Theo các chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước, môi trường kinh doanh của các doanh nghiệp sau mở cửa sẽ là môi trường siêu cạnh tranh ở trạng thái khắc nghiệt nhất. Linh hoạt và chủ động là hai yếu tố quan trọng nhất trong môi trường kinh doanh mới. Để có thể tồn tại và phát triển, các doanh nghiệp Việt Nam nên quan tâm tới một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh.
Nội dung Text: Tồn tại trong siêu cạnh tranh: Tư duy còn chậm
Tồn tại trong siêu cạnh
tranh: Tư duy còn chậm
Theo các chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước, môi
trường kinh doanh của các doanh nghiệp sau mở cửa
sẽ là môi trường siêu cạnh tranh ở trạng thái khắc
nghiệt nhất.
Linh hoạt và chủ động là hai yếu tố quan trọng nhất trong môi trường
kinh doanh mới.
Để có thể tồn tại và phát triển, các doanh nghiệp Việt Nam nên quan tâm
tới một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh.
Một điển hình thành công của lý thuyết siêu cạnh tranh là Tập đoàn
Microsoft. Khi tập đoàn này đưa ra phần mềm hệ điều hành Windows
3.1 đã nhanh chóng chiếm lĩnh tới trên 80% thị phần phần mềm hệ điều
hành. Với ưu thế về công nghệ gần như tuyệt đối so với các phần mềm
khác, Microsoft có quyền ngồi yên, bảo vệ và hưởng thụ thành quả của
mình.
Tuy nhiên, hãng này đã không làm vậy, những phiên bản mới như
Windows 95, Windows 97, Windows xp, Windows Vista, với các tính
năng ngày càng vượt trội khiến cho các đối thủ cạnh tranh khi đang loay
hoay để cạnh tranh với một sản phẩm hiện tại sẽ cảm thấy “nản chí” khi
một sản phẩm mới sắp ra thay thế.
Qua đó cho thấy bài học: thay vì tìm cách chống đỡ sự tấn công của các
đối thủ cạnh tranh nhằm làm suy yếu lợi thế cạnh tranh của mình, các
doanh nghiệp hãy tự mình làm suy yếu lợi thế cạnh tranh của chính mình
bằng các lợi thế cạnh tranh mới tốt hơn. Nói cách khác là “tự làm mới
mình để làm cũ đối thủ”.
Sự khác biệt lớn nhất giữa lý thuyết siêu cạnh tranh và lý thuyết lợi thế
cạnh tranh bền vững: lợi thế cạnh tranh bền vững cho rằng cần tìm ra lợi
thế cạnh tranh và bảo vệ sự tồn tại của lợi thế cạnh tranh đó bằng mọi
giá; siêu cạnh tranh cho rằng các doanh nghiệp cần liên tục tạo ra lợi thế
cạnh tranh mới thay thế cho lợi thế cạnh tranh hiện tại.
Hiện tư duy cạnh tranh theo lợi thế cạnh tranh bền vững vẫn phổ biến ở
Việt Nam, đặc biệt rõ ở các doanh nghiệp Nhà nước. Với sự trợ giúp từ
Chính phủ, các doanh nghiệp Nhà nước thường đánh đồng “lợi thế bền
vững” với “lợi thế độc quyền”, bằng cách tạo ra các rào cản về chính
sách gia nhập ngành. Cách làm này đã ngày càng trở nên lỗi thời trong
bối cảnh Việt Nam đã, đang và sẽ hội nhập toàn diện vào nền kinh tế thế
giới với những “luật chơi” chung.
Thực tế cho thấy, tại một số ngành kinh tế của Việt Nam cũng đã có
những dấu hiệu của một môi trường siêu cạnh tranh như: dịch vụ viễn
thông, ngân hàng, công nghiệp ôtô...
Thị trường dịch vụ thông tin di động Việt Nam có thể được xem như
một ví dụ điển hình cho việc chuyển đổi từ độc quyền sang cạnh tranh
và siêu cạnh tranh. Dịch vụ thông tin di động được xem là thị trường
nỏng bỏng và sôi động nhất trong 5 năm qua với sự xuất hiện của Viettel
- đối thủ nặng ký của hai “đại gia” MobiFone và Vinaphone.
Các doanh nghiệp liên tục đưa ra các gói dịch vụ mới và tìm mọi cách
hạn chế lợi thế cạnh tranh của đối thủ. Vinaphone sau một thời gian dài
tự tin với lợi thế về hệ thống hạ tầng phủ khắp cả nước đã cảm thấy áp
lực cận kề của Viettel khi doanh nghiệp này cũng đang nhanh chóng xây
dựng hệ thống hạ tầng trên khắp cả nước.
“Cuộc chiến” quyết liệt cũng đã đẩy giá dịch vụ giảm xuống tới mức
chưa từng có trong lịch sử ngành dịch vụ thông tin di động vào năm
2004. Giá cước năm 2004 giảm tới khoảng 38% đối với dịch vụ trả trước
và 23% với dịch vụ trả sau so với giai đoạn 10 năm kể từ ngày ngành
thông tin di động ra đời.
Một số giải pháp
Một, các nhà lãnh đạo của doanh nghiệp cần xác định một tầm nhìn
chiến lược và để nó thấm nhuần tới từng thành viên trong đơn vị. Với
một tầm nhìn chiến lược đúng đắn, các doanh nghiệp sẽ rất chủ động và
linh hoạt trong việc lựa chọn các chiến thuật kinh doanh phù hợp trong
từng thời điểm nhất định, đảm bảo mọi hành động của doanh nghiệp
luôn hướng đến một mục tiêu thống nhất và dài hạn.
Tầm nhìn chiến lược này được xây dựng dựa trên cơ sở thứ tự mới về
mức độ quan tâm, ưu tiên của một doanh nghiệp tới: khách hàng=>nhân
viên=>cổ đông=>các nhà quản lý các cấp của doanh nghiệp (thay vì
thông lệ các nhà quản lý các cấp=>khách hàng=>cổ đông=>nhân viên).
Hai, sau khi hình thành chiến lược các doanh nghiệp cần xây dựng cho
mình các phương án (hay còn gọi là các chiến thuật) nhằm phản ứng linh
hoạt với các tình huống có thể xảy ra trên thị trường. Các chiến thuật
này sẽ giúp các doanh nghiệp phản ứng gần như tức thì và hoàn toàn chủ
động với sự thay đổi của thị trường và đối thủ.
Ba, các đối thủ cạnh tranh và bước phát triển của họ cũng như sự phát
triển của thị trường cần được theo sát và phân tích chi tiết. Tôn Tử đã
nói: “Biết mình biết người, trăm trận trăm thắng”. Dựa vào việc quan sát
các đối thủ, các doanh nghiệp luôn đưa ra được các hành động, chương
trình, đổi mới sản phẩm một cách bất ngờ và đẩy các đối thủ vào thế thụ
động và đi sau.
Bốn, đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cần vận dụng hợp lý giải
pháp liên minh nhằm phát huy lợi thế tốc độ, linh hoạt và khắc phục hạn
chế về quy mô khi đối đầu với các doanh nghiệp lớn.
* Theo giáo sư D’Aveni - một trong những chuyên gia hàng đầu về phân
tích cạnh tranh, xu hướng cạnh tranh thế giới thời gian gần đây đã
chuyển sang một dạng mới mà ông gọi là “siêu cạnh tranh”. Lý thuyết
siêu cạnh tranh đề cao sức mạnh của “tốc độ và sự linh hoạt”.
Trong môi trường siêu cạnh tranh, cạnh tranh đến từ mọi hướng, ở mọi
quy mô, cấp độ và biến đổi vô cùng nhanh chóng. Các doanh nghiệp
trong môi trường siêu cạnh tranh phải chủ động tạo lợi thế cạnh tranh
cho doanh nghiệp mình đồng thời liên tục xây dựng cho mình các lợi thế
cạnh tranh mới.
Nói cách khác, quan điểm cạnh tranh của các doanh nghiệp trong thời
đại này là thường chủ động tạo các lợi thế cạnh tranh ngắn hạn một cách
liên tục để có được lợi thế cạnh tranh bền vững dài hạn bằng cách tổng
hợp của các kết quả trong ngắn hạn đó. Trong môi trường siêu cạnh
tranh thì phần thắng thường thuộc về “người nhanh nhất và linh hoạt
nhất”.
Theo VnEconomy