Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Vận dụng mô hình Z-score trong xếp hạng tín dụng khách hàng tại NHTMCP ngoại thương - chi nhánh Quảng Nam

Chia sẻ: Sdfv Sdfv | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

138
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn trình bày những nội dung cơ bản: lý luận cơ bản về xếp hạng tín dụng và mô hình Z-score, thực tế việc vận dụng mô hình Z-score trong xếp hạng tín dụng khách hàng tại NHTMCP ngoại thương - chi nhánh Quảng Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Vận dụng mô hình Z-score trong xếp hạng tín dụng khách hàng tại NHTMCP ngoại thương - chi nhánh Quảng Nam

1 2 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Đ I H C ĐÀ N NG Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. Nguy n Ng c Vũ PHAN TH THANH LÂM Ph n bi n 1: TS Võ Th Thúy Anh V N D NG MÔ HÌNH Z-SCORE TRONG X P H NG TÍN D NG KHÁCH HÀNG T I NHTMCP NGO I THƯƠNG - CHI NHÁNH QU NG NAM Ph n bi n 2: TS Võ Văn Lâm Chuyên ngành: Tài chính và ngân hàng Mã s : 60.34.20 Lu n văn ñư c b o v trư c H i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p th c sĩ qu n tr kinh doanh h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 26 tháng 05 năm 2012 TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ QU N TR KINH DOANH Có th tìm lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng Đà N ng, Năm 2012 - Thư vi n trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng.
3 4 M Đ U - V n d ng mô hình Z-SCORE trong x p h ng tín d ng khách 1. Lý do ch n ñ tài hàng doanh nghi p t i VCB Qu ng Nam. Trong kinh doanh ngân hàng, vi c các ngân hàng ph i ñ i - Đ xu t l trình xây d ng mô hình Z-SCORE phù h p v i m t v i r i ro tín d ng là ñi u không th tránh kh i. M t trong nh ng các ngành ngh kinh t theo ñi u ki n kinh t Vi t Nam. k thu t qu n tr r i ro tín d ng c a ngân hàng thương m i (NHTM) 3. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u là s d ng phân tích ch m ñi m ñ x p h ng uy tín c a các khách Lu n văn t p trung nghiên c u h th ng x p h ng tín d ng hàng. M i ngân hàng xây d ng m t h th ng x p h ng tín d ng d a c a VCB Qu ng Nam và vi c v n d ng mô hình Z-SCORE trong x p trên các yêu c u c a Ngân hàng Nhà nư c (NHNN). Tuy nhiên, vi c h ng tín d ng doanh nghi p t i VCB Qu ng Nam ñ i v i khách hàng ch m ñi m x p h ng tín d ng cho các doanh nghi p ñôi khi l i ñem là doanh nghi p. ñ n k t qu chưa chính xác do thông tin không ñ y ñ . 4. Phương pháp nghiên c u Hi n nay các NHTM Vi t Nam d a vào k t qu x p h ng Lu n văn s d ng phương pháp nghiên c u tình hu ng và tín d ng n i b ñ h n ch r i ro. Tuy nhiên, ch tiêu cơ b n trong phương pháp phân tích ñ nh tính ñ làm sáng t v n ñ . ch m ñi m và x p h ng tín nhi m c a khách hàng hi n nay c a m t 5. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài s NHTM v n chưa ph n ánh chính xác r i ro, nh t là tình tr ng các Lu n văn trình bày có h th ng tương ñ i v quá trình xây công ty s p phá s n v n ñư c x p h ng an toàn. Tuy v y, chúng ta d ng mô hình Z-SCORE khá n i ti ng trên th gi i nhưng còn ít v n có th d báo m t công ty có kh năng phá s n hay không b ng ñư c s d ng Vi t Nam. mô hình Z-SCORE. Lu n văn nghiên c u t p trung vào vi c áp d ng mô hình Z- Ngân hàng TMCP Ngo i thương (Vietcombank) – Chi nhánh SCORE trong vi c x p h ng tín d ng các doanh nghi p nh m nâng Qu ng Nam ñã s d ng h th ng XHTD n i b ñư c xây d ng và cao hi u qu qu n tr r i ro tín d ng t i VCB Qu ng Nam. tri n khai năm 2003. Tuy nhiên, tình hình n x u ph i trích l p d 6. C u trúc c a lu n văn phòng r i ro v n gia tăng th i gian g n ñây. Đi u này s t o ra nhi u C u trúc c a lu n văn “V n d ng mô hình Z-SCORE trong r i ro cho Vietcombank Qu ng Nam trong quá trình c p tín d ng. Đó x p h ng tín d ng khách hàng t i Ngân hàng TMCP Ngo i thương – là lý do ch n ñ tài nghiên c u “V n d ng mô hình Z-SCORE trong Chi nhánh Qu ng Nam” ñư c chia thành ba chương như sau: x p h ng tín d ng khách hàng t i Ngân hàng TMCP Ngo i thương – Chương 1: Nh ng v n ñ cơ b n v x p h ng tín d ng và mô Chi nhánh Qu ng Nam” hình z-score 2. M c ñích nghiên c u Chương 2: V n d ng mô hình z-score trong x p h ng tín - Gi i thi u mô hình Z-SCORE và s v n d ng vào công tác d ng khách hàng t i VCB Qu ng Nam x p h ng tín d ng c a NHTM Vi t Nam. Chương 3: Gi i pháp v n d ng mô hình z-score trong x p h ng tín d ng khách hàng t i Vietcombank Qu ng Nam
5 6 CHƯƠNG 1: NH NG V N Đ CƠ B N V X P H NG TÍN (5) Làm cơ s ñ xác ñ nh m c d phòng r i ro m t cách D NG VÀ MÔ HÌNH Z-SCORE h p lý. 1.1. T NG QUAN V X P H NG TÍN D NG C A NHTM 1.1.3.2. S c n thi t ph i x p h ng tín d ng trong ho t ñ ng tín 1.1.1. Khái ni m x p h ng tín d ng d ng ngân hàng. X p h ng tín d ng là nh ng ý ki n ñánh giá v r i ro tín d ng a. Do yêu c u h n ch r i ro tín d ng và ch t lư ng tín d ng, th hi n kh năng và thi n ý tr n (g c, lãi b. Do yêu c u l a ch n khách hàng cho vay ho c c hai) c a ñ i tư ng ñi vay ñ ñáp ng các nghĩa v tài chính c. Đ h tr phân lo i n và trích d phòng r i ro m t cách ñ y ñ và ñúng h n thông qua h th ng x p h ng theo ký d. Xây d ng chính sách khách hàng hi u. 1.1.4. Quy trình x p h ng tín d ng 1.1.2. Đ c ñi m và ñ i tư ng x p h ng tín d ng 1.2. GI I THI U MÔ HÌNH Z-SCORE H th ng x p h ng tín d ng ti p c n ñ n t t c các y u t có 1.2.1. Gi i thi u v mô hình Z-Score liên quan ñ n r i ro tín d ng các NHTM không s d ng k t qu x p Mô hình z-score là mô hình ñư c công nh n và s d ng r ng h ng tín d ng nh m th hi n giá tr c a ngư i ñi vay mà ñơn thu n rãi trên th gi i. Ch s này ñư c phát minh b i Giáo sư Edward I. là ñưa ra ý ki n hi n t i d a trên các nhân t r i ro, t ñó có các Altman: chính sách tín d ng và gi i h n cho vay phù h p. Z = 1.2X1+1.4X2+3.3X3+0.6X4+1.0X5 1.1.3. S c n thi t c a x p h ng tín d ng doanh nghi p vay v n Đ ñánh giá kh năng phá s n c a các công ty, ch s Z c a ngân hàng chúng ñư c so sánh v i các m c ñi m ñư c xác ñ nh trư c như dư i 1.1.3.1. X p h ng tín d ng doanh nghi p vay v n ngân hàng ñây Vi c x p h ng tín d ng khách hàng làm cơ s cho vi c phân Z < 1.81: Phá s n lo i và giám sát danh m c tín d ng ñ u nh m ñ t t i 5 m c ñích ch 1.81 < Z < 2.99: Không rõ ràng y u sau: 2.99 < Z: Lành m nh (1) Cho phép có m t nh n ñ nh c th v danh m c tín d ng 1.2.2. Mô hình Z-Score áp d ng cho các công ty tư nhân c a ngân hàng; K t qu c a mô hình Z-Score ñi u ch nh v i bi n m i X4 là: (2) Phát hi n s m các kho n tín d ng có kh năng b t n th t Z’ = 0.717X1+0.84X2+3.107X3+0.420X4+0.998X5 hay ñi ch ch hư ng kh i chính sách tín d ng c a ngân hàng; Các ñi m ngư ng cho ch s Z’ này như sau: (3) Có m t chính sách ñ nh giá tín d ng chính xác hơn; Phá s n Z’
7 8 1.2.3. Mô hình Z-Score ñi u ch nh áp d ng cho các doanh nghi p CHƯƠNG 2: V N D NG MÔ HÌNH Z-SCORE TRONG X P không s n xu t H NG TÍN D NG DOANH NGHI P T I VIETCOMBANK ’ K t qu phân lo i ñ ng nh t v i mô hình 5 bi n Z -Score. Mô QU NG NAM ’’ hình m i Z -score là: 2.1. GI I THI U CHUNG V VIETCOMBANK QU NG NAM ’’ Z = 6.56X1+3.26 X2+6.72X3+1.05X4 2.1.1. Quá trình ra ñ i và phát tri n c a VCB Qu ng Nam Đi m ngư ng cho mô hình này như sau: 2.1.2. Cơ c u t ch c ’’ Phá s n: Z < 1.1 2.1.2.1. Sơ ñ t ch c b máy ’’ Không rõ ràng: 1.1 < Z < 2.6 2.1.2.2. Ch c năng nhi m v c a các phòng ban Lành m nh: 2.6 < Z’’ [11, tr. 4-20] [12] 2.1.3. K t qu ho t ñ ng kinh doanh c a VCB Qu ng Nam trong 1.3. KINH NGHI M X P H NG TÍN D NG TRÊN TH GI I hai năm 2009 - 2010 VÀ M TS NHTM VI T NAM 2.1.3.1. Tình hình huy ñ ng v n 1.3.1. X p h ng tín d ng c a m t s nư c trên th gi i 2.1.3.2. Tình hình cho vay 1.3.1.1. H th ng x p h ng tín nhi m c a Moody’s và S&P 2.1.3.3. K t qu ho t ñ ng kinh doanh 1.3.1.2. Mô hình ñi m s tín d ng doanh nghi p c a Edward 2.2. TH C TR NG CÔNG TÁC X P H NG TÍN D NG T I I.Altman VCB QU NG NAM 1.3.1.3. S tương ñ ng gi a mô hình ñi m s tín d ng c a Edward 2.2.1. Nguyên t c ch m ñi m x p h ng tín d ng I.Altman và x p h ng tín nhi m c a Standard & Poor Đ tài này ch ñ c p ñ n mô hình x p h ng tín d ng doanh 1.3.2. Kinh nghi p x p h ng tín d ng doanh nghi p c a m t s nghi p. ngân hàng thương m i Vi t Nam Nguyên t c ch m ñi m x p h ng tín d ng c a VCB là tính Các NHTM hi n nay ñang th c hi n xây d ng h th ng x p ñi m ban ñ u c a m i ch tiêu ñánh giá theo ñi m ng v i m c ch h ng tín d ng n i b phù h p v i ph m vi ho t ñ ng, tình hình th c tiêu g n nh t mà th c t khách hàng ñ t ñư c. N u m c ch tiêu ñ t t , ñ c ñi m kinh doanh c a NHTM theo tinh th n quy t ñ nh 493 ñư c c a khách hàng n m gi a hai m c ch tiêu hư ng d n thì c a Th ng ñ c NHNN. Đây là bư c ti n ban ñ u trong vi c ti p c n ñi m ban ñ u là m c ch tiêu cao hơn. Đi m dùng ñ t ng h p x p an toàn v n, không ch nh m m c ñích phân lo i n mà còn nh m h ng tín d ng là tích s gi a ñi m ban ñ u và tr ng s c a t ng ch ñánh giá r i ro kho n vay, qu n lý ch t lư ng tín d ng. tiêu, tr ng s c a t ng nhóm ch tiêu. K t qu x p h ng tín d ng ñư c s d ng ñ xem xét c p tín d ng, phân lo i n và qu n lý r i ro theo danh m c khách hàng.
9 10 2.2.2. Mô hình x p h ng tín d ng doanh nghi p c a VCB Qu ng − Ph n ch m ñi m phi tài chính ch mang tính ư c lư ng, Nam không có công th c tính c th , do ñó v n ph i d a váo ñánh giá ch Hi n nay, VCB th c hi n ch m ñi m x p h ng tín d ng theo quan, theo c m tính c a cán b tín d ng. Ch ng h n như tiêu chí v quy t ñ nh s 117/QĐ-VCB.CSTD ngày 17/03/2010 v vi c ban năng l c và kinh nghi m c a ban qu n lý, tri n v ng ngành ngh …. hành h th ng x p h ng tín d ng n i b . Theo ñó, VCB chia doanh − Ph n ch m ñi m tài chính ch xem xét, ñánh giá và phân lo i nghi p ñư c x p h ng tín d ng thành: doanh nghi p thông thư ng, khách hàng t i th i ñi m hi n t i mà không ti n hành phân tích tình doanh nghi p m i thành l p, doanh nghi p ti m năng. hình c a khách hàng trong quá kh . 2.2.2.1. Đ i v i khách hàng là doanh nghi p thông thư ng, ti m − Mang tính c ng nh c vì h th ng ñư c xây d ng chung t t c năng và doanh nghi p siêu nh m i lo i khách hàng doanh nghi p, tuy nhiên m i doanh nghi p có 2.2.2.2. Đ i v i khách hàng là doanh nghi p m i thành l p ñ c ñi m riêng nên nhi u khi h th ng ch m ñi m tín d ng không 2.2.2.3. Đánh giá h th ng ch m ñi m tín d ng c a Vietcombank ph n ánh ñúng tình tr ng t t x u th c s c a doanh nghi p. Ưu ñi m c a h th ng ch m ñi m tín d ng 2.2.3. Đánh giá công tác x p h ng tín d ng doanh nghi p c a − H th ng ch m ñi m tín d ng l i ñư c xây d ng thành các Vietcombank Qu ng Nam chương trình t ñ ng, cán b tín d ng ch vi c ñi n các thông tin c n 2.2.3.1. Nh ng k t qu ñ t ñư c thi t và k t qu s ñư c x lý theo chương trình. Nâng cao kh năng phòng ng a r i ro tín d ng − H th ng ch m ñi m tín d ng ñưa ra các ch tiêu rõ ràng và D a vào k t qu x p h ng tín d ng ñ quy t ñ nh c p tín th ng nh t, ñ ng th i ñi m c a m i ch tiêu ñư c xác ñ nh thông qua d ng các tr ng s nên t o ñi u ki n d dàng cho cán b tín d ng trong vi c 2.2.3.2. Nh ng h n ch ñưa ra các ñánh giá t ng h p v m c ñ r i ro c a t ng khách hàng, Nhóm các ch tiêu ch m ñi m phi tài chính ñang s d ng khá gi m ñáng k y u t ch quan, c m tính c a cán b tín d ng trong ph c t p so v i mô hình x p h ng c a các NHTM, trong s các ch quá trình ñánh giá. tiêu này v n có nh ng ch tiêu chưa th t sát v i vi c ño lư ng nguy − H th ng ñư c áp d ng chung cho t t c các khách hàng nên cơ phá s n c a doanh nghi p như: th i gian làm lãnh ñ o doanh giúp ngân hàng có th so sánh m c ñ r i ro gi a các khách hàng nghi p c a giám ñ c, cung c p thông tin ñ y ñ và ñúng h n theo doanh nghi p khác nhau, t ñó h tr r t nhi u cho ngân hàng trong yêu c u c a VCB, thu nh p t ho t ñ ng xu t kh u…. vi c l a ch n, cân nh c ñ i tư ng khách hàng trong vi c ra quy t M t khác, các doanh nghi p trên ñ a bàn t nh Qu ng Nam ñ nh c p tín d ng. ph n l n là các doanh nghi p v a và nh . Ph n l n các thông tin trên Như c ñi m c a h th ng ch m ñi m tín d ng các báo cáo tài chính không th t s chính xác. V i m c ñích che ñ y thông tin, tránh thu mà r t nhi u thông tin, d li u chưa ñư c ñưa
11 12 vào trong h sơ k toán c a doanh nghi p, chính vì v y d li u trên • Các mô hình thông thư ng không cho m t k t qu rõ ràng. s sách k toán chưa ph n ánh chính xác k t qu ho t ñ ng kinh M i khi có nghi ng phát sinh chúng ta ph i ki m ch ng b sung doanh c a doanh nghi p. b ng các thông tin ñ nh tính. 2.2.3.3. Nguyên nhân c a nh ng h n ch • H u h t nh ng ngư i s d ng thi u m t cơ s d li u ñ y ñ Nguyên nhân khách quan ñ xây d ng nh ng mô hình cho riêng mình. Thông tin ph c v cho x p h ng tín d ng chưa ñ y ñ , 2.3.2. Thông tin x p h ng và ñi u ki n v n d ng mô hình z-score nh ng ngu n thông tin này r t khó thu th p, và khó có ñư c ngu n 2.3.2.1. Thông tin x p h ng thông tin chính xác. Ngu n thông tin ñư c s d ng trong x p h ng tín d ng Nguyên nhân ch quan doanh nghi p khi v n d ng mô hình z-score ch y u là ngu n thông − Ngân hàng chưa ngu n cơ s d li u phong phú tin tài chính, vi c tính toán ch s nguy cơ phá s n c a doanh nghi p − Nhi u trư ng h p x p h ng ch mang tính hình th c ñư c l y t các báo cáo tài chính c a doanh nghi p. 2.3. V N D NG MÔ HÌNH Z-SCORE TRONG X P H NG Ngu n thông tin này c n ñư c các doanh nghi p cung c p TÍN D NG KHÁCH HÀNG T I VIETCOMBANK QU NG m t cách chính xác và ñ y ñ . Đ tăng tính chính xác khi s d ng NAM mô hình này c n yêu c u các báo cáo tài chính ñã ñư c qua ki m 2.3.1. Nh ng ñi u lưu ý khi v n d ng mô hình z-score toán c a các t ch c ki m toán. − Chúng chính xác hơn và d n ñ n m t k t lu n rõ ràng hơn ña 2.3.2.2. Đi u ki n v n d ng ph n các ch s thông thư ng. Mô hình 1: Đ i v i doanh nghi p ñã c ph n hóa, ngành s n − Chúng tương ñ i nh t quán và làm b t các ñánh giá không xu t chính xác và ng u nhiên mà m t vài cá nhân có th m c ph i. Z = 1.2X1+1.4X2+3.3X3+0.6X4+1.0X5 − Tính tin c y c a chúng có th ñư c ñánh giá theo th ng kê. N u Z > 2,99 Doanh nghi p n m trong vùng lành m nh. − Chúng nhanh hơn và ít t n kém hơn so v i các công c N u 1,8 < Z < 2,99 Doanh nghi p n m trong vùng chưa rõ ràng. truy n th ng. N u Z < 1,8 Doanh nghi p n m trong vùng phá s n. − D a trên kinh nghi m v i các mô hình tài chính, nh ng Mô hình 2: Đ i v i doanh nghi p chưa c ph n hóa, ngành ngư i s d ng ph i ý th c ñ y ñ v nh ng ñi m h n ch liên quan. s n xu t M t vài ñi m h n ch trong s ñó là: Z’ = 0.717X1+0.84X2+3.107X3+0.420X4+0.998X5 • Nhi u ñi m s k t qu có th r t l , khi các ch s th hi n N u Z’ > 2,9 Doanh nghi p n m trong vùng lành m nh. các giá tr b t thư ng chúng thư ng t i ra nh ng k t qu sai l m. N u 1,23 < Z’ < 2,9 Doanh nghi p n m trong vùng chưa rõ ràng. N u Z’ < 1,23 Doanh nghi p n m trong vùng phá s n.
13 14 Mô hình 3: Đ i v i các doanh nghi p khác Qua b ng trên ta th y, t các báo cáo tài chính c a các doanh ’’ Z = 6.56X1+3.26 X2+6.72X3+1.05X4 nghi p, tác gi ñã s d ng ph n m m excel ñ tính ch s nguy cơ N u Z’’ > 2,6 Doanh nghi p n m trong vùng lành m nh. phá s n c a 46 doanh nghi p. Trong năm 2010, có 8 doanh nghi p có N u 1,2 < Z’’ < 2,6 Doanh nghi p n m trong vùng chưa rõ ràng. nguy cơ phá s n th hi n là tình hình tài chính c a các doanh nghi p N u Z’’ < 1,1 Doanh nghi p n m trong vùng phá s n. này là r t y u và tương lai r t là nguy hi m nghiêm tr ng, 2.3.3. K t qu nghiên c u v n d ng mô hình z-score trong x p Chi m hơn 50% là các doanh nghi p n m trong vùng không h ng tín d ng t i VCB Qu ng Nam. rõ ràng. Đi u này có th g i ý r ng tình tr ng tài chính c a các doanh 2.3.3.1. Ví d minh h a vi c s d ng mô hình z-score ñ tính ch s nghi p n m trong vùng này không ph i là lành m nh và có th không z n ñ nh. 2.3.3.2. K t qu nghiên c u v n d ng mô hình trong x p h ng tín Đánh giá vi c v n d ng mô hình z-score: d ng t i VCB Qu ng Nam Ưu ñi m: mô hình z-score ñư c s d ng ñơn gi n, nhanh. D a trên các báo cáo tài chính c a các doanh nghi p t ti p T i ngân hàng các cán b tín d ng có th s d ng excel ñ tính toán c n ngu n d li u c a VCB Qu ng Nam trong hai năm 2009 – 2010, ch s z, t ñó d báo ñư c nguy cơ phá s n c a doanh nghi p. Vi c tác gi ñã ti n hành x lý s li u liên quan ñ n các ch tiêu s d ng tính toán ch s z theo mô hình hoàn toàn ñư c d a vào các báo cáo trong mô hình ñi m z-score. Do yêu c u b o m t thông tin khách tài chính c a doanh nghi p. hàng và ngân hàng nên ñ tài này s không nêu rõ k t qu x p h ng H n ch : mô hình z-score ñư c nghiên c u d a trên tình hình c a các doanh nghi p trong quá trình nghiên c u. Trong quá trình c a các doanh nghi p M , và chưa ñư c s d ng ph bi n Vi t nghiên c u, tác gi ñã ch n 46 doanh nghi p (theo Ph l c) ñang Nam trong vi c x p h ng tín d ng doanh nghi p. Bên c nh ñó, mô ñư c x p h ng tín d ng t i VCB Qu ng Nam ñ ch m ñi m theo mô hình không tính ñ n m t s nhân t khó ñ nh lư ng nhưng có th hình z-score. ñóng m t vai trò quan tr ng nh hư ng ñ n m c ñ c a các kho n B ng 2.7: K t qu xác ñ nh ch s nguy cơ phá s n c a 46 doanh vay. nghi p trong năm 2009 - 2010 Tuy nhiên theo tác gi ñây là mô hình c n ñư c các NHTM ĐVT: doanh nghi p Vi t Nam xem xét ñ n khi ra quy t ñ nh cho vay ñ i v i các doanh Phân vùng Năm 2009 Năm 2010 nghi p. 1. Vùng lành m nh (Z’’ > 2,6) 10 13 2. Vùng không rõ ràng (1,2 < Z’’ < 2,6) 2.3.4. So sánh vi c s d ng mô hình z-szore và mô hình x p h ng 27 25 3. Vùng phá s n (Z’’
15 16 B ng 2.8: So sánh k t qu c a vi c s d ng hai mô hình trong x p − Mô hình x p h ng tín d ng hi n t i c a VCB v a tính ñ n h ng tín d ng ñ i v i 46 doanh nghi p (năm 2010) các ch tiêu tài chính, v a tính ñ n các ch tiêu phi tài chính c a doanh nghi p. Khi tính ñi m t ng h p, các ch tiêu tài chính l i Mô hình Mô hình So sánh k t qu hai mô chi m t tr ng cao hơn v i các ch tiêu tài chính. Ch tiêu hi n t i z-score hình VCB Nhóm A – AAA 5 (Vùng lành 13 8 (5 doanh nghi p thu c m nh) vùng không rõ ràng) Nhóm B – BBB 9 (Vùng không rõ (4 doanh nghi p n m ràng) 25 16 vùng lành m nh, 5 doanh nghi p n m vùng phá s n) Nhóm D – CCC 5 (Vùng phá s n) (1 doanh nghi p n m 8 3 vùng lành m nh, 4 doanh nghi p n m vùng không rõ ràng) (Ngu n: D li u tính toán c a tác gi ) Khi ñánh giá gi a vi c x p h ng tín d ng theo mô hình VCB Qu ng Nam ñang áp d ng v i vi c s d ng mô hình z-score, thì k t qu ñôi khi l i ph n ánh ngư c nhau v tình hình c a doanh nghi p vay v n t i ngân hàng. Đi u này là do nh ng nguyên nhân sau: − Mô hình z-score ch y u d a vào các ch tiêu tài chính ñ tính ñi m s z nh m d báo nguy cơ phá s n c a doanh nghi p trong th i gian 2 năm ñ n.
17 18 CHƯƠNG 3: GI I PHÁP V N D NG MÔ HÌNH Z-SCORE ñang còn ho t ñ ng t i th i ñi m nghiên c u lu n văn này. Sau khai TRONG X P H NG TÍN D NG DOANH NGHI P T I xác ñ nh các bi n ñ c l p phù h p s ti n hành thu th p d li u, có VIETCOMBANK QU NG NAM th s d ng nhi u ngu n khác nhau: báo cáo thư ng niên, báo cáo tài chính. D li u thu th p ñư c s ñư c ti n hành x lý theo yêu c u 3.1. KI M Đ NH S PHÙ H P C A MÔ HÌNH Z-SCORE T I c a mô hình, sau ñó s d ng ph n m m Microsofl Office Excel và VI T NAM SPSS ñ xác ñ nh các h s beta cho mô hình h i quy kinh t lư ng. 3.1.1. Đ nh hư ng chung v mô hình Trên cơ s có ñư c sau khi ch y chương trình s ki m ñ nh s phù Mô hình kinh t lư ng ñư c s d ng trong vi c ki m ñ nh h p c a mô hình z-score c a Altman t i Vi t Nam. kh năng v n d ng mô hình z-score có th trình bày m t cách t ng K t qu ki m ñ nh s phù h p c a mô hình z-score c a quát theo phương trình sau: Altman Z= β + β . X +ε 0 i i i Model Summary Trong ñó: - Z: h s d báo nguy cơ phá s n Adjusted R Std. Error of - Xi: các nhân t nh hư ng ñ n h s Z Model R R Square Square the Estimate - β i : tham s c a mô hình – h s ño ñ d c ñư ng h i quy 1 .521a .271 .201 .448 - β : h ng s a. Predictors: (Constant), X5, X3, X1, X2, X4 - ε : thành ph n ng u nhiên hay sai s 0 i c a R2 hi u ch nh c a mô hình là 20,1%, ñi u này có nghĩa là mô hình 20,1% s bi n thiên v nguy cơ phá s n c a các doanh nghi p ñư c Vi c ki m ñ nh kh năng v n d ng c a mô hình z-score gi i thích b i m i quan h tuy n tính c a các bi n ñ c l p. M c ñ trong vi c d báo nguy cơ phá s n Vi t Nam là c n thi t và nó có phù h p c a mô hình tương ñ i th p. th mang l i nh ng l i ích nh t ñ nh cho các NHTM trong vi c l a ANOVAb ch n khách hàng cho vay v n. Mean 3.1.2. Xác ñ nh các nhân t nh hư ng ñ n h s Z-score ñ ki m Model Sum of Squares df Square F Sig. ñ nh theo mô hình kinh t lư ng 1 Regression 3.894 5 .779 3.875 .005a 3.1.3. Trình t th c hi n mô hình kinh t lư ng trong vi c ki m ñ nh mô hình z-score d báo nguy cơ phá s n c a doanh nghi p Residual 10.451 52 .201 Vi c ki m ñ nh mô hình z-score trong lu n văn này ñư c s Total 14.345 57 d ng trong trư ng h p các doanh nghi p s n xu t ñã c ph n hóa,
19 20 ANOVAb trong mô hình nó ph i mang d u âm là hoàn toàn không phù h p. Tuy nhiên vi c ñánh giá mô hình Z-score c a Atlman trong tình hình Mean Vi t Nam ch m i ñư c ti n hành s m u còn nh . Model Sum of Squares df Square F Sig. 3.2. V N D NG MÔ HÌNH Z-SCORE TRONG X P H NG 1 Regression 3.894 5 .779 3.875 .005a TÍN D NG DOANH NGHI P T I VIETCOMBANK Residual 10.451 52 .201 3.2.1. V n d ng mô hình z-score trong x p h ng tín d ng doanh Total 14.345 57 nghi p t i VCB Qu ng Nam 3.2.1.1. Mô hình z-score ñư c xây d ng trong n n kinh t Vi t a. Predictors: (Constant), X5, X3, X1, X2, X4 Nam b. Dependent Variable: Y Ti n sĩ Nguy n Tr ng Hòa (H c vi n Tài chính) năm 2010 Gi thuy t Ho: β1 = β2 = β3 = β4 = β5 ñã xây d ng m t mô hình z-score – là mô hình x p h ng tín d ng cho Giá tr Sig. c a tr F c a mô hình b ng m c ý nghĩa, ch p các doanh nghi p ñã lên sàn ch ng khoán. Mô hình z-score ñư c xây nh n gi thuy t Ho. Do ñó, mô hình không phù h p v i t p d li u. d ng phù h p v i n n kinh t Vi t Nam và ñư c s d ng ñ x p Coefficientsa h ng các doanh nghi p. Standardiz ed Z = -0,352 - 3,118X4 + 2,763X8 – 0,55X22 – 0,163X24 + 6,543X29 + Unstandardized Coefficient 0,12X53 Coefficients s Collinearity Statistics Trong ñó: Toleranc Model B Std. Error Beta t Sig. e VIF X4: t s T ng v n vay/T ng tài s n 1 (Constant) .806 .142 5.692 .000 X8: t s V n lưu ñ ng/T ng tài s n X1 -1.001 .411 -.438 -2.438 .018 .434 2.306 X22: t s Các kho n ph i thu/Doanh thu thu n X2 -.287 .601 -.075 -.477 .636 .565 1.769 X24: t s Các kho n ph i thu/N ph i tr X3 -1.356 1.078 -.215 -1.258 .214 .481 2.077 X29: t s L i nhu n trư c thu và lãi vay/T ng tài s n X4 .081 .054 .288 1.494 .141 .378 2.645 X53: t s L i nhu n sau thu /V n ch s h u X5 -.123 .048 -.313 -2.575 .013 .949 1.054 Hàm Z là k t h p gi a các ch tiêu này nên ch s Z càng cao thì a. Dependent Variable: Y ch ng t các doanh nghi p có tình hình tài chính t t, ho t ñ ng kinh Các ch tiêu X1, X2, X3, X5 ñ u mang d u âm, ñi u này hoàn doanh hi u qu , l i nhu n cao và kh năng thanh toán t t. [4, tr. toàn không phù h p v i mô hình Z-score c a Atlman. Các ch s trên 227-231] càng cao ñ u th hi n m t công ty có tình hình tài chính t t, do ñó
21 22 B ng 3.1: Đi m phân bi t x p h ng tín d ng doanh nghi p theo mô hình z-score B 3 Đi m phân bi t Lo i CCC 1 Z > 1,7 AAA CC 0 0,85 < Z < 1,7 AA C 0 0 < Z < 0,85 A T ng c ng 46 -0,85 < Z < 0 BBB (Ngu n: Tính toán c a tác gi ) -1,7 < Z < -0,85 BB K t qu x p h ng các doanh nghi p theo s li u năm 2010 -2,55 < Z < -1,7 B c a 46 doanh nghi p theo mô hình z-score c a Ti n sĩ Nguy n Tr ng -3,25 < Z < -2,55 CCC Hòa có s khác bi t so v i k t qu x p h ng c a mô hình z-score c a -4,1 < Z < -3,25 CC Altman. Đi u này ñã ñư c ch ng minh ph n trên. Z < -4,1 C Tác gi ñ xu t VCB Qu ng Nam có th v n d ng mô hình (Ngu n: Báo cáo thư ng niên ch s tín nhi m Vi t Nam) z-score phù h p v i n n kinh t Vi t Nam trong vi c x p h ng tín 3.2.1.2. K t qu ñi u ch nh theo mô hình z-score nh m x p h ng d ng ñ i v i các doanh nghi p tham gia vay v n t i ngân hàng. Vi c tín d ng doanh nghi p t i VCB Qu ng Nam v n d ng mô hình này trong công tác x p h ng tín d ng giúp VCB Tác gi s d ng l i d li u c a 46 công ty ñã x p h ng Z Qu ng Nam nhìn nh n ñư c nh ng khó khăn tài chính c a các doanh theo mô hình z-score c a Altman, l n này tác gi x p h ng 46 công nghi p. T ñó, giúp ngân hàng ñưa ra ñư c nh ng quy t ñ nh cho ty theo mô hình c a Ti n sĩ Nguy n Tr ng Hòa ñưa ra và k t qu vay chính xác, h n ch ñư c r i ro trong ho t ñ ng kinh doanh c a ñư c th hi n dư i b ng sau: ngân hàng. B ng 3.3: K t qu x p h ng tín d ng các doanh nghi p theo mô 3.2.2. Nhóm gi i pháp h tr cho vi c v n d ng mô hình z-score hình trong x p h ng tín d ng doanh nghi p t i VCB Qu ng Nam X p h ng S lư ng công ty V phía doanh nghi p: AAA 5 - Th c hi n vi c l p các báo cáo tài chính theo ñúng quy ñ nh AA 8 hi n hành c a B tài chính - Báo cáo tài chính ph i ñư c ki m toán b i các cơ quan ki m A 8 toán. BBB 12 BB 9
23 24 V phía ngân hàng: Ngân hàng khi ti p xúc v i ngu n thông là nhóm các doanh nghi p có nguy cơ phá s n và nhóm 0 là nhóm tin c a các doanh nghi p ph i yêu c u các doanh nghi p cung c p các các doanh nghi p không có nguy cơ phá s n. báo cáo tài chính ñã ñư c ki m toán. 3.4. NH NG KI N NGH 3.3. Đ XU T L TRÌNH TI N HÀNH XÂY D NG MÔ 3.4.1. Đ i v i Ngân hàng Nhà nư c HÌNH Z-SCORE T I VI T NAM THEO T NG LO I HÌNH 3.4.1.1. Phát huy t i ña hi u qu cung c p thông tin c a CIC DOANH NGHI P 3.4.1.2. Xây d ng h th ng d li u ñ cung c p thông tin doanh 3.3.1. L a ch n mô hình nghi p nhanh chóng, ñ y ñ , chính xác. Căn c vào nh ng yêu c u ch y u c a mô hình x p h ng: 3.4.2. Ki n ngh B Tài Chính hoàn thi n chu n m c k toán Xác ñ nh xác xu t v n 3.4.3. Ki n ngh T ng c c th ng kê Tính ñ y ñ Tính khách quan S công nh n 3.3.2. L a ch n bi n s Bi n ph thu c có nhi u ph m trù, m i ph m trù ñ i di n cho m t nhóm và bi n này có kh năng phân bi t t t nh t và duy nh t trên cơ s t p h p bi n ñ c l p ñư c l a ch n. Trong nghiên c u bi n ph thu c (Y) ñư c l a như sau: Y i = 1 N u doanh nghi p có nguy cơ phá s n 0 N u doanh nghi p không có nguy cơ phá s n Bi n ñ c l p: sau khi l a ch n ñư c bi n ph thu c, bư c ti p theo ph i xác ñ nh bi n ñ c l p s ñư c s d ng trong phân tích. 3.3.3. Ch n m u Đ xây d ng mô hình z-score x p h ng tín d ng các doanh nghi p thu c các ngành: nông – lâm – ngư nghi p, thương m i d ch v , xây d ng, công nghi p c n ph i thu th p các thông tin, s li u tương ng v i các doanh nghi p c a t ng ngành. Trong m i ngành ph i l a ch n hơn 100 doanh nghi p ñư c chia làm 2 nhóm, nhóm 1
25 K T LU N Đ tài nghiên c u “V n d ng mô hình Z-SCORE trong x p h ng tín d ng khách hàng t i Ngân hàng TMCP Ngo i thương – Chi nhánh Qu ng Nam” ñã gi i quy t ñư c các v n ñ sau: • H th ng hóa nh ng lý lu n cơ b n v XHTD trong doanh nghi p c a các NHTM Vi t Nam, ñ ng th i xem xét các mô hình XHTD trên th gi i. • Đưa ra mô hình phân tích ñ nh lư ng z-score có kh năng d báo kh năng phá s n c a doanh nghi p. Mô hình ñơn gi n, d s d ng và khá chính xác. • Lu n văn ñã phân tích và ñánh giá ñư c th c tr ng XHTD doanh nghi p VCB Qu ng Nam, qua ñó th y ñư c nh ng k t qu cũng như nh ng h n ch và nguyên nhân c a nh ng h n ch ñó. • Lu n văn cũng m nh d n ñ ngh áp d ng mô hình z-score ñ d báo kh năng phá s n doanh nghi p vào mô hình XHTD doanh nghi p. • Bên c nh ñó, lu n văn cũng ñ xu t m t s gi i pháp nh m hoàn thi n h th ng XHTD doanh nghi p c a VCB, trong ñó ñưa ra l trình xây d ng mô hình z-score cho phù h p v i t ng ngành ngh kinh t Vi t Nam. Tuy nhiên do h n ch v d li u, lu n văn chưa ti n hành kh o sát s c m nh c a mô hình ñ i v i ñi u ki n các doanh nghi p ñang là khách hàng c a ngân hàng. Đ làm ñư c ñi u này c n nh n ñư c s giúp ñ c a các NHTM trong kh năng ti p c n cơ s d li u.