Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Xã hội học: Hoạt động sinh kế chính của hộ gia đình tại một số làng nghề tái chế của Bắc Ninh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC<br /> VIỆN XÃ HỘI HỌC<br /> XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br /> <br /> TRƢƠNG THÚY HẰNG<br /> <br /> HOẠT ĐỘNG SINH KẾ CHÍNH CỦA<br /> HỘ GIA ĐÌNH TẠI MỘT SỐ LÀNG NGHỀ<br /> TÁI CHẾ Ở BẮC NINH<br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC<br /> <br /> HÀ NỘI - 2009<br /> 1<br /> <br /> ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC<br /> VIỆN XÃ HỘI HỌC<br /> XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br /> <br /> TRƢƠNG THÚY HẰNG<br /> <br /> HOẠT ĐỘNG SINH KẾ CHÍNH CỦA<br /> HỘ GIA ĐÌNH TẠI MỘT SỐ LÀNG NGHỀ<br /> TÁI CHẾ Ở BẮC NINH<br /> <br /> CHUYÊN NGÀNH: XÃ HỘI HỌC<br /> MÃ SỐ: 60 31 30<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN XUÂN MAI<br /> <br /> HÀ NỘI - 2009<br /> <br /> 2<br /> <br /> Lời cảm ơn<br /> Sau một thời gian chuẩn bị và làm việc nghiêm túc đề tài luận văn thạc sĩ<br /> “Hoạt động sinh kế chính của hộ gia đình tại một số làng nghề tái chế của<br /> Bắc Ninh” đã hoàn thành. Để hoàn thành luận văn này, trước hết tôi xin gửi lời<br /> cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Xuân Mai – người thầy hướng dẫn đã giúp<br /> đỡ tôi tận tình chu đáo, thầy đã ủng hộ và chỉ bảo cho tôi từ khi tôi có ý tưởng<br /> nghiên cứu cho đến suốt quá trình làm luận văn. Đồng thời thầy cũng là người<br /> cung cấp cho tôi bộ số liệu để viết luận văn này, cho tôi cơ hội được tham gia với<br /> nhóm nghiên cứu trong dự án của thầy khi thực hiện lấy số liệu lần thứ hai.<br /> Tôi xin gửi lời cảm ơn tới các thầy, cô giáo của lớp cao học khóa 12 và Cơ<br /> sở Đào tạo Sau đại học Viện Xã hội học đã truyền thụ cho tôi những kiến thức<br /> bổ ích và những ý kiến đóng góp quí báu trong suốt quá trình học tập của mình.<br /> Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn Th.s Đặng Thanh Trúc – phụ trách phòng<br /> Xhh Đô thị, cùng toàn thể các cô chú, anh chị và các bạn phòng Xhh Đô thị đã<br /> quan tâm giúp đỡ tạo điều kiện về thời gian cũng như đóng góp những ý kiến quí<br /> báu cho tôi khi thực hiện luận văn này. Tôi xin cảm ơn Th.s Phùng Tố Hạnh,<br /> Th.s Nguyễn Thị Minh Phương đã giảng giải và chỉ bảo tận tình thêm cho tôi về<br /> phương phương pháp nghiên cứu khoa học trong quá trình làm việc.<br /> Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới gia đình, bạn bè đã<br /> động viên, ủng hộ và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và làm việc.<br /> Hà Nội, ngày 30 tháng 12 năm 2009<br /> <br /> Trương Thúy Hằng<br /> <br /> 3<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................................... 6<br /> 2. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn ................................................................................................. 8<br /> 2.1. Ý nghĩa lý luận ................................................................................................................. 8<br /> 2.2. Ý nghĩa thực tiễn .............................................................................................................. 8<br /> 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 8<br /> 3.1. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................................ 8<br /> 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................................... 9<br /> 4. Đối tƣợng, khách thể và phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 9<br /> 4.1. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................................................... 9<br /> 4.2. Khách thể nghiên cứu ...................................................................................................... 9<br /> 4.3. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................................... 9<br /> 5. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................................... 10<br /> 5.1. Phương pháp định tính .................................................................................................. 10<br /> 5.2.1. Tài liệu thứ cấp ....................................................................................................... 10<br /> 5.2.2. Phỏng vấn sâu ......................................................................................................... 10<br /> 5.2. Phương pháp định lượng ............................................................................................... 11<br /> 6. Giả thuyết nghiên cứu ........................................................................................................ 11<br /> 7. Kết cấu của luận văn .......................................................................................................... 11<br /> PHẦN NỘI DUNG .................................................................................................................. 12<br /> Chƣơng 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn .................................................................................... 12<br /> 1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu ....................................................................................... 12<br /> 2. Cơ sở Lý luận ...................................................................................................................... 15<br /> 3. Một số lý thuyết xã hội học đƣợc sử dụng trong nghiên cứu .......................................... 18<br /> 3.1. Lý thuyết lựa chọn hợp lý............................................................................................... 18<br /> 3.2. Lý thuyết xã hội hoá ....................................................................................................... 19<br /> 3.3. Lý thuyết phát triển nông thôn bền vững ....................................................................... 20<br /> 4. Các khái niệm làm việc ....................................................................................................... 21<br /> 4<br /> <br /> 4.1. Sinh kế ............................................................................................................................ 21<br /> 4.2. Sinh kế hộ gia đình......................................................................................................... 22<br /> 4.3. Chiến lược sinh kế hộ gia đình ...................................................................................... 22<br /> 4.4. Làng nghề ...................................................................................................................... 23<br /> 4.5. Làng nghề tái chế ........................................................................................................... 23<br /> 5. Vài nét về địa bàn nghiên cứu............................................................................................ 23<br /> 5.1. Vài nét về tỉnh Bắc Ninh ................................................................................................ 23<br /> 5.2. Vài nét về 3 điểm nghiên cứu ......................................................................................... 24<br /> Chƣơng 2. Hoạt động sinh kế chính của hộ gia đình: thực trạng và những yếu tố tác động<br /> .................................................................................................................................................. 25<br /> 1. Hoạt động sinh kế chính của hộ gia đình làng nghề tái chế ............................................ 25<br /> 1.1 Tình hình phát triển sản xuất tại các Làng nghề tái chế ................................................ 26<br /> 1.2. Hoạt động sinh kế chính và chiến lược phát triển ......................................................... 33<br /> 1.2.1. Chiến lược sinh kế hướng vào thị trường ............................................................... 33<br /> 1.2.2. Chiến lược sinh kế hướng vào phát triển kinh tế, tăng thu nhập ............................ 34<br /> 2. Những yếu tố tác động đến hoạt động sinh kế hộ gia đình ............................................. 36<br /> 2.1. Lịch sử phát triển làng nghề .......................................................................................... 36<br /> 2.2. Lợi nhuận từ thu nhập của làng nghề; Nguồn vốn xã hội Error! Bookmark not defined.<br /> 2.3. Nguồn nguyên liệu tái chế ................................................ Error! Bookmark not defined.<br /> 2.4. Công nghệ thấp, giá rẻ; Nguồn nhân lực tại chỗ, giá nhân công rẻ .... Error! Bookmark<br /> not defined.<br /> 2.5. Biến động kinh tế và thị trường tiêu thụ; Triển vọng phát triển thị trường của làng nghề<br /> ................................................................................................. Error! Bookmark not defined.<br /> 3. Ảnh hƣởng của hoạt động sinh kế hộ gia đình làng nghề đến môi trƣờng sống của<br /> ngƣời dân nơi đây. ....................................................................... Error! Bookmark not defined.<br /> 3.1. Tình hình môi trường 3 làng nghề tái chế ở Bắc Ninh ..... Error! Bookmark not defined.<br /> 3.2. Ứng xử với môi trường ở làng nghề tái chế ...................... Error! Bookmark not defined.<br /> 3.3. Bảo tồn nghề truyền thống, văn hóa phi vật thể ............... Error! Bookmark not defined.<br /> KẾT LUẬN VÀ BÀN LUẬN ...................................................... Error! Bookmark not defined.<br /> 1. Kết luận ..................................................................................... Error! Bookmark not defined.<br /> 2. Bàn luận .................................................................................... Error! Bookmark not defined.<br /> DANH MỤC TÀI LIỆU TRÍCH DẪN ................................................................................. 37<br /> PHỤ LỤC...................................................................................... Error! Bookmark not defined.<br /> 5<br /> <br />