Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ ngành Lý luận Âm nhạc: Dạy học dân ca Jrai trong hoạt động ngoại khóa cho học sinh hệ Trung cấp Sư phạm Âm nhạc tại Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƢƠNG<br /> <br /> PHAN THỊ THANH HIỀN<br /> <br /> DẠY HỌC DÂN CA JRAI<br /> TRONG HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA<br /> CHO HỌC SINH HỆ TRUNG CẤP SƢ PHẠM TẠI<br /> TRƢỜNG CAO ĐẲNG VĂN HÓA NGHỆ THUẬT ĐẮK LẮK<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ<br /> CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC ÂM NHẠC<br /> Mã số: 60.14.01.11<br /> <br /> CÔNG TRÌNH ĐÃ ĐƢỢC HOÀN THÀNH<br /> TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƢƠNG<br /> <br /> Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Hà Thị Hoa<br /> <br /> Phản biện 1: PGS.TS Vũ Hướng<br /> Phản biện 2: TS Đỗ Thị Minh Chính<br /> <br /> Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ<br /> tại trường ĐHSP Nghệ thuật Trung ương<br /> Vào ngày 07 tháng 01 năm 2017<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận văn tại:<br /> Thƣ viện Trƣờng ĐHSP Nghệ thuật Trung ƣơng<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Nước ta có một nền âm nhạc dân gian rất phong phú. Mỗi vùng miền, mỗi tộc<br /> người đều có những bài dân ca mang màu sắc thể hiện đặc trưng văn hóa riêng.<br /> Những làn điệu dân ca êm đềm, ấm áp như lời ru của mẹ, của bà đưa con trẻ vào giấc<br /> ngủ thuở ấu thơ. 54 dân tộc là 54 bông hoa khoe hương sắc trong vườn hoa Âm nhạc<br /> truyền thống, góp phần tô đậm nét đặc trưng của Văn hóa dân tộc Việt Nam. Nổi lên<br /> trong vườn hoa ấy là dân ca của dân tộc Jrai - là dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, có<br /> một kho tàng dân ca hết sứ đa dạng, phong phú.<br /> Trong quá trình đất nước ta đang mở cửa hội nhập toàn cầu. Cùng với sự phát<br /> triển mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực về kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục... thì việc lai<br /> tạp văn hóa ngoại lai là điều không tránh khỏi. Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta hết sức<br /> quan tâm đến việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống nói chung,<br /> dân ca các dân tộc nói riêng, hướng tới xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam<br /> tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.<br /> Theo Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá<br /> VIIIvề xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân<br /> tộc:Bảo tồn và phát huy những di sản vǎn hóa tốt đẹp của dân tộc, sáng tạo nên<br /> những giá trị vǎn hóa mới, xã hội chủ nghĩa, làm cho những giá trị ấy thấm sâu vào<br /> cuộc sống toàn xã hội và mỗi con người, trở thành tâm lý và tập quán tiến bộ, vǎn<br /> minh là một quá trình cách mạng đầy khó khǎn, phức tạp, đòi hỏi nhiều thời gian.<br /> Trong công cuộc đó, "xây" đi đôi với "chống", lấy "xây" làm chính. Cùng với việc<br /> giữ gìn và phát triển những di sản vǎn hóa quý báu của dân tộc, tiếp thu những tinh<br /> hoa vǎn hóa thế giới, sáng tạo, vun đắp nên những giá trị mới, phải tiến hành kiên trì<br /> cuộc đấu tranh bài trừ các hủ tục, các thói hư tật xấu, nâng cao tính chiến đấu, chống<br /> mọi mưu toan lợi dụng vǎn hóa để thực hiện "diễn biến hòa bình”.<br /> Ngày nay, những mặt trái của nền kinh tế thị trường đã có ảnh hưởng tiêu cực<br /> đến một bộ phận giới trẻ, làm thay đổi các quan điểm về giá trị văn hóa truyền thống<br /> dân tộc. Với lối sống thực dụng, duy ý chí đã đưa lớp thanh niên dân tộc thiểu số tiếp<br /> cận nhanh chóng với những trào lưu mới, thích hát những bài hát có chất lượng nghệ<br /> thuật kém, không chú tâm đến Văn hóa dân gian của dân tộc mình, một số bài dân ca<br /> dần bị mai một... Đáng lo ngại hơn vì điều đó lại xảy ra với một bộ phận HS - SV.<br /> Chính vì vậy, việc giáo dục tuyên truyền, bảo vệ và gìn giữ các giá trị văn hóa truyền<br /> thống dân tộc cho thế hệ trẻ nói chung, HS - SV nói riêng là một trong những hướng<br /> đi hết sức đúng đắn mà Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm.<br /> Trường CĐVHNT Đắk Lắk là trường chuyên đào tạo về chuyên ngành Âm<br /> nhạc và Mỹ thuật, là nơi bồi dưỡng về nghệ thuật lớn nhất tỉnh. Trường đóng trên địa<br /> bàn tỉnh Đắk Lắk. Đây là một trong những trường nghệ thuật trọng điểm, tương lai sẽ<br /> là một trường đại học của khu vực Tây Nguyên. Nhà trường vừa tổ chức đào tạo<br /> chuyên ngành Âm nhạc để phục vụ trong lĩnh vực văn hóa thông tin của tỉnh nhà, vừa<br /> <br /> 2<br /> <br /> đào tạo đội ngũ giáo viên Âm nhạc cho các trường tiểu học và trung học cơ sở cho 5<br /> tỉnh Tây Nguyên. Với đối tượng HS - SV là con em thuộc nhiều dân tộc khác nhau,<br /> trong đó học sinh dân tộc thiểu số bao gồm người Êđê, Jrai, Bahnar, M’Nông<br /> và một số dân tộc khác. Trong quá trình hoạt động, nhà trường đã tập trung<br /> vào giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng về chuyên môn. Các thể loại dân ca<br /> của các dân tộc thiểu số Tây Nguyên đã được nhà trường quan tâm đưa vào<br /> chương trình giảng dạy của một số môn học. Tuy nhiên việc trải nghiệm những<br /> kiến thức sau những giờ lên lớp chưa được nhà trường quan tâm đúng mức.<br /> Đặc biệt là đối với HS - SV ngành SPAN, tương lai sẽ là những người trực<br /> tiếp về công tác tại các buôn, làng ở Tây Nguyên. Điều này rất cần thiết đối<br /> với nhiệm vụ bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hoá dân tộc cho<br /> thế hệ trẻ hiện nay.<br /> Từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài: “Dạy học dân ca Jrai trong hoạt<br /> động ngoại khóa cho học sinh hệ Trung cấp Sư phạm Âm nhạc tại Trường Cao<br /> đẳng Văn hóa Nghệ thuật Đắk Lắk” để làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Lý luận<br /> và Phương pháp dạy học Âm nhạc.<br /> 2. Lịch sử nghiên cứu<br /> Đã từ lâu, Đảng và Nhà nước ta hết sức quan tâm việc bảo tồn và phát huy<br /> những giá trị văn hóa của người Tây Nguyên. Các công trình nghiên cứu về dân ca và<br /> đưa dân ca vào học đường ngày càng nhiều, tuy nhiên chưa có công trình nào đề cập<br /> đến vấn đề dạy học dânca Jrai trong hoạt động ngoại khóa cho học sinh Trung cấp<br /> SPAN tại Trường Cao đẳng VHNT Đắk Lắk.<br /> 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu<br /> 3.1. Mục đích nghiên cứu<br /> Luận văn đưa ra một số biện pháp về tổ chức hoạt động ngoại khóa theo hướng<br /> thực tiễn, trải nghiệm và CLB với mục đích để học sinh được tiếp cận dân ca Jrai<br /> nhiều hơn, giúp học sinh nắm được các đặc điểm âm nhạc cũng như hát tốt các bài<br /> hát dân ca Jrai. Qua đó góp phần gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị Âm nhạc cổ<br /> truyền của dân tộc.<br /> 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> Nghiên cứu lý luận về dân ca Jrai như phân loại dân ca, các đặc điểm dân<br /> ca như đặc điểm về thang âm, lời ca, giai điệu, tiết tấu, để làm cơ sở lý luận cho<br /> luận văn.<br /> Nghiên cứu thực trạng dạy học ngoại khóa về âm nhạc ở Trường CĐVHNT Đắk<br /> Lắk, đồng thời nghiên cứu biện pháp nâng cao chất lượng dạy học trong hoạt động<br /> ngoại khóa cho HS Trung cấp SPAN ở trường này.<br /> 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu<br /> 4.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> - Đối tượng nghiên cứu chính là các biện pháp nâng cao chất lượng dạy học<br /> ngoại khóa âm nhạc và phương pháp tổ chức dạy học dân ca Jrai trong HĐNK cho<br /> HS SPAN.<br /> <br /> 3<br /> <br /> - Đối tượng áp dụng là HS Trung cấp SPAN tại Trường CĐVHNT Đắk Lắk.<br /> 4.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> HS SPAN cần kiến thức cơ bản nên trong luận văn, chúng tôi chỉ đi phân tích<br /> đặc điểm âm nhạc của một số bài dân ca thang năm âm phổ biến làm cơ sở lý luận<br /> cho luận văn.<br /> Luận văn tập trung nghiên cứu các phương pháp tổ chức dạy học dân ca Jrai<br /> trong HĐNK cho HS Trung cấp SPAN như phương pháp thảo luận nhóm, trải<br /> nghiệm sáng tạo và CLB, trong đó đưa ra các quy trình chung và cách thức thực hiện<br /> cho các quy trình đó. Phần thực nghiệm, đề tài cho HS tham gia HĐNK theo hình<br /> thức CLB và tiến hành khảo sát.<br /> Thời gian thực hiện nghiên cứu từ tháng 11 - 2016 đến tháng 9 - 2017.<br /> 5. Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết, sưu tầm, tổng hợp tư liệu của các tác giả<br /> đi trước để làm cơ sở lý luận cho đề tài.<br /> - Phương pháp điền dã để ghi chép, làm rõ hơn một số đặc điểm âm nhạc dân<br /> ca Jrai.<br /> - Phương pháp thực nghiệm sư phạm để kiểm tra tính khả thi những biện pháp<br /> đưa ra trong luận văn.<br /> 6. Những đóng góp của luận văn<br /> Đề tài mong muốn đưa ra một số biện pháp phù hợp cho việc tổ chức HĐNK<br /> dân ca Jrai tại Trường CĐVHNT Đắk Lắk, qua đó nâng cao chất lượng đào tạo<br /> chuyên ngành SPAN tại đây.<br /> Nếu đề tài thành công, hi vọng sẽ góp phần làm giàu thêm nguồn tư liệu phục<br /> vụ giảng dạy trong HĐNK tại Trường CĐVHNT Đắk Lắk và là nguồn tài liệu tham<br /> khảo cho các học viên có cùng chuyên ngành.<br /> 7. Bố cục của luận văn<br /> Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, Luận văn gồm 2<br /> chương, cụ thể như sau:<br /> Chương 1: Cơ sở lý luận<br /> Chương 2: Thực trạng và biện pháp nâng cao chất lượng dạy học dân ca Jrai<br /> trong hoạt động ngoại khóa tại Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Đắk Lắk<br /> Chƣơng 1<br /> CƠ SỞ LÝ LUẬN<br /> 1.1. Các khái niệm<br /> Dân ca là những bài hát, câu hò, điệu ví trong dân gian do nhân dân sáng tác,<br /> không rõ nguồn gốc, tác giả, được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng<br /> phương thức truyền khẩu và mang tính dị bản.<br /> <br />