Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật hiến pháp và Luật hành chính: Áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc - Từ thực tiễn Quận Lê Chân, Thành phố Hải Phòng

Chia sẻ: Tuhai999 Tuhai999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu đề tài là trên cơ sở nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn trong áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc từ thực tiễn Quận Lê Chân – Thành phố Hải Phòng, luận văn đưa ra các giải pháp góp phần bảo đảm việc áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật hiến pháp và Luật hành chính: Áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc - Từ thực tiễn Quận Lê Chân, Thành phố Hải Phòng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ --------/-------- -----/----- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐẶNG HƢNG THỊNH ÁP DỤNG BIỆN PHÁP ĐƢA NGƢỜI VÀO CƠ SỞ CAI NGHIỆN BẮT BUỘC – TỪ THỰC TIỄN QUẬN LÊ CHÂN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG CHUYÊN NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Mã số: 8 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH HÀ NỘI – 2018 1
Luận văn được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ THU HÀ Phản biện 1: Phản biện 2: Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp ….. Nhà …. Khoa Nhà nước và Pháp luật Học viện Hành chính Quốc gia Số: 77, Nguyễn Chí Thanh, Đống Đa, Hà Nội Thời gian: vào hồi …h… ngày … tháng … năm 2018 Có thể tìm hiểu luận văn tại thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web của Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia 2
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Tệ nạn nghiện ma túy và các chất gây nghiện đang gây khủng hoảng trên toàn thế giới và riêng ở nước ta, tệ nạn này đang phát triển theo chiều hướng trẻ hóa nó đã tạo nên sự lo lắng cho toàn xã hội. Không chỉ tác hại do gây ra sự nghiện ngập rồi dẫn đến tội ác, làm băng hoại giá trị đạo đức mà chính cách sử dụng ma túy chủ yếu qua con đường tiêm chích làm cho sự lây nhiễm HIV/AIDS có nguy cơ lan truyền rất rộng. Nhận thức rõ nguy hiểm này, Đảng, Nhà nước ta đã đưa ra nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn sự xâm nhập của ma túy trong nhân dân cũng như tuyên truyền những thông tin truyền thông về tác hại của ma túy và các chất gây nghiện nhưng vẫn còn không ít người vẫn chưa thấy rõ tác hại của nó. Và sự xâm nhập của ma túy càng quy mô và phức tạp hơn trước rất nhiều. Tác động của nó vào đại bộ phận nhân dân càng trở nên khó lường hơn. Trước tình hình người nghiện ma túy gia tăng, những năm qua Đảng, Chính phủ đã có nhiều Chỉ thị, Nghị quyết, Chương trình Quốc gia về phòng chống ma túy, mỗi năm chỉ hàng nghìn tỷ đồng cho phòng chống ma túy, công tác cai nghiện, đã áp dụng nhiều biện pháp cai nghiện Trong phạm vi tìm hiểu nghiên cứu này, tôi chọn đề tài: "Áp dụng biện pháp đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc - Từ thực tiễn Quận Lê Chân, Thành phố Hải Phòng" làm công trình nghiên cứu cho luận văn thạc sĩ của mình. Bởi đẩy lùi được tệ nạn ma túy phải quản lý được người nghiện ma túy thì phải có phương pháp, cách thức và các thủ tục pháp luật chặt chẽ trong việc lập hồ sơ đưa người nghiện vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đạt hiệu quả. Đây là điều kiện để rà soát lại các quy định của pháp luật về quy định của pháp luật về biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc để chỉ ra những điểm vướng mắc trong pháp luật và trong quá trình thực hiện để tìm ra giải pháp hoàn thiện. 1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Với tình hình hiện nay, khi mà vấn đề tệ nạn ma túy có xu hướng phát triển ngày càng tăng, đang ngày càng nhận được nhiều hơn sự quan tâm của cộng đồng thế giới nói chung và người dân Việt Nam nói riêng thì việc nghiên cứu các quy định của pháp luật vềáp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc cũng ngày càng trở nên bức thiết hơn đặc biệt là việc nghiên cứu trên phạm vi một địa phương điển hình và cụ thể. Việc nghiên cứu vấn đề trên cả hai phương diện lý luận và thực tiễn sẽ giúp cho chúng ta có cái nhìn toàn diện và cụ thể hơn về pháp luật hiện hành của nước ta. Cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu hoạt động đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc như: - Luận văn Thạc sĩ của tác giả Lê Thị Lan Phương năm 2017 về: “Biện pháp đưa người nghiện vào cơ sở cai nghiện bắt buộc từ thực tiễn Thành phố Đà Nẵng” chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính . - Luận văn của tác giả Lê Văn Sua về đề tài: “Hoàn thiện quy định về việc đưa người nghiện vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính”, - Luận văn của tác giả Phạm Tiến Thành với đề tài: “Từ biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở chữa bệnh đến biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc”. Ngoài những bài phân tích chuyên sâu về vấn đề áp dụng các biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc thì cũng có không ít bài báo, tạp chí, các bài viết liên quan đến vấn đề được đề cập. Tuy nhiên, nghiên cứu về việc áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc với thực tiễn tại Quận Lê Chân - Thành phố Hải Phòng chưa có đề tài nào nghiên cứu và phân tích cụ thể về địa phương này. Trên bình diện khoa học, “Áp dụng biện pháp đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc - Từ thực tiễn Quận Lê Chân, Thành phố Hải Phòng” là đề tài cũng đang dần được nhiều người quan tâm nghiên cứu. Nó là vấn đề phức 2
tạp, cũ mà luôn mới. Nói đây là vấn đề cũ vì đã có không ít các bài viết, công trình khoa học nghiên cứu, còn xét đây là một vấn đề mới ở chỗ các bài viết và công trình nghiên cứu khoa học đó nghiên cứu vấn đề theo những cách nhìn, cách đánh giá khác nhau. Đồng thời, mỗi địa phương có những thực tiễn áp dụng khác nhau nên việc phân tích thực tiễn tại Quận Lê Chân - Thành phố Hải Phòng đã có những đặc điểm tách biệt với các đề tài đã nghiên cứu. Chính vì thế, nghiên cứu pháp luật về áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc từ thực tiễn Quận Lê Chân - Thành phố Hải Phòng vẫn là một vấn đề có vai trò quan trọng. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1.Mục đích Trên cơ sở nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn trong áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc từ thực tiễn Quận Lê Chân – Thành phố Hải Phòng, luận văn đưa ra các giải pháp góp phần bảo đảm việc áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc hiện nay. 3.2.Nhiệm vụ - Nghiên cứu các vấn đề lý luận và pháp luật về áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; - Phân tích thực trạng về áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại Quận Lê Chân - Thành phố Hải Phòng; - Đưa ra các giải pháp nhằm bảo đảm việc áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại Quận Lê Chân - Thành phố Hải Phòng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Việc áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc từ thực tiễn Quận Lê Chân – Thành phố Hải Phòng. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Đề tài luận văn nghiên cứu thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật về biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, cụ thể: 3
- Phạm vi không gian: Luận văn nghiên cứu thực tiễn áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại Quận Lê Chân – Thành phố Hải Phòng. - Phạm vi về nội dung: Đề tài luận văn nghiên cứu thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật về biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Trên cơ sở đó tìm ra những vướng mắc, bất cập trong quá trình áp dụng những quy định của pháp luật trong tổ chức và thực tiễn thực hiện. - Phạm vi về thời gian: Luận văn nghiên cứu việc áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc từ thực tiễn tại Quận Lê Chân - thành phố Hải Phòng trong khoảng thời gian từ 2015 đến những tháng đầu năm 2018. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Để giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu đặt ra, tác giả nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa duy vật biện chứng và Chủ nghĩa duy vật lịch sử, đồng thời vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luậtcủa Nhà nước về xây dựng và phát triển các nội dung liên quan đến việc áp dụng các biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. - Phương pháp nghiên cứu: + Phương pháp phân tích, tổng hợp nhằm làm sáng tỏ những vấn đề lý luận pháp lý cơ bản về biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. + Phương pháp thống kê để thấy được số lượng, hiện trạng thực hiện biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trong thực tế tại Quận Lê Chân - Thành phố Hải Phòng. + Phương pháp so sánh trong các quy định của pháp luật về biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc giữa các địa điểm phân tích và các địa phương khác. 4
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Luận văn là công trình chuyên khảo đầu tiên nghiên cứu một cách tương đối toàn diện và có hệ thống ở cấp độ luận văn thạc sĩ về hoạt động áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, thực tiễn Quận Lê Chân, Thành phố Hải Phòng. Ở mức độ nhất định, kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được dùng làm tư liệu tham khảo phục vụ cho cán bộ trong cơ quan tư pháp, nhất là những cán bộ trực tiếp áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Bên cạnh đó, luận văn cũng có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho sinh viên, học viên luật, cán bộ nghiên cứu giảng dạy và nghiên cứu một số chuyên đề khác có liên quan đến hoạt động áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc 7. Kết cấu của luận văn Đề tài với tiêu đề: “Áp dụng biện pháp đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc - Từ thực tiễn Quận Lê Chân, Thành phố Hải Phòng” được chia làm 3 phần: phần mở đầu, phần nội dung và phần kết luận. Trong đó, phần nội dung gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận, pháp lý về việc áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Chương 2: Thực trạng áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại Quận Lê Chân - Tp. Hải Phòng. Chương 3: Phương hướng, giải pháp hoàn thiện việc áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc từ thực tiễn Quận Lê Chân - Tp. Hải Phòng. 5
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VỀ ÁP DỤNG BIỆN PHÁP ĐƢA NGƢỜI VÀO CƠ SỞ CAI NGHIỆN BẮT BUỘC 1.1. Khái niệm chung về áp dụng biện pháp đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc 1.1.1. Khái niệm cai nghiện bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc Cai nghiện ma túy là việc áp dụng các hoạt động điều trị, tư vấn, học tập, lao động, rèn luyện nhằm giúp cho người nghiện ma túy phục hồi về sức khỏe, nhận thức, tâm lý và hành vi, nhân cách để trở về tình trạng bình thường. Bên cạnh đó, quy trình cai nghiện ma túy là tổng hợp các phương pháp, biện pháp thực hiện theo một trình tự, thời gian nhất định do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành và áp dụng thống nhất. Cơ sở cai nghiện bắt buộc là một đơn vị sự nghiệp công lập thành lập theo quy định của Nhà nước về thành lập, tổ chức lại, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập. Cơ sở cai nghiện bắt buộc được thành lập theo địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, nó chịu sự quản lý trực tiếp của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội. Việc thành lập cơ sở cai nghiện bắt buộc tùy thuộc vào tình hình của địa phương mà cơ quan chức năng quyết định việc thành lập, giải thể và hoạt động của cơ sở cai nghiện bắt buộc. 1.1.2. Khái niệm áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc Ma túy và tác hại của ma túy gây ra đã có những nguy hại rất nghiêm trọng đến gia đình và trật tự an toàn xã hội. Vì vậy, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản, chính sách nhằm phòng, chống ma túy trong đó có biện pháp hành chính áp dụng đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc nhằm tác động đến người nghiện và có những quy trình, phương pháp đưa đối tượng vi phạm trở lại với cuộc sống bình thường. Trong các biện pháp hành chính được xem xét, quyết định áp dụng tại Tòa 6
án nhân dân thì chiếm đa số là biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Đây là công cụ hữu hiệu để giảm thiểu tối đa các đối tượng nghiện, lang thang, giúp cho gia đình các đối tượng nghiện ma túy bớt gánh nặng, xã hội được trong sạch, lành mạnh. 1.2. Nội dung áp dụng biện pháp đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc Nhà nước đã có những quy định rất cụ thể về việc đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, những đối tượng theo quy định phải đưa vào cơ sở cai nghiện sẽ tiến hành theo đúng thủ tục và thời gian theo quy định của pháp luật nhằm ổn định gia đình và xã hội, tạo điều kiện để người cai nghiện ổn định tinh thần, tách biệt và kiểm soát được bản thân. Về biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện có những đặc điểm và nội dung cụ thể gồm: Thứ nhất: Về đối tượng áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện. Thứ hai: Về thời hiệu và thời hạn áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện. Thứ ba: Trình tự thủ tục áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. 1.3. Thẩm quyền áp dụng biện pháp đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc Việc xác định thẩm quyền áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc giúp các cơ quan chức năng thực hiện thống nhất trong việc phối hợp nhiệm vụ đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Khi thực hiện biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện được hiệu quả sẽ đảm bảo thực thi pháp luật đồng thời ổn định trật tự xã hội. 1.4. Các yếu tố tác động đến việc áp dụng biện pháp đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc Quá trình dẫn dắt đối tượng đến với ma túy rất phức tạp. Nghiện ma túy xuất hiện như một hậu quả cuối cùng do hoà trộn nhiều tác nhân: gia đình, bạn bè, xã hội, ảnh hưởng bằng nhiều hình thức và mang tính đặc thù riêng cho mỗi trường hợp. Để áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc 7
được hiệu quả bên cạnh những quy định của pháp luật. Nhà nước cũng cần quan tâm đến những yếu tố có thể tác động đến biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, cụ thể chúng ta có thể nêu lên một số yếu tố điển hình như sau: 1.4.1. Yếu tố gia đình, nhà trường và xã hội Môi trường sống xung quanh người bị cai nghiện là yếu tố quan trọng để người cai nghiện có một thái độ nghiêm túc trong việc thực hiện cai nghiện bắt buộc. Có nhiều yếu tố nguy cơ đưa đẩy một người đến tình trạng nghiện ma túy, nhưng cũng có nhiều tác nhân giúp một người không bao giờ sử dụng ma túy hoặc đã lạm dụng mà thoát ra được. Yếu tố môi trường sống xung quanh có vai trò rất quan trọng trong việc định hướng và động viên người bị nghiện trong quá trình cai nghiện bắt buộc. 1.4.2. Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật Nhà nước có vai trò rất quan trọng trong việc chỉ đạo và định hướng trong việc thực hiện các biện pháp xử lý người nghiện ma túy, thông qua việc quy định các văn bản pháp luật Nhà nước trực tiếp thực hiện các chủ trương chính sách nhằm đảm bảo trật tự an ninh xã hội. Hệ thống các văn bản pháp luật có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình thực hiện áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Hệ thống văn bản từ trung ương đến địa phương thống nhất sẽ tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc thực hiện hiệu quả công tác đưa người vao cơ sở cai nghiện bắt buộc 1.4.3. Trình độ, ý thức trách nhiệm của các cán bộ thuộc cơ quan có thẩm quyền Việc thực hiện đúng và hiệu quả chức năng của các cơ quan có thẩm quyền giúp công tác áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc được thực hiện nhanh chóng và hiệu quả hơn. Thực tế, tại một số địa phương trên cả nước, việc phân bổ bác sỹ, những người có chuyên môn trong việc thực hiện hiệu quả công tác xác định được đối tượng người nghiện ma túy rất phức tạp. Nhiều địa phương không thực hiện 8
được đầy đủ các bước khiến việc đưa người vào cơ sở cai nghiện không đạt hiệu quả cao vì đối tượng không được xác định chính xác và hiệu quả. 1.4.4. Điều kiện cơ sở vật chất của các cơ sở cai nghiện ở địa phương Điều kiện vật chất của các cơ sở cai nghiện bắt buộc có ảnh hưởng rất quan trọng trong việc thực hiện hiệu quả công tác đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Việc trang bị những thiết bị hiện đại trong các bước thực hiện cai nghiện cho các đối tượng giúp cho việc thực hiện cai nghiện được hiệu quả và có chất lượng hơn. Một môi trường có cơ sở vật chất thuận lợi sẽ tạo điều kiện cho mọi người hoàn thành nhiêm vụ của mình đồng thời các kết quả thực hiện trong quá tình cai nghiện được đánh giá chính xác, chất lượng hơn. 1.4.5. Nhu cầu tâm sinh lý của người nghiện ma túy Về tâm lý: người bị nghiện trong nhiều trường hợp vì bị lạnh nhạt, kỳ thị từ phía gia đình, xã hội mà không hòa đồng với xã hội, không thể hiện được tình yêu thương với mọi người xung quanh. Việc thực hiện cai nghiện bắt buộc, người nghiện muốn được yêu thương, được tin tưởng, xây dựng lại mối quan hệ, lập gia đình, tình dục, và được tham gia vào các hoạt động của gia đình, cộng đồng và xã hội. Việc phân tích tâm lý đối với người bị nghiện là vô cùng quan trọng để có những giải pháp thực hiện hiệu quả công tác cai nghiện tại các cơ sở, đồng thời áp dụng những phân tích tâm lý sẽ tạo điều kiện cho việc thực hiện hiệu quả công tác theo dõi, quản lý người nghiện khi đối tượng này trở về gia đình và xã hội. 9
Tiểu kết Chƣơng 1 Ma túy có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của người nghiện, gia đình và xã hội. Người nghiện ma túy khi bị ảnh hưởng của ma túy sẽ có những hành vi nguy hại cho xã hội, gây gia tăng các tệ nạn xã hội, gây mất trật tự, an toàn xã hội như: lừa đảo, trộm cắp, cướp, giết người, mại dâm, hoạt động băng ổ nhóm… nó ảnh hưởng rất lớn đến đạo đức, thuần phong mỹ tục lâu đời của dân tộc. Để hoạt động cai nghiện được thực hiện hiệu quả và không bị tái nghiện thì đòi hỏi Nhà nước cần có những quy trình, phương pháp áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc một cách hiệu quả. Hệ thống pháp luật Việt Nam đã có những quy định khá cụ thể và chi tiết, tiến bộ trong việc thực hiện phương pháp xử lý hành chính đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc khi phát hiện ra đối tượng cần phải thực hiện điều chỉnh. Việc quy định các văn bản pháp luật về việc áp dụng cai nghiện bắt buộc, đồng thời có những văn bản hướng dẫn tại địa phương giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện, chi tiết từ việc áp dụng cũng như hiệu quả cai nghiện bắt buộc mang lại. 10
Chƣơng 2 THỰC TRẠNG ÁP DỤNG BIỆN PHÁP ĐƢA NGƢỜI VÀO CƠ SỞ CAI NGHIỆN BẮT BUỘC TẠI QUẬN LÊ CHÂN - THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG 2.1 Tình hình cai nghiện bắt buộc tại Quận Lê Chân - Thành phố Hải Phòng Hải Phòng là một "trung tâm kinh tế quan trọng" của miền Bắc nói riêng và của cả Việt Nam nói chung. Hải Phòng là một trong những trung tâm kinh tế quan trọng nhất của Việt Nam, từ năm 2005 đến nay luôn đứng trong top 5 các tỉnh thành phố đóng góp ngân sách nhiều nhất cả nước Với lợi thế là một thành phố trực thuộc trung ương, Hải Phòng là một trung tâm giáo dục lớn của Việt Nam. Hải Phòng nói chung, quận Lê Chân nói riêng, tình trạng nghiện ma túy và tội phạm về ma túy đang diễn ra rất phổ biến và có những ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến tình hình sinh hoạt và cuộc sống của người dân nơi đây. Theo số liệu của Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về Ma túy - Công an quận Lê Chân trong thời gian ba năm trở lại đây, con số người nghiện ma túy của Quận Lê Chân có sự thay đổi rất đáng kể, Từ thực tiễn như trên, các cơ quan chính quyền Quận Lê Chân cần có những biện pháp thực tiễn mang tính cụ thể để giải quyết những trường hợp người nghiện ma túy trong thời gian tới. Trong xu hướng phát triển kinh tế và hội nhập ngày càng cao của Việt Nam nói chung và Hải Phòng nói riêng, việc kiểm soát và hạn chế tối đa người nghiện ma túy là nhu cầu bức thiết hiện nay. 2.2 Tình hình áp dụng biện pháp đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại Quận Lê Chân - Thành phố Hải Phòng Tại Quận Lê Chân - Thành phố Hải Phòng, khi phát hiện người sử dụng ma túy trái phép, Công an cấp phường nơi người đó có hành vi vi phạm lập biên bản về hành vi sử dụng ma túy trái phép của người đó và tiến hành xác minh, thu thập tài liệu, lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt 11
buộc. Trường hợp cá nhân, tổ chức phát hiện người sử dụng ma túy trái phép thì báo cho cơ quan Công an cấp phường nơi người có hành vi vi phạm để lập biên bản và xác minh, thu thập tài liệu, lập hồ sơ. Điều kiện vật chất của cơ sở cai nghiện bắt buộc tại thành phố Hải Phòng nói chung có ảnh hưởng rất quan trọng trong việc thực hiện hiệu quả công tác đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Thành phố Hải Phòng theo tình hình thực tế về điều kiện kinh tế, xã hội, tình hình về người nghiện ma túy mà cơ quan nhà nước địa phương đã có những chủ trương đầu tư vào cơ sở vật chất phục vụ công tác cai nghiện ma túy của người nghiện. 2.3. Đánh giá chung tình hình áp dụng biện pháp đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại Quận Lê Chân - Thành phố Hải Phòng. 2.3.1. Kết quả đạt được Với mục tiêu không để hình thành tụ điểm mua bán, sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn và đặc biệt là không để phát sinh đối tượng nghiện mới, ngăn chặn nạn ma túy xâm nhập học đường, kịp thời giúp đỡ người nghiện sau cai hòa nhập cộng đồng. Các cơ quan địa phương đã có những chính sách rất hiệu quả trong công tác kiểm soát và hạn chế các tác hại ảnh hưởng của người nghiện ma túy. Ở Quận Lê Chân đã xuất hiện một số phường trực thuộc thực hiện rất tiêu biểu những cách thức giúp hạn chế rất hiệu quả tình hình nghiện ma túy ở địa phương, mô hình này được Ủy ban nhân dân Quận theo dõi và có chủ trương nhân rộng ra cho thành phố nếu hiệu quả Việc xác định đúng thẩm quyền áp dụng biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc giúp các cơ quan chức năng trên địa bàn Quận thực hiện thống nhất trong việc phối hợp nhiệm vụ đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Toà án nhân dân trên địa bàn Quận có thẩm quyền quyết định áp dụng các biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. 12
Từ thực tiễn phân tích số liệu tại Quận Lê Chân cho chúng ta thấy nhận thức trong công tác bảo vệ đưa người vào cai nghiện của Quận đã có những bước phát triển nổi trội so với các quận huyện khác trong tỉnh. 2.3.2. Hạn chế Tùy vào thực tiễn mỗi địa phương mà có những hạn chế hay khó khăn trong công tác quản lý đối với người nghiện ma túy ở trên địa bàn khác nhau. Lê Chân là một Quận ở Hải Phòng và được xem là một quận đi tiên phong trong công cuộc phát triển kinh tế, xã hội cũng như những vấn đề về phát triển kinh tế xã hội của thành phố.. Trước tiên, đối tượng chúng ta đang nghiên cứu và bàn đến đó là người nghiện ma túy. Việc kiểm soát và điều khiển được đối tượng này rất khó và rất phức tạp vì khi họ đã phụ thuộc vào thuốc nghiện thì hành vi của họ nhiều khi không điều khiển được cũng như có những hành vi rất nguy hiểm đối với cán bộ thực hiện các công việc chuyên môn hay cán bộ phụ trách. Thứ hai, trình tự thực hiện thủ tục đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc gặp một số khó khăn trong công tác xác định lập hồ sơ đưa người vào các trung tâm cai nghiện khi họ thuộc đối tượng cần phải thực hiện cai nghiện bắt buộc. Thứ ba: Trình độ và thực tiễn xác định đối tượng nghiện ma túy ở Quận Lê Chân có những đặc điểm hạn chế và bất cập. Việc xác định người nghiện có phải bị nghiện thuộc đối tượng đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc hay không được thực hiện thông qua trạm y tế. Việc xác định tình trạng nghiện này cần đòi hỏi phải chính xác theo mức độ nghiện, tình trạng sức khỏe của người nghiện để khi vào cơ sở cai nghiện có thể theo dõi và tách biệt ra các đối tượng sẽ dễ theo dõi và để tiến hành các biện pháp cai nghiện phù hợp. Thứ tư: Việc thực hiện đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc có trình tự và thủ tục khác nhau, thực tiễn thực hiện qua nhiều giai đoạn và yêu cầu phải chính xác đến từng vấn đề cụ thể. 13
Thứ năm: Tình trạng tái nghiện thường xuyên xảy ra trên địa bàn Quận Lê Chân nói riêng và địa bàn Thành phố Hải Phòng nói chung. Việc điều trị nghiện ma túy thực hiện theo phác đồ điều trị theo quy định của Bộ Y tế. Tuy nhiên, để việc cai nghiện đạt hiệu quả cao đòi hỏi phải kết hợp nhiều phương pháp khác nhau như: Kết hợp cai nghiện với hoạt động đào tạo nghề, giáo dục, phục hồi nhân cách, giải trí... 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế Khi thực hiện biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc luôn có những hạn chế và những thuận lợi nhất định. Việc xác định được nguyên nhân sẽ giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện vấn đề hơn và có những giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật. Thứ nhất: Quy định của pháp luật vẫn còn tồn tại những bất cập chưa quy định cụ thể dẫn đến việc áp dụng còn chưa thống nhất. Thứ hai: Cơ sở vật chất còn hạn chế dẫn đến việc thực hiện công việc liên quan đến đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc có những khó khăn vì chưa đủ điều kiện để hoàn thiện công việc được giao. Để công việc được thực hiện hiệu quả cần có chi phí và quan tâm nhiều hơn nữa về chế độ chính sách, cơ sở vật chất giúp công tác thực hiện các nhiệm vụ đạt được hiệu quả cao hơn. Cơ sở vật chất của một địa phương tùy thuộc vào điều kiện kinh tế, xã hội của địa phương đó. Một quận lớn của Hải Phòng, Lê Chân hiện nay được đầu tư ngày càng nhiều cơ sở hệ thống từ việc kiểm tra xét nghiệm đến cơ sở cai nghiện. Thứ ba: Việc đưa người vào cơ sở cai nghiện được hiệu quả phụ thuộc rất nhiều yếu tố khác nhau. Vì đối tượng hướng đến là người nghiện ma túy nên đặc điểm của họ là thường xuyên không ổn định về tinh thần và tâm lý. Vì vậy, sự quan tâm của gia đình và xã hội là yếu tố rất quan trọng và rất cần thiết. Thứ tư: Công tác tuyên truyền tác hại của nghiện ma túy hiện nay tại Quận Lê Chân có thực hiện nhưng thực hiện chưa thực sự chú trọng và hiệu quả đối với công tác hạn chế đối tượng nghiện ma túy hiện nay tại địa phương. Tuyên truyền, giáo dục pháp luật là một yếu tố rất quan trọng trong việc thực hiện hiệu 14
quả công tác thực hiện phòng ngừa người nghiện đồng thời tuyên truyền về những đường lối chính sách của Đảng giúp người nghiện có những tác động rất lớn đến tư tưởng. Việc này có ảnh hưởng rất lớn đến công tác vận động người bị nghiện đi cai nghiện bắt buộc hay thực hiện các biện pháp kiểm tra xét nghiệm, cưỡng chế thi hành đối với người nghiện ma túy. Thứ năm: Ở quận Lê Chân, có những biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện mang tính chất phổ biến và có chi phí nhiều hơn, phát sinh nhiều hơn theo quy định của pháp luật hiện hành. Thông tư là cơ sở để việc thực hiện các biện pháp hỗ trợ và rõ ràng về chi phí để thực hiện đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Thứ sáu, sự kỳ thị, phân biệt với người nghiện. Một trong những yếu tố tác động đến việc người nghiện hình thành động cơ tìm và sử dụng lại ma túy chính là ảnh hưởng của việc người nghiện khi trở về cuộc sống thường ngày từ những trung tâm cai nghiện thường phải chịu sự kỳ thị của những người xung quanh. 15
Tiểu kết Chƣơng 2 Quận Lê Chân là một quận trực thuộc Thành phố Hải Phòng và được xem là quận đi tiên phong trong công cuộc phát triển kinh tế, xã hội. Việc phát triển kinh tế, xã hội kéo theo nhu cầu hưởng thụ ngày càng cao của người dân, Lê Chân đã có những thay đổi trong công cuộc phát triển xã hội, đồng thời, qua quá trình phát triển của mình, tỷ lệ người nghiện ma túy tại Quận Lê Chân ngày càng gia tăng về số lượng và quy mô tổ chức hay mức độ phức tạp của các vụ việc. Để đối phó với những tình trạng xảy ra ngày càng tăng về số lượng người nghiện tại Quận Lê Chân, hiện nay cơ quan nhà nước có thẩm quyền ở Quận Lê Chân đã có phương hướng chú trọng hơn trong việc gia tăng số lượng người nghiện vào cơ sở giáo dục bắt buộc. Trong ba năm trở lại đây, tình trạng người nghiện của Quận Lê Chân ngày càng tăng, đồng thời số lượng người nghiện tham gia vào trung tâm cai nghiện ngày càng nhiều và tăng vượt bậc so với thời gian năm 2015. Việc gia tăng số lượng người nghiện trong việc đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là một nỗ lực rất lớn của cán bộ phụ trách của quận Lê Chân, giúp cho người nghiện ma túy có cơ hội cải tạo và hòa nhập với cộng đồng. 16
Chƣơng 3 PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM ÁP DỤNG BIỆN PHÁP ĐƢA NGƢỜI VÀO CƠ SỞ CAI NGHIỆN BẮT BUỘC TỪ THỰC TIỄN QUẬN LÊ CHÂN - THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG 3.1 Phƣơng hƣớng bảo đảm áp dụng biện pháp đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc Hệ thống pháp luật của Việt Nam hiện nay đã có những thành tựu nhất định về việc quan tâm đến chế độ chính sách của người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc góp phần tạo hành lang pháp lý hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước về chế độ nghiện hiện nay. Từ những phân tích cụ thể về hệ thống quy định của pháp luật về biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Thực tế ở Quận Lê Chân đã giúp chúng ta nhìn nhận được những tiến bộ trong việc hoàn thiện việc đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, từ đó có những hạn chế và thực tiễn thi hành khác nhau. Phương hướng hoàn thiện giúp chúng ta định hướng được những vấn đề cần phải được giải quyết để công tác đưa người vào cơ sở cai nghiện được hiệu quả và có những vai trò nhất định trong xã hội. Trước tiên, xuất phát từ yêu cầu đổi mới cơ chế kinh tế đất nước. Quận Lê Chân đã có những đặc điểm kinh tế phát triển vượt bậc, những đặc điểm về kinh tế của quận đã hình thành nên xã hội có những nét đặc trưng khác biệt với các địa phương khác nhau. Thứ hai: Cần hoàn thiện hệ thống pháp luật từ các văn bản cấp trung ương đến những hướng dẫn chi tiết ở cấp địa phương những vấn đề còn mâu thuẫn, chưa áp dụng được hoặc chưa vận dụng được thuận tiện trong quá trình thực hiện pháp luật. Việc hoàn thiện hệ thống pháp luật từ các văn bản cấp trung ương phải được áp dụng đúng và phù hợp với thực tiễn Quận Lê Chân. Thứ ba: Tạo mọi điều kiện cho việc hỗ trợ công tác đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc về cơ sở vật chất và nguồn vốn trong vấn đề hoạt động. Việc 17
hoạt động của các cơ sở cai nghiện, đồng thời thực hiện hiệu quả biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc yêu cầu nhà nước có hệ thống cơ sở vật chất và điều kiện hoạt động hiệu quả. Thứ tư: Hoàn thiện trong việc vận dụng các văn bản pháp luật, muốn các văn bản pháp luật được thực thi hiệu quả phải có một đội ngũ cán bộ chuyên môn thực thi pháp luật. Đội ngũ chuyên môn cần thực hiện hiệu quả những quy định của pháp luật. 3.2. Giải pháp bảo đảm việc áp dụng biện pháp đƣa ngƣời vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại Quận Lê Chân - Thành phố Hải Phòng 3.2.1. Giải pháp chung Hoàn thiện biện pháp đưa người vào cơ sở cai nghiện tại Quận Lê Chân - Hải Phòng là yêu cầu bức thiết đặt ra đối với việc đảm bảo được trật tự an toàn xã hội cũng như sự phát triển kinh tế của Quận. Các đối tượng nghiện ma túy khi đã được phát hiện sớm và đưa vào cơ sở cai nghiện kịp thời, phù hợp, họ sẽ được cơ quan chức năng thực hiện các biện pháp cách ly, cai nghiện để giúp họ hòa nhập lại với cuộc sống và xã hội được sớm hơn. Vì vậy, từ việc vận động người nghiện vào cơ sở cai nghiện đến các thủ tục cưỡng chế người nghiện cần một môi trường hoàn thiện và chất lượng về lĩnh vực pháp lý. Trước mắt, chúng ta cần có những giải pháp mang tính vi mô, khái quát chung mang tính định hướng, bao gồm: Thứ nhất, Thực hiện đưa những chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước cụ thể hóa vào các quy định của pháp luật sẽ giúp thực hiện hiệu quả hơn công tác cai nghiện cho người nghiện ma túy ở khu vực Hải Phòng nói riêng và Việt Nam nói chung. Thứ hai, Cơ quan có thẩm quyền có vai trò rất quan trọng trong việc đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Sự chủ động tiến hành kiểm tra, giám sát, tuần hành sẽ giúp cơ quan có thẩm quyền phát hiện thêm những trường hợp nghiện ma túy để có phương án giải quyết kịp thời. Thông thường, sự chủ động 18