Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước - từ thực tiễn huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước - từ thực tiễn huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm rõ một số vấn đề về lý luận, pháp lý của Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước; phân tích, đánh giá về tình hình Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước tại huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Từ đó luận văn đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hoạt động Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước tại địa phương trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước - từ thực tiễn huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………./………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ LOAN ĐOÀN THANH NIÊN THAM GIA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC - TỪ THỰC TIỄN HUYỆN HẢI LĂNG, TỈNH QUẢNG TRỊ Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2023
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM THỊ THU HƯƠNG Phản biện 1: PGS.TS. Hoàng Sỹ Nguyên Phản biện 2: PGS.TS. Trần Xuân Bình Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại TP Huế. Địa điểm: Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại TP Huế. Số 201 - Đường Phan Bội Châu - Phường Trường An - TP Huế Thời gian: ....................................................... Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại TP Huế hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong suốt tiến trình lịch sử hình thành và phát triển của tất cả các dân tộc, các quốc gia trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng, thanh niên giữ vị trí đặc biệt quan trọng, là lực lượng xã hội to lớn, là nguồn lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Bởi vậy, các vấn đề về thanh niên luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, tại Hội nghị lần thứ tư khóa VII Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã khẳng định: “Thanh niên là lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nước bước vào thế kỷ 21 có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không, phần lớn tuỳ thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên; công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng. Đúng như Bác Hồ đã nói: Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người, vì vậy vấn đề thanh niên phải đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược phát huy nhân tố và nguồn lực con người” [9]. Trong bối cảnh hiện nay, cùng với sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ và nền kinh tế tri thức. Đây là môi trường thuận lợi để thanh niên Việt Nam nói chung và thanh niên huyện Hải Lăng nói riêng kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa nhân loại, thể hiện và khẳng định tài năng, trí tuệ, bản lĩnh của tuổi trẻ, cống hiến cho sự phát triển của đất nước. Đối với hoạt động của thanh niên Việt Nam, Đoàn Thanh niên giữ một vị trí nòng cốt “trong phong trào thanh niên và tổ chức thanh niên” (Khoản 2 Điều 28) [35]. Đoàn Thanh niên vừa tham gia vào hoạt động của thanh niên vừa có chức năng tham gia quản lý nhà nước về thanh niên và công tác thanh niên. Những năm gần đây, vai 1
trò của Đoàn Thanh niên trong việc tham gia vào quản lý nhà nước ngày càng được phát huy và đạt được nhiều thành tựu như công tác phổ biến, tuyên truyền pháp luật được triển khai và tổ chức dưới nhiều hình thức đa dạng phong phú: mít tinh, ra quân, diễu hành cổ động, hội trại thanh thiếu niên, phát hành tài liệu tuyên truyền; tổ chức cho thanh niên tham gia các chiến dịch, các đợt cao điểm phòng chống ma túy, mại dâm, đua xe trái phép; một số mô hình, phong trào mới cũng được triển khai (“Tìm địa chỉ đen”, “Hòm thư tố giác tội phạm”, “Hòm thư cứu bạn”) [41]. Trong bối cảnh chung đó, không chỉ thanh niên của huyện Hải Lăng đã có nhiều cơ cơ hội thể hiện bản thân, cơ hội việc làm mà còn thu hút lao động là thanh niên của nhiều nơi khác quy tụ. Bởi lẽ huyện Hải Lăng là huyện nằm trên trục hành lang kinh tế Đông Tây của tỉnh Quảng Trị, thuận lợi trong việc mở rộng giao lưu hàng hoá và phát triển hợp tác thương mại. Điều này tạo ra tiềm năng cho sự phát triển nền kinh tế của huyện, đặc biệt trong những năm gần đây tình hình kinh tế của huyện Hải Lăng đã có những bước chuyển biến và phát triển đáng ghi nhận. Đây vừa là cơ hội và cũng đặt ra nhiều thách thức cho huyện nói chung và Đoàn Thanh niên huyện nói riêng trong việc tham gia quản lý nhà nước về thanh niên và công tác thanh niên. Mặc dù Đoàn Thanh niên tại huyện Hải Lăng đã có sự tham gia tích cực và cũng đạt được nhiều thành quả trong công tác quản lý nhà nước, tuy nhiên trên thực tiễn vẫn chưa phát huy được tối đa hiệu quả, hiệu lực thực hiện. Điều này xuất phát từ nhiều lý do mà một trong số đó phải nhắc đến vấn đề thiếu đổi mới trong công tác thực hiện hay những khó khăn về mặt tài chính, điều kiện. Chính bởi vậy, việc nghiên cứu, đánh giá tình hình thực tiễn Đoàn Thanh niên trong việc tham gia vào quản lý nhà nước về thanh niên và công thanh niên thực hiện tại huyện Hải Lăng được xem là cấp thiết nhằm đảm bảo phát huy tối đa năng lực của đội ngũ thanh niên; định hướng cho thanh niên ý thức được vai trò, trách nhiệm của mình; tạo lập và xây dựng môi trường sống, học tập và làm việc tích 2
cực; tạo động lực thúc đẩy thanh niên không ngừng học tập, rèn luyện tư tưởng, bản lĩnh cá nhân, trau dồi kỹ năng, dám nghĩ, dám làm, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa của huyện Hải Lăng nói riêng và cả nước nói chung. Nhận thức được tầm quan trọng của Đoàn Thanh niên trong việc tham gia vào quản lý nhà nước về thanh niên và công tác thanh niên, tác giả đã lựa chọn vấn đề “Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước - từ thực tiễn huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị” làm đề tài luận văn của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Qua nghiên cứu và tìm hiểu nhận thấy trước khi ban hành Luật Thanh niên năm 2020, nhìn chung đã có một số tác giả quan tâm, nghiên cứu nội dung liên quan đến quản lý nhà nước về thanh niên và công tác thanh niên, theo đó có thể kể đến một số công trình khoa học như: - Nguyễn Vĩnh Oánh (1995), Quản lý nhà nước về công tác thanh niên, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia [31]. Cuốn sách này đã phân tích một cách khái quát về các vấn đề lý luận liên quan đến quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Đồng thời, trên cơ sở thực tiễn thực hiện trên phạm vi cả nước để đánh giá kết quả thực hiện, những vướng mắc, bất cập còn tồn tại và đề xuất giải pháp khắc phục, nâng cao hiệu quả thực hiện. - Nguyễn Văn Trung - Chủ biên (1997), Chính sách và Quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở một số nước trên thế giới, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia [37]. Trong cuốn sách này, tác giả tập trung nghiên cứu, đánh giá về chính sách và quản lý nhà nước liên quan đến công tác thanh niên tại một số quốc gia trên thế giới. Trên cơ sở đó có những so sánh, đánh giá trực tiếp với tình hình Việt Nam và đưa ra những ý kiến về các vấn đề nội dung mà nước ta cần học hỏi để phát triển hoạt động của Đoàn Thanh niên trong việc tham gia vào công tác quản lý nhà nước. 3
- Nguyễn Thị Hoài Lan (2011), Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trong giai đoạn hiện nay từ thực tế tỉnh Phú Thọ, Luận văn Thạc sĩ hành chính [25]. Tại công trình nghiên cứu này, tác giả đã phân tích các vấn đề lý luận, pháp luật điều chỉnh về quản lý nhà nước trong công tác thanh niên. Trên cơ sở đó, tác giả đánh giá thực tiễn thực hiện tại tỉnh Phú Thọ về quản lý nhà nước về công tác thanh niên trong giai đoạn từ trước đến năm 2011. Qua đó, đưa ra một số phương án khắc phục, giải pháp hoàn thiện đã được đề xuất. - Vũ Đăng Minh - Vụ trưởng Vụ Công tác thanh niên (2012), Cơ sở khoa học nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về thanh niên thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Đề tài nghiên cứu cấp bộ [30]. Tại công trình nghiên cứu này, tác giả đi sâu vào phân tích về cơ sở khoa học đối với công tác quản lý nhà nước về thanh niên. Bên cạnh đó, dưới tình hình chuyển biến sâu sắc của xã hội trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tác giả đã nêu ra những thách thức cần đối mặt và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý của Nhà nước. - Nguyễn Thị Hường (2015), Quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở tỉnh Thái Nguyên hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Hành chính [21]. Ở công trình nghiên cứu này, tác giả đã nêu ra được các vấn đề lý luận và pháp luật liên quan đến vấn đề quản lý nhà nước về công tác thanh niên. Đồng thời thông qua việc liên hệ thực tiễn tại tỉnh Thái Nguyên để đánh giá thực trạng và nêu giải pháp đảm bảo hiệu quả và hiệu lực trong công tác quản lý. - Trần Thiện Lộc (2017), Quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Bình Dương, Luận văn Thạc sĩ quản lý công [26]. Tương tự như ở công trình của tác giả Nguyễn Thị Hường nêu trên, trong Luận văn này, tác giả Trần Thiện Lộc cũng đi nghiên cứu từ các vấn đề lý luận, pháp luật sau đó liên hệ tới thực tiễn. Tuy nhiên, phạm vi địa bàn mà tác giả lựa chọn trong công trình này là tỉnh Bình Dương. Qua đó, đồng thời nêu một số kiến nghị và giải 4
pháp nhằm hoàn thiện, nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về công tác thanh niên trong địa bàn nghiên cứu. - Đậu Đình Sáng (2019), Quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại Thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, Luận văn Thạc sĩ quản lý công [36]. Mục đích của luận văn để củng cố và làm sâu sắc thêm cơ sở lý luận và đưa ra những khuyến nghị khoa học cho việc tăng cường quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Thông qua việc nghiên cứu và cung cấp số liệu thực tế tại địa phương, tác giả đã đưa ra những khuyến nghị để hoạt động quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên được nâng cao và cải thiện. - Trương Văn Hoài (2020), Quản lý nhà nước về công tác thanh niên đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, Luận văn Thạc sĩ quản lý công [23]. Do đặc diểm địa lý nghiên cứu thực hiện luận văn, tác giả tập trung vào đối tượng là công tác thanh niên trong đồng bào dân tộc thiểu số và nội dung quản lý nhà nước đối với những khu vực đặc biệt trên địa bàn. Trên cơ sở đó, tác giả đưa ra dự báo tình hình thanh niên dân tộc thiểu số hiện nay, định hướng và giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước. Các công trình nghiên cứu trên đã hệ thống hóa các cơ sở lý luận về Đoàn Thanh niên và đề ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng quản lý nhà nước về công tác thanh niên trên cơ sở phân tích, lý giải nhiều vấn đề liên quan đến tổ chức, hoạt động và thực trạng tại một số địa phương. Tuy nhiên, vẫn chưa có đề tài nào tập trung nghiên cứu và đánh giá về việc tham gia công tác quản lý nhà nước về thanh niên và công tác thanh niên của Đoàn Thanh niên. Đặc biệt, Luật Thanh niên năm 2020 được ban hành đã có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2021 cũng có những thay đổi nhất định cần được nghiên cứu. Chính vì vậy, có thể nói đề tài nghiên cứu được lựa chọn tại Luận văn này có tính mới và cần thiết tại thời điểm này. 5
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở làm rõ một số vấn đề về lý luận, pháp lý của Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước; phân tích, đánh giá về tình hình Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước tại huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Từ đó luận văn đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hoạt động Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước tại địa phương trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục đích nghiên cứu nêu trên, luận văn tập trung thực hiện nhiệm vụ cơ bản sau: Thứ nhất, hệ thống hóa cơ sở lý luận, pháp lý về Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước; Thứ hai, phân tích và đánh giá tình hình tham gia quản lý nhà nước của Đoàn Thanh niên trên địa bàn huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị; Thứ ba, đề xuất giải pháp góp phần nâng cao hoạt động quản lý nhà nước của Đoàn Thanh niên trên địa bàn huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước trên địa bàn huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận văn nghiên cứu một số vấn đề lý luận về Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước, tiếp cận theo hướng từ quan điểm của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến nội dung cụ thể và các nhân tố ảnh hưởng đến Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước. - Về không gian: huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. - Về thời gian: nghiên cứu giai đoạn 2019 - 8/2022. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận 6
Luận văn được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước về Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở xác định mục đích và nhiệm vụ của đề tài luận văn, tác giả đã lựa chọn các phương pháp nghiên cứu định tính trong quá trình thực hiện. Cụ thể, luận văn sử dụng một cách nhất quán và có hệ thống những phương pháp nghiên cứu phổ biến trong nghiên cứu các ngành xã hội nói chung và quản lý công nói riêng như lịch sử và logic, phân tích và tổng hợp, diễn dịch và quy nạp, đối chiếu… Các phương pháp được sử dụng cụ thể với mục đích sau: Phương pháp lịch sử và logic: sử dụng để làm cơ sở lý luận và pháp lý của Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước. Nghiên cứu khái quát hoạt động của thanh niên nói chung trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác quản lý nhà nước; từ đó rút ra những vấn đề có tính quy luật, phổ biến qua các thời kỳ. Phương pháp thu thập, phân tích: dùng để thu thập, phân tích các số liệu, thông tin, dữ liệu từ các bài báo, báo cáo, luận văn… có liên quan phục vụ cho quá trình nghiên cứu luận văn. Phân tích vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, phương thức hoạt động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong công tác quản lý nhà nước, phù hợp với yêu cầu tình hình mới. Từ đó, tổng hợp, rút ra những vấn đề cần hoàn thiện về lý luận và nội dung. Phương pháp tổng hợp, thống kê, diễn dịch và quy nạp: tác giả sử dụng để xử lý, tổng hợp, thống kê các số liệu minh chứng cho thực trạng Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước tại huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Trên cơ sở đó đánh giá chính xác về tình hình và đề xuất các giải pháp phần nâng cao hoạt động quản lý nhà nước của Đoàn Thanh niên trên địa bàn huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. 7
Ngoài những phương pháp nghiên cứu trên, tác giả còn sử dụng có hiệu quả phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp trong quá trình tổng quan tình hình nghiên cứu cũng như phần cơ sở lý luận của đề tài như: tài liệu và các công trình nghiên cứu, bài viết có liên quan nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận Đoàn Thanh niêm tham gia quản lý nhà nước; các văn kiện, nghị quyết của Đảng, Bộ; các văn bản quy phạm pháp luật, kế hoạch, quyết định, báo cáo về thực hiện Đoàn Thanh niêm tham gia quản lý nhà nước tại huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. 6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của Luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn tập trung làm rõ các khái niệm, nội dung về Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước, qua đó góp phần hệ thống hóa các cơ sở lý luận về Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước ở Việt Nam nói chung và tại huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị nói riêng. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Thông qua kết quả nghiên cứu, luận văn đưa ra một số giải pháp về mặt thực tiễn góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước của Đoàn Thanh niên tại huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Đây cũng là những giải pháp mà các địa phương khác có thể nghiên cứu, áp dụng dựa trên xem xét sự tương đồng về mặt thực tiễn tại địa phương mình. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn được kết cấu thành 03 chương như sau: Chương 1. Cơ sở lý luận và pháp lý của Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước. Chương 2. Thực tiễn Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước tại huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Chương 3. Một số giải pháp nâng cao hoạt động quản lý nhà nước của Đoàn Thanh niên tại huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. 8
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN THAM GIA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1. Thanh niên Trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, thanh niên luôn chứng minh là một lực lượng nòng cốt, nhân tố quyết định tương lai, vận mệnh của Tổ quốc. Trước bối cảnh đất nước thực hiện phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thúc đẩy tiến bộ khoa học công nghệ, mở rộng hội nhập quốc tế, lực lượng thanh niên càng cần thể hiện hơn nữa vai trò đi đầu, sáng tạo của mình xứng đáng với lời dạy của Bác Hồ “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do thanh niên” [29, 185]. Với vai trò đi cùng trách nhiệm to lớn như vậy, cần thiết pháp luật mỗi quốc gia đặt ra một giới hạn riêng, khái quát về “thanh niên”. 1.1.2. Đoàn Thanh niên Được xem là vườn ươm đội ngũ cán bộ lãnh đạo đáng tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam trong tương lai, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (gọi tắt là Đoàn Thanh niên) là cánh tay nối dài của Đảng và Nhà nước, được tổ chức và vận hành theo mô hình hành chính chiều dọc gồm 04 cấp từ trung ương đến cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn). 1.1.3. Quản lý nhà nước Theo Giáo trình Lý luận Hành chính nhà nước, “Quản lý nhà nước là một dạng quản lý xã hội đặc biệt, mang tính quyền lực nhà nước, sử dụng pháp luật và chính sách để điều chỉnh hành vi của cá nhân, tổ chức trên tất cả các mặt của đời sống xã hội do các cơ quan trong bộ máy nhà nước thực hiện, nhằm phục vụ nhân dân, duy trì sự ổn định và phát triển của xã hội” [20, 7-8]. 1.1.4. Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước 9
Quản lý nhà nước về công tác thanh niên là một dạng quản lý xã hội mang tính quyền lực nhà nước đối với một đối tượng đặc trưng là thanh niên. Là một bộ phận của xã hội, Đoàn Thanh niên chịu sự kiểm soát, chi phối bởi hoạt động quản lý nhà nước. 1.2. Vị trí, vai trò, cơ cấu tổ chức và nguyên tắc hoạt động của Đoàn Thanh niên 1.2.1. Vị trí, vai trò của Đoàn Thanh niên Với tư cách là một tổ chức chính trị - xã hội, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là thành viên của hệ thống chính trị, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và quy định pháp luật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Xét về tổng quan quyền và nghĩa vụ của Đoàn Thanh niên, để đảm bảo sự tham gia của Đoàn Thanh niên trong việc ổn định xã hội, Đoàn Thanh niên được yêu cầu phối hợp với các cơ quan nhà nước, Mặt trận tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội khác, các tổ chức kinh tế, các tập thể lao động và hộ gia đình chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ trẻ em; tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tích cực tham gia vào việc quản lý nhà nước và xã hội. * Đối với Đảng: * Đối với Nhà nước: * Đối với các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam: * Đối với các tổ chức xã hội của thanh niên và phong trào thanh niên, thiếu niên: 1.2.2. Cơ cấu tổ chức của Đoàn Thanh niên Khoản 1 Điều 6 Điều lệ Đoàn Thanh niên quy định hệ thống tổ chức của Đoàn Thanh niên gồm bốn (04) cấp từ trung ương đến địa phương, cụ thể: “ - Cấp Trung ương. - Cấp tỉnh và tương đương. - Cấp huyện và tương đương. - Cấp cơ sở (gồm cả Đoàn cơ sở và Chi đoàn cơ sở).” 10
1.2.3. Nguyên tắc hoạt động của Đoàn Thanh niên Đoàn Thanh niên hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Cơ quan lãnh đạo các cấp của Đoàn là Đại hội Đại biểu hoặc Đại hội đoàn viên ở cấp ấy do bầu cử lập ra, thực hiện theo chế độ tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. 1.3. Nội dung tham gia quản lý nhà nước của Đoàn Thanh niên 1.3.1. Tham gia xây dựng tổ chức bộ máy nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức 1.3.2. Tham gia xây dựng pháp luật và các cơ chế, chính sách của Nhà nước 1.3.3. Tham gia tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật của Nhà nước 1.3.4. Tham gia vào các lĩnh vực hoạt động phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và của địa phương 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tham gia quản lý nhà nước của Đoàn Thanh niên 1.4.1. Về bối cảnh kinh tế - xã hội 1.4.2. Về phía cơ quan Nhà nước 1.4.3. Về phía Đoàn Thanh niên Tiểu kết Chương 1 Chương 1 của luận văn đã hệ thống hóa được các cơ sở lý luận và pháp lý về việc Đoàn Thanh niên tham gia vào công tác quản lý nhà nước, cụ thể như: Luận văn đã làm rõ các khái niệm về “Thanh niên”, “Đoàn Thanh niên”, “Quản lý nhà nước” và “Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước”. Đồng thời luận văn đã phân tích về vị trí, vai trò, cơ cấu tổ chức và nguyên tắc hoạt động của Đoàn Thanh niên, tổng hợp các chủ trương của Đảng, quy định pháp luật của nhà nước về Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước và nội dung tham gia quản lý nhà nước của Đoàn Thanh niên. Bên cạnh đó Luận văn phân tích về các yếu tố ảnh hưởng đến Đoàn Thanh niên trong việc tham gia quản lý nhà nước. 11
Kết quả nghiên cứu về lý luận tại chương 1 sẽ làm cơ sở nền tảng cho chương 2 của luận văn nghiên cứu, đánh giá tình hình thực tiễn Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước tại huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. 12
Chương 2: THỰC TIỄN ĐOÀN THANH NIÊN THAM GIA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN HẢI LĂNG, TỈNH QUẢNG TRỊ 2.1. Tình hình kinh tế - xã hội và tổ chức, hoạt động Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị 2.1.1. Tình hình kinh tế - xã hội Hải Lăng là một huyện thuộc tỉnh Quảng Trị. Trong giai đoạn đấu tranh giải phóng đất nước vào những năm 1975, tại tỉnh Quảng Trị, Hải Lăng là địa phương cuối cùng được giải phóng hoàn toàn. Vì vậy, nền kinh tế và xã hội của huyện chịu ảnh hưởng nặng nề hơn bởi chiến tranh. Vào tháng 3/1977, huyện Hải Lăng được hợp nhất với huyện Triệu Phong thành huyện Triệu Hải, thuộc tỉnh Bình - Trị - Thiên cũ. Đến tháng 7 năm 1987, khi lập lại tỉnh Quảng Trị, Hội đồng Bộ trưởng đã quyết định ngày 23/3/1990 ban hành Quyết định số 91-HĐBT chia lại huyện Triệu Hải thành huyện Hải Lăng và Triệu Phong. Từ đó, huyện Hải Lăng tiếp tục quay trở lại với tên gọi của chính mình. 2.1.2. Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị (Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng) là một cơ sở Đoàn thuộc Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Quảng Trị. Đóng vai trò như một cầu nối quan trọng trong hệ thống Đoàn Thanh niên tỉnh Quảng Trị nói riêng và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh nói chung, Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng là đội ngũ tiên phong sáng tạo, tình nguyện của thanh niên trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bằng sự năng nổ tham gia các hoạt động, chương trình của tỉnh, phổ biến sâu rộng tới quần chúng nhân dân thuộc địa bàn, Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng góp phần phát triển công tác, hoạt động Đoàn trong địa phương, tham gia vào hoạt động quản lý nhà nước nhằm hỗ trợ, phát huy hiệu quả quản lý nhà nước tại huyện 13
Hải Lăng. Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng có cơ cấu hệ thống được thể hiện dưới Sơ đồ 2.1. sau đây: Sơ đồ 2.1. Cơ cấu hệ thống Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng (Nguồn: Tài liệu nội bộ Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng) 2.2. Tình hình Đoàn Thanh niên tham gia quản lý nhà nước tại huyện Hải Lăng 2.2.1. Tình hình Đoàn Thanh niên tham gia xây dựng tổ chức bộ máy nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức Thấm nhuần tư tưởng “Đảng lãnh đạo thông qua công tác cán bộ”, áp dụng trực tiếp vào công tác xây dựng, quản lý đội ngũ đoàn viên trong tổ chức hoạt động Đoàn Thanh niên, Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng luôn đề cao vai trò của lực lượng này trong việc phát huy tối đa vai trò và hiệu lực của Đoàn Thanh niên. Bảng 2.1. Số lượng Đoàn viên mới được kết nạp trong giai đoạn 2020-2022 Đơn vị: Đoàn viên Năm Số lượng 2019 1305 2020 1314 2021 1105 2022 (8 tháng đầu năm) 494 (Nguồn: Tổng hợp từ số liệu báo cáo của Huyện đoàn Hải Lăng) 2.2.2. Tình hình Đoàn Thanh niên tham gia xây dựng pháp luật và các cơ chế, chính sách của Nhà nước 14
Công tác xây dựng pháp luật là một hoạt động thiết yếu bao gồm nhiều giai đoạn có mối quan hệ chặt chẽ với sự tham gia của nhiều tổ chức, cá nhân ở các vị trí, vai trò, chức năng, quyền hạn, ngành nghề khác nhau nhằm chuyển hoá ý chí của Nhân dân thông qua đại diện là Nhà nước thành các quy định pháp luật được thể hiện dưới hình thức pháp lý là các văn bản quy phạm pháp luật. Tại huyện Hải Lăng, Đoàn Thanh niên vẫn tham gia tích cực vào các hoạt động xây dựng văn bản quy phạm pháp luật nhằm phát huy tốt nhất tư cách đại diện quyền, lợi ích hợp pháp của thanh viên và là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. 2.2.3. Tình hình Đoàn Thanh niên tham gia tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật được Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng quan tâm thực hiện trên cơ sở phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành. Trong mỗi năm, Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng đều tổ chức các hoạt động tuyên truyền pháp luật trên cơ sở các chương trình, hoạt động như: - Tổ chức Hội nghị tuyên truyền, giáo dục pháp luật về phòng, chống ma tuý trong thanh niên. - Công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật được 100% các cấp bộ Đoàn triển khai có hiệu quả thông qua các hình thức đa dạng, trọng tâm là các hoạt động tuyên truyền Luật Thanh niên, Luật Bầu cử, Luật nghĩa vụ quân sự, Luật đất đai, Luật hợp tác xã, Luật biển... Theo đó, các Đoàn cơ sở đều tổ chức lồng ghép quán triệt đến cán bộ, đoàn viên, thanh niên về các văn bản pháp luật thông qua các hình thức như Hội nghị, diễn đàn, tọa đàm, sinh hoạt chi đoàn thu hút hơn 20.000 lượt đoàn viên, thanh niên tham gia [7, 2]. - Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo tinh thần Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị gắn với việc triển khai Chỉ thị số 01-CT/TWTĐTN, ngày 17/5/2013 của Ban Thường vụ Trung ương Đoàn về “Chấn chỉnh lề lối, tác phong của cán bộ Đoàn” và Cuộc vận động “Xây 15
dựng giá trị hình mẫu thanh niên thời đại mới” và các chuyên đề học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong cán bộ Đoàn, đoàn viên, thanh niên hàng năm đã trở thành nội dung xuyên suốt, định hướng công tác giáo dục đạo đức, lối sống của Đoàn. Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng được các cấp bộ Đoàn tích cực triển khai thực hiện hiệu quả. Toàn Đoàn đã tổ chức được hơn 600 hoạt động học tập, quán triệt, phổ biến tuyên truyền Nghị quyết của Đảng, của Đoàn, chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các bài học lý luận chính trị thu hút gần 30.500 lượt đoàn viên, thanh niên tham gia. Các đợt sinh hoạt chính trị gắn với các sự kiện trọng đại của quê hương, đất nước và tuổi trẻ tiếp tục được đẩy mạnh [7, 1]. 2.2.4. Tình hình Đoàn Thanh niên tham gia vào các lĩnh vực hoạt động phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và của địa phương Trong nhiệm kỳ hiện tại, Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng vẫn đang phát huy vai trò xung kích, tình nguyện, sáng tạo của thanh niên trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển của huyện, đồng thời tạo môi trường thực tiễn, phong phú, rộng lớn để giáo dục, rèn luyện đoàn viên, thanh niên. Xung kích phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế trong nhiệm kỳ các cấp bộ Đoàn đã triển khai cho đoàn viên, thanh niên tham gia các dự án phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Về công tác giáo dục: Bảng 2.2. Số lượng tin bài do cấp bộ Đoàn đăng tải trong giai đoạn 2020-2022 Đơn vị: tin, bài Năm Số lượng 2019 57 2020 216 2021 440 16
2022 (8 tháng đầu năm) 320 (Nguồn: Tổng hợp từ số liệu báo cáo của Huyện đoàn Hải Lăng) Về phong trào thanh niên tình nguyện: Phong trào thanh niên tình nguyện luôn được Đoàn Thanh niên quan tâm triển khai có hiệu quả. Với sự nỗ lực cố gắng của toàn Đoàn, trong nhiệm kỳ của mình, Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng đã tổ chức xây dựng một số công trình thanh niên, tiêu biểu là công trình “Xây dựng nhà tránh lũ”. Theo đó, dưới diễn biến ngày càng phức tạp của thiên tai trong những năm gần đây đã gây ra những thiệt hại to lớn về người và tài sản, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình phát triển kinh tế- xã hội của huyện. Đầu năm 2021, với sự tham gia của các tổ chức, đơn vị cùng với sự vào cuộc kịp thời, trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, mà trực tiếp là Tổng cục Phòng, chống thiên tai, tỉnh Quảng Trị được hỗ trợ 3,7 tỉ đồng để xây dựng 2 nhà cộng đồng phòng, chống thiên tai tại thôn Văn Quỹ, xã Hải Phong, huyện Hải Lăng và tại thôn Võ Xá, xã Trung Sơn, huyện Gio Linh (mỗi công trình có quy mô 2 tầng với tổng diện tích sử dụng 200m2/công trình). Đây là những công trình có nhiệm vụ đa mục tiêu, là nơi tránh trú thiên tai, đồng thời là hạ tầng thiết yếu để hỗ trợ địa phương phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, góp phần thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới [39]. Về phong trào tuổi trẻ sáng tạo: Bảng 2.3. Kết quả các Cuộc thi “Sáng tạo trẻ Hải Lăng” trong giai đoạn 2019 - 2022 Các sản Số lượng phẩm tiêu Năm sản phẩm Các giải thưởng biểu tham gia tham gia cấp tỉnh 2019 70 03 giải Nhất, 04 giải Nhì, 04 giải 11 Ba và 15 giải Khuyến khích 2020 60 03 giải Nhất, 04 giải Nhì, 05 giải 8 Ba và 13 giải Khuyến khích 17
2021 45 03 giải Nhất, 04 giải Nhì, 06 giải 7 Ba và 14 giải Khuyến khích 2022 45 05 giải nhất, 05 giải Nhì, 06 giải 10 (8 tháng đầu năm) Ba và 11 giải Khuyến khích (Nguồn: Tổng hợp từ số liệu báo cáo của Huyện đoàn Hải Lăng) Theo thống kê tại bảng trên có thể thấy rằng, mặc dù số lượng sản phẩm tham dự cuộc thi vẫn tương đối nhiều, tuy nhiên so với từng năm liền trước thì số lượng qua các năm đều giảm dần về số lượng. Với sự sụt giảm về số lượng sản phẩm tham gia dẫn đến số lượng giải thưởng và các sản phẩm được đánh giá tiêu biểu cử đi tham gia cuộc thi cấp tỉnh cũng giảm đáng kể. Về phong trào Tuổi trẻ xung kích: Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tuổi trẻ tiếp tục được đẩy mạnh thông qua việc củng cố, tăng cường các mô hình, đội hình thanh niên xung kích phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội, giữ gìn an ninh trật tự. Tiêu biểu có mô hình “Xã không có tội phạm và tệ nạn ma túy” của xã Hải Quy, huyện Hải Lăng. 2.3. Đánh giá tình hình tham gia quản lý nhà nước của Đoàn Thanh niên tại huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị 2.3.1. Những kết quả đạt đươc Thứ nhất, Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn huyện lần thứ XI được triển khai thực hiện tại huyện một cách có hiệu quả. Thứ hai, công tác điều hành, chỉ đạo khi tham gia vào quản lý nhà nước của Đoàn thanh niên tại huyện Hải Lăng đã có những đổi mới tích cực. Thứ ba, Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng đã và đang khẳng định được vai trò của mình trong việc tham gia hỗ trợ công tác quản lý của Nhà nước thông qua các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật; Thứ tư, các hoạt động của Đoàn Thanh niên huyện Hải Lăng tham gia vào công tác quản lý nhà nước đã và đang được duy trì, triển khai thực hiện ngày càng hiệu quả, được đổi mới và hoàn thiện thường xuyên. 18