ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br />
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN<br />
KHOA VẬT LÝ<br />
<br />
PHẠM THỊ TUYẾT<br />
<br />
QA (QUALITY ASSUARANCE) VÀ TÍNH TOÁN LIỀU<br />
MÁY GAMMA KNIFE QUAY BẰNG PHƯƠNG PHÁP<br />
MÔ PHỎNG MONTE CARLO<br />
<br />
Chuyên ngành: VẬT LÝ NGUYÊN TỬ<br />
Mã số: 60440106<br />
<br />
LUẬN VĂN THẠC SĨ VẬT LÝ NGUYÊN TỬ<br />
<br />
Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS Phạm Đình Khang<br />
<br />
Hà Nội – 2016<br />
<br />
QA và tính toán liều máy gamma knife quay bằng phương pháp mô phỏng Monte Carlo<br />
LỜI CẢM ƠN<br />
Để hoàn thành luận văn này lời đầu tiên tôi xin gửi lời cảm ơn đến thầy Phạm Đình<br />
Khang, thầy luôn tạo mọi điều kiện về thời gian để truyền đạt kiến thức, phương pháp<br />
nghiên cứu khoa học, hướng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành được luận văn này. Trong quá<br />
trình thực hiện luận văn, tôi đã cải thiện và nâng cao những kỹ năng nghiên cứu, kỹ năng<br />
viết một báo cáo khoa học đồng thời tiếp thu những kinh nghiệm quý báu mà thầy truyền<br />
đạt và rút ra những bài học cho bản thân trong nghiên cứu khoa học.<br />
Trong quá trình học tập tại Bộ môn Vật lý Hạt nhân, Trường Đại học Khoa học Tự<br />
nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội, tôi đã được sự giảng dạy tận tình và chu đáo của các<br />
thầy cô. Chính nơi đây đã cung cấp cho tôi kiến thức và giúp tôi trưởng thành trong học<br />
tập và nghiên cứu khoa học. Xin chân thành cảm ơn tất cả Thầy Cô trong Bộ môn đã<br />
giảng dạy những kiến thức cơ bản của chuyên ngành cao học, tạo mọi điều kiện thuận lợi<br />
để hoàn thành khóa học trong suốt thời gian học tại trường.<br />
Ngoài ra, tôi cũng xin cảm ơn tập thể bác sĩ và kỹ sư vật lý đang công tác tại Trung<br />
tâm Y học hạt nhân và Ung bướu , Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội đã tạo điều kiện thời gian<br />
cho tôi học tập, đóng góp kiến thức chuyên ngành về ung thư học rất có ích cho luận văn.<br />
Xin cám ơn kỹ sư Trần Văn Thống đang công tác tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung<br />
bướu Bệnh viện Bạch Mai đã giúp đỡ và hỗ trợ về thiết bị đo liều và hướng dẫn tôi đo liều<br />
lượng trong xạ phẫu GK bằng buồng ion hóa để tôi có thể hoàn thành luận văn này<br />
Tôi cũng gửi lời cảm ơn đến NCS. Nguyễn Ngọc Anh đang công tác tại Viện Nghiên<br />
cứu hạt nhân Đà Lạt đã hướng dẫn chi tiết cho tôi về phương pháp Monte Carlo để tôi có<br />
thể ứng dụng trong tính toán liều máy Gamma knife quay.<br />
Xin được phép gửi lời cản ơn đến các thầy cô trong hội đồng đã đọc và nhận xét giúp<br />
tôi hoàn chỉnh luận văn.<br />
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè luôn ủng hộ, động viên và tạo<br />
mọi điều kiện tốt nhất trong công việc, cuộc sống để tôi có được sức khỏe và thời gian<br />
trong giai đoạn thực hiện luận văn này.<br />
<br />
Phạm Thị Tuyết<br />
<br />
QA và tính toán liều máy gamma knife quay bằng phương pháp mô phỏng Monte Carlo<br />
MỤC LỤC<br />
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT ......................................................................... i<br />
DANH MỤC CÁC BẢNG…….………………………………………………………..ii<br />
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ .......................................................................... iv<br />
MỞ ĐẦU .............................................................................................................................. 6<br />
CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN VỀ KĨ THUẬT XẠ PHẪU GAMMA KNIFE ............... 9<br />
1.1 Giới thiệu.................................................................................................................. 10<br />
1.2 Tương tác của bức xạ với cơ thể sống ................................................................... 13<br />
1.3 Cấu trúc cơ bản của hệ thống xạ phẫu Gamma knife ......................................... 15<br />
1.4 Kế hoạch điều trị và tiến trình điều trị ................................................................. 23<br />
1.5 Giới thiệu hương trình Osirix ................................................................................ 24<br />
1.6 Ưu điểm của RGS so với các thiết bị xạ phẫu khác ............................................. 25<br />
CHƯƠNG II: ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG (QA) TRONG QUY TRÌNH XẠ PHẪU<br />
GAMMA KNIFE .............................................................................................................. 26<br />
2.1 Giới thiệu.................................................................................................................. 26<br />
2.2 Các thiết bị trong phép đo liều tuyệt đối.............................................................. 28<br />
2.3 Phương pháp chuyển đổi liều và hiệu chỉnh các thông số ................................... 30<br />
2.4 Tiến trình QA .......................................................................................................... 33<br />
2.4.1 Hiệu chỉnh suất liều ra của hệ thống với các hệ thống chuẩn trực khác<br />
nhau ............................................................................................................................. 33<br />
2.4.2 Hiệu chỉnh liều tại tâm vùng điều trị .............................................................. 34<br />
2.4.3 Hiệu chỉnh ART ................................................................................................ 37<br />
2.4.4 Hiệu chỉnh điểm đồng tâm và đường đồng liều ............................................. 38<br />
2.4.5 Kiểm tra độ chính xác thời gian điều trị. ....................................................... 41<br />
2.4.6 Kiểm tra rò rỉ bức xạ ........................................................................................ 41<br />
CHƯƠNG III: TÍNH TOÁN MÔ PHỎNG PHÂN BỐ LIỀU CHO THIẾT BỊ XẠ<br />
PHẪU GAMMA KNIFE QUAY BẰNG PHƯƠNG PHÁP MONTE CARLO .......... 42<br />
3.1 Phương pháp Monte-Carlo .................................................................................... 42<br />
3.2 Chương trình MCNP5 ............................................................................................ 43<br />
Phạm Thị Tuyết<br />
<br />
QA và tính toán liều máy gamma knife quay bằng phương pháp mô phỏng Monte Carlo<br />
3.3 Mô phỏng MCNP cho nguồn đơn kênh trong thiết bị xạ phẫu RGS ................. 49<br />
3.4 Các kết quả tính toán với nguồn đơn kênh ........................................................... 51<br />
3.5 Mô phỏng MCNP cho 30 nguồn trong thiết bị xạ phẫu RGS ............................. 53<br />
3.6 Kết quả tính toán đối với 30 nguồn ...................................................................... 55<br />
3.6.1 Phân bố liều theo các trục tọa độ .................................................................... 55<br />
3.6.2. Phân bố liều theo mặt phẳng .......................................................................... 56<br />
3.6.3 So sánh với các profile ...................................................................................... 58<br />
3.6.4. So sánh FWHM với kết quả xuất ra của Osirix............................................ 60<br />
KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 62<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................ 63<br />
PHỤ LỤC .......................................................................................................................... 66<br />
<br />
Phạm Thị Tuyết<br />
<br />
QA và tính toán liều máy gamma knife quay bằng phương pháp mô phỏng Monte Carlo<br />
<br />
Kí hiệu<br />
<br />
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT<br />
Tên tiếng anh<br />
Tên tiếng việt<br />
<br />
ACTL<br />
<br />
The Activation Library<br />
<br />
Thư viện hoạt độ của các<br />
chất phóng xạ<br />
<br />
ART<br />
<br />
Auto Rotating Treatment<br />
<br />
Hệ thống điều trị tự động<br />
<br />
CT<br />
<br />
Computed Tomography<br />
<br />
Ghi hình cắt lớp vi tính<br />
<br />
CTV<br />
<br />
Clinical Target Volume<br />
<br />
Thể tích bia lâm sàng<br />
<br />
ENDF<br />
<br />
The Evaluated Nuclear Data Dữ liệu đánh giá hạt nhân<br />
File<br />
<br />
ENDL<br />
<br />
The Evaluated Nuclear Data Thư viện dữ liệu hạt nhân<br />
Library<br />
<br />
FWHM<br />
<br />
Full Width Half Maximum<br />
<br />
Độ rộng nửa đỉnh<br />
<br />
GK<br />
<br />
Gamma Knife<br />
<br />
Dao gamma<br />
<br />
GTV<br />
<br />
Gross Tumor Volume<br />
<br />
Thể tích khối u<br />
<br />
MRI<br />
<br />
Magnetic Resonance<br />
Imaging<br />
<br />
Chụp cộng hưởng từ<br />
<br />
MCNP<br />
<br />
Monte Carlo N – Particle<br />
<br />
Phương pháp MC cho N hạt<br />
<br />
OPF<br />
<br />
OutPut Factors<br />
<br />
OutPut Factors<br />
<br />
PET<br />
<br />
Positron Emission<br />
Computed Tomography<br />
<br />
Ghi hình cắt lớp bằng<br />
positron<br />
<br />
PTV<br />
<br />
Planning Target Volume<br />
<br />
Thể tích bia lập kế hoạch<br />
<br />
PENELOPE<br />
<br />
Penetration and Energy<br />
Loss of Positrons and<br />
Electrons<br />
<br />
Thư viện dữ liệu về sự đâm<br />
xuyên và mất mát măng<br />
lượng của positron và<br />
electron<br />
<br />
QA<br />
<br />
Quality Assurance<br />
<br />
Đảm bảo chất lượng<br />
<br />
i<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
