Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật học: Tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm trong Luật Hình sự Việt Nam

Tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán<br /> hàng cấm trong Luật Hình sự Việt Nam (trên<br /> cơ sở nghiên cứu thực tiễn địa bàn tỉnh Cao<br /> Bằng)<br /> Lục Thị Út<br /> Khoa Luật<br /> Luận văn ThS Chuyên ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự<br /> Mã số 60 38 01 04<br /> Người hướng dẫn: TS. Trần Văn Luyện<br /> Năm bảo vệ: 2014<br /> <br /> Keywords. Luật hình sự; Hàng cấm; Pháp luật Việt Nam; Tội phạm hình sự.<br /> <br /> Content<br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu<br /> Từ sau Đại hội lần thứ VI của Đảng, đất nước ta chuyển sang nền kinh tế thị trường<br /> định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN), mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại với nhiều nước trên<br /> thế giới. Với đường lối của Đảng và Nhà nước ta là đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa<br /> đất nước, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo<br /> hướng hiện đại, thoát khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần.<br /> Công cuộc đổi mới toàn diện đó, xóa bỏ tập trung quan liêu, bao cấp, phát triển nền kinh tế<br /> hàng hóa nhiều thành phần. Sự vận hành kinh tế nhiều thành phần theo cơ chế thị trường định<br /> hướng XHCN đã và đang đem lại sự chuyển biến tích cực trên nhiều lĩnh vực. Đời sống kinh<br /> tế, chính trị, xã hội đã có nhiều khởi sắc với những biến đổi quan trọng.<br /> <br /> Những thành tựu đã đạt được chứng tỏ đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước ta<br /> là đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với thực tiễn của Việt Nam. Cùng với những chủ trương, chính<br /> sách phát triển toàn diện nền kinh tế xã hội, Nhà nước ta luôn quan tâm đến các biện pháp bảo<br /> đảm quyền tự do, bình đẳng trước pháp luật, bảo hộ quyền và lợi ích hợp pháp của người kinh<br /> doanh, tăng cường hiệu lực quản lý của Nhà nước đối với các hoạt động kinh doanh. Nhà<br /> nước tạo sự tự chủ cho các tổ chức và cá nhân, tập thể đăng ký, hoạt động kinh doanh ngoài<br /> những ngành nghề gây phương hại đến quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội,<br /> truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức, thuần phong mỹ tục Việt Nam và sức khỏe của nhân<br /> dân. Tuy nhiên, do đặc thù của nền kinh tế thị trường, do sức ép cạnh tranh và những yếu<br /> kém trong quản lý kinh tế nên nhiều tệ nạn xã hội và tội phạm về kinh tế có môi trường phát<br /> sinh, phát triển, trong đó có tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm.<br /> Bên cạnh những hoạt động kinh doanh hợp pháp, vẫn còn những hoạt động kinh doanh<br /> các ngành nghề, mặt hàng Nhà nước cấm, tạo nên sự mất cân đối trên thị trường ảnh hưởng đến<br /> sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế và ảnh hưởng tới tình hình an ninh trật tự. Trong quá trình<br /> phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, việc đấu tranh chống tội phạm nói chung và<br /> tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm nói riêng đang là một trong những vấn đề<br /> cấp thiết đặt ra mà Đảng, Nhà nước cùng các ngành, các cấp cần phải quan tâm giải quyết. Những<br /> năm qua, Đảng và Nhà nước đã quan tâm chỉ đạo sát sao công tác đấu tranh phòng, chống sản<br /> xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm. Các ngành, các cấp, đã có nhiều cố gắng triển<br /> khai các biện pháp đấu tranh phòng ngừa, phát hiện xử lý nhưng hiệu quả thấp và còn nhiều hạn<br /> chế. Vì vậy, để đấu tranh, phòng chống tội phạm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng<br /> cấm sẽ thực hiện như thế nào? Cơ sở lý luận về hình sự hóa, khái niệm hàng cấm, quy định tội sản<br /> xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm trong Luật Hình sự như thế nào và nhận thức về<br /> hàng cấm trong thực tiễn ra sao, cũng như chúng ta cần có những biện pháp nào để đấu tranh<br /> phòng, chống tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm có hiệu quả trên cả nước nói<br /> chung và tỉnh Cao Bằng nói riêng? Đây là những vấn đề thực tiễn đặt ra.<br /> Cao Bằng là một trong những tỉnh biên giới xuất hiện về tình hình buôn lậu, sản xuất,<br /> tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm. Hoạt động sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán<br /> hàng cấm trên địa bàn tỉnh Cao Bằng trong thời gian gần đây không chỉ có chiều hướng tăng<br /> <br /> về số lượng, chủng loại mà còn diễn biến phức tạp về cả tính chất, quy mô. Đối tượng phạm<br /> tội có rất nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi, táo bạo và có tính chất rất quyết liệt.<br /> Trong khi đó, hoạt động điều tra xử lý tội phạm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn<br /> bán hàng cấm hiệu quả chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu trước tình hình thực tế tại địa<br /> phương, làm ảnh hưởng tình hình an ninh trật tự và sự phát triển toàn diện các mặt kinh tế xã<br /> hội.<br /> Tình hình trên đã đặt ra một vấn đề rất bức thiết là phải có những giải pháp hữu hiệu,<br /> phù hợp với đặc điểm tình hình địa phương nhằm nâng cao hiệu quả đấu tranh, phòng chống tội<br /> phạm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm. Để xử lý nghiêm minh, đúng pháp<br /> luật, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ đấu tranh phòng chống tội phạm, đảm bảo trật tự<br /> an toàn xã hội, tạo lòng tin trong nhân dân và điều kiện thuận lợi cho quá trình phát triển kinh<br /> tế xã hội tại địa phương cũng như của đất nước. Tuy nhiên, việc nghiên cứu tìm ra giải pháp<br /> nhằm nâng cao hiệu quả của công tác đấu tranh phòng chống tội phạm sản xuất, tàng trữ, vận<br /> chuyển, buôn bán hàng cấm vẫn chưa được thực hiện một cách có hệ thống và chuyên sâu<br /> trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.<br /> Vì vậy tác giả chọn đề tài: "Tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm<br /> trong luật hình sự Việt Nam (trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn địa bàn tỉnh Cao Bằng)" làm<br /> Luận văn thạc sĩ Luật học là cấp thiết hiện nay.<br /> 2. Tình hình nghiên cứu đề tài<br /> Đấu tranh, phòng chống, xử lý tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế nói chung và<br /> tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm nói riêng đã được quy định trong Bộ luật<br /> hình sự (BLHS) và được một số nhà Luật học đề cập một cách khái quát trong các bài giảng như<br /> Giáo trình luật hình sự Việt Nam (phần các tội phạm), của Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội,<br /> Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2011; Giáo trình luật Hình sự Việt Nam, tập II, của Trường Đại<br /> học Luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân; Bình luận khoa học Bộ luật Hình sự 1999 (phần các tội<br /> phạm), của TS. Phùng Thế Vắc, TS. Trần Văn Luyện, LS.ThS. Phạm Thanh Bình, TS. Nguyễn<br /> Đức Mai, ThS. Nguyễn Sĩ Đại, ThS. Nguyễn Mai Bộ, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội, 2001.<br /> Tuy nhiên các công trình nghiên cứu này mới chỉ dừng lại ở một phạm vi hẹp, chưa đề cập một<br /> <br /> cách trực tiếp, tổng thể và phương hướng hoàn thiện loại tội phạm này. Tội sản xuất, tàng trữ, vận<br /> chuyển, buôn bán hàng cấm chưa được quan tâm đúng mức, các nghiên cứu về tội sản xuất, tàng<br /> trữ, vận chuyển buôn bán hàng cấm thường mới chỉ đề cập, tập trung nghiên cứu chung với các<br /> tội phạm khác liên quan đến các đối tượng hàng cấm cụ thể đã được quy định tại các điều luật cụ<br /> thể khác hoặc việc nghiên cứu thực trạng tội phạm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng<br /> cấm đã được thực hiện trong nhiều báo cáo khoa học, các bài báo, tạp chí, khóa luận trên nhiều<br /> góc độ và khía cạnh khác nhau. Một số khác đặt việc nghiên cứu tội phạm tàng trữ, vận chuyển,<br /> buôn bán hàng cấm trong sự liên quan đến các loại tội phạm khác như buôn lậu, trốn thuế, vận<br /> chuyển hàng hóa, tiền tệ trái phép qua biên giới hoặc ở những nội dung khái quát khác liên quan<br /> tội phạm kinh tế nói chung. Trong thực tiễn công tác điều tra, truy tố, xét xử cũng có tổ chức tổng<br /> kết, nghiên cứu nhiều vụ án điển hình về sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm trong<br /> phối kết hợp liên ngành cũng như các đơn vị cấp độc lập nhưng còn mang tính chất báo cáo, rút<br /> kinh nghiệm. Cho đến nay chưa có một công trình chuyên khảo nào nghiên cứu toàn diện được<br /> giải pháp hoàn thiện pháp luật hình sự nhằm nâng cao hiệu quả khi xử lý tội phạm này. Vì vậy,<br /> cần phải nghiên cứu tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm tương đối có hệ<br /> thống, toàn diện từ góc độ lý luận và thực tiễn, trên cơ sở đó đề ra phương hướng và các giải<br /> pháp nhằm hoàn thiện pháp luật hình sự về tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng<br /> cấm.<br /> 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu<br /> Luận văn được thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực<br /> tiễn đối với tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cầm ở Việt Nam hiện nay. Trên<br /> cơ sở đó xây dựng hệ thống giải pháp hoàn thiện pháp luật nâng cao hiệu quả của cuộc đấu<br /> tranh phòng, chống tội phạm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm trên địa bàn tỉnh<br /> Cao Bằng.<br /> Để đạt được những mục đích trên, luận văn thực hiện những nhiệm vụ cụ thể sau:<br /> - Nghiên cứu, phân tích một số vấn đề lý luận về tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển,<br /> buôn bán hàng cấm hiện nay ở Việt Nam.<br /> - Phân tích các quy định của BLHS về tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng<br /> <br /> cấm.<br /> - Nghiên cứu thực tiễn áp dụng các quy định của pháp luật Hình sự đối với tội sản<br /> xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm ở tỉnh Cao Bằng, làm sáng tỏ thực tiễn áp<br /> dụng loại tội phạm này, nêu lên những vướng mắc trong điều tra, truy tố, xét xử.<br /> - Đưa ra các kiến nghị hoàn thiện BLHS và giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng các<br /> quy định của BLHS về tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm, góp phần nâng cao<br /> hiệu quả đấu tranh phòng chống tội phạm.<br /> 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu của đề tài luận văn là những vấn đề lý luận, pháp lý và thực<br /> tiễn đấu tranh phòng chống tội phạm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm ở<br /> Việt Nam hiện nay, trực tiếp là hoạt động điều tra, truy tố, xét xử loại tội phạm này trên địa<br /> bàn tỉnh Cao Bằng.<br /> Phạm vi nghiên cứu của luận văn:<br /> - Tập trung nghiên cứu tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm theo<br /> Điều 155 Chương XVI BLHS năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009).<br /> - Nghiên cứu khái quát lịch sử lập pháp hình sự Việt Nam quy định về Tội sản xuất,<br /> tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm.<br /> - So sánh tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm với tội buôn lậu.<br /> - Đồng thời, luận văn cũng đi sâu nghiên cứu hoạt động điều tra, truy tố, xét xử tội<br /> phạm này trong vòng 5 năm từ năm 2009 đến hết năm 2013 trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.<br /> 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu<br /> Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ<br /> Chí Minh về xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN của nhân dân, do nhân dân và<br /> vì nhân dân và những quan điểm cơ bản của Đảng, Nhà nước về đấu tranh phòng chống tội<br /> phạm, bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự an toàn xã hội.<br /> <br />