Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Luật học: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về tội buôn lậu trên địa bàn tỉnh Thái Bình giai đoạn 2000 - 2010

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> KHOA LUẬT<br /> <br /> Công trình được hoàn thành<br /> tại Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Ngọc Chí<br /> ĐOÀN THỊ THƠM<br /> <br /> MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN<br /> VỀ TỘI BUÔN LẬU TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH<br /> THÁI BÌNH GIAI ĐOẠN 2000 - 2010<br /> <br /> Phản biện 1:<br /> <br /> Phản biện 2:<br /> <br /> Chuyên ngành : Luật hình sự<br /> Mã số<br /> <br /> : 60 38 40<br /> Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn, họp tại<br /> Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội.<br /> Vào hồi ..... giờ ....., ngày ..... tháng ..... năm 2012.<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC<br /> <br /> HÀ NỘI - 2012<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> <br /> 2.2.<br /> Trang<br /> <br /> Trang phụ bìa<br /> Lời cam đoan<br /> Mục lục<br /> Danh mục các bảng<br /> <br /> 2.6.<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1.1.<br /> 1.2.<br /> 1.2.1.<br /> 1.2.2.<br /> 1.2.3.<br /> 1.2.4.<br /> 1.2.5.<br /> 1.3.<br /> 1.3.1.<br /> 1.3.2.<br /> 1.4.<br /> 1.4.1.<br /> 1.4.2.<br /> <br /> 2.3.<br /> 2.4.<br /> 2.5.<br /> <br /> Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TỘI BUÔN LẬU<br /> Khái niệm tội buôn lậu<br /> Cơ sở pháp lý trách nhiệm hình sự của tội buôn lậu theo<br /> luật hình sự Việt Nam<br /> Khách thể của Tội buôn lậu<br /> Mặt khách quan của Tội buôn lậu<br /> Chủ thể của Tội buôn lậu<br /> Mặt chủ quan của Tội buôn lậu<br /> Phân biệt Tội buôn lậu với một số tội phạm khác trong Bộ<br /> luật Hình sự 1999<br /> Các hình thức trách nhiệm hình sự đối với tội buôn lậu<br /> theo quy định của Bộ luật hình sự<br /> Hình phạt<br /> Các biện pháp tư pháp<br /> Tội buôn lậu trong luật hình sự việt nam và một số nước<br /> trên thế giới<br /> Tội buôn lậu ở Việt Nam từ năm 1945 đến nay<br /> Tội buôn lậu trong Bộ luật Hình sự của một số nước trên<br /> thế giới<br /> Chương 2: THỰC TIỄN XỬ LÝ TỘI BUÔN LẬU TRÊN ĐỊA<br /> <br /> 1<br /> 5<br /> 5<br /> 7<br /> <br /> 2.6.1.<br /> 2.6.2.<br /> <br /> hoạt động buôn lậu và công tác phòng chống buôn lậu<br /> Thực trạng buôn lậu trên địa bàn tỉnh thái bình từ năm<br /> 2000 đến năm 2010<br /> Kết quả hoạt động phòng ngừa tội buôn lậu<br /> Kết quả hoạt động điều tra, xử lý buôn lậu<br /> Những hạn chế trong công tác đấu tranh phòng, chống tội<br /> buôn lậu<br /> Nguyên nhân của những hạn chế trong công tác đấu tranh<br /> phòng, chống tội buôn lậu<br /> Nguyên nhân khách quan<br /> Nguyên nhân chủ quan<br /> Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP<br /> <br /> Một số đặc điểm, tình hình của tỉnh thái bình liên quan đến<br /> 3<br /> <br /> 44<br /> 50<br /> 53<br /> 55<br /> 55<br /> 55<br /> 60<br /> <br /> LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐẤU<br /> <br /> 9<br /> 12<br /> 16<br /> 18<br /> 19<br /> 23<br /> 24<br /> 39<br /> 31<br /> <br /> TRANH PHÒNG CHỐNG TỘI PHẠM BUÔN<br /> LẬU<br /> <br /> 3.1.<br /> 3.2.<br /> 3.2.1.<br /> 3.2.2.<br /> 3.2.3.<br /> <br /> Dự báo tình hình tội buôn lậu và công tác phòng, chống tội<br /> buôn lậu trong thời gian tới trên địa bàn tỉnh Thái Bình<br /> Các giải pháp nâng cao hiệu quả phòng, chống tội buôn lậu<br /> trên địa bàn tỉnh Thái Bình<br /> Quan điểm của Đảng và Nhà nước<br /> Hoàn thiện các quy định của pháp luật hình sự về Tội buôn lậu<br /> Các giải pháp nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng chống<br /> Tội buôn lậu trên địa bản Tỉnh Thái bình<br /> <br /> 60<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> <br /> 83<br /> 85<br /> <br /> DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> 31<br /> 34<br /> 37<br /> <br /> BÀN TỈNH THÁI BÌNH GIAI ĐOẠN 2000 - 2010<br /> <br /> 2.1.<br /> <br /> 40<br /> <br /> 37<br /> 4<br /> <br /> 66<br /> 66<br /> 70<br /> 76<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Sau hơn hai mươi năm đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành<br /> tựu to lớn về mọi mặt, làm thay đổi bộ mặt của đất nước, góp phần cải thiện<br /> đáng kể đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Thành tựu lớn nhất là<br /> đất nước ta đã ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội; kinh tế tăng trưởng khá<br /> cao; nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa bước đầu được thiết<br /> lập; công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước được đẩy mạnh. Quan hệ quốc<br /> tế được mở rộng, vị thế nước ta trên trường quốc tế không ngừng được nâng<br /> cao. Sức mạnh tổng hợp từ nguồn nội lực của đất nước tăng lên nhiều, tình<br /> hình chính trị, xã hội ổn định, được nhân dân và bạn bè quốc tế đánh giá cao.<br /> Trong lĩnh vực đấu tranh phòng, chống tội phạm, chúng ta đã đạt được<br /> những kết quả quan trọng, từng bước nâng cao nhận thức của toàn xã hội về<br /> trách nhiệm đấu tranh phòng, chống tội phạm, tạo lập cơ chế đồng bộ, phát<br /> huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân<br /> tham gia phòng, chống tội phạm; từng bước kiềm chế sự gia tăng của các<br /> loại tội phạm, làm giảm một số loại tội phạm nghiêm trọng, giữ vững an<br /> ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, góp phần quan trọng vào công cuộc<br /> phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.<br /> Tình hình tội phạm còn diễn biến phức tạp trên tất cả các lĩnh vực, trong<br /> đó các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế có xu hướng gia tăng mà Tội buôn<br /> lậu là một điển hình. Đặc biệt là từ khi Việt Nam mở cửa hội nhập kinh tế với<br /> các nước trên thế giới thì tình hình tội phạm về buôn lậu càng có những điều<br /> kiện thuận lợi để phát triển. Thực tiễn trong quá trình đấu tranh phòng, chống<br /> Tội buôn lậu đã đặt ra nhiều vấn đề vướng mắc đòi hỏi khoa học pháp lý phải<br /> nghiên cứu, giải quyết như khái niệm, những dấu hiệu pháp lý hình sự đặc<br /> trưng, nguyên nhân, điều kiện của Tội buôn lậu…<br /> <br /> 2. Tình hình nghiên cứu đề tài<br /> Tội buôn lậu là tội phạm có tính nhạy cảm cao, phức tạp, đã được một<br /> số nhà luật học đề cập trong Giáo trình Luật Hình sự Việt Nam, tập II của<br /> Trường Đại học Luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội 1998; Giáo<br /> trình Luật Hình sự Việt Nam (Phần các tội phạm) của Khoa Luật, Đại học<br /> Quốc gia Hà Nội, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội 1997; Bình luận khoa học<br /> Bộ Luật Hình sự của Viện Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp, Nxb Chính trị<br /> Quốc gia, Hà Nội 1987 (tái bản năm 1992, 1997); Bình luận khoa học Bộ<br /> Luật Hình sự - Phần các tội phạm, tập IX - Nxb Tổng hợp Thành phố Hồ<br /> Chí Minh, tác giả Đinh Văn Quế, năm 2006.<br /> Sau khi Bộ Luật Hình sự năm 1999 được ban hành, Tội buôn lậu được<br /> tiếp tục đề cập trong Giáo trình Luật Hình sự Việt Nam của Trường Đại học<br /> Luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội 2000; Giáo trình Luật Hình sự<br /> Việt Nam (Phần các tội phạm) của Khoa luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, Nxb<br /> Đại học Quốc gia Hà Nội, 2002; Bình luận khoa học Bộ Luật Hình sự 1999<br /> (Phần các tội phạm) của TS. Phùng Thế Vắc, TS. Trần Văn Luyện, Luật sư<br /> ThS. Phạm Thanh Bình, TS. Nguyễn Đức Mai, ThS. Nguyễn Sĩ Đại, ThS.<br /> Nguyễn Mai Bộ, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội 2001.<br /> Bên cạnh đó, tác giả Bùi Toản có bài viết "Buôn lậu và chống buôn lậu"<br /> (Tạp chí Kiểm sát, số 1 + 2 năm 1999, trang 56 - 58); tác giả Nguyễn Phi<br /> Hùng có bài viết "Phòng, chống buôn lậu trong lĩnh vực hải quan khi Việt<br /> Nam gia nhập WTO" (Tạp chí Quản lý nhà nước - Học viện Hành chính<br /> Quốc gia, số 12/2006, trang 12 - 16).<br /> Các công trình nói trên đã đề cập đến tội buôn lậu trên góc độ duy nhất.<br /> Dựa trên các công trình nghiên cứu đó, tôi tiến hành nghiên cứu Tội buôn<br /> lậu trên địa bàn tỉnh Thái Bình giai đoạn 2000 - 2010.<br /> 3. Mục đích, nhiệm vụ, phạm vi và đối tượng nghiên cứu đề tài<br /> 3.1. Mục đích của việc nghiên cứu đề tài<br /> <br /> Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài "Một số vấn đề lý luận và thực<br /> tiễn về Tội buôn lậu trên địa bàn tỉnh Thái Bình giai đoạn 2000 - 2010"<br /> mang tính cấp thiết không những về lý luận mà còn là đòi hỏi của thực tiễn<br /> hiện nay.<br /> <br /> Mục đích của việc nghiên cứu đề tài là trên cơ sở lý luận và thực tiễn<br /> đấu tranh phòng, chống Tội buôn lậu nêu ra những giải pháp mạng tính hệ<br /> thống để nâng cao hiệu quả của cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm này<br /> trên địa bàn tỉnh Thái Bình.<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> 3.2. Nhiệm vụ của việc nghiên cứu đề tài<br /> Để đạt được mục đích trên, luận văn có những nhiệm vụ sau:<br /> <br /> Chương 2: Thực trạng về Tội buôn lậu trên địa bàn tỉnh Thái Bình giai<br /> đoạn 2000 - 2010.<br /> <br /> + Phân tích những vấn đề lý luận cơ bản về Tội buôn lậu trong Luật<br /> Hình sự Việt Nam.<br /> <br /> Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả<br /> đấu tranh phòng chống tội phạm buôn lậu.<br /> <br /> + Nghiên cứu đánh giá thực trạng Tội buôn lậu trên địa bàn tỉnh Thái<br /> Bình từ năm 2000 đến nay.<br /> <br /> Chương 1<br /> <br /> + Đề ra những quan điểm và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đấu<br /> tranh phòng, chống Tội buôn lậu trên địa bàn tỉnh Thái Bình.<br /> 3.3. Phạm vi nghiên cứu<br /> Đề tài tập trung nghiên cứu về Tội buôn lậu trên địa bàn tỉnh Thái Bình<br /> từ năm 2000 đến nay.<br /> 3.4. Đối tượng nghiên cứu<br /> Đề tài nghiên cứu Tội buôn lậu.<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu đề tài<br /> Đề tài sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử làm<br /> phương pháp nghiên cứu cụ thể; kết hợp với các phương pháp nghiên cứu<br /> khác như: so sánh, thống kê và điều tra xã hội học.<br /> 5. Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài<br /> 5.1. Cơ sở lý luận<br /> Đề tài được thực hiện trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư<br /> tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về xây dựng nhà<br /> nước pháp quyền, đấu tranh phòng, chống tội phạm.<br /> 5.2. Cơ sở thực tiễn<br /> Cở sở thực tiễn của đề tài là những bản án, quyết định của Tòa án về<br /> Tội buôn lậu, số liệu thống kê, báo cáo tổng kết của Công an tỉnh Thái Bình<br /> về tội phạm này.<br /> 6. Kết cấu của luận văn<br /> <br /> MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TỘI BUÔN LẬU<br /> 1.1. Khái niệm tội buôn lậu<br /> Tội phạm cũng như mọi hành vi khác của con người, suy cho cùng là<br /> kết quả của sự tác động lẫn nhau giữa cá nhân và hoàn cảnh khách quan bên<br /> ngoài. Trong sự tác động đó quyết định thực hiện hành vi phạm tội được<br /> thông qua và thể hiện trong thực tế.<br /> Căn cứ vào Điều 153 Bộ luật Hình sự 1999 có thể đưa ra khái niệm về<br /> "Tội buôn lậu" như sau: Tội buôn lậu là hành vi buôn bán hàng hóa, tiền tệ<br /> trái phép qua biên giới, được thực hiện một cách cố ý xâm phạm đến chế độ<br /> xuất, nhập khẩu hàng hóa, tiền tệ ảnh hưởng đến trật tự quản lý kinh tế trong<br /> hoạt động thương mại.<br /> 1.2. Cơ sở pháp lý trách nhiệm hình sự của tội buôn lậu theo Luật<br /> Hình sự Việt Nam<br /> 1.2.1. Khách thể của tội buôn lậu<br /> Theo Luật Hình sự Việt Nam, buôn lậu là hành vi buôn bán hàng hóa,<br /> tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý các loại vật phẩm thuộc di tích<br /> lịch sử, văn hóa, các loại hàng cấm qua biên giới một cách trái phép, theo đó,<br /> khách thể bị xâm hại trong tội buôn lậu là người phạm tội đã xâm hại tới trật<br /> tự quản lý kinh tế của Nhà nước trong lĩnh vực xuất nhập khẩu hàng hóa,<br /> tiền tệ - quan hệ xã hội được Luật Hình sự bảo vệ.<br /> 1.2.2. Mặt khách quan của tội buôn lậu<br /> - Hành vi khách quan của tội buôn lậu<br /> <br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung<br /> của luận văn gồm 3 chương:<br /> Chương 1: Một số vấn đề chung về tội buôn lậu.<br /> 7<br /> <br /> Hành vi khách quan của tội phạm là xử sự của con người đã gây ra và<br /> đe dọa gây ra cho xã hội, hành vi tội phạm chỉ có thể được biểu hiện qua hai<br /> hình thức đó là hành động hoặc không hành động.<br /> 8<br /> <br /> - Hậu quả của tội buôn lậu:<br /> Hậu quả tuy không có ý nghĩa quyết định trong việc định tội song việc<br /> xác định hậu quả, mối quan hệ nhân quả giữa hành vi buôn lậu và hậu quả có<br /> ý nghĩa rất quan trọng trong việc giải quyết trách nhiệm hình sự và quyết<br /> định hình phạt đối với người thực hiện hành vi phạm tội.<br /> - Các dấu hiệu khách quan khác của tội buôn lậu:<br /> Ngoài hành vi khách quan đối với "Tội buôn lậu", một dấu hiệu khách<br /> quan khác có tính chất bắt buộc của cấu thành tội phạm này đó là địa điểm<br /> thực hiện hành vi phạm tội.<br /> 1.2.3. Chủ thể của tội buôn lậu<br /> Chủ thể của "Tội buôn lậu" là người có năng lực trách nhiệm hình sự và<br /> đạt đến độ tuổi nhất định theo quy định của pháp luật.<br /> 1.2.4. Mặt chủ quan của tội buôn lậu.<br /> - Lỗi của người phạm tội buôn lậu:<br /> Đối với "Tội buôn lậu", tội phạm được thực hiện do lỗi cố ý trực tiếp<br /> - Động cơ và mục đích phạm tội buôn lậu:<br /> Đối với "Tội buôn lậu", mặc dù động cơ, mục đích không phải là dấu<br /> hiệu bắt buộc cũng như không được quy định cụ thể trong Điều 153 Bộ luật<br /> Hình sự 1999 nhưng thực chất động cơ của người phạm tội là vụ lợi, mục<br /> đích là để buôn bán kiếm lời, trong đó mục đích buôn bán kiếm lời là dấu<br /> hiệu cần thiết.<br /> 1.2.5. Phân biệt tội buôn lậu với một số tội phạm khác trong Bộ luật<br /> Hình sự 1999<br /> - Phân biệt tội buôn lậu (Điều 153 Bộ luật Hình sự 1999) với tội vận<br /> chuyển trái pháp hàng hóa tiền tệ qua biên giới (Điều 154 Bộ luật Hình sự 1999).<br /> Hai tội phạm này về nội dung cấu thành tội phạm có nhiều dấu hiệu<br /> giống nhau như khách thể, đối tượng của tội phạm, lỗi, thủ đoạn phạm tội.<br /> Sự khác nhau cơ bản của hai tội phạm này là ở hành vi khách quan của nó.<br /> Đồng thời, một dấu hiệu rất quan trọng để phân biệt hai tội phạm này đó là<br /> dấu hiệu mục đích phạm tội.<br /> 9<br /> <br /> - Phân biệt tội buôn lậu (Điều 153 Bộ luật Hình sự 1999) với tội buôn<br /> bán hàng cấm (Điều 155 Bộ luật Hình sự 1999)<br /> Hai tội này có nhiều điểm giống nhau như về đối tượng của tội phạm là<br /> hàng cấm, lỗi, thủ đoạn phạm tội. Căn cứ để phân biệt hai tội phạm này đó là:<br /> Về khách thể của tội phạm, ở "Tội buôn lậu", khách thể là trật tự quản<br /> lý kinh tế mà cụ thể là trật tự quản lý việc xuất nhập khẩu hàng hóa, tiền Việt<br /> Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý, vật phẩm thuộc di tích lịch sử văn hóa, hàng<br /> cấm còn khách thể của "Tội buôn bán hàng cấm" là trật tự quản lý kinh tế mà<br /> cụ thể là trật tự quản lý buôn bán hàng cấm trong phạm vi lãnh thổ của nước ta.<br /> Về hành vi khách quan của tội phạm, hành vi khách quan của "Tội buôn<br /> lậu" là hành vi buôn bán trái phép qua biên giới còn hành vi khách quan của<br /> "Tội buôn bán hàng cấm" là hành vi buôn bán hàng cấm cụ thể là hành vi<br /> mua đi bán lại hàng cấm dưới bất kỳ hình thức nào nhằm thu lời bất chính<br /> nhưng phạm vi không vượt ra ngoài phạm vi lãnh thổ nước ta<br /> - Phân biệt tội buôn lậu (Điều 153 Bộ luật Hình sự 1999) với tội trốn<br /> thuế (Điều 161 Bộ luật Hình sự 1999).<br /> Về khách thể của tội phạm: Ở "Tội buôn lậu", khách thể là trật tự quản<br /> lý kinh tế mà cụ thể là trật tự quản lý việc xuất - nhập khẩu hàng hóa, tiền tệ,<br /> kim khí quý, đá quý, vật phẩm thuộc di tích lịch sử, văn hóa, hàng cấm, còn<br /> đối với "Tội trốn thế", khách thể của tội phạm này là trật tự quản lý kinh tế<br /> mà cụ thể là trật tự quản lý việc thu thuế nộp ngân sách Nhà nước.<br /> Về đối tượng của tội phạm, đối với "Tội buôn lậu" là những hàng hóa<br /> mà Nhà nước hạn chế xuất - nhập khẩu hoặc cấm xuất - nhập khẩu. Còn đối<br /> với "Tội trốn thuế" là số tiền thuế mà lẽ ra người phạm tội phải nộp theo quy<br /> định của pháp luật.<br /> Về hành vi khách quan của tội phạm, hành vi khách quan của "Tội buôn<br /> lậu" được thể hiện dưới dạng hành động còn ở "Tội trốn thuế" hành vi khách<br /> quan được thể hiện dưới dạng không hành động<br /> Về chủ thể của "Tội buôn lậu", chỉ cần là người có năng lực trách nhiệm<br /> hình sự và đến một độ tuổi nhất định theo quy định của pháp luật, trong khi<br /> đó, đối với "Tội trốn thuế", chủ thể của tội phạm này là người phải nộp thuế<br /> cho nhà nước.<br /> 10<br /> <br />