Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật học: Đấu tranh phòng chống tội phạm trốn thuế

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> KHOA LUẬT<br /> -------------------<br /> <br /> ĐỀ CƢƠNG<br /> <br /> LUẬN VĂN CAO HỌC<br /> ĐỀ TÀI:<br /> ĐẤU TRANH PHÒNG CHỐNG TỘI PHẠM TRỐN THUẾ<br /> CHUYÊN NGÀNH : LUẬT HÌNH SỰ - LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ<br /> MÃ SỐ 5.05.14<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: TS Phạm Văn Lợi<br /> Học viên: Nguyễn Thị Hương Lan<br /> <br /> HÀ NỘI 2005<br /> <br /> 1<br /> <br /> PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài:<br /> Những năm qua, thực hiện đƣờng lối phát triển nhiều thành phần, nền<br /> kinh tế nƣớc ta có điều kiện phát triển khá thuận lợi, số lƣợng ngành nghề,<br /> hình thức, quy mô, vốn, lao động, phạm vi kinh doanh rất đa dạng và phong<br /> phú. Số thuế thu đƣợc từ các nguồn đều tăng, tạo điều kiện cho việc cân đối<br /> thu chi ngân sách, là động lực tái đầu tƣ phát triển kinh tế. Tuy nhiên do ý<br /> thức chấp hành nghĩa vụ thuế của hầu hết các đối tƣợng nộp thuế chƣa cao,<br /> chƣa tự giác nên tình trạng trốn thuế diễn ra phổ biến, đáng báo động. Theo<br /> tính toán trong nhiều ngành, số thuế thu đƣợc chỉ bằng 22-25% số thuế phải<br /> nộp. Một số dạng trốn lậu thuế đƣợc sử dụng phổ biến nhƣ: trốn thuế giá trị<br /> gia tăng thông qua việc bán hàng không xuất hoá đơn giá trị gia tăng, sử dụng<br /> hoá đơn khống, thông qua đao giá bán hàng, trốn thuế nhập khẩu thông qua<br /> khai man giá mua vào, trốn thuế thu nhập doanh nghiệp thông qua việc tăng<br /> khống chi phí...phổ biến ở các Công ty và doanh nghiệp tƣ nhân. Tỷ lệ các hộ<br /> kinh doanh cá thể, nhất là các hộ sản xuất tiểu thủ công nghiệp, vận tải tƣ<br /> nhân, cho thuê nhà, xây dựng nhà tƣ nhân hầu hết chƣa kê khai nộp thuế, số<br /> lƣợng thuế thu nhập cao thu đƣợc cũng rất nhỏ so với thực tế.<br /> Luật Doanh nghiệp ra đời đã tạo ra cơ chế mở hết sức thuận lợi cho việc<br /> thành lập và giải thể doanh nghiệp, nhƣng lại thiếu hệ thống cơ chế kiểm soát<br /> đối với doanh nghiệp. Hệ thống quản lý thuế hiện nay hết sức yếu kém, thiếu<br /> các phƣơng tiện hỗ trợ thu nộp và thanh tra thuế. Đội ngũ cán bộ quản lý thuế<br /> yếu về chuyên môn nghiệp vụ, quá tải về khối lƣợng doanh nghiệp phải quản<br /> lý, trung bình một cán bộ tại các chi cục thuế nội thành Hà Nội phải quản lý<br /> khoảng 200 doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác nhau. Đối tƣợng<br /> nộp thuế lợi dụng các điều kiện trên để thực hiện mọi thủ đoạn gian lận trốn<br /> lậu thuế.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Trên thực tế, hiện tƣợng trốn thuế diễn ra phổ biến, phức tạp, thủ đoạn đa<br /> dạng, tinh vi. Số hành vi đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm khá nhiều, tuy nhiên<br /> số đối tƣợng bị phát hiện và truy cứu trách nhiệm hình sự còn rất hạn chế.<br /> Thực trạng trên cho thấy thuế là một trong những lĩnh vực có tỷ lệ tội phạm<br /> ẩn cao nhất hiện nay. Mặc dù Nhà nƣớc liên tục đƣa ra các biện pháp đấu<br /> tranh phòng chống hành vi trốn thuế, nhƣng hiệu quả đạt đƣợc chƣa cao. Số<br /> lƣợng hành vi vi phạm dẫn đến thất thu thuế hàng năm vẫn lên đến hàng ngàn<br /> tỷ đồng.<br /> Thuế là nguồn thu chủ yếu của Ngân sách nhà nƣớc, đồng thời là công cụ<br /> quan trọng trong điều tiết nền kinh tế đất nƣớc, vì vậy để ổn định phát triển<br /> đất nƣớc, đấu tranh phòng chống tội phạm trốn thuế là nhiệm vụ vô cùng quan<br /> trọng. Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, tác giả nhận thức đƣợc rằng: việc<br /> nghiên cứu một cách nghiêm túc tình hình tội phạm trốn thuế và các biện<br /> pháp đấu tranh phòng chống tội phạm này là hết sức cần thiết, cả về lý luận<br /> lẫn thực tiễn, đáp ứng đƣợc yêu cầu của quản lý nhà nƣớc về thuế hiện nay.<br /> 2. Tình hình nghiên cứu:<br /> Thực tế cho thấy chƣa có công trình khoa học nào nghiên cứu chuyên biệt<br /> vấn đề đấu tranh phòng chống tội phạm trốn thuế. Hiện nay, Tổng Cục thuế<br /> đang tổ chức nghiên cứu đề tài: “Hỗ trợ cho cải cách quản lý hành chính về<br /> thuế” và đề tài :”Mở rộng cơ chế áp dụng tự khai tự nộp thuế” do JICA(tổ<br /> chức hợp tác quốc tế Nhật Bản) và IMF (tổ chức tiền tệ quốc tế) hỗ trợ. Tuy<br /> nhiên vấn đề đấu tranh phòng chống hành vi trốn thuế đƣợc để cập ở đây là<br /> một khía cạnh của một công trình nghiên cứu về quản lý hành chính nhà<br /> nƣớc. Các bài nghiên cứu riêng lẻ cũng chủ yếu nêu hiện tƣợng trốn thuế và<br /> đƣa ra một số biện pháp đấu tranh phòng chống dƣới giác độ quản lý hành<br /> chính.<br /> Vì vậy nghiên cứu vấn đề đấu tranh phòng chống tội phạm trốn thuế một<br /> cách cơ bản, tƣơng đối có hệ thống và tƣơng đối toàn diện từ góc độ lý luận<br /> và thực tiễn là hƣớng nghiên cứu thiết thực trong giai đoạn hiện nay.<br /> 3<br /> <br /> 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:<br /> a. Mục đích:<br /> Việc nghiên của vấn đề đấu tranh phòng chống tội phạm trốn thuế trong<br /> luận văn này nhằm đạt đƣợc những mục đích sau:<br /> - Làm sáng tỏ về mặt lý luận tội phạm trốn thuế theo pháp luật hình sự Việt<br /> Nam và lý luận về vấn đề đấu tranh phòng chống tội phạm trốn thuế.<br /> - Tổng kết tình trạng tội phạm trốn thuế trong thời gian 5 năm vừa qua<br /> (2001 - 2005), phân tích rõ cơ cấu, diễn biến, động thái, và đánh giá một<br /> cách khoa học về nguyên nhân, điều kiện của tội phạm trốn thuế hiện nay,<br /> đồng thời đƣa ra những dự báo cơ bản về tình hình tội phạm này trong giai<br /> đoạn tới.<br /> - Phân tích thực trạng công tác đấu tranh phòng chống tội phạm trốn thuế<br /> của Nhà nƣớc ta thời gian qua (2001 – 2005), đánh giá những mặt đạt<br /> đƣợc và những mặt còn hạn chế, đồng thời chỉ ra nguyên nhân của hiện<br /> tƣợng này.<br /> - Trên cơ sở lý luận khoa học, thực tiễn ở nƣơc ta và kinh nghiệm của một<br /> số nƣớc trên thế giới đối với vấn đề đấu tranh phòng chống tội phạm trốn<br /> thuế, đề xuất các biện pháp đấu tranh phòng chống tội phạm trốn thuế có<br /> hiệu quả.<br /> b. Nhiệm vụ:<br /> Để thực hiện đƣợc mục đích nghiên cứu nói trên, luận văn tập trung giải<br /> quyết các vấn đề cụ thể sau:<br /> - Khái quát một số vấn đề lý luận chung về tội phạm trốn thuế và đấu tranh<br /> phòng chống tội phạm trốn thuế.<br /> - Phân tích thực trạng tội phạm trốn thuế và công tác đấu tranh phòng chống<br /> tội phạm trốn thuế trong giai đoạn 5 năm (từ năm 2000 đến năm 2004)<br /> <br /> 4<br /> <br /> - Nghiên cứu và kiến nghị các biện pháp đấu tranh phòng chống tội phạm<br /> trốn thuế, để hoạt động này thực hiện có hiệu quả trong thời gian tới.<br /> 4. Đối tượng nghiên cứu:<br /> Những đối tƣợng đƣợc nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ vấn đề đấu tranh<br /> phòng chống tội phạm trốn thuế trong của luận văn này là:<br /> a. Các loại tội phạm trốn thuế ở nƣớc ta trong những năm 2001 –<br /> 2005, các vụ án về trốn thuế điển hình;<br /> b. Hoạt động đấu tranh phòng chống tội phạm trốn thuế của Nhà<br /> nƣớc ta trong thời gian qua.<br /> 5. Cơ sở khoa học:<br /> a. Cơ sở lý luận:<br /> Cơ sở lý luận của luận văn này là các thành tựu của các ngành khoa học: Tội<br /> phạm học, Khoa học luật hình sự, Tâm lý xã hội, Xã hội học, Triết học, Kinh<br /> tế học; hệ thống các quan điểm của Đảng và Nhà nƣớc ta về xây dựng Nhà<br /> nƣớc pháp quyền, và các luận điểm khoa học trong các công trình nghiên cứu<br /> về lĩnh vực có liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài.<br /> b. Cơ sở thực tiễn:<br /> Cơ sở thực tiễn của luận văn là các kết quả thống kê của Cục thống kê tội<br /> phạm - Viện kiểm sát nhân dân tối cao, các bản án, quyết định hình sự của<br /> Toà án nhân dân các cấp về tội phạm trốn thuế. Các thống kê của Tổng Cục<br /> thuế, Cục thuế, Chi Cục thuế các địa phƣơng về tình trạng trốn thuế. Các bài<br /> báo phản ánh tình hình tội phạm trốn thuế, hành vi trốn thuế diễn ra trong cả<br /> nƣớc.<br /> 6. Phương pháp luận của việc nghiên cứu:<br /> Các phƣơng pháp luận của việc nghiên cứu trong luận văn chủ yếu là: chủ<br /> nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử, phƣơng pháp đặc trƣng<br /> của khoa học luật hình sự nhƣ: phân tích, so sánh, tổng hợp, lôgíc, thống kê,<br /> 5<br /> <br />