Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Ngân hàng: Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam - Techcombank

TÓM TẮT LUẬN VĂN<br /> TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI<br /> Hoạt động tín dụng là nghiệp vụ chủ yếu của hệ thống ngân hàng thương mại Việt<br /> Nam, mang lại 80-90% thu nhập của mỗi ngân hàng, tuy nhiên rủi ro của ngân hàng cũng<br /> không nhỏ. Rủi ro tín dụng cao quá mức sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh doanh<br /> ngân hàng. Đứng trước những thời cơ và thách thức của tiến trình hội nhập kinh tế quốc<br /> tế, vấn đề nâng cao khả năng cạnh tranh của các ngân hàng thương mại trong nước với<br /> các ngân hàng thương mại nước ngoài, mà cụ thể là nâng cao chất lượng tín dụng, giảm<br /> thiểu rủi ro đã trở nên cấp thiết.<br /> Bên cạnh đó, tình hình kinh tế thế giới đang diễn biến phức tạp và nguy cơ khủng<br /> hoảng tín dụng tăng cao. Việt Nam là một nước có nền kinh tế mở nên không tránh khỏi<br /> những ảnh hưởng của nền kinh tế thế giới. Đứng trước tình hình đó, đòi hỏi các ngân<br /> hàng thương mại Việt Nam phải nâng cao công tác quản lý rủi ro tín dụng, hạn chế đến<br /> mức thấp nhất có thể những nguy cơ tiềm ẩn gây nên rủi ro.<br /> Nhận thấy tầm quan trọng của công tác quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động của<br /> các ngân hàng thương mại, đề tài “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Kỹ<br /> thương Việt Nam - Techcombank” được tiến hành nghiên cứu thực trạng quản lý rủi ro<br /> tín dụng tại Techcombank, cách thức mà các nhà quản lý ngân hàng thực hiện để hạn chế<br /> rủi ro. Từ đó, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao công tác quản lý rủi ro tín dụng.<br /> <br /> Chương I: Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân<br /> hàng thương mại.<br /> 1.1. Rủi ro tín dụng<br /> Rủi ro tín dụng là rủi ro phát sinh khi một trong các chủ thể tham gia hợp đồng tín<br /> dụng không thể hoặc không muốn thanh toán cho các chủ thể còn lại. Đối với bản thân<br /> NHTM, rủi ro tín dụng gây nên hậu quả là ngân hàng không thu được đầy đủ cả gốc và<br /> lãi của các khoản cho vay hoặc là thời hạn nhận lại nợ gốc và lãi kéo dài so với hợp đồng<br /> đã ký kết giữa ngân hàng và khách hàng.<br /> <br /> Căn cứ vào nguyên nhân phát sinh rủi ro, rủi ro tín dụng được phân chia thành các<br /> loại sau: (i) Rủi ro giao dịch (Transaction risk) và (ii) Rủi ro danh mục (Porfolio risk).<br /> RRTD xảy ra do các nguyên nhân sau: (i) Nguyên nhân thuộc về năng lực quản trị<br /> của ngân hàng. (ii) Nguyên nhân thuộc về phía khách hàng. (iii) Nguyên nhân khác.<br /> Trong hoạt động kinh doanh của NHTM, rủi ro tín dụng ảnh hưởng rất lớn tới mọi<br /> mặt hoạt động của ngân hàng. Khi NHTM cho vay bị thất thoát, dân chúng sẽ thiếu lòng<br /> tin và tìm cách rút tiền khỏi ngân hàng, từ đó ảnh hưởng tới khả năng thanh khoản của<br /> NHTM. Mặt khác, kế hoạch sử dụng vốn của NHTM bao giờ cũng đề cập đến các món<br /> nợ đến hạn. Khi rủi ro tín dụng phát sinh, tức là khoản nợ không được trả đúng hạn, từ đó<br /> NHTM không thực hiện được kế hoạch đầu tư cũng như kế hoạch thanh toán các khoản<br /> tiền gửi đến hạn. Rủi ro tín dụng lớn, kèm với nó là việc huy động vốn khó khăn không<br /> có điều kiện để phát triển các dịch vụ khác, khó mở rộng quan hệ với các bạn hàng, với<br /> các ngân hàng khác làm cho tình hình càng thêm trầm trọng, NHTM buộc phải thu hẹp<br /> hoạt động. Tất cả đều thể hiện ở lợi nhuận giảm và thậm chí âm, ngân hàng phải sử dụng<br /> vốn tự có để bù đắp sự giảm sút đó, uy tín ngân hàng giảm sút, dễ dẫn tới tình trạng khó<br /> khăn, phá sản.<br /> 1.2. Quản lý rủi ro tín dụng<br /> Để quản lý tín dụng nhằm hạn chế rủi ro tín dụng ngân hàng cần: Sàng lọc, lựa<br /> chọn khách hàng; nhận biết rủi ro tín dụng và đưa ra các biện pháp khắc phục, xử lý phù<br /> hợp khi rủi ro tín dụng xảy ra.<br /> Sàng lọc, lựa chọn khách hàng giúp cho ngân hàng nhận biết và lựa chọn được<br /> những khách hàng vay vốn có điều kiện quản lý khoản vay tốt. Tiếp đó, ngân hàng thực<br /> hiện thẩm định bộ hồ sơ vay vốn để đánh giá mức độ tín nhiệm của khách hàng; mức độ<br /> tin cậy của phương án sản xuất kinh doanh (PASXKD) và dự án đầu tư (DAĐT) mà<br /> khách hàng lập và nộp cho ngân hàng trong hồ sơ vay vốn. Từ đó, ngân hàng có cơ sở<br /> đánh giá RRTD và quyết định cho vay. Ngân hàng chỉ cho vay khi nào thẩm định và<br /> đánh giá được phương án sản xuất kinh doanh và dự án đầu tư của khách hàng là đáng tin<br /> cậy và có mức độ rủi ro thấp.<br /> <br /> Để ngăn chặn và xử lý kịp thời rủi ro tín dụng, ngân hàng cần có cách thức nhận ra<br /> những dấu hiệu ban đầu của khoản vay có vấn đề vì rủi ro tín dụng không xảy ra tức thời<br /> hay trong một thời gian ngắn sau khi cho vay. Phân nhóm các dấu hiệu như sau: Nhóm<br /> dấu hiệu liên quan đến các mối quan hệ với ngân hàng; Nhóm dấu hiệu liên quan đến<br /> phương pháp quản lý của khách hàng; Nhóm các dấu hiệu thuộc về kỹ thuật, thương mại<br /> của doanh nghiệp; và cuối cùng là Nhóm các dấu hiệu về xử lý thông tin tài chính, kế<br /> toán.<br /> Song song với việc nhận biết rủi ro tín dụng, ngân hàng cần thiết lập bộ máy kiểm<br /> tra, kiểm soát nội bộ với các nhiệm vụ chính là xây dựng chương trình, kế hoạch và trực<br /> tiếp thực hiện hoạt động kiểm tra theo định kỳ hoặc đột xuất đối với các đơn vị hoạt động<br /> trong quy trình tín dụng để phát hiện những thiếu sót trong hồ sơ tín dụng, những lỗi vi<br /> phạm về quy trình, chính sách tín dụng... từ đó có những biện pháp ngăn chặn kịp thời,<br /> hạn chế rủi ro tín dụng xảy ra.<br /> Để có các biện pháp quản lý rủi ro tín dụng cụ thể đối với các khoản tín dụng với<br /> mức độ rủi ro khác nhau, ngân hàng cần lượng hóa và đo lường rủi ro tín dụng căn cứ vào<br /> một số chỉ tiêu: Xác suất bị rủi ro, tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ nợ quá hạn và gia hạn, tỷ lệ nợ<br /> quá hạn và gia hạn so với tổng tài sản, tỷ lệ nợ xấu và tỷ lệ rủi ro theo thời gian. Ngoài ra<br /> một số chỉ tiêu như PD, EAD, LGD.<br /> Các biện pháp trên mặc dù đã hạn chế được phần nào rủi ro tín dụng xảy ra nhưng<br /> không thể hoàn toàn ngăn chặn rủi ro. Do vậy, bên cạnh việc đưa ra các biện pháp hạn<br /> chế rủi ro tín dụng, các ngân hàng cũng phải sử dụng các cách thức khác nhau để khắc<br /> phục và xử lý các rủi ro đã xảy ra như: (i) Các biện pháp phòng ngừa như nâng cao chất<br /> lượng công tác thẩm định và phân tích tín dụng, tăng cường công tác kiểm tra của ngân<br /> hàng, Sử dụng có hiệu quả công cụ đảm bảo, thực hiện bảo hiểm tín dụng, xây dựng bộ<br /> máy quản lý tín dụng và sử dụng nguồn nhân lực hiệu quả với chất lượng cao… (ii) Biện<br /> pháp giải quyết rủi ro tín dụng (Kiểm tra hồ sơ khoản vay có vấn đề; Gặp gỡ và thảo<br /> luận với khách hàng; Lập kế hoạch hành động; Thực hiện kế hoạch; Quản lý và theo dõi<br /> thực hiện kế hoạch).<br /> <br /> 1.3. Kinh nghiệm quốc tế trong quản lý rủi ro tín dụng<br /> Sự yếu kém trong hệ thống ngân hàng của một quốc gia, dù quốc gia phát triển<br /> hay đang phát triển, sẽ đe dọa đến sự ổn định về tài chính trong cả nội bộ quốc gia đó. Vì<br /> vậy nâng cao sức mạnh của hệ thống tài chính là điều mà Ủy ban Basel quan tâm. Ủy ban<br /> Basel đã ban hành 17 nguyên tắc về quản lý nợ xấu mà thực chất là đưa ra các nguyên tắc<br /> trong quản trị rủi ro tín dụng, đảm bảo tính hiệu quả và an toàn trong hoạt động cấp tín<br /> dụng. Các nguyên tắc này tập trung vào các nội dung cơ bản: (i) Xây dựng môi trường tín<br /> dụng thích hợp, (ii) Thực hiện cấp tín dụng lành mạnh, (iii) Duy trì một quá trình quản lý,<br /> đo lường và theo dõi tín dụng phù hợp.<br /> Những kinh nghiệm, bài học từ một số ngân hàng lớn trên thế giới về quản lý rủi<br /> ro tín dụng như tại Trung Quốc nghiên cứu thấy nguyên nhân của các khoản nợ xấu là Dư<br /> nợ tín dụng tăng quá nhanh trong khi trình độ chuyên môn của cán bộ tín dụng chưa đạt<br /> tiêu chuẩn; cho vay những lĩnh vực ngoài thị trường truyền thống và dựa vào thế chấp,<br /> người bảo lãnh, danh tiếng – là những nguồn trả nợ thứ yếu mà không đánh giá nguồn trả<br /> nợ chính; không có chứng từ địa chỉ giao dịch với khách hàng vay, hồ sơ pháp lý không<br /> đầy đủ; không thu thập, xác minh và phân tích các báo cáo trong suốt kỳ hạn hiệu lực<br /> khoản vay… là một nước gần gũi và có các điều kiện tương tự - Việt Nam có thể học hỏi<br /> kinh nghiệm để hạn chế được những nguy cơ tiềm ẩn gây ra rủi ro tín dụng.<br /> Tại Mỹ các đơn vị cho vay hiệu quả thường nuôi dưỡng một mối quan hệ lâu dài<br /> và tổng hợp với bên đi vay, căn cứ nhiều hơn vào việc đánh giá tình trạng của từng bên<br /> vay hơn là vào các phương pháp và công thức tự động ví dụ như chấm điểm tín dụng.<br /> Các đơn vị cho vay hiệu quả yêu cầu cán bộ cho vay phải có trách nhiệm với khoản vay<br /> họ cho vay, nhấn mạnh việc thẩm định khoản vay hơn là việc kiểm soát khoản vay. Các<br /> đơn vị cho vay hiệu quả áp dụng hệ số tín nhiệm cho các khoản vay mới và thẩm định lại<br /> hệ số này theo định kỳ trong suốt thời hạn của khoản vay… Bên cạnh đó cuộc khủng<br /> hoảng tín dụng Mỹ mà nguyên nhân xuất phát phần lớn từ việc quản lý kiểm soát khoản<br /> vay kinh doanh bất động sản và chứng khoán còn yếu kém, chất lượng tín dụng không<br /> được coi trọng, có nhiều khoản cho vay dưới chuẩn, không thẩm định kỹ trước khi cho<br /> vay, sử dụng nguồn huy động ngắn hạn để đầu tư vào những khoản dài hạn như bất động<br /> <br /> sản nên không tránh khỏi rủi ro mất khả năng thanh toán và không thu hồi được nợ. Đó<br /> cũng là bài học kinh nghiệm quý báu cho Việt Nam khi rơi vào tình trạng tương tự.<br /> Qua nghiên cứu một số ngân hàng tại Trung Quốc và Mỹ, những bài học kinh<br /> nghiệm mà các NHTM Việt Nam có thể học hỏi được như: Các ngân hàng Việt Nam cần<br /> tách bạch, phân công rõ ràng chức năng các bộ phận và tuân thủ các khâu trong quy trình<br /> giải quyết các khoản vay; Cần tuân thủ nghiêm ngặt các vấn đề có tính nguyên tắc trong<br /> hoạt động tín dụng; Nên áp dụng phương pháp cho điểm khách hàng (Under scoring) để<br /> quyết định cho vay; Cần tuân thủ thẩm quyền phán quyết tín dụng; Thực hiện nghiêm túc<br /> giám sát khoản vay.<br /> <br /> Chương II: Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Kỹ<br /> Thương Việt Nam – Techcombank.<br /> 2.1. Giới thiệu sơ lược về ngân hàng Techcombank.<br /> Được thành lập ngày 27/09/1993 với số vốn ban đầu là 20 tỷ đồng, trải qua 18<br /> năm hoạt động, đến nay Techcombank đã trở thành một trong những ngân hàng thương<br /> mại cổ phần hàng đầu Việt Nam với tổng tài sản đạt trên 183.000 tỷ đồng (tính đến hết<br /> tháng 9/2011). Techcombank có cổ đông chiến lược là ngân hàng HSBC với 20% cổ<br /> phần. Với mạng lưới gần 300 chi nhánh, phòng giao dịch trên 44 tỉnh và thành phố trong<br /> cả nước, dự kiến đến cuối năm 2011, Techcombank sẽ tiếp tục mở rộng, nâng tổng số Chi<br /> nhánh và Phòng giao dịch lên trên 300 điểm trên toàn quốc. Techcombank còn là ngân<br /> hàng đầu tiên và duy nhất được Financial Insights tặng danh hiệu Ngân hàng dẫn đầu về<br /> giải pháp và ứng dụng công nghệ. Hiện tại, với đội ngũ nhân viên lên tới trên 7.300<br /> người, Techcombank luôn sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu về dịch vụ dành cho khách<br /> hàng. Techcombank hiện phục vụ trên 2 triệu khách hàng cá nhân, gần 60.000 khách<br /> hàng doanh nghiệp.<br /> 2.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của Techcombank từ 2008-2010<br /> Đối với Techcombank, năm 2010 là một năm quyết định khi mà Ngân hàng bước<br /> vào giai đoạn quan trọng trong chương trình chuyển đổi được McKinsey tư vấn nhằm trở<br /> thành Ngân hàng tốt nhất và Doanh nghiệp hàng đầu ở Việt Nam vào năm 2014. Trong<br /> <br />