Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật học: Vấn đề phạm tội có tính chất chuyên nghiệp trong luật hình sự Việt Nam

Vấn đề phạm tội có tính chất chuyên nghiệp<br /> trong luật hình sự Việt Nam<br /> Nguyễn Hữu Minh<br /> <br /> Khoa Luật<br /> Luận văn ThS ngành: Luật Hình sự; Mã số: 60 38 40<br /> Người hướng dẫn: PGS.TS. Lê Văn Cảm<br /> Năm bảo vệ: 2010<br /> Abstract: Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận chung về phạm tội có tính chất chuyên<br /> nghiệp. Tìm hiểu các quy định về phạm tội có tính chất chuyên nghiệp theo pháp luật<br /> hình sự Việt Nam trong các giai đoạn từ sau Cách mạng tháng Tám (năm 1945) đến trước<br /> pháp điển hóa lần thứ nhất (năm 1985), pháp điển hình hóa lần thứ hai (năm 1999) cho<br /> đến nay và thực tiễn áp dụng. Trình bày một số kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy định<br /> của pháp luật hình sự và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng tình tiết phạm tội có<br /> tính chất chuyên nghiệp.<br /> Keywords: Pháp luật; Luật hình sự; Tội phạm; Việt Nam<br /> Content<br /> më ®Çu<br /> 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi<br /> Bé luËt H×nh sù (BLHS) n¨m 1999 (®· ®-îc söa ®æi, bæ sung vµo ngµy 19/6/2009) quy ®Þnh<br /> "ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp" lµ t×nh tiÕt t¨ng nÆng tr¸ch nhiÖm h×nh sù (TNHS) trong<br /> PhÇn chung (®iÓm b Kho¶n 1 §iÒu 48), t×nh tiÕt nµy còng ®-îc quy ®Þnh lµ t×nh tiÕt t¨ng nÆng<br /> ®Þnh khung h×nh ph¹t trong 20 cÊu thµnh téi ph¹m ë PhÇn c¸c téi ph¹m. §Æc biÖt §iÒu 3 BLHS<br /> 1999 quy ®Þnh vÒ "Nguyªn t¾c xö lý" trong ®ã cã ®o¹n: "Nghiªm trÞ ng-êi chñ m-u, cÇm ®Çu, chØ<br /> huy, ngoan cè chèng ®èi, l-u manh, c«n ®å, t¸i ph¹m nguy hiÓm, lîi dông chøc vô, quyÒn h¹n ®Ó<br /> ph¹m téi; ng-êi ph¹m téi dïng thñ ®o¹n x¶o quyÖt, cã tæ chøc, cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp, cè ý<br /> g©y hËu qu¶ nghiªm träng".<br /> Tuy nhiªn, trong khoa häc luËt h×nh sù ViÖt Nam, vÊn ®Ò ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp<br /> vÉn ch-a ®-îc quan t©m, nghiªn cøu mét c¸ch s©u s¾c, ®Çy ®ñ, cã hÖ thèng vµ toµn diÖn. V× vËy, viÖc<br /> tiÕp tôc nghiªn cøu s©u s¾c h¬n n÷a nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ "ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp"<br /> vµ sù thÓ hiÖn chóng trong c¸c quy ®Þnh cña BLHS n¨m 1999 hiÖn hµnh, ®ång thêi ®¸nh gi¸ viÖc ¸p<br /> dông vÊn ®Ò "ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp" trong thùc tiÔn ®Ó ®-a ra kiÕn gi¶i lËp ph¸p vµ c¸c<br /> gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ¸p dông c¸c quy ph¹m vÒ vÊn ®Ò nµy trong giai ®o¹n hiÖn nay kh«ng<br /> nh÷ng cã ý nghÜa lý luËn - thùc tiÔn vµ ph¸p lý quan träng, mµ cßn lµ vÊn ®Ò mang tÝnh cÊp thiÕt.<br /> §©y còng lµ lý do luËn chøng cho viÖc chóng t«i quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi "VÊn ®Ò ph¹m téi cã<br /> tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp trong luËt h×nh sù ViÖt Nam" lµm luËn v¨n th¹c sÜ luËt häc cña m×nh.<br /> <br /> 2. T×nh h×nh nghiªn cøu<br /> Trªn thÕ giíi, c¸c BLHS hiÖn hµnh cña c¸c n-íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn trªn thÕ giíi nhBLHS V-¬ng quèc Anh, Bé tæng luËt cña Hîp chñng quèc Hoa Kú, BLHS Liªn bang Nga, BLHS<br /> V-¬ng quèc Thôy §iÓn, BLHS NhËt B¶n, BLHS Céng hßa nh©n d©n Trung Hoa v.v... hÇu nhkh«ng quy ®Þnh vÒ vÊn ®Ò ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp. Tuy nhiªn, trong giíi khoa häc<br /> luËt h×nh sù cña mét sè n-íc ®· ®Æt vÊn ®Ò nghiªn cøu vÊn ®Ò ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn<br /> nghiÖp vµ cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau nh- sù cÊp thiÕt ph¶i quy ®Þnh bæ sung vÊn ®Ò nµy vµo<br /> BLHS lµm c¬ së ph¸p lý cao nhÊt ®Ó trÊn ¸p lo¹i téi ph¹m nµy; c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông t×nh tiÕt<br /> ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp v.v...<br /> ë ViÖt Nam cho ®Õn nay trong khoa häc luËt h×nh sù còng ch-a cã c«ng tr×nh nghiªn cøu chuyªn<br /> kh¶o nµo ®Ò cËp riªng ®Õn viÖc nghiªn cøu lµm s¸ng tá mét c¸ch s©u s¾c vµ ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn vµ cã<br /> hÖ thèng vÒ ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp. Tuy nhiªn vÊn ®Ò nµy ®-îc ®Ò cËp ë c¸c møc ®é<br /> kh¸c nhau trong mét sè c«ng tr×nh cña c¸c nhµ h×nh sù häc. VÒ néi dung, c¸c c«ng tr×nh ®· nªu míi<br /> ®Ò cËp kh¸i qu¸t c¨n cø ph¸p lý vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ¸p dông, ®¸nh gi¸ ë møc ®é riªng rÏ ph¹m téi cã<br /> tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp hoÆc míi ®-a ra mét sè kiÕn nghÞ ®éc lËp hoµn thiÖn vÊn ®Ò nµy trong luËt<br /> h×nh sù ViÖt Nam. MÆt kh¸c, nhiÒu néi dung xung quanh vÊn ®Ò ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp<br /> còng ®ßi hái c¸c nhµ h×nh sù häc cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu mét c¸ch toµn diÖn vµ s©u s¾c h¬n n÷a nªn râ<br /> rµng vÊn ®Ò nµy ®ang cã tÝnh thêi sù.<br /> 3. Môc ®Ých, nhiÖm vô, ®èi t-îng, ph¹m vi vµ thêi gian nghiªn cøu cña luËn v¨n<br /> 3.1. Môc ®Ých nghiªn cøu<br /> Môc ®Ých cña luËn v¨n lµ lµm s¸ng tá mét c¸ch t-¬ng ®èi cã hÖ thèng vÒ mÆt lý luËn nh÷ng<br /> néi dung c¬ b¶n cña vÊn ®Ò ph¹m téi cã t×nh chÊt chuyªn nghiÖp trong luËt h×nh sù ViÖt Nam vµ<br /> viÖc ¸p dông vÊn ®Ò nµy trong thùc tiÔn, tõ ®ã x¸c ®Þnh nh÷ng bÊt cËp ®Ó ®Ò xuÊt kiÕn gi¶i lËp<br /> ph¸p b»ng viÖc ®-a ra m« h×nh lý luËn cña c¸c quy ph¹m vÒ vÊn ®Ò ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn<br /> nghiÖp trong luËt h×nh sù n-íc ta, còng nh- ®-a ra c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ¸p dông vÊn<br /> ®Ò ®· nªu trong giai ®o¹n ®iÒu tra, truy tè vµ xÐt xö.<br /> 3.2. NhiÖm vô nghiªn cøu<br /> Tõ môc ®Ých nghiªn cøu nªu trªn, t¸c gi¶ luËn v¨n ®Æt cho m×nh c¸c nhiÖm vô nghiªn cøu<br /> chñ yÕu sau:<br /> 1) VÒ mÆt lý luËn: Trªn c¬ së nghiªn cøu lÞch sö ph¸t triÓn cña vÊn ®Ò ph¹m téi cã tÝnh chÊt<br /> chuyªn nghiÖp trong luËt h×nh sù ViÖt Nam tõ sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m (n¨m 1945) ®Õn nay,<br /> ph©n tÝch kh¸i niÖm, c¸c quan ®iÓm cña c¸c nhµ h×nh sù häc trong n-íc vµ trªn thÕ giíi, c¸c ®Æc<br /> ®iÓm c¬ b¶n cña ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp, ph©n biÖt ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn<br /> nghiÖp víi ph¹m téi nhiÒu lÇn, ph¹m nhiÒu téi, t¸i ph¹m vµ t¸i ph¹m nguy hiÓm, ph©n tÝch néi dung<br /> vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp trong BLHS n¨m 1999 hiÖn hµnh ®Ó<br /> lµm s¸ng tá b¶n chÊt ph¸p lý vµ nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña vÊn ®Ò ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn<br /> nghiÖp theo luËt h×nh sù ViÖt Nam.<br /> 2) VÒ mÆt thùc tiÔn: Nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ viÖc ¸p dông c¸c quy ph¹m ph¸p luËt h×nh sù vÒ<br /> vÊn ®Ò ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp trong thùc tiÔn ¸p dông ph¸p luËt h×nh sù n-íc ta,<br /> ®ång thêi ph©n tÝch nh÷ng tån t¹i xung quanh viÖc quy ®Þnh vÊn ®Ò ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn<br /> nghiÖp vµ thùc tiÔn ¸p dông nh»m ®Ò xuÊt vµ luËn chøng sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn vµ ®-a ra c¸c<br /> <br /> gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ¸p dông c¸c quy ph¹m vÒ vÊn ®Ò nµy trong ph¸p luËt h×nh sù ViÖt<br /> Nam.<br /> 3.3. §èi t-îng nghiªn cøu<br /> §èi t-îng nghiªn cøu cña luËn v¨n lµ mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ vÊn ®Ò ph¹m téi<br /> cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp theo luËt h×nh sù ViÖt Nam cô thÓ lµ: Kh¸i niÖm ph¹m téi cã tÝnh chÊt<br /> chuyªn nghiÖp, c¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp, ph©n biÖt ph¹m téi<br /> cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp víi ph¹m téi nhiÒu lÇn, ph¹m nhiÒu téi vµ t¸i ph¹m (hoÆc t¸i ph¹m<br /> nguy hiÓm). Néi dung vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông cña vÊn ®Ò ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp theo<br /> quy ®Þnh cña BLHS n¨m 1999 hiÖn hµnh, kÕt hîp víi thùc tiÔn ¸p dông vµ tham kh¶o ph¸p luËt<br /> h×nh sù cña mét sè n-íc trªn thÕ giíi ®Ó qua ®ã chØ ra nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n vµ ®Ò xuÊt c¸c<br /> kiÕn gi¶i lËp ph¸p còng nh- c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ¸p dông c¸c quy ®Þnh vÒ vÊn ®Ò<br /> ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp trong ph¸p luËt h×nh sù ViÖt Nam.<br /> 3.4. Ph¹m vi vµ thêi gian nghiªn cøu<br /> LuËn v¨n nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn<br /> nghiÖp theo luËt h×nh sù ViÖt Nam d-íi gãc ®é cña luËt h×nh sù mµ theo quan ®iÓm cña t¸c gi¶ lµ<br /> c¬ b¶n vµ quan träng h¬n c¶. LuËn v¨n nghiªn cøu thùc tiÔn ¸p dông c¸c quy ph¹m ph¸p luËt<br /> h×nh sù ViÖt Nam vÒ vÊn ®Ò ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp trong m-êi n¨m (2000-2009)<br /> 4. C¬ së lý luËn vµ c¸c ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu<br /> C¬ së lý luËn cña luËn v¨n lµ quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t- t-ëng Hå ChÝ Minh,<br /> quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ n-íc ta vÒ ®Êu tranh phßng vµ chèng téi ph¹m, nh÷ng luËn ®iÓm<br /> khoa häc trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu, s¸ch chuyªn kh¶o vµ c¸c bµi viÕt ®¨ng trªn t¹p chÝ cña<br /> mét sè nhµ khoa häc luËt h×nh sù ViÖt Nam. LuËn v¨n sö dông mét sè ph-¬ng ph¸p tiÕp cËn ®Ó<br /> lµm s¸ng tá vÒ mÆt khoa häc tõng vÊn ®Ò t-¬ng øng, ®ã lµ c¸c ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu nh-: lÞch<br /> sö, so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp, thèng kª v.v...<br /> 5. ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn cña luËn v¨n<br /> 1) VÒ mÆt lý luËn: §©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu chuyªn kh¶o, ®Ò cËp mét c¸ch t-¬ng ®èi cã<br /> hÖ thèng vµ t-¬ng ®èi toµn diÖn mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n cña lý luËn ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn<br /> nghiÖp trong luËt h×nh sù ViÖt Nam ë cÊp ®é mét luËn v¨n th¹c sÜ luËt häc víi nh÷ng ®ãng gãp vÒ<br /> mÆt khoa häc ®· nªu trªn.<br /> 2) VÒ mÆt thùc tiÔn: LuËn v¨n gãp phÇn vµo viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña<br /> ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp trong thùc tiÔn ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö cña c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè<br /> tông, còng nh- ®-a ra c¸c kiÕn nghÞ hoµn thiÖn c¸c quy ph¹m cña ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp<br /> ë khÝa c¹nh lËp ph¸p, còng nh- viÖc ¸p dông trong thùc tiÔn. §Æc biÖt, ®Ó gãp phÇn ph©n hãa téi ph¹m<br /> vµ ng-êi ph¹m téi, c¸ thÓ hãa vµ ph©n hãa tèi ®a TNHS vµ h×nh ph¹t, t¨ng c-êng hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®Êu<br /> tranh chèng téi ph¹m vµ nh»m phï hîp víi c¸c yªu cÇu cña thùc tiÔn xÐt xö, luËn v¨n còng kiÕn nghÞ bæ<br /> sung mét sè tr-êng hîp cã thÓ ¸p dông t×nh tiÕt ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp, nh-ng l¹i ch-a<br /> ®-îc nhµ lµm luËt n-íc ta quy ®Þnh trong BLHS.<br /> 6. KÕt cÊu cña luËn v¨n<br /> Ngoµi phÇn Më ®Çu, KÕt luËn vµ Danh môc tµi liÖu tham kh¶o, néi dung cña luËn v¨n gåm 3<br /> ch-¬ng:<br /> <br /> Ch-¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp.<br /> Ch-¬ng 2: C¸c quy ®Þnh vÒ ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp theo ph¸p luËt h×nh sù ViÖt<br /> Nam vµ thùc tiÔn ¸p dông.<br /> Ch-¬ng 3: Mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt h×nh sù vµ gi¶i ph¸p nh»m n©ng<br /> cao hiÖu qu¶ ¸p dông t×nh tiÕt ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp.<br /> <br /> Ch-¬ng 1<br /> Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung<br /> vÒ ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp<br /> 1.1. Kh¸i niÖm vµ c¸c ®Æc ®iÓm cña ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp<br /> 1.1.1. Kh¸i niÖm ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp<br /> Trong khoa häc luËt h×nh sù ViÖt Nam ®· cã mét sè quan ®iÓm ®-a ra vÒ kh¸i niÖm vµ néi<br /> hµm cña ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp:<br /> Theo GS.TSKH Lª V¨n C¶m th× ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp lµ mét d¹ng cña chÕ<br /> ®Þnh nhiÒu (®a) téi ph¹m vµ chÕ ®Þnh nµy bao gåm c¸c d¹ng sau: Ph¹m téi nhiÒu lÇn; ph¹m nhiÒu<br /> téi; t¸i ph¹m; vµ ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp. Theo ®ã, ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn<br /> nghiÖp lµ ph¹m téi nhiÒu lÇn, cã tÝnh chÊt liªn tôc vµ nh»m môc ®Ých vô lîi hay lµm giµu bÊt<br /> chÝnh mµ ho¹t ®éng ph¹m téi ®· trë thµnh hÖ thèng vµ t¹o nªn nguån thu nhËp c¬ b¶n hoÆc nguån<br /> sèng chñ yÕu cña ng-êi ph¹m téi.<br /> Theo GS.TSKH §µo TrÝ óc vµ PGS.TS Vâ Kh¸nh Vinh th× ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn<br /> nghiÖp chØ lµ mét d¹ng ®Æc biÖt cña ph¹m téi nhiÒu lÇn vµ chÕ ®Þnh nhiÒu téi ph¹m chØ cã ba (3)<br /> h×nh thøc biÓu hiÖn lµ: ph¹m nhiÒu téi, ph¹m téi nhiÒu lÇn vµ t¸i ph¹m, t¸i ph¹m nguy hiÓm.<br /> Theo TS. Lª V¨n §Ö th× ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp kh«ng ph¶i lµ mét d¹ng cña chÕ<br /> ®Þnh nhiÒu téi ph¹m, t¸c gi¶ cho r»ng chÕ ®Þnh nhiÒu téi ph¹m cã ba h×nh thøc biÓu hiÖn lµ: ph¹m nhiÒu<br /> téi, ph¹m téi nhiÒu lÇn vµ t¸i ph¹m, t¸i ph¹m nguy hiÓm.<br /> Theo TS. NguyÔn ThÞ Thanh Thñy th× ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp lµ ph¹m téi cã<br /> tÝnh chÊt liªn tiÕp tõ n¨m lÇn trë lªn, chuyªn lÊy viÖc ph¹m téi lµm nghÒ sèng vµ lÊy tµi s¶n, kÕt<br /> qu¶ cña viÖc ph¹m téi lµm nguån sèng chÝnh.<br /> Theo ThS. Lª V¨n LuËt th× ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp lµ ng-êi ph¹m téi tr-íc hÕt cã<br /> mét nh©n th©n xÊu, lµ ng-êi cã kh¶ n¨ng lao ®éng nh-ng kh«ng chÞu lao ®éng, chØ biÕt lÊy viÖc<br /> chiÕm ®o¹t tµi s¶n cña ng-êi kh¸c ®Ó tiªu xµi hoÆc lµ ng-êi tuy cã nghÒ nghiÖp, cã thu nhËp nh-ng<br /> vÉn nhiÒu lÇn thùc hiÖn hµnh vi chiÕm ®o¹t tµi s¶n cña ng-êi kh¸c (cïng mét nhãm kh¸ch thÓ),<br /> ®· bÞ kÕt ¸n nhiÒu lÇn ch-a ®-îc xãa ¸n tÝch l¹i t¸i vi ph¹m, cø sau khi ra tï l¹i ph¹m téi míi.<br /> Nghiªn cøu BLHS cña mét sè n-íc trªn thÕ giíi nh- NhËt B¶n, Trung Quèc, Liªn bang Nga,<br /> §øc, Thôy §iÓn v.v... th× ph¸p luËt c¸c n-íc nµy quy ®Þnh mét sè kh¸i niÖm kh¸c còng gÇn víi<br /> <br /> kh¸i niÖm nµy nh-: Ph¹m téi cã hÖ thèng, téi ph¹m lÆp l¹i. §Æc biÖt, nghiªn cøu BLHS Liªn<br /> bang Nga chóng t«i thÊy c¸c nhµ lµm luËt Nga kh«ng sö dông thuËt ng÷ "ph¹m téi cã tÝnh chÊt<br /> chuyªn nghiÖp" nh-ng hä ®· thÓ hiÖn quan ®iÓm t-¬ng ®èi râ lµ coi chÕ ®Þnh nhiÒu téi ph¹m chØ<br /> cã ba (3) h×nh thøc biÓu hiÖn ®ã lµ: ph¹m téi nhiÒu lÇn (§iÒu 16), ph¹m nhiÒu téi (§iÒu 17) vµ t¸i<br /> ph¹m (§iÒu 18). Trong ®ã t¸i ph¹m cã ba d¹ng lµ t¸i ph¹m th-êng, t¸i ph¹m nguy hiÓm vµ t¸i<br /> ph¹m ®Æc biÖt nguy hiÓm.<br /> Trong luËt h×nh sù V-¬ng quèc Anh, Hîp chñng quèc Hoa Kú (c¸c n-íc theo hÖ thèng ph¸p<br /> luËt Common Law) kh«ng ®-a ra kh¸i niÖm ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp. Tuy nhiªn,<br /> nghiªn cøu hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p c-ìng chÕ vÒ h×nh sù kh¸c trong ph¸p luËt n-íc nµy (c¸c nhµ<br /> lµm luËt Anh - Mü gäi lµ c¸c biÖn ph¸p an ninh) th× c¸c nhµ lµm luËt n-íc Anh ®· ®Ò cËp ®Õn<br /> kh¸i niÖm KÎ ph¹m téi th-êng xuyªn ®ã lµ nh÷ng ng-êi bÞ kÕt ¸n ®Õn lÇn thø ba (3) vÒ cïng mét<br /> téi, trªn 16 tuæi vµ tr-íc lÇn ph¹m téi thø ba ®· biÓu hiÖn "lèi sèng v« liªm sØ hoÆc lèi sèng téi<br /> ph¹m" - nh÷ng ng-êi nµy sÏ bÞ ¸p dông biÖn ph¸p giam gi÷ trong tï ®Ó ng¨n ngõa víi thêi h¹n tõ<br /> 5 n¨m ®Õn 10 n¨m. Nh- vËy, theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ lµm luËt Anh, kÎ ph¹m téi th-êng<br /> xuyªn bÞ coi lµ cã "t×nh tr¹ng nguy hiÓm" cÇn ph¶i c¸ch ly ra khái x· héi khi cã c¸c c¨n cø ph¸p<br /> lý cô thÓ do ph¸p luËt quy ®Þnh. T-¬ng tù nh- vËy, ph¸p luËt h×nh sù Mü còng ®-a ra ®èi t-îng lµ<br /> "Ng-êi ph¹m téi chuyªn nghiÖp" sÏ bÞ ¸p dông biÖn ph¸p an ninh ®ã lµ - biÖn ph¸p kÐo dµi viÖc<br /> giam gi÷ trong tï hoÆc ®Ó ng¨n ngõa.<br /> Trong luËt h×nh sù NhËt B¶n, gi¸o s- Tsuneo Inako khi viÕt vÒ h×nh luËt NhËt B¶n ®· nhËn xÐt<br /> "Trong Bé luËt H×nh sù hiÖn hµnh kh«ng cã kh¸i niÖm kÎ ph¹m téi chuyªn nghiÖp vµ Tßa ¸n gi¶i<br /> quyÕt vÊn ®Ò nµy b»ng c¸ch t¨ng h×nh ph¹t ®èi víi nh÷ng kÎ t¸i ph¹m. VÊn ®Ò ph¹m téi chuyªn nghiÖp<br /> ë NhËt B¶n ®ang ®Æt ra mét c¸ch gay g¾t…". Nh- vËy, viÖc kh«ng quy ®Þnh ph¹m téi cã tÝnh chÊt<br /> chuyªn nghiÖp trong BLHS qu¶ lµ mét thiÕu sãt, bëi kÎ ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp xÐt d-íi<br /> gãc ®é nh©n th©n ng-êi ph¹m téi lµ xÊu h¬n nhiÒu so víi kÎ ph¹m téi t¸i ph¹m th«ng th-êng.<br /> Mét kh¸i niÖm kh¸c liªn quan chÆt chÏ víi kh¸i niÖm ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp ®ã<br /> lµ "l-u manh chuyªn nghiÖp". Kh¸i niÖm nµy ®Ó chØ nh÷ng ng-êi cã nh©n th©n xÊu, cã nhiÒu tiÒn<br /> ¸n, tiÒn sù, nh÷ng ng-êi chuyªn lÊy viÖc trém c¾p, lõa ®¶o lµm nguån sèng chÝnh. Kh¸i niÖm l-u<br /> manh chuyªn nghiÖp ®-îc luËt h×nh sù n-íc ta nh¾c ®Õn nhiÒu trong giai ®o¹n tõ sau C¸ch m¹ng<br /> th¸ng T¸m (n¨m 1945) ®Õn tr-íc ph¸p ®iÓn hãa lÇn thø nhÊt (n¨m 1985), §¶ng vµ Nhµ n-íc ta<br /> coi ®©y lµ mét trong nh÷ng ®èi t-îng trÊn ¸p cña c¸ch m¹ng, chuyªn chÝnh cña ph¸p luËt. Cßn<br /> ®èi víi luËt h×nh sù hiÖn ®¹i cã kh¸i niÖm nh©n th©n ng-êi ph¹m téi mµ nh÷ng ng-êi bÞ ¸p dông<br /> c¸c t×nh tiÕt nh-: t×nh tiÕt nh- t¸i ph¹m, t¸i ph¹m nguy hiÓm, ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp<br /> v.v... ®-îc coi lµ nh÷ng ng-êi cã nh©n th©n xÊu sÏ bÞ ¸p dông nh÷ng h×nh ph¹t nÆng.<br /> VÊn ®Ò ®éng c¬, môc ®Ých cña ng-êi cã hµnh vi ®-îc coi lµ ph¹m téi cã tÝnh chÊt chuyªn<br /> nghiÖp còng cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau ®ã lµ hiÓu nh- thÕ nµo lµ "lÊy viÖc chiÕm ®o¹t tµi s¶n cña<br /> ng-êi kh¸c lµm nghÒ sèng chÝnh vµ lÊy tµi s¶n chiÕm ®o¹t ®-îc lµm nguån thu nhËp chÝnh (hay<br /> chñ yÕu)". Theo chóng t«i th× khi x¸c ®Þnh ®éng c¬, môc ®Ých cña ng-êi bÞ coi lµ ph¹m téi cã tÝnh<br /> chÊt chuyªn nghiÖp chóng ta chØ cÇn x¸c ®Þnh ng-êi ®ã ph¹m téi v× ®éng c¬ vô lîi, lµm giµu bÊt<br /> chÝnh vµ lÊy kÕt qu¶ cña viÖc ph¹m téi lµm nguån thu nhËp chÝnh hoÆc chñ yÕu, chø kh«ng cÇn<br /> yÕu tè ng-êi ®ã lÊy viÖc ph¹m téi lµ nghÒ sèng chÝnh. HoÆc chóng ta chØ cÇn x¸c ®Þnh ®-îc ng-êi<br /> ®ã ph¹m téi v× vô lîi, lµm giµu bÊt chÝnh vµ lÊy viÖc ph¹m téi lµm nghÒ sèng chÝnh lµ ®ñ mµ<br /> kh«ng cÇn ph¶i chøng minh thªm yÕu tè ng-êi ®ã lÊy kÕt qu¶ cña viÖc ph¹m téi lµm nguån thu<br /> nhËp chÝnh hoÆc chñ yÕu. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy võa cã c¨n cø khoa häc ®ång thêi còng kh«ng<br /> <br />