Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý về tham gia của công dân vào hoạt động QLNN, thực trạng tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc để thúc đẩy sự tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc ngày càng thực chất hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …..…/…….. …../….. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ HƯỜNG THAM GIA CỦA CÔNG DÂN VÀO HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN LẠC, TỈNH VĨNH PHÚC Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI – NĂM 2023
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. Tống Đăng Hưng Phản biện 1: TS. Trần Thúy Vân Phản biện 2: PGS. TS. Vũ Công Giao Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp 4B, Nhà G - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số: 77-Đường Nguyễn Chí Thanh-Quận Đống Đa-TP Hà Nội Thời gian: vào hồi 17h45’giờ 27 tháng 6 năm 2023 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Ban Quản lý đào tạo, Học viện Hành chính Quốc gia
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Từ cuối những năm 80, đầu những năm 90 của thế kỷ XX, trên thế giới đã xuất hiện xu hướng chuyển đổi từ mô hình Quản lý công mới sang Quản trị nhà nước. Theo đó, để quản trị nhà nước tốt phải huy động được tham gia của các chủ thể trong xã hội vào hoạt QLNN. Xuất phát từ bản chất của Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân và mang tính dân chủ sâu sắc. Do đó, tham gia của công dân vào hoạt động QLNN là một tất yếu khách quan. Những năm qua, quy định pháp luật của Nhà nước ta đã tạo cơ sở cho công dân tham gia vào quá trình QLNN. Tuy nhiên trên thực tế, vẫn tồn tại khoảng cách giữa những quy định này với thực tiễn tham gia của công dân trong QLNN, nhất là ở cấp cơ sở. Huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc là một huyện thuộc vùng đồng bằng Bắc Bộ, nơi có truyền thống tự quản làng xã lâu đời. Việc triển khai thực hiện các văn bản pháp luật quy định về tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc đã thúc đẩy công dân tham gia nhiều hơn vào hoạt động QLNN của địa phương. Tuy nhiên, “Việc thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” có khâu còn hình thức; việc phát huy vai trò, trách nhiệm của Nhân dân tham gia bàn và quyết định các vấn đề của địa phương còn hạn chế; hình thức, phương pháp Nhân dân tham gia giám sát, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền chưa được mở rộng”, do đó có không ít trường hợp hoạt động QLNN của chính quyền thiếu đi sự tham gia của công dân và không được cộng đồng dân cư ủng hộ khi triển khai thực hiện, dẫn đến kém hiệu quả, gây lãng phí nguồn lực”.
2 Xuất phát từ những đòi hỏi từ thực tiễn đó, tôi chọn đề tài “Tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc” cho luận văn tốt nghiệp trình độ Thạc sỹ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài - Tài liệu chuyên khảo “Thực hiện quy chế dân chủ và xây dựng chính quyền cấp xã ở nước ta hiện nay” của hai tác giả Nguyễn Văn Sáu và Hồ Văn Thông do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Hà Nội xuất bản năm 2003. “Phát huy dân chủ ở xã, phường” của Vũ Văn Hiền do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Hà Nội xuất bản năm 2004. Báo cáo văn kiện đối thoại chính sách “Đẩy mạnh chiều sâu dân chủ và tăng cường sự tham gia của người dân ở Việt Nam” do Viện Khoa học xã hội Việt Nam và Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc cùng hợp tác thực hiện năm 2006. - Luận văn, luận án Luận án Tiến sỹ Quản lý công năm 2019 của tác giả Nguyễn Thị Thu Cúc với đề tài “Qúa trình ra quyết định của chính quyền xã có sự tham gia của cộng đồng dân cư ở tỉnh Nam Định” tại Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn Thạc sỹ Quản lý công năm 2018 của tác giả Đỗ Kim Oanh với đề tài: “Sự tham gia của người dân vào hoạt động quản lý nhà nước chính quyền phường tại Quận 6, thành phố Hồ Chí Minh” tại Học viện Hành chính Quốc gia. Các công trình, bài viết trên đã đề cập đến những nội dung về dân chủ, tham gia của công dân vào hoạt động QLNN và ít, nhiều liên quan đến đề tài nghiên cứu của luận văn. Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có công trình nào nghiên cứu toàn diện và chuyên biệt về tham gia của
3 công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. Luận văn là công trình khoa học đầu tiên nghiên cứu một cách toàn diện và chuyên biệt về tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc dưới góc độ quản lý công. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích nghiên cứu Luận văn nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở pháp lý về tham gia của công dân vào hoạt động QLNN, thực trạng tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc để thúc đẩy sự tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc ngày càng thực chất hơn. - Nhiệm vụ nghiên cứu Hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý về tham gia của công dân vào hoạt động QLNN. Phân tích, đánh giá thực trạng tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. Đưa ra phương hướng và đề xuất giải pháp thúc đẩy tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. - Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về thời gian: Luận văn nghiên cứu tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc từ năm 2016-2021
4 Phạm vi về không gian: Luận văn nghiên cứu tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. Phạm vi về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn tham gia trực tiếp của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp luận Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác-Lênin; tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước Việt Nam về quyền con người, quyền công dân. - Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu luận văn, tác giả sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: Phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp; Phương pháp quan sát; Phương pháp điều tra bằng phiếu khảo sát; Phương pháp phỏng vấn sâu; Phương pháp tổng hợp, so sánh. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận của luận văn Về mặt lý luận, luận văn hệ thống hóa và góp phần làm sâu sắc thêm lý luận về tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước. - Ý nghĩa thực tiễn của luận văn Thứ nhất, luận văn có giá trị tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy về quản lý công, quản trị địa phương nói chung và mối tương tác giữa chính quyền địa phương và người dân trong quản trị địa phương nói riêng.
5 Thứ hai, luận văn có giá trị tham chiếu trong việc mở rộng tham gia của công dân vào hoạt động QLNN nói chung, nhất là tham gia của công dân vào hoạt động QLNN của chính quyền, trực tiếp là huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước. Chương 2: Thực trạng tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. Chương 3: Phương hướng, giải pháp và kiến nghị thúc đẩy tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc.
6 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ THAM GIA CỦA CÔNG DÂN VÀO HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC 1.1. Khái niệm công dân, quản lý nhà nước, tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước Để đi tới cách hiểu thống nhất và đầy đủ về khái niệm “tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước”, luận văn tập trung làm rõ các khái niệm: công dân, tham gia của công dân, quản lý nhà nước. Theo khoản 1 Điều 17 Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 thì công dân nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là người có quốc tịch Việt Nam. Như vậy, quốc tịch Việt Nam là căn cứ duy nhất để xác định một người là công dân Việt Nam. Quản lý nhà nước là một dạng quản lý xã hội đặc biệt, mang tính quyền lực nhà nước, sử dụng pháp luật và chính sách để điều chỉnh hành vi của cá nhân, tổ chức trên tất cả các mặt của đời sống xã hội, do các cơ quan trong bộ máy nhà nước thực hiện, nhằm phục vụ Nhân dân, duy trì ổn định và phát triển xã hội. Từ việc phân tích các khái niệm công dân, tham gia của công dân và quản lý nhà nước, có thể hiểu tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước là việc công dân quan tâm, can dự vào hoạt động quản lý nhà nước, nhằm bảo đảm hoặc thực hiện lợi ích công cộng trong đó có lợi ích cá nhân. 1.2. Vai trò tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước - Góp phần nâng cao tính minh bạch, chất lượng và hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước Khi tham gia vào hoạt động QLNN, công dân có thể cung cấp nhiều thông tin hữu ích cho chính quyền như: thông tin về vấn đề chính
7 sách và nguyên nhân, hậu quả do vấn đề chính sách gây ra, về các giải pháp có thể có để giải quyết vấn đề, về các tác động tích cực và tiêu cực của các giải pháp chính sách đề xuất. Qua đó, có thể đáp ứng được nhu cầu thông tin của chính quyền để ra các chính sách khoa học, đúng đắn, hoàn thiện và phù hợp hơn với thực tiễn cuộc sống. - Tạo điều kiện hiện thực hóa và tăng cường năng lực làm chủ của công dân Khi tham gia vào hoạt động QLNN, mỗi công dân đều có cơ hội nói lên tiếng nói của mình, thể hiện các nhu cầu và nguyện vọng, trực tiếp đưa ra các đề xuất, góp phần thực hiện và bảo đảm thực hiện quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Bên cạnh đó, tham gia của công dân vào hoạt động QLNN còn góp phần nâng cao trách nhiệm của công dân, hình thành và phát triển thái độ, tri thức, năng lực thực hành và kỹ năng tham gia chính trị của công dân trong sinh hoạt dân chủ. - Phát huy nguồn lực con người trong xã hội Trong bối cảnh chính quyền bị hạn chế về nguồn lực và hạn chế về thời gian, tham gia của công dân giúp chính quyền tập hợp và huy động được sự hỗ trợ và nỗ lực đóng góp của công dân về thời gian, trí tuệ và các nguồn lực vào quá trình xây dựng chính sách, thực thi và đánh giá tác động của giải pháp chính sách đề xuất. Khi đó giảm được lãng phí nguồn lực và tạo điều kiện cho các sáng kiến được đưa vào thực tiễn, đồng thời giảm sự độc đoán của chính quyền về kiến thức và ý tưởng. - Nâng cao năng lực của cơ quan chức năng Khi công dân tham gia vào hoạt động QLNN, các cơ quan chức năng nắm bắt rõ hơn về thực tiễn và nhu cầu của công dân. Từ đó giúp chính sách trở nên khả thi hơn, phù hợp với những yêu cầu
8 của môi trường thực thi, với các nguồn của chính quyền và nguyện vọng của cộng đồng. 1.3. Phương thức tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước 1.3.1. Phương thức tham gia trực tiếp của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 không chỉ hiến định nguyên tắc “Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng dân chủ trực tiếp”, mà còn quy định những vấn đề cơ bản về các phương thức tham gia trực tiếp vào hoạt động QLNN của công dân như: trưng cầu ý dân; bãi miễn đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND). Đồng thời, Hiến pháp cũng quy định trách nhiệm của Nhà nước trong việc tạo điều kiện để công dân tham gia QLNN và xã hội, công khai, minh bạch trong việc tiếp nhận, phản hồi ý kiến, kiến nghị của công dân. Trên cơ sở các quy định khung của Hiến pháp về tham gia của công dân vào hoạt động QLNN, các CQNN đã ban hành các quy định pháp lý cụ thể về phương thức, nội dung và mức độ tham gia trực tiếp của công dân vào hoạt động QLNN, thể hiện ở một số văn bản như: Luật Trưng cầu ý dân, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐN, Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở... Tham gia trực tiếp của công dân vào hoạt động QLNN ở Việt Nam được thực hiện chủ yếu thông qua các phương thức: - Trưng cầu ý dân: Trưng cầu ý dân là việc Nhà nước tổ chức để cử tri cả nước trực tiếp biểu quyết bằng hình thức bỏ phiếu quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước
9 - Bầu cử: Bầu cử là hành vi của cử tri (công dân) trực tiếp cầm lá phiếu của mình, lựa chọn những người đại diện để trao quyền cho họ thay mặt mình giải quyết các vấn đề trọng đại của đất nước. Đây là hành vi thể hiện ý chí trực tiếp của cử tri (công dân), thông qua hành vi này. Kết quả của hành vi này sẽ quyết định vị đại biểu nào sẽ trúng cử - Bãi miễn: là việc cử tri bỏ phiếu để thể hiện sự bất tín nhiệm của mình đối với các đại biểu dân cử - những người được cử tri bầu ra bằng lá phiếu của họ và đại diện cho cử tri tham gia vào việc thực hiện quyền lực nhà nước. Qua hành vi bỏ phiếu bất tín nhiệm, cử tri buộc các đại biểu dân cử thôi giữ nhiệm vụ đại biểu trong khi nhiệm kỳ vẫn còn. 1.3.2. Phương thức tham gia gián tiếp của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước - Tham gia gián tiếp của công dân thông qua các cơ quan dân cử Công dân bầu ra Quốc hội và HĐND các cấp - cơ quan đại diện cho mình và ủy quyền cho các cơ quan đó đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của công dân. Đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp thông qua những hoạt động của mình như: tiếp xúc với cử tri, tiếp nhận những tư tưởng, nguyện vọng của công dân, sau đó thể hiện ý chí, nguyện vọng của công dân tới các CQNN trong các phiên họp thảo luận của Quốc hội và HĐND các cấp. Ngoài ra, Quốc hội và HĐND các cấp còn là cơ quan giám sát hoạt động và việc thực hiện trách nhiệm chính trị của các cơ quan công quyền. - Tham gia gián tiếp của công dân qua các tổ chức xã hội Thứ nhất, các tổ chức xã hội tham gia vào việc xác định vấn đề chính sách.
10 Thứ hai, các tổ chức xã hội tham gia tư vấn, phản biện và hiệp thương đối với phương án của chính sách công. Thứ ba, các tổ chức xã hội tham gia giám sát hành vi của Chính phủ và quan chức hành chính. Bên cạnh đó, các tổ chức xã hội còn tham gia đánh giá chính sách công và kết quả hoạt động của Chính phủ, các cơ quan hành chính. 1.4. Mức độ tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước Vận dụng các lý thuyết về tham gia của công dân vào hoạt động QLNN, để phù hợp với pháp luật Việt Nam về thực hiện dân chủ ở cơ sở và phạm vi nghiên cứu của luận văn, khung đánh giá mức độ tham gia của công dân vào hoạt động QLNN được xác định bao gồm 04 mức độ: (1) Thông tin (quyền tiếp cận thông tin): Chính quyền cung cấp các thông tin cho công dân, và thường là thông tin một chiều từ phía chính quyền đến công dân, công dân ít có sự phản hồi lại. Ở mức độ này, công dân tham gia một cách thụ động, họ không can dự vào quá trình xây dựng các quy định, hoạch định chính sách, kế hoạch phát triển KT – XH của chính quyền. (2) Tham vấn (quyền được tham gia ý kiến về các vấn đề ở cơ sở): Công dân được tham vấn và đưa ra ý kiến về các vấn đề tại địa phương, và họ tham gia vào quá trình phân tích và sử dụng thông tin đó. (3) Cộng tác (quyền được bàn và biểu quyết về các vấn đề ở cơ sở để cấp có thẩm quyền quyết định): Công dân tham gia cùng với chính quyền thực hiện các công việc tại địa phương; và họ không tham gia vào quá trình xây dựng các quy định, hoạch định chính sách và kế hoạch phát triển KT – XH của chính quyền địa phương.
11 (4) Tự quyết (quyền được bàn và quyết định trực tiếp về các vấn đề ở cơ sở): Công dân bàn, quyết định trực tiếp và tự tổ chức thực hiện các công việc của địa phương. 1.5. Yếu tố ảnh hưởng đến tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước - Thể chế, tổ chức bộ máy Khung thể chế là điều kiện tiền đề để đảm bảo quá trình tham gia của công dân vào hoạt động QLNN. Các quy định pháp luật có thể thúc đẩy hoặc hạn chế hoạt động QLNN có sự tham gia của công dân. Thực tiễn các quốc gia cho thấy, một môi trường thể chế thúc đẩy tham gia của công dân và tạo điều kiện cho công dân tham gia vào hoạt động QLNN sẽ tạo động lực và thúc đẩy mạnh mẽ tham gia của công dân vào hoạt động QLNN. - Năng lực của công chức Trong hoạt động QLNN, các công chức nên là người ủng hộ cho việc xác định một vấn đề và thúc đẩy các giải pháp, là một trung gian giữa các nhóm dân cư khác nhau, là một người lắng nghe hay là một người hỗ trợ cho quá trình xây dựng các quy định, hoạch định chính sách và kế hoạch phát triển KT – XH tại địa phương. - Năng lực tham gia của công dân Để có thể tham gia vào hoạt động QLNN đòi hỏi công dân phải có những hiểu biết nhất định về kiến thức chuyên môn, kiến thức pháp luật, kiến thức văn hóa, xã hội để có thể nắm bắt và hiểu được những chính sách, pháp luật cũng như việc áp dụng chính sách, pháp luật đó trong giải quyết công việc chung ở địa phương, quốc gia. - Truyền thống văn hóa chính trị Văn hóa chính trị liên quan đến việc tuân thủ các nguyên tắc và giá trị dân chủ. Thúc đẩy một nền văn hóa chính trị trong đó tuân
12 thủ nghiêm ngặt các quy tắc dân chủ của pháp luật và quyền con người, cũng như các giá trị dân chủ khác là cơ sở để thúc đẩy tham gia thực chất của công dân vào hoạt động QLNN. - Nguồn lực Hoạt động QLNN có sự tham gia của công dân đòi hỏi nguồn lực thực hiện lớn vì đây là quá trình tốn kém về thời gian và công sức. Kinh phí huy động công dân tham gia và kinh phí cho hoạt động QLNN có sự tham gia của công dân có thể bị đội lên khiến chính quyền không thúc đẩy tham gia của công dân vào hoạt động quản lý này. Hơn nữa, trong bối cảnh ngân sách hạn hẹp và có nhiều ưu tiên phát triển, nhiều chính quyền không dành nguồn lực để thúc đẩy tham gia của công dân vào hoạt động QLNN. Tiểu kết chương 1 Chương 1 của luận văn đã tập trung làm rõ cơ sở lý luận và pháp lý về tham gia của công dân vào hoạt động QLNN bao gồm: khái niệm tham gia của công dân vào hoạt động QLNN; vai trò tham gia của công dân vào hoạt động QLNN; phương thức và mức độ tham gia của công dân vào hoạt động QLNN; các yếu tố ảnh hưởng đến tham gia của công dân vào hoạt động QLNN. Đây chính là cơ sở lý luận và pháp lý để tác giả phân tích và đánh giá thực trạng tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc ở chương 2 của luận văn.
13 Chương 2: THỰC TRẠNG THAM GIA CỦA CÔNG DÂN VÀO HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN LẠC, TỈNH VĨNH PHÚC 2.1. Điều kiện kinh tế - xã hội tác động đến tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc 2.1.1. Điều kiện kinh tế Yên Lạc là một huyện nông nghiệp. Kể từ năm 2010, với việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, kinh tế huyện Yên Lạc đã có sự phát triển nhanh chóng. Các chỉ tiêu kinh tế và cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch tích cực, góp phần quan trọng vào nâng cao đời sống của người dân địa phương. 2.1.2. Điều kiện xã hội - Cơ cấu dân số và lao động - Truyền thống tự quản trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc 2.2. Thực trạng tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc từ năm 2016 đến năm 2021 Để có cơ sở đưa ra những nhận xét, đánh giá khách quan về tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc, ngoài nghiên cứu, phân tích các báo cáo, số liệu về tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc do UBND huyện Yên Lạc cung cấp, tác giả còn sử dụng phương pháp quan sát, phương pháp điều tra xã hội học thông qua bảng hỏi, kết hợp với phỏng vấn sâu. Kết quả khảo sát thu được như sau: 2.2.1. Thực trạng về mức độ thông tin mà công dân được cung cấp bởi chính quyền (quyền tiếp cận thông tin)
14 Căn cứ vào Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn, tác giả lựa chọn 07 tiêu chí thuộc nội dung “công khai để nhân dân biết” làm cơ sở tiến hành khảo sát việc chính quyền thông báo thông tin đến người dân. 07 tiêu chí đó gồm: (1) chỉ tiêu cần đạt về sản lượng lúa; (2) chỉ tiêu cần đạt về thu nhập bình quân đầu người/năm; (3) kế hoạch cấp nước phục vụ tưới tiêu nội đồng; (4) dự án cải tạo, nâng cấp đường giao thông nội đồng; (5) dự án cải tạo đường bê tông, rãnh thoát nước; (6) kế hoạch vay vốn cho nhân dân phát triển sản xuất; (7) kết quả bình xét hộ nghèo được vay vốn. 2.2.2. Thực trạng tham vấn công dân của chính quyền (quyền được tham gia ý kiến về các vấn đề ở cơ sở) Để đánh giá về mức độ tham vấn công dân của chính quyền huyện Yên Lạc về các vấn đề ở địa phương, tác giả khảo sát ý kiến người dân về thực tiễn tham gia góp ý của họ với chính quyền về 06 nội dung mà Nhân dân được tham gia ý kiến trước khi cơ quan có thẩm quyền quyết định theo quy định của Pháp lệnh số 34/2007/PL- UBTVQH11 về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn, bao gồm: (1) chỉ tiêu cần đạt về tổng giá trị sản xuất; (2) chỉ tiêu cần đạt về thu nhập bình quân đầu người/năm; (3) việc quản lý, sử dụng quỹ đất của địa phương; (4) dự án cải tạo, nâng cấp đường giao thông nội đồng; (5) phương án đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng; (6) phương án quy hoạch khu dân cư. 2.2.3. Thực trạng về mức độ cộng tác của người dân (quyền được bàn và biểu quyết về các vấn đề ở cơ sở để cấp có thẩm quyền quyết định) Để đánh giá mức độ cộng tác của người dân, tác giả đặt câu hỏi về mức độ tham gia bàn và biểu quyết của họ đối với 03 nội dung
15 mà theo quy định của Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn thì Nhân dân bàn và biểu quyết để cấp có thẩm quyền quyết định: việc hoàn thiện hương ước, quy ước của thôn; việc thực hiện nếp sống văn minh; xây dựng gia đình văn hóa, thôn văn hóa. 2.2.4. Thực trạng về mức độ tự quyết của người dân (quyền được bàn và quyết định trực tiếp về các vấn đề ở cơ sở) Để đánh giá mức độ tự quyết của người dân huyện Yên Lạc đối với các vấn đề ở địa phương, tác giả khảo sát ý kiến của 200 người dân về mức độ tham gia bàn bạc và quyết định trực tiếp của họ đối với 04 nội dung mà theo quy định của Pháp lệnh số 34/2007/PL- UBTVQH11 về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn thì Nhân dân bàn và quyết định trực tiếp. 04 nội dung đó gồm: (1) mức đóng góp xây dựng giao thông nội đồng; (2) mức đóng góp xây dựng giao thông thôn xóm; (3) mức đóng góp xây dựng nhà văn hóa thôn, xóm; (4) mức đóng góp các quỹ. 2.3. Đánh giá tham gia của công dân vào quản lý nhà nước trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc từ năm 2016 đến năm 2021 2.3.1. Kết quả đạt được Thứ nhất, tham gia của công dân vào hoạt động QLNN được đảm bảo thực hiện trên cả 04 mức độ. Chính quyền đảm bảo thực hiện quyền tham gia trên thực tế của người dân theo đúng quy định của pháp luật. Thứ hai, các hình thức tham gia của công dân vào hoạt động QLNN được chính quyền huyện Yên Lạc thực hiện đa dạng, tuân thủ quy định của pháp luật.
16 Thứ ba, nhận thức của người dân về quyền được tham gia vào hoạt động QLNN được nâng cao; và một bộ phận người dân đã tham gia tích cực vào các công việc của địa phương. 2.3.2. Hạn chế 2.3.2.1. Về phương thức tham gia Ba phương thức tham gia trực tiếp của công dân vào hoạt động QLNN mà tác giả đề cập trong luận văn: trưng cầu ý dân, bầu cử, bãi miễn đại biểu dân cử, trừ phương thức bầu cử được tổ chức định kỳ 05 năm một lần, 02 phương thức còn lại đều chưa có điều kiện để tiến hành trên thực tế cả nước nói chung và tại địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc nói riêng. 2.3.2.2. Về mức độ tham gia của công dân Thứ nhất, đối tượng tham gia chỉ giới hạn trong những người có trình độ, địa vị tại địa phương do đó không thể đảm bảo tính khách quan, tính đại diện của các ý kiến đóng góp. Thứ hai, các hình thức được sử dụng nhằm cung cấp thông tin, tham vấn người dân được chính quyền áp dụng khá đa dạng nhưng hiệu quả mang lại chưa cao. Thứ ba, đối với các công việc mang tính trực quan, dễ quan sát, dễ thực hiện thì nhận được sự tham gia rất tích cực và nhiệt tình của người dân địa phương. Ngược lại, đối với các công việc đòi hỏi sự hiểu biết rộng, kiến thức phong phú thì người dân ít nhiệt tình hơn. Thứ tư, người dân huyện Yên Lạc tham gia thụ động ở cả 04 mức độ tham gia của công dân vào hoạt động QLNN. 2.3.3. Nguyên nhân của những kết quả đạt được và những hạn chế 2.3.3.1. Nguyên nhân của những kết quả đạt được Thứ nhất, cơ sở pháp lý cho sự tham gia của công dân Thứ hai, về phía chính quyền:
17 Thứ ba, về phía người dân Thứ tư, về hệ thống cơ sở vật chất. 2.3.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế Thứ nhất, về cơ sở pháp lý cho sự tham gia của người dân Thứ hai, những hạn chế về nhận thức và năng lực thu hút sự tham gia của người dân của chính quyền Thứ ba, những hạn chế về nhận thức, tâm lý và năng lực tham gia của người dân địa phương Thứ tư, hạn chế về nguồn lực thúc đẩy tham gia của công dân vào hoạt động QLNN Tiểu kết chương 2 Thực trạng tham gia của công dân huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc vào hoạt động QLNN của địa phương được nghiên cứu trên cơ sở phân tích, đối sánh giữa khung pháp lý quy định về tham gia của công dân vào hoạt động QLNN với thực tiễn triển khai thực hiện các quy định này. Thông qua việc phân tích số liệu từ các báo cáo về thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, báo cáo về việc thực hiện Quy chế dân chủ cơ sở của UBND huyện Yên Lạc, kết hợp với việc khảo sát, điều tra xã hội học và phỏng vấn sâu người dân trên địa bàn nghiên cứu, tác giả đã phân tích, lý giải và đánh giá những kết quả đạt được và những hạn chế về tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc. Từ đó chỉ ra 04 nhóm nguyên nhân của những hạn chế đó. Kết quả nghiên cứu của chương 2 chính là cơ sở để tác giả đưa ra những giải pháp nhằm thúc đẩy tham gia của công dân vào hoạt động QLNN trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc ở chương 3 của luận văn.
18 Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ THÚC ĐẨY THAM GIA CỦA CÔNG DÂN VÀO HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN LẠC, TỈNH VĨNH PHÚC 3.1. Phương hướng thúc đẩy tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nước Một là, phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của Nhân dân, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước đều thuộc về Nhân dân. Hai là, tiếp tục phát huy hiệu quả hình thức dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện; thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở và Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn, đặc biệt là dân chủ trực tiếp. Ba là, mở rộng và phát huy dân chủ phải gắn với tăng cường kỷ cương, pháp luật. 3.2. Giải pháp thúc đẩy tham gia của công dân vào hoạt động quản lý nhà nước trên địa bàn huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc 3.2.1. Nhóm giải pháp về thể chế Ban hành văn bản hướng dẫn thi hành Luật Trưng cầu ý dân Bổ sung các quy định, thủ tục cho phép công dân yêu cầu một cuộc trưng cầu ý dân Ban hành văn bản quy định về quy trình, cách thức công dân bãi miễn đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân Ban hành Nghị định hướng dẫn thi hành Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở 3.2.2. Nhóm giải pháp về nhận thức Nâng cao nhận thức của công dân về quyền và nghĩa vụ tham gia vào hoạt động QLNN