TỔNG HỢP ĐỀ THI VÀ ĐÁP ÁN MÔN TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN (CAO HỌC KINH TẾ)

Chia sẻ: Nguyen Giang | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:44

Thêm vào BST

Báo xấu

9.795
lượt xem 3.004
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tổng hợp 15 câu ôn thi triết học. Cung cấp đáp án Ôn thi Triết học thuộc Cao học Kinh tế

Chủ đề:

Bình luận(3) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: TỔNG HỢP ĐỀ THI VÀ ĐÁP ÁN MÔN TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN (CAO HỌC KINH TẾ)

BÀI SO N ÔN THI MÔN TRI T H C Câu 1: Anh/ch hãy phân tích n i dung c a CNDVBC v i tính cách là 1 h t nhân lý lu n c a th gi i quan khoa h c. N i dung c a CNDVBC v i tính cách h t nhân lý lu n c a th gi i qua KH bao g m hai nhóm quan ni m. ó là nhóm quan ni m duy v t v th gi i nói chung và quan ni m duy v t v xã h i nói riêng. a/ Quan ni m v th gi i: nó th hi n ch nó coi v t ch t c a th gi i là v t ch t và th gi i th ng nh t tính v t ch t c a nó. Nó ư c di n t b i nh ng n i dung sau ây: - Ch có m t th gi i duy nh t và th ng nh t là th gi i v t ch t, th gi i v t ch t t n t i khách quan vĩnh vi n vô h n, không ai sinh ra và tiêu di t ư c nó. - T t c các s v t hi n tư ng u là nh ng d ng t n t i c th c a v t ch t hay là nh ng thu c tính c th c a v t ch t và trong th gi i này không cá gì khác ngoài v t ch t ang v n ng. - Các s v t hi n tư ng trong th gi i v t ch t u n m trong m i quan h chuy n hóa l n nhau là nguyên nhân và k t qu l n nhau và u b chi ph i b i nh ng qui lu t chung gi ng nhau. - Ý th c là m t c tính c a b não ngư i là s ph n ánh hi n th c khách quan vào b não ngư i. (Quan i m th gi i th ng nh t nhau b n tính v t ch t c a nó b ng s cm (?) lâu dài b n b c a khoa h c t nhiên). b/ Quan ni m duy v t v xã h i: - Th gi i quan này coi xã h i là 1 b ph n c thù c a gi i t nhiên. Th hi n ch xã h i có nh ng qui lu t v n ng và phát tri n riêng. - S v n ng và phát tri n c a XH ph i thông qua ho t ng có ý th c c a con ngư i ang theo u i nh ng m c ích nh t nh.
- Cho r ng s n xu t v t ch t là cơ s c a i s ng xã h i, phương th c s n xu t quy t nh qui trình sinh ho t c a xã h i như chính tr , tinh th n nói chung và t n t i xã h i quy t nh ý th c xã h i. VD: a tr nào cũng bi t xã h i s chào ón tôi, không nói d ng sx trong 1 vài tháng mà ch c n trong m t vài tu n thôi – trong b tư b n c a Mac. VD: ã là ngư i ai cũng ghi d u n c a mình vào l ch s nhưng ai là ngư i quy t nh l ch s không ph i là con ngư i nói chung ? th gi i quan này xác nh là qu n chúng nhân dân. - S phát tri n c a XH là 1 quá trình phát tri n c a l ch s t nhiên, ây là tư tư ng c a Mac trong b tư b n: “tôi coi s phát tri n thay th các hình thái kinh t xã h i là 1 quá trình t nhiên” –Mac. Và vì v y nó không thu c vào ý th c con ngư i. Nó do s tác ng gi a các qui lu t xã h i, … trong ó ch y u là qui lu t quan h sx phù h p v i trình sx. VD: vi c VN không trãi qua CNTB có phù h p v i CN Mac ko ? – ko ph i tr i qua tu n t . - Cho r ng qu n chúng nhân dân là ch th sáng t o chân chính c a l ch s . - Quan i m duy v t XH là h th ng quan i m th ng nh t ch t ch v i nhau v s ra i, t n t i, v n ng và phát tri n c a XH và các lý lu n th c hi n nhi m v l ch s t ra trong s v n ng và phát tri n y. Câu 2. Anh/Ch hãy phân tích b n ch t c a ch nghĩa duy v t bi n ch ng v i tính cách là h t nhân lý lu n c a th gi i quan khoa h c. - Gi i quy t úng n nh ng v cơ b n c a tri t h c t quan i m th c ti n (so sánh CNDV bi n ch ng v i CNDV: bên c nh nh ng thành t u mà CNDV cũ t ư c thì CNDV cũ v n còn nh ng h n ch ch ng h n h th p ho c ph nh n vai trò c a ý th c, không th y ư c s tác ng tr l i vô cùng quan tr ng c a ý th c i v i v t ch t . (coi ý th c là s ph n ánh th ng ơn gi n máy móc không th y ư c tính năng ng sáng t o c a ý th c.
Mác xu t hi n ưa th c ti n vào tri t h c g n li n nh ng lý lu n vào ho t ng th c ti n.) - TGQ duy v t bi n ch ng ã có s th ng nh t gi a TGQ duy v t và bi n ch ng. ( nay là y u t r t cách m ng c a Mácì t o ra CNDV bi n ch ng + phép bi n ch ng duy v t). - TGQ duy v t bi n ch ng là TGQ duy v t tri t t c nó không duy v t trong t nhiên mà còn trong xh. - TGQ duy v t bi n ch ng còn có tính th ïc ti ån và cách m ng ch nó là TGQ c a giai c p công nhân, giai c p ti n b và cách m ng c a th i i, nó không ch gi i thích th gi i mà còn c i t o th gi i, nó kh ng nh s t t th ng c a cái m i (trong quá trình v n ng cái cũ m t i, cái m i ra i). Câu 3: Anh ( ch ) hãy phân tích cơ s lý lu n, nêu ra các yêu c u phương pháp lu n c a nguyên t c khách quan c a CNDVBC. ng CSVN ã và ang v n d ng nguyên t c như th nào vào s nghi p cách m ng hi n nay nư c ta ? 1/ Nh ng n/t c pp lu n: Phương pháp lu n: Phương pháp ch d n con ngư i nh n th c úng ng và ho t ng có hi u qu . N/t c khách quan trong vi c xem xét s v t - Th c ch t c a nguyên t c này là coi tr ng vai trò quy t nh c a v t ch t v i ý th c nói riêng và ho t ng c a con ngư i nói chung. Cơ s khoa h c c a nguyên t c này là d a vào quy t nh c a CNDVBC trong vi c gi i quy t m i quan h gi a VC và YT. VC có trư c, YT có sau; VC quy t nh YT, quy t nh n i dung và hình th c c a YT VD: t nư c Vi t Nam dài t Tam Quan n mũi Cà Mau chia làm 3 phs n: B c Trung Nam,
Mi n Trung: i u ki n sinh ho t v t ch t mi n Trung r t kh nên nó quy t nh ý chí c a cư dân mi n trung. T ó cho th y ngư i MT có ý chí nh t trong các mi n. Mi n Nam: khóan t r ng r i h t mình. MT và MB: T nhiên: t h p, ngư i ông. Th i ti t: khô c n, khó s n xu t. MB: th y rõ 4 mùa nhưng kh c nghi t cho s n xu t nông nghi p. - Nguyên t c này òi h i trong nh n th c và trong ho t ng thì chúng ta ph i: + Ko ư c xu t phát t ý mu n ch quan, ko ư c l y ý mu n ch quan làm chính sách, ko ư c l y ý chí áp t cho th c t , ko ư c l y o tư ng thay cho hi n th c mà ph i xu t phát t chính b n thân s v t, t th c t khách quan, t cu c s ng gi i quy t nh ng v n do cu c s ng t ra và ph i ph n ánh m t cách trung thành như cái v n có c a s v t. VD: mu n qui ho ch cho úng ng chí c a nh ng ngư i có ch c có quy n cũng ko nên quy ho ch theo nhi m kỳ, quy ho ch y ph i xu t phát t quy mô c a dân s , xu t phát t công ăn vi c làm c a cán b nhân dân. - Trong ho t ng th c ti n nguyên t c này òi h i chúng ta ph i tôn tr ng và làm theo quy lu t khách quan. VD: a d ng các hth c sh u ph i tôn tr ng quan h s n xu t, ph i pù h p v i trình - Lê Nin giáo hu n ko ư c l y ý mu n ch quan c a mình làm chính sách, ko ư c l y tình c m làm ư ng l i chi n lư c c a CM. - ng CSVN “m i ư ng l i ch trương c a ng ph i xu t phát t th c t ” - Phát huy tính năng ng ch quan, ch ng CN duy ý chí. (phát huy tính tích c c, năng ng, sáng t o c a ý th c và phát huy vai trò nhân t con ngư i) - B n thân ý th c nó có tính c l p tương i so v i v t ch t và b n ch t c a ý th c có tính năng ng, sáng t o chính vì v y mà ý th c có th t ng tr l i VC, góp ph n c i bi n TGKQ thông qua ho t ng th c ti n c a con ngư i. Khi ta nói
n vai trò c a ý th c th c ch t ta nói n vai trò c a con ngư i hơn n a nh n ý th c tr c ti p hi n th c mà mu n tác ng tr l i hi n th c thì nó ph i ư c con ngư i t ch c th c hi n trong th c ti n mà trên h t là th c ti n l sx. - Khi nói v vai trò c a ý th c không ph i là nó tr c ti p t o ra TGVC. Mà m t là y u t mang n cho con ngư i s hi u bi t v các quy lu t khách quan. - Trên cơ s như v y giúp con ngư i xác nh m c tiêu, ra phương hư ng ho t ng cho phù h p. K ti p là con ngư i xây d ng các bi n pháp t ch c th c hi n th c ti n và cu i cùng là b ng n l c ý chí am mê c a mình giúp con ngư i th c hi n ư c m c tiêu ã xác nh. - Ý th c có vai trò như v y nên trong ho t ng c a mình thì con ngư i ph i ch ng l i thái th ng, l i, b o th , trì tu , quay lưng l i cái m i, cái t n b . - Ph i coi tr ng vai trò c a ý th c, tư tư ng, lý lu n. - Ph i giáo d c và nâng cao trình tri th c KH vì KH có v trí, vai trò c bi t quan tr ng trong i s ng con ngư i nh t là trong n n kinh t tri th c hi n nay, tri th c khoa h c là 1 trong nh ng ng l c phát tri n xh -N u cao tri th c thì ph i ch ng l i 2 khuynh hư ng: +N u cao tuy t i hóa 1 tri th c khoa h c nào ó thì s b qua nh ng tri th c khoa h c khác. + cao tuy t i hóa kinh nghi m coi thư ng lý lu n, chúng ta không coi thư ng kinh nghi m, không ph nh n kinh nghi m mà ch ng l i kinh nghi m, tuy t i i hóa kinh nghi m coi thư ng lý lu n. Kinh nghi m trong i thư ng hay KH có 1 tác d ng tiêu c c vì n u vư t qua m t gi i h n nào ó thì kinh nghi m s m t tác d ng. VD: ông nông dân BSCL mà ra mi n Trung s th t b i ngay vì i u ki n ã thay i. Nhưng k sư s không th t b i n u tr ng m t gi ng lúa không ư c em vào phòng thí nghi m sau vài ti ng s bi t ngay lý do trong khi ngư i nông dân không có lý lu n thì không bi t. - Ta tôn tr ng tri th c KH và ta i n làm ch tri th c KH. Là 1 quá trình nó ph i liên quan n quan ni m c a con ngư i v KH mà còn ph i liên quan n
ngu n l c, ngh l c quy t tâm c a con ngư i t bi t là ph i có i u ki n v t ch t c a con ngư i th c hi n i u này. - Khi th c hi n ngt c này thì cũng ng th i ph i kiên quy t u tranh ch ng ch nghĩa duy ý chí – CN coi ý chí là cái quy t nh tình c m. - th c hi n t t 2 ngt c trên ta ph i coi tr ng nhân t l i ích là m t trong nh ng ng l c tr c ti p thúc y con ngư i ho t ng và qua ó nó gây nên nh ng bi n i l n lao trong l ch s . - Ph i nh n th c và v n d ng úng n các l i ích, ph i bi t k t h p các l i ích khác nhau. (con ngư i g m các l i ích kinh t , chính tr , t p th hay cá nhân, gia ình, xh) - Ph i nh n th c các l i ích ó và ph i phân bi t l i ích nào là quan tr ng I, l y l i ích nào là quy t nh ( kinh t là s 1) không nên tuy t i hóa 1 l i ích nào ó mà coi thư ng các l i ích khác. - Ph i có ng cơ úng ng thái khách quan KH trong vi c nh n th c và th c hi n các l i ích. 2/ V n d ng vào s nghi p CM hi n nay - Tôn tr ng các quy lu t khách quan và nh ng i u ki n c th c a t nư c - Phát huy vai trò lãnh oc a ng, qu n lý c a nhà nư c và tính ch ng sáng t o c a qu n chúng - Kh c ph c b nh ch quan duy ý chí, ph i coi tr ng vai trò lãnh oc a ng, không ng ng phát huy vai trò c a nhà nư c trong qúa trình xây d ng và hoàn thi n nhà nư c pháp quy n XHCN. - Phát huy tính ch ng sáng t o c a qu n chúng và cu i cùng là kh c ph c b nh ch quan duy ý chí. - i lên CNXH, CM nư c ta ch u tác ng b i nh ng nhân t qu c t và th i i, tr c ti p là qúa trình khu v c hóa và toàn c u hóa (khu v c hóa và toàn c u hóa không do ai quy t nh, là v n khách quan)
- Tính t t y u trong qúa trình phát tri n CNXH nư c ta òi h i ph i CNH, H H nh m phát tri n llsx, xây d ng n n kinh t hi n i, nó mang tính quy lu t vào các nư c ti u CN như Vi t Nam. * Vi c b qua phương th c SXTB ti n lên CNXH có t nhiên hay không ? ta kh ng nh là có, vi c này tuân theo tính t nhiên c a l ch s mà i u này ch t nhiên khi nư c ta xây d ng cơ s v t ch t k thu t c a CNTB mà áng l ta ph i tr i qua. PK CNXH Thu t ng : “quá ” g m 2 thu t ng Quá t CNTB CNXH Quá t PK CNXH Mà csvc và k thu t này ta không th thi u ư c nên ph i ti n hành CNH, H H - Bên c nh vi c phát tri n llsx thì ph i phát tri n kinh t th trư ng, nh hư ng XHCN. Tôn tr ng cơ ch th trư ng là ưa Vi t Nam tr v úng quy lu t. Như ta ph i hi u là “kinh t th trư ng” là t m huy chương 2 m t, nghĩa là bên c nh m t tích c c còn y r y các m t tiêu c c. Câu 4: Anh/ch hãy phân tích cơ s lý lu n và nêu nh ng yêu c u phương pháp lu n c a nguyên t c toàn di n. Vi c tuân th nguyên t c này s kh c ph c ư c nh ng h n ch gì trong ho t ng nh n th c và ho t ng th c ti n Cơ s lý lu n: Cơ s lý lu n c a nguyên t c toàn di n là n i dung nguyên lý v m i liên h ph bi n: - M i s v t, hi n tư ng trong th gi i u t n t i trong muôn vàn m i liên h ràng bu c l n nhau. - Trong muôn vàn m i liên h chi ph i s t n t i c a chúng có nh ng m i liên h ph bi n.
- M i liên h ph bi n t n t i khách quan, ph bi n; chúng chi ph i m t cách t ng quát quá trình v n ng, phát tri n c a m i s v t, hi n tư ng x y ra trong th gi i. Nh ng yêu c u cơ b n c a nguyên t c toàn di n: Trong ho t ng nh n th c ch th ph i: - Tìm hi u, phát hi n càng nhi u m i liên h , quan h (hay nh ng c i m, tính ch t, y u t , m t,…) ang chi ph i s t n t i c a b n thân s v t càng t t. - Phân lo i xác nh nh ng m i liên h , quan h (hay nh ng c i m, tính ch t, y u t , m t,…) nào là bên trong, cơ b n, t t nhiên, n nh…; còn nh ng m i liên h , quan h (hay nh ng c i m, tính ch t, y u t , m t,…) nào là bên ngoài, không cơ b n, ng u nhiên, không n nh. - D a trên nh ng m i liên h , quan h (hay nh ng c i m, tính ch t, y u t , m t,…) bên trong, cơ b n, t t nhiên, n nh… lý gi i ư c nh ng m i liên h , quan h (hay nh ng c i m, tính ch t, y u t , m t,…) còn l i. Qua ó xây d ng m t hình nh v s v t như s th ng nh t các m i liên h , quan h (hay nh ng c i m, tính ch t, y u t , m t,…); phát hi n ra quy lu t (b n ch t) c a nó. Trong ho t ng th c ti n ch th ph i: - ánh giá úng vai trò c a t ng m i liên h , quan h (hay nh ng c i m, tính ch t, y u t , m t,…) chi ph i s v t. - Thông qua ho t ng th c ti n, s d ng ng b nhi u công c , phương ti n, bi n pháp thích h p (mà trư c h t là nh ng công c , phương ti n, bi n pháp v t ch t) bi n i nh ng m i liên h , quan h (hay nh ng c i m, tính ch t, y u t , m t,…) c a b n thân s v t, c bi t là nh ng m i liên h , quan h bên trong, cơ b n, t t nhiên, quan tr ng…c a nó. - N m v ng s chuy n hóa các m i liên h , quan h (hay nh ng c i m, tính ch t, y u t , m t,…) c a b n thân s v t; k p th i s d ng các công c , phương
ti n, bi n pháp b sung phát huy hay h n ch s tác ng c a chúng, nh m lèo lái s v t v n ng, phát tri n theo úng quy lu t và h p l i ích chúng ta. Vi c tuân th nh ng nguyên t c này s kh c ph c ư c nh ng h n ch như sau trong ho t ng nh n th c và ho t ng th c ti n: Quán tri t và v n d ng sáng t o nguyên t c toàn di n s giúp ch th kh c ph c ư c ch nghĩa phi n di n ch nghĩa chi t trung, ch nghĩa ng y bi n,… trong ho t ng th c ti n và nh n th c c a chính mình. - Ch nghĩa phi n di n: là cách xem xét ch th y m t m t, m t m i quan h , tính ch t nào ó mà không th y ư c nhi u m t, nhi u m i quan h , nhi u tính ch t c a s v t. - Ch nghĩa chi t trung: là cách xem xét ch chú ý n nhi u m t, nhi u m i liên h c a s v t nhưng không rút ra ư c m t b n ch t, không th y ư c m i liên h cơ b n c a s v t; mà coi chúng như nhau, k t h p chúng m t cách vô nguyên t c, tùy ti n. - Ch nghĩa ng y bi n: là cách xem xét qua ó ánh tráo cái cơ b n v i cái không cơ b n, cái ch y u v i cái th y u,…hay ngư c l i nh m t ư cm c ích hay l i ích c a mình m t cách tinh vi. Câu 5. Anh/Ch hãy phân tích cơ s lý lu n và nêu nh ng yêu c u phương pháp lu n c a nguyên t c phát tri n. Vi c tuân th nguyên t c này s kh c ph c ư c nh ng h n ch gì trong ho t ng nh n th c và ho t ng th c ti n. Cơ s lý lu n c a nguyên t c phát tri n N i dung c a nguyên lý c a s phát tri n: * Th nào là s phát tri n: - do có s tác ng gi a các m t trong cùng 1 s v t ho c gi a các s v t v i nhau ã làm cho các s v t không ng ng v n ng và phát tri n.
- Nhưng khi v n ng và khái ni m phát tri n không ng nghĩa v i nhau. V n ng là s bi n i nói chung (có i lên, i xu ng, có sang trái, có th sang ph i) trong khi ó phát tri n ch khái quát s v n ng i lên. - Như v y, phát tri n là ph m trù tri t h c khái quát v sư v n ng i lên, t th p n cao, t ơn gi n n ph c t p, t không hoàn thi n n hoàn thi n. - Phép bi n ch ng duy v t không ch th a nh n phát tri n c a th gi i mà nó còn ch ra cách th c, ngu n g c, khuynh hư ng c a s phát tri n. M t khác nó cũng ch ra phát tri n không ph i lúc nào cũng di n ra theo ư ng th ng mà trái l i r t quanh co, r t ph c t p, th m chí có nh ng bư c th t lùi t m th i. * Tính ch t c a s phát tri n: - Tính khách quan: nguyên nhân, ngu n g c c a s phát tri n n m bên trong các s v t hi n tư ng, do quá trình u tranh c a các m t il p gi i quy t mâu thu n => s phát tri n di n ra c l p v i ý th c c a con ngư i -> con ngư i không th dùng ý chí ch quan c a mình ngăn c n s phát tri n c a th gi i. - Tính ph bi n: s phát tri n di n ra t t c s v t, hi n tư ng m i lĩnh v c c a th gi i: t nhiên, xã h i và tư duy. VD: trong t nhiên: s phát tri n c u gi i t nhiên: vô sinh và h u sinh. Vô sinh: s tác ng l n nhau gi a chúng n 1 i u ki n nh t nh nào ó s t o ra 1 ch t ph c t p hơn. H u sinh: kh năng hoàn thi n và thích nghi trư c s bi n i c a môi trư ng. VD: XH, năng l c chinh ph c t nhiên và kh năng c i t o XH ngày càng t t p hơn. VD: Tư duy, trình nh n th c và hi u bi t c a th h sau bao gi cũng cao hơn th h trư c. S hi u bi t c a con ngư i ngày nay càng r ng hơn, sâu hơn. - Tính a d ng phong phú c a s phát tri n: phát tri n là khuynh hư ng chung c a th gi i, song m i s v t hi n tư ng, quá trình phát tri n l i không gi ng nhau, không ng u do chúng t n t i không gian, th i gian khác nhau. M t khác, trong quá trình phát tri n c a mình, s v t còn ch u nh ng s tác ng c a các s v t, hi n tư ng khác, c a t t c các y u t và i u ki n khác.
Nh ng s tác ng như v y có th thúc y ho c kìm hãm s phát tri n ôi khi nó làm thay i chi u hư ng phát tri n, th m chí làm cho s v t th t lùi. VD: t i sao VN l i kém phát tri n hơn so v i TG vì th i gian VN bư c vào cơ ch th trư ng mu n màng hơn, r i do chi n tranh => hoàn c nh, i u ki n khác nhau mà các s v t phát tri n khác nhau. Nh ng yêu c u phương pháp lu n c a nguyên t c phát tri n − Trong ho t ng nh n th c yêu c u ch th ph i: Phát hi n nh ng xu hư ng bi n i, chuy n hóa, nh ng giai o n t n t i c a b n thân s v t trong s t v n ng và phát tri n c a chính nó; Xây d ng ư c hình nh ch nh th v s v t như s th ng nh t các xu hư ng, nh ng giai o n thay i c a nó; t ó phát hi n ra quy lu t v n ng, phát tri n (b n ch t) c a s v t. Khi ta xem xét b t kỳ s v t, hi n tư ng nào thì ta không ch nhìn nh n, n m b t nh ng cái hi n ang t n t i mà ta còn ph i th y rõ nh ng khuynh hư ng phát tri n trong tương lai c a chúng. ng th i ph i th y ư c nh ng bi n i i lên cũng như bi n i có tính ch t th t lùi. Nhưng i u cơ b n ph i khái quát ư c nh ng bi n i chính v ch ra nh ng khuynh hư ng bi n i c a s v t, hi n tư ng. Ph i phân chia quá trình phát tri n c a s v t thành nh ng giai o n mà trên cơ s ó tìm ra nh ng phương pháp nh n th c và cách th c tác ng cho phù h p thúc y s v t phát tri n nhanh hay kìm hãm s phát tri n ó. Tùy thu c s phát tri n ó có l i hay có h i iv i i s ng c a con ngư i. VD: Tư tư ng c a c Ph t: i ngư i g m 4 giai o n: Sinh – Tr - D - Di t − Trong ho t ng th c ti n yêu c u ch th ph i: Chú tr ng n m i i u ki n, kh năng…t n t i c a s v t nh n nh úng các xu hư ng, nh ng giai o n thay i có th x y ra i v i nó Thông qua ho t ng th c ti n, s d ng nhi u công c , phương ti n, bi n pháp thích h p (mà trư c h t là công c , phương ti n, bi n pháp v t ch t) bi n i nh ng i u ki n, phát huy hay h n ch nh ng kh năng…t n t i c a s v t
nh m lèo lái s v t v n ng, phát tri n theo hư ng h p quy lu t và có l i cho chúng ta Vi c tuân th nguyên t c này s kh c ph c ư c nh ng h n ch gì trong ho t ng nh n th c và ho t ng th c ti n: Quán tri t và v n d ng sáng t o nguyên t c phát tri n s giúp ch th kh c ph c ư c quan i m (tư duy) siêu hình trong ho t ng th c ti n và nh n th c c a chính mình. Quan i m phát tri n mâu thu n v i s trì tr , b o th trong nh n th c và trong ho t ng th c ti n Nguyên t c phát tri n òi h i ch th ph i s d ng các nguyên t c khác kèm theo m i làm sáng t b n tính v n ng và phát tri n t thân c a s v t như nguyên t c (phân tích) mâu thu n, nguyên t c tích lư ng-ch t, nguyên t c ph nh bi n ch ng, …. Câu 6. Phân tích n i dung quy lu t th ng nh t và u tranh gi a các m t i l p (quy lu t mâu thu n). Ý nghĩa phương pháp lu n c a quy lu t này. ng C ng s n Vi t Nam ã và ang v n d ng quy lu t này như th nào vào s nghi p cách m ng hi n nay nư c ta? Phân tích n i dung quy lu t th ng nh t và u tranh gi a các m t i l p Quy lu t mâu thu n ch ra ngu n g c, ng l c c a s phát tri n, ph n ánh quá trình u tranh gi i quy t mâu thu n bên trong s v t. Chính vì v y quy lu t mâu thu n là cơ s phương pháp lu n trong vi c phân tích mâu thu n + quá trình u tranh gi i quy t v i 3 yêu c u cơ b n sau: - Mâu thu n t n t i khách quan, ph bi n: s v t hi n tư ng nào cũng có mâu thu n và mâu thu n là cái v n có c a b n thân s v t, b i v y mu n cho s v t, hi n tư ng phát tri n thì ph i phát hi n ra mâu thu n nhưng ph i tìm ra m i liên h tác ng qua l i l n nhau gi a các m t i l p ó.
- Và khi phân tích mâu thu n ph i xem xét quá trình phát sinh, phát tri n c a t ng mâu thu n ph i xem xét quá trình phát sinh, phát tri n và s tác ng qua l i l n nhau + v trí c a t ng m t i l p + nh ng m i quan h tác ng qua l i gi a chúng, i u ki n chuy n hóa l n nhau gi a chúng. VD: mâu thu n bên trong, bên ngoài, mâu thu n thi t y u, không thi t y u. - thúc y s v t phát tri n thì ph i gi i quy t mâu thu n nhưng ph i tôn tr ng nguyên t c và gi i quy t mâu thu n là u tranh c a các m t i l p nhưng vi c u tranh gi i quy t mâu thu n ph i phù h p v i trình phát tri n c a mâu thu n, ph i tìm ra nh ng phương th c, phương ti n, l c lư ng gi i quy t mâu thu n nhưng mâu thu n ch ư c gi i quy t khi i u ki n ã chín mu i, b i v y ph i ch ng thái ch quan nóng v i và tích c c thúc y i u ki n khách quan làm i u ki n gi i quy t mâu thu n i n ch chín mu i. - Nh ng mâu thu n khác nhau ph i có phương pháp gi i quy t khác nhau. VD: trong XH có giai c p i kháng có 2 lo i mâu thu n: + Mâu thu n i kháng: a ch - nông dân. + Mâu thu n trong n i b nhân dân: mâu thu n không i kháng: gi a công nhân và nông dân. Ph i tôn tr ng quy t c gi i quy t mâu thu n => u tranh. Phương pháp gi i quy t khác nhau: mâu thu n i kháng b ng nhi u phương pháp nhưng ch y u b ng b o l c; mâu thu n không i kháng không dùng b o l c. VD: x y ra b o lo n Tây Nguyên ta xác nh ây là mâu thu n v a i kháng v a không i kháng. L n u ta th t b i vì ta không xác nh ư c k nào là i kháng th c s . Khi ã xác nh ư c là CIA thì ta ph i dùng b o l c ngay. Ý nghĩa phương pháp lu n. − Vi c nghiên c u quy lu t th ng nh t và u tranh gi a các m t i l p có ý nghĩa phương pháp lu n quan tr ng i v i nh n th c và ho t ng th c ti n.
− phân tích úng b n ch t c a s v t, trư c h t ph i nh n th c s v t như m t th c th ng nh t, ti p ó ph i nghiên c u nh ng m t khác nhau, nh ng m t i l p và tác ng qua l i gi a các m t il p nh n bi t mâu thu n và ngu n g cc as v n ng và phát tri n. − Khi phân tích mâu thu n, ph i xem xét toàn di n các m t i l p; theo dõi toàn b quá trình phát sinh, phát tri n c a các m t ó; nghiên c u s u tranh c a chúng qua t ng giai o n. − Ph i xác nh úng tr ng thái chín mu i c a mâu thu n; tìm ra phương th c, phương ti n và l c lư ng có kh năng gi i quy t mâu thu n và t ch c th c ti n gi i quy t mâu thu n m t cách th c t . − Mâu thu n ch ư c gi i quy t khi có i u ki n chín mu i. Cho nên, chúng ta không ư c gi i quy t mâu thu n m t cách v i vàng khi chưa có i u ki n; ph i t o i u ki n th c y s chín mu i c a mâu thu n và i u ki n gi i quy t. − i v i các mâu thu n khác nhau ph i có phương pháp gi i quy t khác nhau. i u ó tuỳ thu c vào b n ch t c a mâu thu n, vào nh ng i u ki n c th . Ph i có bi n pháp gi i quy t thích h p v i t ng mâu thu n. − Tóm l i, t nh ng i u trình bày trên ây, chúng ta nh n th y, m i s v t và hi n tư ng u ch a ng nh ng m t, nh ng khuynh hư ng i l p t o thành mâu thu n trong b n thân s v t; s th ng nh t và u tranh c a các m t il p t o thành xung l c n i t i c a s v n ng và phát tri n, d n n s m t i c a cái cũ và s ra i c a cái m i. S v n d ng c a ng C ng s n Vi t Nam vào s nghi p cách m ng hi n nay nư c ta − Nư c ta ang trong th i kỳ quá lên CNXH nên t n t i khách quan n n kinh t nhi u thành ph n và xã h i có nhi u giai c p. Mâu thu n gi a các thành ph n kinh t và gi a các giai c p là t t y u. ng CSVN ã và ang v n d ng linh ho t quy lu t th ng nh t và u tranh gi a các m t i l p trong vi c ra chính
sách phát tri n các thành ph n kinh t . Các TPKT u ư c th a nh n t n t i khách quan và NN t o i u ki n, môi trư ng chúng t n t i và phát tri n trên th c t . ng th i các thành ph n kinh t ư c bình ng trư c pháp lu t − ng CS Vi t Nam cũng nh n bi t mâu thu n cơ b n c a xã h i có giai c p là mâu thu n gi a giai c p công nhân v i t ng l p tư s n. Tuy nhiên, ng ta cũng nh n rõ ây là mâu thu n trong n i b nhân dân, là nh ng mâu thu n c c b , t m th i ch không ph i là mâu thu n i kháng như trong các nư c TBCN nên phương pháp gi i quy t tuy t i không dùng b o l c cách m ng. − Trong n n kinh t th trư ng nh hư ng XHCN t n t i các mâu thu n cơ b n sau ây: Mâu thu n gi a m c tiêu tăng trư ng kinh t và b o v môi trư ng Mâu thu n gi a l i ích các nhân v i l i ích t p th và l i ích xã h i Mâu thu n gi a tính ưu vi t c a n n kinh t th trư ng v i nh ng m t trái c a nó Mâu thu n gi a s phát tri n t giác theo con ư ng i lên CNXH v i khuynh hư ng t phát i lên CNTB. − Nh n bi t các mâu thu n trên, v n d ng quy lu t mâu thu n: ng và NN ta ã ưa ra các qui nh pháp lu t ràng bu c các ch th trong xã h i mà c bi t là các ch th kinh t th c hi n nghiêm túc các qui nh v môi trư ng như qui nh xây d ng h th ng x lý nư c th i, rác công nghi p, rác y t … Tích c c giáo d c tuyên truy n ý th c c a các ch th kinh t . ưa v n môi trư ng vào quá trình l p k ho ch phát tri n qu c gia… Câu 7: Anh/ch hãy phân tích n i dung quy lu t chuy n hóa t nh ng thay i v lư ng d n n nh ng thay i v ch t và ngư c l i. Ý nghĩa phương pháp lu n c a quy lu t này. ng c ng s n Vi t Nam ã và ang v n d ng quy lu t này như th nào vào s nghi p cách m ng hi n nay nư c ta. Ch t, lư ng, , i m nút, bư c nh y
- Ch t là ph m trù TH dùng ch tính quy nh v n có c a s v t, c trưng cho s v t là nó, giúp phân bi t nó v i các s v t khác. - Lư ng là ph m trù TH dùng ch tính quy nh v n có c a s v t, bi u th vê m t qui mô, t c c as v n ng, phát tri n c a s v t cũng như c a các thu c tính (ch t) c a nó. - là ph m trù TH dùng ch gi i h n mà trong ó s thay i v lư ng chưa làm cho ch t thay i căn b n, ch t cũ chưa m t i và ch t m i chưa xu t hi n. - i m nút là ph m trù TH dùng ch m c (gi i h n) mà s thay iv lư ng vư t qua nó s làm ch t thay i căn b n. - Bư c nh y là ph m trù TH dùng ch s chuy n hóa v ch t do nh ng thay i v lư ng trư c ó gây ra. Bư c nh y là giai o n cơ b n trong ti n trình phát tri n c a b n thân s v t, nó t n t i khách quan, ph bi n, a d ng. Bư c nh y có th chia thành: bư c nh y toàn b -bư c nh y c c b ; bư c nh y t bi n- bư c nh y d n d n; bư c nh y trong t nhiên-bư c nh y trong xã h i-bư c nh y trong tư duy. N i dung quy lu t chuy n hóa t nh ng thay i v lư ng d n n nh ng thay i v ch t và ngư c l i − M is v t u ư c c trưng b ng s thông nh t gi a ch t và lư ng. − S v tb t uv n ng, phát tri n b ng s thay i v lư ng (m t cách liên t c hay ti m ti n); n u lư ng ch thay i trong , chưa vư t quá i m nút thì ch t không thay i căn b n khi lư ng thay i vư t qua , quá i m nút thì ch t s thay i căn b n, bư c nh y nh t nh s x y ra. − Bư c nh y làm cho ch t thay i (m t cách gián o n và t bi n); Ch t (s v t) cũ m t i, ch t (s v t) m i ra i. Ch t m i gây ra s thay i v lư ng (làm thay i quy mô t n t i, t c , nh p i u v n ng, phát tri n c a s v t). − S thay i v lư ng gây ra s thay i v ch t và s thay i v ch t gây ra s thay i v lư ng là phương th c v n ng, phát tri n c a m i s v t trong th gi i. Phát tri n v a mang tính liên t c v a mang tính gián o n.
Ý nghĩa phương pháp lu n c a quy lu t này Ch ra cách th c, cơ ch c a s phát tri n là i t nh ng biên i nh nh t d n d n v lư ng d n n gi i h n thì gây ra nh ng bi n i cơ b n v ch t thông qua bư c nh y v t và ngư c l i. ó chính là cơ s phương pháp lu n chung cho m i cơ ch phát tri n c a th gi i v i 3 yêu c u cơ b n sau ây: − Bư c nh y là cho ch t m i thay th ch t cũ, là t t y u c a s v n ng phát tri n. Song s thay i v ch t nó ch di n ra khi lư ng ã thay i n i m nút. Chính vì v y, trong ho t ng th c ti n, mu n t o ra ư c bư c nh y thì ph i quan tâm n vi c tích lũy v lư ng và khi lư ng thay i n i m nút thì ph i th c hi n bư c nh y là yêu c u khách quan c a s phát tri n. Chính vì v y, c n ch ng l i tư tư ng nóng v i, ch quan, duy ý chí cũng như c n ch ng l i tư tư ng không dám th c hi n bư c nh y t o s thay i v ch t. Vd: năng nh t ch t b , góp gió thành b o Vd: chưa h c bò ch lo h c ch y. Vd: các i u ki n ã y nhưng ch n ch không l y nhau. Vd: th i cơ như con r ng bay ngang qua c a s : r t nhanh. − S thay i v ch t c a s v t còn ph thu c vào vi c liên k t các y u t t o thành s v t. Do ó, trong ho t ng c a mình, con ngư i c n ph i bi t t o ra s tác ng vào phương th c liên k t các y u t t o ra s v t. Vd: kim cương và than chì u ư c t o ra b i carbon do phương th c liên k t các y u t khác nhau. Vd: s c m nh c a 1 i bóng, s c m nh t p th nhưng thi u liên k t các c u th => th t b i. Vd: trong XH, l i ích là ch t keo không th gì phá n i. − Quy lu t t nhiên và xã h i u khách quan như nhau, nhưng khác v i quy lu t t nhiên – quy lu t t ng nó di n ra, quy lu t c a xã h i có s tham gia c a con ngư i có ý th c. Do ó, bư c nh y trong lĩnh v c xã h i ư c th c hi n thì con ngư i không ch trông ch vào quy lu t khách quan mà ph i n l c ch quan.
Vd: t nư c phát tri n ta ph i ch m d t th i kỳ quá . Trư c h t t t c ng, dân, t nư c ph i t n t i trong t t c các qui lu t khách quan, ngoài ra ph i phát huy tinh th n năng ng ch quan, ó là con ngư i => không chung chung mà là ng, nhà nư c, nhân dân. S v n d ng quy lu t này c a ng c ng s n Vi t Nam vào s nghi p cách m ng hi n nay nư c ta Quy lu t này ư c v n d ng trong th c ti n cách m ng Vi t Nam r t sinh ng: − Trong cách m ng ch ng th c dân, qu c, ng ta ã n m ư c qui lu t c a s bi n i, v n d ng lý lu n ó vào th c ti n. Chúng ta ph i xây d ng l c lư ng cách m ng d n d n, t nh n l n, t nh ng tr n ánh nh n tr n ánh l n, t ánh du kích n tr n ánh chính quy. Quá trình phát tri n c a phong trào cách m ng ư c bi n i d n d n. Trong kháng chi n ch ng th c dân Pháp (1946- 1954) chúng ta ã l n m nh d n v các m t quân s , chính tr và ngo i giao. Ví d , t chi n th ng Vi t B c Thu- ông (1947), chi n th ng biên gi i (1950), chi n th ng Hòa Bình, Tây B c (1952-1953), cho n chi n th ng i n Biên Ph (1954) làm ch n ng a c u. S bi n i d n d n v quân s ã t o ra s bi n iv ch t. Th c dân Pháp ph i u hàng. Hòa bình l p l i ông Dương, mi n B c hoàn toàn gi i phóng. t nư c ta bư c sang giai o n m i thay i h n v ch t. − Cũng lý gi i như v y, cu c kháng chi n ch ng M Mi n Nam cũng là m t quá trình bi n i v lư ng. T chi n th ng chi n tranh c bi t (1961-1965) n chi n tranh c c b (1965-1968). T chi n tranh c c b chúng ta ã chi n th ng chi n lư c Vi t Nam hóa chi n tranh và ông Dương hóa (1969-1973) c a qu c M và cu i cùng chúng ta ã m chi n d ch t ng ti n công và n i d y mùa xuân 1975 gi i phóng mi n Nam, nh cao c a nó là chi n d ch "H Chí Minh" (ngày 30.4.1975). − Ngày nay, trong công cu c i m i, xây d ng n n kinh t t nư c, chúng ta cũng ng d ng phương pháp lu n c a qui lu t lư ng ch t. Quá trình phát tri n n n kinh t t nư c trong giai o n hi n nay không th nóng v i. Ph i xây d ng
cơ s v t ch t t u thông qua quá trình CNH – H H t nư c, u tư xây d ng CSHT, hoàn thi n KTTT cho phù h p v i trình phát tri n c a t nư c, ph i tích lũy và t n d ng s c m nh c a các thành ph n kinh t , phát ng s c m nh c a toàn dân, c a các ngu n l c kinh t c a t nư c, nông nghi p, công nghi p, th y s n, năng lư ng d u khí, du l ch, d ch v … t t c t o nên s c m nh to l n c a n n kinh t qu c dân. Chính vì v y, n n kinh t nư c ta hi n nay ã t ư c nh ng thành t u to l n. ng ta ã v n d ng t ng h p t t c các quy lu t m t cách y , sâu s c, năng ng, sáng t o phù h p v i i u ki n c th c a dân t c ưa t nư c thoát kh i kh ng ho ng kinh t , c ng c a v trên trư ng qu c t và bư c u ãg t hái ư c nh ng thành qu áng m ng như: gia nh p phiên ch toàn c u WTO, Thành viên không thư ng tr c ih i ng Liêp h p qu c... và ph n u n năm 2020 nư c ta s cơ b n là m t nư c công nghi p. t nư c có n hoa hay không là do tay tôi, tay b n vun tr ng. " ng h i T c qu c ã làm gì cho ta, mà c n h i ta ã làm gì cho t qu c hôm nay". Câu 8. Ph nh bi n ch ng là gì? B ng lý lu n và th c ti n, anh/ch hãy ch ng minh r ng cu c u tranh gi a cái m i và cái cũ là 1 quá trình khó khăn, lâu dài, ph c t p; cái m i s có th th t b i t m th i, nhưng cu i cùng nó s chi n th ng cái cũ. * Ph nh bi n ch ng là gì? - Ph nh bi n ch ng là ph m trù tri t h c dùng ch m t m t khâu c a quá trình t phát tri n c a s v t ưa n s ra i c a cái m i ti n b hơn so v i cái cũ b ph nh. Ph nh bi n ch ng cũng là s kh ng nh. Ph nh bi n ch ng g ng li n v i gi i quy t mâu thu n và bư c nh y v ch t x y ra bên trong s v t; nó mang tính khách quan – n i t i, tính k th a – ti n lên.
- Ph nh bi n ch ng là m t hình th c c th hóa nguyên lý v s phát tri n, có khuynh hư ng ti n lên theo hình th c xoáy c, th hi n tính chu kỳ trong quá trình phát tri n. Do ó, ph nh bi n ch ng là cơ s , phương pháp lu n : + Giúp chúng ta hi u ư c xu hư ng phát tri n c a th gi i, ó là quá trình di n ra không th ng t p, mà quanh co, ph c t p, u c di n t b ng ư ng xoáy c, song phát tri n là khuynh hư ng chung, khuynh hư ng ch o, t t y u c a s v n ng. VD: CMVN: tính t th i i m CSVN ra i n nay, cho ta th y l ch s phát tri n c a dân t c ngày càng phát tri n i lên và không i theo con ư ng th ng mà quanh co, khúc khu u như b t kỳ l ch s phát tri n nào khác. ó là s ch ng i c a CN qu c M , s phá phách c a các th l c tư b n, ó là s sai l m c a chính chúng ta trong quá trình xây d ng và phát tri n t nư c. Nó ã t o cho l ch s nư c ta phát tri n có nh ng lúc c c kỳ khó khăn, gian kh …. + Giúp ta hi u y hơn v cái m i, cái m i ra i là phù h p v i quy lu t là cái t t th ng. Th nhưng, trong lúc cái m i v a n y sinh thì cái cũ v n còn có s c m nh. B i v y, cái quan i m chân chính v s phát tri n thì ph i phát hi n cái m i, ng h , nuôi dư ng , b o v và phát tri n cái m i. Có như v y, “ cái m i” m i chi n th ng ư c cái cũ và kh ng nh ư c mình trong hi n th c. Vì cái m i là cái ơn nh t, còn non n t, m ng manh,y u u i; cái cũ m t i nhưng chưa m t i h ng mà v n còn s , to l n, m nh m . VD: m t tư tư ng m i, 1 doanh nghi p m i, 1 cách qu n lý m i, 1 phát minh k thu t m i… Quan sát hi n tư ng t nhiên, trên m t t hàng trăm, hàng ngàn nh ng cây tre, to l n, kh e m nh chen chút nhau giành m c y kín m t t. Nhưng b ng s c s ng tuy t v i c a cái m i thì cây măng v n tr i lên m t t , ây là i u t t y u, không ai c n ư c, nó ch có th m c th ng hay cong mà thôi. Trong xã h i, các th l c khác thù ch và tìm m i cách tiêu di t CNXH, nhưng CNXH v n t n t i vì ó là t t y u.