) chương “cảm ứng điện từ” môn Điện học hệ cao đẳng với sự hỗ trợ của phương tiện dạy học hiện đại

ỌC ƢỜ ỌC Ƣ M TRẦ VĂ VŨ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC DỰA TRÊN VẤN ĐỀ (PBL) CHƯƠNG “CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ” MÔN ĐIỆN HỌC HỆ CAO ĐẲNG VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC HIỆN ĐẠI Demo Version - Select.Pdf SDK C u uậ v p ƣơ p áp dạy học bộ môn Vật lý số 4 LUẬ VĂ C Ĩ K OA ỌC GIÁO DỤC EO Ị ƢỚNG ỨNG DỤNG ƢỜ ƢỚ D K OA ỌC PGS.TS. LÊ CÔNG TRIÊM Thừa Thiên Huế, ăm 2017 i
Ờ CA OA Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực, đƣợc các đồng tác giả cho phép sử dụng và chƣa từng công bố bất kì trong công trình nào khác. Tác giả rầ Vă Vũ Demo Version - Select.Pdf SDK ii
LỜ CÁ Ơ Lời đầu tiên, tôi chân thành cám ơn Ban Giám Hiệu Trƣờng Đại học Sƣ phạm Huế, Phòng đào tạo Sau đại học, Ban chủ nhiệm khoa Vật lí cùng quý thầy cô tham gia giảng dạy lớp Cao học Vật lí khóa 24 đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập. Tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc nhất đến PGS.TS. Lê Công Triêm, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Tôi chân thành cám ơn Ban Giám hiệu và các giảng viên trƣờng Cao đẳng Cần Thơ, Thành phố Cần Thơ, nơi tôi đang công tác và tiến hành thực nghiệm sƣ phạm. Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết sâu sắc đối với gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ, động viên và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn này. Demo Version - Select.Pdf SDK Tác giả rầ Vă Vũ iii
MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa ............................................................................................................... i Lời cam đoan ...............................................................................................................ii Lời cảm ơn ................................................................................................................ iii MỤC LỤC ...................................................................................................................1 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .........................................................................4 DANH MỤC CÁCBẢNG, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ HÌNH VẼ .........................................5 Ở Ầ ....................................................................................................................6 1. Lí do chọn đề tài ......................................................................................................6 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ......................................................................................7 3. Mục tiêu của đề tài ..................................................................................................8 4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................8 5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ..............................................................................8 6. Đối tƣợng nghiên cứu..............................................................................................9 7. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................9 Demo 8. Phƣơng pháp Version nghiên - Select.Pdf cứu đề tài SDK ............................................................................... 9 9. Những đóng góp của đềtài ......................................................................................9 10. Cấu trúc luậnvăn .................................................................................................10 Ộ D ..............................................................................................................11 C ƣơ . CƠ Ở Í Ậ ..................................................................................11 1.1. Dạy học dựa trên vấn đề ( PBL).........................................................................11 1.1.1. Một số định nghĩa về phƣơng pháp dạy học dựa trên vấn đề(PBL) ...............11 1.1.2. Mục tiêu của phƣơng pháp dạy học vật lí dựa trên vấn đề(PBL) ...................12 1.1.3. Những đặc trƣng cơ bản của phƣơng pháp dạy học dựa trên vấn đề (PBL) .......13 1.1.4. Phân loại vấnđề ............................................................................................... 19 1.1.5. Tổ chức dạy học theo phƣơng pháp dạy học dựa trên vấn đề(PBL) ...............20 1.1.6. Ƣu, nhƣợc điểm của phƣơng pháp dạy học dựa trên vấnđề............................25 1.2. Phƣơng tiện dạy học hiện đại .............................................................................26 1.2.1. Phƣơng tiện dạy học ........................................................................................26 1
1.2.2. Đặc điểm của phƣơng tiện dạy học hiện đại ...................................................27 1.2.3. Vai trò của PTDH hiện đại trong dạy học vật lí..............................................28 1.2.4. Cách sử dụng một số PTDH hiện đại trong dạy học vật lí..............................28 1.3. Sử dụng PTDH hiện đại hỗ trợ dạy học PBL trong dạy học vật lí ....................33 1.3.1. Sử dụng PTDH hiện đại trong giai đoạn giao vấn đề .....................................33 1.3.2. Sử dụng PTDH hiện đại trong giai đoạn giải quyết vấn đề ............................34 1.3.3. Sử dụng PTDH hiện đại trong giai đoạn hoàn tất vấn đề ............................... 34 1.3.4. Tiến trình dạy học theo PBL với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại ......................34 1.4. Kết luận chƣơng 1 ..............................................................................................36 C ƣơ 2. Ổ C ỨC O Ộ D Y ỌC DỰA Ê VẤ Ề C ƢƠ “CẢ Ứ Ệ Ừ” Ô Ệ ỌC Ệ CAO Ẳ VỚ Ự Ỗ Ợ CỦA D Ệ ...................................................................37 2.1. Đặc điểm chƣơng “ Cảm ứng điện từ” ............................................................... 37 2.2. Những thuận lợi và khó khăn khi dạy chƣơng “ Cảm ứng điện từ. Những thuận lợi và khó khăn khi dạy chƣơng “ Cảm ứng điện từ”. ..............................................40 2.2.1. Thuận lợi .........................................................................................................40 Demo 2.2.2. Khó khăn Version - Select.Pdf SDK ......................................................................................................... 40 2.3. Khả năng khắc phục những khó khăn trong dạy học chƣơng “ Cảm ứng điện từ” khi vận dụng phƣơng pháp PBL với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại ..........................41 2.4. Tổ chức HĐDH chƣơng “Cảm ứng điện từ” theo PBL với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại ......................................................................................................................42 2.4.1. Xây dựng vấn đề cho việc tổ chức các HĐDH chƣơng “Cảm ứng điện từ” ..42 2.4.2. Kế hoạch chung ............................................................................................... 44 2.4.3. Giáo án tổ chức các HĐDH chƣơng “Cảm ứng điện từ” theo PBL với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại ..............................................................................................48 2.5. Kết luận chƣơng 2 ..............................................................................................76 C ƣơ 3. ỰC Ệ Ƣ ..............................................................78 3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sƣ phạm .............................................78 3.1.1. Mục đích..........................................................................................................78 3.1.2. Nhiệm vụ .........................................................................................................78 2
3.2. Đối tƣợng và nội dung của thực nghiệm sƣ phạm .............................................79 3.2.1. Đối tƣợng thực nghiệm sƣ phạm .....................................................................79 3.2.2. Nội dung thực nghiệm sƣ phạm ......................................................................79 3.3. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm ...................................................................79 3.3.1. Chọn mẫu thực nghiệm ...................................................................................79 3.3.2. Các bƣớc tiến hành thực nghiệm.....................................................................80 3.3.3. Quan sát các giờ học .......................................................................................81 3.3.4. Bài kiểm tra để so sánh kết quả đạt đƣợc giữa lớp ĐC và lớp TN .................81 3.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm sƣ phạm .............................................................81 3.4.1. Nhận xét quá trình học tập ..............................................................................81 3.4.2. Xử lí kết quả học tập .......................................................................................82 3.4.4. Kiểm định giả thuyết thống kê ........................................................................91 3.5. Kết luận chƣơng 3 ..............................................................................................92 K Ậ ..............................................................................................................94 À Ệ A K ẢO ......................................................................................96 PHỤ LỤC Demo Version - Select.Pdf SDK 3
DANH MỤC CÁC CHỮ VI T TẮT Viết tắt Viết đầ đủ DH Dạy học ĐC Đối chứng HĐDH Hoạt động dạy học GQVĐ Giải quyết vấn đề GV Giảng viên MVT Máy vi tính QTDH Quá trình dạy học SV Sinh viên PBL Problem Based Learning PPDH Phƣơng pháp dạy học PTDH Phƣơng tiện dạy học THPT Trung học phổ thông Demo Version - Select.Pdf SDK TN Thực nghiệm TNg Thí nghiệm 4
DANH MỤC CÁCBẢNG, BIỂ Ồ, Ơ Ồ HÌNH VẼ Trang BẢNG Bảng 1.1. Bảng so sánh phƣơng pháp dạy học truyền thống và dạy học dựa trên vấn đề (PBL) ....................................................................................................................13 Bảng 3.1. Số liệu SV các nhóm TN và ĐC ............................................................... 79 Bảng 3.2. Bảng thống kê các điểm số (Xi) của các bài kiểm tra số 1 .......................83 Bảng 3.3. Bảng phân phối tần suất bài kiểm tra số 1 ................................................84 Bảng 3.4. Bảng phân phối tần suất lũy tích bài kiểm tra số 1 ...................................84 Bảng 3.5. Bảng phân loại theo học lực của hai nhóm bài kiểm tra số 1 ...................85 Bảng 3.6. Bảng tổng hợp các tham số đặc trƣng bài kiểm tra số 1 ...........................86 Bảng 3.7. Bảng thống kê các điểm số (Xi) của các bài kiểm tra số 2 .......................87 Bảng 3.8. Bảng phân phối tần suất bài kiểm tra số 2 ................................................88 Bảng 3.9. Bảng phân phối tần suất lũy tích bài kiểm tra số 2 ...................................88 Bảng 3.10. Bảng phân loại theo học lực của hai nhóm bài kiểm tra số 2 .................89 Bảng 3.11. Bảng tổng hợp các tham số đặc trƣng bài kiểm tra số 2 .........................90 BIỀ Ồ Demo Version - Select.Pdf SDK Biểu đồ 3.1. Biểu đồ phân bố điểm của hai nhóm TN và ĐC bài kiểm tra số 1 .......83 Biểu đồ 3.2. Biểu đồ phân loại học lực của hai nhóm bài kiểm tra số 1 ...................86 Biểu đồ 3.3. Biểu đồ phân bố điểm của hai nhóm TN và ĐC bài kiểm tra số 2 .......87 Biểu đồ 3.4. Biểu đồ phân loại học lực của hai nhóm bài kiểm tra số 2 ...................90 Ơ Ồ Sơ đồ 1.1. Quá trình dạy học theo PBL ....................................................................22 Sơ đồ 1.2. Tiến trình dạy học theo PBL với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại ..............35 Sơ đồ 2.1. Sơ đồ logic chƣơng “Cảm ứng điện từ” ..................................................39 HÌNH VẼ Hình 1.1. Ảnh về hiện tƣợng cực quang ...................................................................29 Hình 1.2. TNg ảo về hiện tƣợng cảm ứng điện từ ....................................................31 Hình 2.1. Nhà máy nhiệt điện Ô Môn .......................................................................43 5
MỞ ẦU 1. Lí do chọ đề tài Các chính sách của Đảng và nhà nƣớc ta luôn nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc đổi mới phƣơng pháp giảng dạy đối với sự phát triển của giáo dục. Trong nghị quyết Đại hội đại biểu lần thứ IX của Đảng chỉ rõ: “Đổi mới phương pháp dạy và học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học, coi trọng thực hành, thực nghiệm, ngoại khóa, làm chủ kiến thức, tránh nhòi nhét, học vẹt, học chay” [2]. Việc nâng cao chất lƣợng giáo dục luôn là đề tài đƣợc sự quan tâm của toàn xã hội. Trong những năm gần đây, vấn đề này càng trở thành vấn đề cấp bách cần đƣợc giải quyết. Chính vì thế mà nhiều cuộc hội thảo, hội nghị đã đƣợc diễn ra với mục đích chính là tìm một hƣớng đi mới cho giáo dục nƣớc nhà. Mục tiêu của việc đổi mới chƣơng trình giáo dục phổ thông là xây dựng nội dung chƣơng trình, phƣơng pháp giáo dục, sách giáo khoa phổ thông mới nhằm nâng cao chất lƣợng giáo dục toàn diện cũng nhƣ đáp ứng đƣợc mục tiêu giáo dục mà UNESCO đƣa ra. Demo Đó là: “học để Version biết, học để làm,- học Select.Pdf SDKvà học để khẳng định”[4]. để sống chung Đổi mới phƣơng pháp dạy học là một nhu cầu tất yếu trong thời đại ngày nay -thời đại mà khoa học kĩ thuật và công nghệ thông tin phát triển nhƣ vũ bão, kiến thức mà học sinh tiếp cận và thu nhận không chỉ dừng lại ở chƣơng trình sách giáo khoa và trong khuôn khổ nhà trƣờng mà còn thông qua nhiều kênh thông tin khác nhƣ: tạp chí, truyền hình và các phƣơng tiện thông tin đại chúng, internet…Do đó đổi mới phƣơng pháp dạy học phải nhắm vào vai trò trung tâm là người học chứ không phải người dạy nhƣ quan điểm truyền thống. Trong quá trình tìm hiểu các phƣơng pháp dạy học mới hiện nay chúng tôi nhận thấy có nhiều phƣơng pháp rất hiệu quả nhƣ: Dạy học dự án (Project Based Learning - PJBL), Dạy học dựa trên vấn đề (Problem Based Learning - PBL), Dạy học khám phá….nhƣng tôi nhận thấy rằng phương pháp dạy học dựa trên vấn đề (PBL) có khả năng đáp ứng đƣợc các mục tiêu giáo dục mà UNESCO đƣa ra cũng nhƣ mục tiêu giáo dục mới của nƣớc ta. 6
Chính vì những lí do trên mà chúng tôi chọn đề tài: “Tổ chức hoạt động dạy học dựa trên vấn đề (PBL) chương “ Cảm ứng điện từ ” môn Điện học hệ Cao đẳng với sự hỗ trợ của phương tiện dạy học hiện đại ” để làm đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình. 2. Lịch sử vấ đề nghiên cứu Trong xu thế đổi mới, phƣơng pháp giảng dạy theo hƣớng lấy ngƣời học làm trung tâm, phƣơng pháp dạy học dựa trên vấn đề đang đƣợc các nền giáo dục ở nhiều nƣớc quan tâm nghiên cứu và ứng dụng. Phƣơng pháp này lần đầu tiên đƣợc Howard Barrows đề nghị và sử dụng tại trƣờng Đại học Y khoa McMaster - Canada vào những năm 60 của thế kỷ XX, sau đó đƣợc phát triển nhanh chóng tại Trƣờng Đại học Maastricht - Hà Lan và dần đƣợc phổ biến khắp nơi trên thế giới với tƣ cách là một phƣơng pháp dạy học kích thích ngƣời học tự tìm tòi, nghiên cứu và tỏ ra rất hiệu quả. Có thể kể đến nhƣ:  Tại Malaysia, mô hình học tập dựa trên vấn đề trong toán học phổ thông đƣợc áp dụng đầu tiên tại Seameo Recsam (2008). Sau đó, nhiều trƣờng đại học ở Malaysia đã bắt đầu thực hiện PBL trong chƣơng trình giảng dạy của họ nhƣ một nỗ lực để nângDemo Version cao chất lƣợng -giáo Select.Pdf dục nhƣ:SDK trƣờng đại học Tun Hussein Onn Malaysia, trƣờng đại học Malaysia, v.v…  Ở Mỹ, hơn 80 % các trƣờng y tế có hình thức học tập PBL trong chƣơng trình đào tạo của họ nhƣ: đại học Missuri School Of Medicine, đại học Melirich. Năm 1998, trƣờng y khoa Western University of Health Sciences mở cao đẳng thú y với chƣơng trình giảng dạy hoàn toàn dựa vào PBL. Năm 2004, đại học Lake Erie College of Osteopathic Medicine thành lập cơ sở chi nhánh tại Bradenton (Bang Florida) đào tạo hoàn toàn dựa vào dạy học dựa trên vấn đề.  Năm 2002, Đại học Gadjah Mada của Yogyakarta , In-đô-nê-xi-a bắt đầu cung cấp một chƣơng trình Y tế quốc tế dựa vào học tập dựa trên vấn đề. Bắt đầu từ các trƣờng đại học y khoa, phƣơng pháp dạy học dựa trên vấn đề dần đƣợc ứng dụng sang rất nhiều ngành học khác. Ở Việt Nam, rất nhiều trƣờng Đại học, nhất là các trƣờng đại học y khoa đã áp dụng phƣơng pháp này vào giảng dạy cho sinh viên nhƣ: trường Đại học Y tế cộng đồng, đại học Y Hà Nội …và đang 7
đƣợc triển khai ở các trƣờng đại học khác nhƣ: Đại học thủy sản Nha trang, khoa Du lịch và khách sạn ở trường Đại học kinh tế quốc dân... Các trƣờng đại học khác cũng đang tìm hiểu và có những bài tham luận, nói về phƣơng pháp này nhƣ: Đại học An Giang, Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh,… Phƣơng pháp này còn đƣợc đƣa vào nhiều đề tài luận văn thạc sĩ nhƣ:đề tài “Phương pháp dạy học dựa trên vấn đề (PBL - problem based learning) và vận dụng vào thiết kế, giảng dạy chương VII Mắt và các dụng cụ quang học - Vật lí 11 - nâng cao” của tác giả Nguyễn Thị Thu Thủy [16]; đề tài "Tổ chức hoạt động dạy học dựa trên vấn đề (PBL)chương "Khúc xạ ánh sáng" Vật lí 11 THPT với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin" của tác giả Huỳnh Nguyễn Hƣơng Giang [7]; đề tài "Tổ chức hoạt động dạy học dựa trên vấn đề (PBL) chương "Chất khí" Vật lí 10 nâng cao THPT" của tác giả Đặng Văn Quy [5]. Các công trình nghiên cứu cho thấy việc sử dụng phƣơng pháp dạy học dựa trên vấn đề (PBL) và sử dụng PTDH hiện đại vào dạy học là phù hợp và cần thiết. 3. Mục tiêu của đề tài Xây dựng và sử dụng đƣợc tiến trình dạy học dựa trên vấn đề chƣơng “Cảm ứng điện từ”Demo Version môn Điện - Select.Pdf học hệ Cao đẳng với sựSDK hỗ trợ của PTDH hiện đại. 4. Giả thuyết khoa học Nếu đề xuất đƣợc tiến trình dạy học dựa trên vấn đề (PBL) với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại và vận dụng đƣợc tiến trình này vào dạy học chƣơng “Cảm ứng điện từ” môn Điện học hệ Cao đẳng thì sẽ phát huy đƣợc tính tích cực, chủ động của sinh viên trong học tập, từ đó góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài - Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc dạy học dựa trên vấn đề (PBL) với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại. - Nghiên cứu nội dung, đặc điểm chƣơng “Cảm ứng điện từ” môn Điện học hệ Cao đẳng và thực trạng của việc dạy học dựa trên vấn đề với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại. - Xây dựng đƣợc tiến trình dạy học chƣơng “Cảm ứng điện từ” môn Điện học hệ Cao đẳng theo dạy học dựa trên vấn đề với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại. 8
- Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm nhằm đánh giá hiệu quả của việc tổ chức hoạt động dạy học dựa trên vấn đề chƣơng “Cảm ứng điện từ” môn Điện học hệ Cao đẳng với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại. . ối tƣợng nghiên cứu Hoạt động dạy và học chƣơng “Cảm ứng điện từ” môn Điện học hệ Cao đẳng với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại. 7. Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu xây dựng tiến trình tổ chức hoạt động dạy học chƣơng “Cảm ứng điện từ” môn Điện học hệ Cao đẳng theo dạy học dựa trên vấn đề (PBL) với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại và tiến hành thực nghiệm sƣ phạm trên địa bàn Thành phố Cần Thơ. 8. ƣơ p áp i cứu đề tài  Phương pháp nghiên cứu lý luận - Nghiên cứu văn kiện Đảng về đổi mới nội dung, chƣơng trình, phƣơng pháp dạy học. - Nghiên cứu Luật Giáo dục. - Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc dạy học dựa trên vấn đề (PBL). Demo Version - Select.Pdf SDK - Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc sử dụng PTDH hiện đại.  Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm - Nghiên cứu đặc điểm cũng nhƣ thực trạng giảng dạy chƣơng “Cảm ứng điện từ” môn Điện học hệ Cao đẳng. - Nghiên cứu, khai thác tài liệu liên quan đến việc sử dụng PTDH hiện đại. - Nghiên cứu, thiết kế tiến trình dạy học dựa trên vấn đề (PBL) với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại. - Chọn mẫu và dạy thực nghiệm tại trƣờng Cao đẳng Cần Thơ. 9. Nhữ đó óp của đề tài - Xây dựng đƣợc tiến trình học tập theo phƣơng pháp dạy học dựa trên vấn đề (PBL) đối với chƣơng “Cảm ứng điện từ” môn Điện học hệ Cao đẳng. - Đổi mới phƣơng pháp dạy học, lấy ngƣời học làm trung tâm, phát huy năng lực của ngƣời học. Giúp ngƣời học có hứng thú trong học tập, biết áp dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tiễn. 9
10. Cấu trúc luận vă ầ mở đầu ầ ội du : gồm có 3 chƣơng C ƣơ Cơ sở lí luận C ƣơ 2 Tổ chức hoạt động dạy học dựa trên vấn đề chƣơng “Cảm ứng điện từ” môn Điện học hệ Cao đẳng với sự hỗ trợ PTDH hiện đại C ƣơ 3 Thực nghiệm sƣ phạm ầ kết uậ Tài liệu tham khảo Phụ lục Demo Version - Select.Pdf SDK 10