Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Triết học: Tác động của nền kinh tế thị trường đối với quan hệ giữa con người và tự nhiên

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br /> <br /> TRẦN THỊ NHUNG<br /> <br /> TÁC ĐỘNG CỦA NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỐI<br /> VỚI QUAN HỆ<br /> GIỮA CON NGƯỜI VÀ TỰ NHIÊN<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC<br /> Chuyên ngành<br /> <br /> : Triết học<br /> <br /> Mã số<br /> <br /> : 60 22 08<br /> <br /> Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS DƢƠNG VĂN THỊNH<br /> <br /> HÀ NỘI, 2008<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Trang<br /> PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1<br /> Chương 1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về quan hệ giữa<br /> 7<br /> con ngƣời và tự nhiên<br /> 1.1. Quan niệm về con người và tự nhiên của triết học Mác - Lênin<br /> 7<br /> 1.1.1. Quan niệm về tự nhiên<br /> 7<br /> 1.1.2. Quan niệm về con người<br /> 15<br /> 1.2. Cơ sở lý luận của quan hệ giữa con người và tự nhiên<br /> 22<br /> 1.2.1. Về tính thống nhất vật chất của thế giới<br /> 22<br /> 1.2.2. Về lực lượng sản xuất<br /> 25<br /> 1.2.3. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về quan hệ giữa<br /> 29<br /> con người và tự nhiên<br /> Chương 2. Tác động của nền kinh tế thị trƣờng và nền kinh tế thị<br /> 39<br /> trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa đối với quan hệ<br /> giữa con ngƣời và tự nhiên<br /> 2.1. Khái quát về kinh tế thị trường và sự tác động của nó đối với mối<br /> 39<br /> quan hệ giữa con người và tự nhiên<br /> 2.1.1. Khái niệm và đặc điểm kinh tế thị trường<br /> 2.1.2. Hai hướng tác động của nền kinh tế thị trường đối với mối<br /> quan hệ giữa con người và tự nhiên<br /> 2.2. Sự tác động của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ<br /> nghĩa đối với mối quan hệ giữa con người và tự nhiên ở Việt<br /> Nam: Thực trạng và một số khuyến nghị<br /> <br /> 39<br /> 45<br /> <br /> 2.2.1. Thực trạng sự tác động của nền kinh tế thị trường định<br /> hướng xã hội chủ nghĩa đối với mối quan hệ giữa con<br /> người và tự nhiên ở Việt Nam<br /> 2.2.2. Nguyên nhân của những tác động tiêu cực của nền kinh tế<br /> thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam<br /> 2.2.3. Một số khuyến nghị để giải quyết mối quan hệ giữa con<br /> người và tự nhiên trong điều kiện nền kinh tế thị trường<br /> <br /> 52<br /> <br /> 52<br /> <br /> 80<br /> 85<br /> <br /> 2<br /> định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam<br /> PHẦN KẾT LUẬN<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> 90<br /> 92<br /> <br /> 3<br /> <br /> PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Dưới ánh sáng của nghị quyết Đại hội của Đảng như: Đại hội lần thứ<br /> VIII, IX, X, nền kinh tế của đất nước đã thực sự có sự chuyển mình từ cơ chế<br /> kinh tế tập trung, bao cấp sang cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa,<br /> đưa đất nước sang một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của khoa học, công nghệ,<br /> của tri thức, bắt kịp với xu thế của thời đại mới.<br /> Trong sự phát triển rất mạnh mẽ ấy của nền kinh tế thị trường định<br /> hướng xã hội chủ nghĩa, có một nhân tố vô cùng quan trọng, nó là “hạt nhân”<br /> của sự phát triển, nhân tố đó là con người và tự nhiên.<br /> Tự nhiên và con người là hai hệ thống tương đối độc lập, xong nó có<br /> mối quan hệ biện chứng, tác động qua lại lẫn nhau; Tự nhiên cần đến con<br /> người để ngày càng được cải tạo và phát triển, để tự nhiên “ban tặng” những<br /> món quà cho con người và con người cũng rất cần đến tự nhiên như một “lẽ<br /> tự nhiên” để tồn tại, duy trì và phát triển.<br /> Nhưng vấn đề nan giải ở chỗ, kinh tế thị trường phát triển như thế nào<br /> để không gây ảnh hưởng xấu đến mối quan hệ giữa con người và tự nhiên?<br /> Cần có biện pháp đặt ra và giải quyết như thế nào cho đúng, kịp thời? đây là<br /> câu hỏi lớn đặt ra những nhà nghiên cứu cả về lý luận lẫn thực tiễn.<br /> Chủ trương của Đảng về sự chuyển dịch nền kinh tế đã làm cho nền<br /> kinh tế nước ta có sức sống mới, có sự phát triển sôi động. Những tiềm năng<br /> về con người và tự nhiên của đất nước được phát huy một cách có hiệu quả.<br /> Tuy nhiên, nền kinh tế thị trường cũng bộc lộ những mặt trái của nó, đó là nếu<br /> không có sự điều tiết một cách đúng đắn sẽ tác động xấu đến tự nhiên, huỷ<br /> hoại môi trường sống của con người. Điều đó lại ảnh hưởng xấu đến sự phát<br /> <br /> 4<br /> triển kinh tế - xã hội của đất nước. Vấn đề đặt ra là phải nghiên cứu sự tác<br /> động của kinh tế thị trường như thế nào đến mối quan hệ giữa con người và tự<br /> nhiên lại vừa đảm bảo sự phát triển kinh tế, giữ gìn môi trường sống cho con<br /> người. Theo tác giả đây là vấn đề khó nhưng rất cần hiện nay, nhất là đối với<br /> các nước đang phát triển như ở nước ta. Vì vậy tác giả chọn đề tài: "Tác động<br /> của nền kinh tế thị trường đối với quan hệ giữa con người và tự nhiên"<br /> làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình.<br /> 2. Tình hình nghiên cứu đề tài<br /> Quan hệ giữa con người và tự nhiên xuất hiện từ khi con người biết dựa<br /> vào tự nhiên để tồn tại. Từ đó những nghiên cứu về mối quan hệ này đã xuất<br /> hiện. Mối quan hệ này được nhiều người bàn đến ở các góc độ khác nhau.<br /> - Ở nước ngoài: Trong các tác phẩm của C.Mác, Ph.Ăngghen và V.I.<br /> Lênin đã từng nhấn mạnh rằng, nếu con người tác động đến tự nhiên mà phá<br /> hoại sự cân bằng sinh thái thì loài người không tách khỏi những nguy cơ đe<br /> dọa sự tồn tại của chính mình.<br /> Trong tác phẩm "Biện chứng của tự nhiên" Ph.Ăngghen đã nêu lên sự<br /> khác nhau giữa loài vật và loài người trong mối quan hệ thích nghi và biến đổi<br /> môi trường tự nhiên.<br /> Trong tác phẩm "Bản thảo kinh tế - triết học" năm 1844 C.Mác cũng đã<br /> phân tích và lập luận rất thuyết phục rằng: "Giới tự nhiên là thân thể vô cơ<br /> của con người, con người là một bộ phận của tự nhiên".<br /> Về môi trường: Từ sau chiến tranh thế giới lần thứ 2, đặc biệt từ những<br /> năm 60, 70 trở lại đây, cùng với việc gia tăng mạnh mẽ khả năng chinh phục<br /> tự nhiên của con người thì môi trường ngày càng bị suy thoái. Từ đó xuất hiện<br /> những công trình nghiên cứu đề cập đến sự xuống cấp của môi trường và sự<br /> cần thiết phải bảo vệ tự nhiên.<br /> <br />