Tổng quan về phản ứng da nặng do thuốc

Tổng Quan Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 23 * Số 1 * 2019<br /> <br /> <br /> TỔNG QUAN VỀ PHẢN ỨNG DA NẶNG DO THUỐC<br /> Nguyễn Thị Hồng Chuyên*, Lê Thái Vân Thanh*, Văn Thế Trung*<br /> <br /> TỔNG QUAN thương ít nhất 2 niêm mạc gặp trong khoảng<br /> 80% các ca và thường có trước sang thương da(1).<br /> Trong một thập kỉ vừa qua đã có những<br /> Hồng ban, bóng nước hoặc trợt ở vùng mũi hầu,<br /> bước tiến trong chẩn đoán, điều trị và tìm hiểu<br /> mũi họng, mắt, sinh dục hoặc niêm mạc hậu<br /> con đường sinh bệnh học của phản ứng da nặng<br /> môn có thể xuất hiện trong giai đoạn sớm với<br /> (severe cutaneous adverse reactions, SCARs) do<br /> đau và rối loạn chức năng. Tổn thương trợt, chảy<br /> thuốc. SCARs có thể gây tử vong, với các thể lâm<br /> máu và đóng mài máu có thể gặp ở viền môi,<br /> sàng bao gồm hội chứng Stevens-Johnson<br /> sang thương trợt đóng giả mạc trắng xám trong<br /> (Stevens-Johnson syndrome, SJS), hoại tử thượng<br /> khoang miệng. Tổn thương mắt nặng có thể dẫn<br /> bì độc tính (toxic epidermal necrolysis, TEN),<br /> đến loét giác mạc, viêm màng bồ đào trước hoặc<br /> phản ứng do thuốc với tăng bạch cầu ái toan<br /> viêm kết mạc mạc. Tổn thương nội tạng đi kèm<br /> trong máu và triệu chứng toàn thân (drug<br /> có thể gặp trong SJS và TEN bao gồm tăng men<br /> reactions with eosinophilia and systemic<br /> gan, rối loạn chức năng thận, hoại tử biểu mô<br /> symptoms, DRESS), và phát ban mụn mủ toàn<br /> phế quản(15). Hiện nay không có xét nghiệm nào<br /> thân cấp tính (acute generalised exanthematous<br /> đặc hiệu cho chẩn đoán SJS và TEN mà chủ yếu<br /> pustulosis, AGEP).<br /> dựa vào bệnh cảnh lâm sàng và mô học. Hình<br /> Tần suất của SJS và TEN là khoảng 2/1 triệu ảnh mô học có sự hoại tử toàn bộ thượng bì và<br /> dân, trong đó tần suất của DRESS đối với sử miễn dịch huỳnh quang trực tiếp âm tính là bắt<br /> dụng các thuốc kháng động kinh mới ước tính là buộc để cho chẩn đoán.<br /> khoảng 1/1000-1/10 000 (14). Cập nhật các kiến<br /> thức trong chẩn đoán sớm sẽ giúp tối ưu hoá Hội chứng DRESS<br /> điều trị và hạn chế biến chứng lâu dài. Chẩn đoán hội chứng DRESS gặp nhiều khó<br /> khăn do biểu hiện lâm sàng phức tạp. Giai đoạn<br /> PHÂN LOẠI LÂM SÀNG VÀ CHẨN ĐOÁN<br /> khởi bệnh bao gồm sốt, hạch to, triệu chứng<br /> Hội chứng Stevens-Johnson và hoại tử thượng giống cúm, cảm giác đau bỏng rát hoặc ngứa có<br /> bì độc tính thể đi trước phát ban da đến 2 tuần. Tổn thương<br /> SJS và TEN là những biến thể khác nhau của nội tạng đặc hiệu trong hội chứng DRESS là hậu<br /> hoại tử thượng bì, tuỳ vào độ lan rộng của trợt quả của thâm nhiễm mô những tế bào bạch cầu<br /> da mà phân chia thể lâm sàng. Có khoảng 30% đơn nhân hoặc bạch cầu ái toan. Tiên lượng xấu<br /> các trường hợp SJS và TEN mà không ghi nhận liên quan đến những tổn thương cơ quan ít gặp<br /> có tiếp xúc với các thuốc có nguy cơ(1) và trong như thần kinh, cơ, thực bào máu hoặc tuỵ. Để<br /> 15% các trường hợp thì thuốc dường như không giảm thiểu chẩn đoán sót cần thực hiện rất nhiều<br /> liên quan. Mycoplasma pneumoniae có liên quan các xét nghiệm để kiểm tra bao gồm bất thường<br /> đến SJS và TEN chủ yếu là ở trẻ em. Những triệu về máu chỉ điểm tổn thương nội tạng, tái hoạt<br /> chứng tổng quát toàn thân bao gồm sốt, triệu virus, tăng bạch cầu ái toan ngoại vi, có tế bào<br /> chứng giống cúm, triệu chứng ở mắt, tai mũi lympho không điển hình, giảm gammaglobulin<br /> họng là những chỉ điểm trong chẩn đoán sớm(2). trong máu trong giai đoạn cấp tính(9).<br /> Phát ban xuất hiện ban đầu ở mặt, thân trên và<br /> Phát ban mụn mủ toàn thân cấp tính<br /> phần gần của chi, trong khi vùng xa của chi trên<br /> AGEP được cho là thể nhẹ hơn các thể lâm<br /> và chi dưới thường không tổn thương. Tổn<br /> sàng kể trên bao gồm SJS, TEN và hội chứng<br /> <br /> * Bộ môn Da Liễu, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: PGS.TS.BS Văn Thế Trung ĐT: 0908282705 Email: trungvan@ump.edu.vn<br /> 8<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 23 * Số 1 * 2019 Tổng Quan<br /> <br /> DRESS. Sang thương da xuất hiện cùng lúc với bì(13). Trong điều kiện thiếu xét nghiệm đặc hiệu,<br /> biểu hiện sốt cao, đặc trưng là sự xuất hiện của chẩn đoán SCARs chủ yếu dựa vào lâm sàng và<br /> rất nhiều mụn mủ nhỏ, không phải ở nang lông hình ảnh mô học.<br /> trên diện tích lớn của nền hồng ban phù nề, có Sinh bệnh học<br /> thể dẫn đến đỏ da toàn thân. Vị trí đầu tiên sang<br /> SCARs được coi là phản ứng quá mẫn không<br /> thương xuất hiện là nếp (nách, bẹn), thân và chi<br /> tức thì (non-immediate hypersensitivity<br /> trên. Trong giai đoạn đầu mụn mủ rộp lên có thể<br /> reactions) với 4 phân nhóm nhỏ: nhóm IVa, qua<br /> cho dấu hiệu Nikolsky’s dương tính và trợt bề<br /> trung gian lympho T giúp đỡ týp 1 (T helper 1,<br /> mặt trong khi tróc vảy chỉ thấy trong giai đoạn<br /> Th1); IVb, qua trung gian lympho T giúp đỡ týp<br /> muộn. Mụn mủ hoặc trợt niêm mạc xuất hiện<br /> 2 (Th1) và interleukins 5, 4, và 13, và eotaxin<br /> trong dưới 20% các trường hợp, thường là ở<br /> cytokines (trong hội chứng DRESS); IVc, qua<br /> miệng. Xét nghiệm máu thấy có tăng bạch cầu<br /> trung gian lympho T gây độc (trong SJS và TEN);<br /> đa nhân trung tính ở hầu hết các bệnh nhân và<br /> và IVd, qua trung gian lympho T và bạch cầu đa<br /> tăng bạch cầu ái toan ở khoảng 1/3 các trường<br /> nhân trung tính thông qua vai trò của chemokine<br /> hợp. Tổn thương nội tạng thì hiếm, bao gồm<br /> (C-X-C motif) ligand 8 (CXCL-8) và yếu tố kích<br /> viêm gan, viêm thận, viêm phổi. Hình ảnh mô<br /> thích tăng trưởng bạch cầu hạt và đại thực bào<br /> học của chủ yếu là thấm nhập tế bào bạch cầu đa<br /> (granulocyte-macrophage colony-stimulating<br /> nhân trung tính, mụn mủ dưới sừng hoặc trong<br /> factor cytokines, GMCSF) (trong AGEP)(19).<br /> thượng bì, kèm hoặc không kèm theo phù vùng<br /> Bảng 1: Các gien được báo cáo có liên quan đến phản ứng da do thuốc<br /> Thuốc liên quan HLA allele SCARs Chủng tộc, năm báo cáo<br /> Abacavir B*57:01 Quá mẫn Người da trắng, 2008; Thái Lan và Campuchia, 2013<br /> Nevirapine DRB1*01:01 MPE/DIHS Úc 2005; Pháp 2008<br /> B*14:02 (hoặc Cw*08:02) Quá mẫn Sardinian, 2006<br /> B*35:05 DIHS/MPE Thái Lan, 2009<br /> Cw*08:01 hoặc Cw*08:02 Quá mẫn Sardinian, 2006; Nhật Bản, 2007<br /> CYP2B6 SJS/TEN Người Mỹ ở Mozambique, 2013<br /> Allopurinol B*58:01 SJS/TEN/DIHS Trung Quốc 2005; Thái Lan 2009; Nhật Bản 2008; Hàn<br /> Quốc 2011; Châu Âu 2008<br /> Carbamazepine B*15:02 SJS/TEN Trung Quốc 2004, 2007; Thái Lan 2008; Indian 2009;<br /> B*15:11 SJS/TEN Malaysian, 2013<br /> B*59:01 SJS/TEN Nhật Bản 2010; Korean 2011; Trung Quốc 2012, 2013<br /> A*31:01 SJS/TEN/DIHS Nhật Bản 2010, Nhật Bản 2011, 2012<br /> A*31:01 MPE/DIHS Trung Quốc 2006, 2014; Châu Âu 2011, 2014; Hàn<br /> Quốc 2011<br /> Phenytoin B*15:02 SJS/TEN Trung Quốc, 2010, 2013; Thái Lan, 2008<br /> CYP2C9*3 SJS/TEN/DIHS Đài Loan, Nhật Bản, Malaysia, 2014<br /> Oxcarbazepine B*15:02 SJS/TEN Trung Quốc, 2010<br /> Oxicam B*73, A*2, B*12 TEN Châu Âu, 1987, 2008<br /> Dapsone B*13:01 DIHS Trung Quốc, 2013<br /> Sulfonamide A29, B12, DR7 TEN Châu Âu, 1987<br /> Sulfamethoxazole B*38 SJS/TEN Châu Âu, 2008<br /> Methazolamide B*59:01, CW*01:02 SJS/TEN Hàn Quốc và Nhật Bản, 2010<br /> Hội chứng quá mẫn do thuốc (DIHS, drug-induced hypersensitivity syndrome); Phản ứng do thuốc với tăng bạch cầu<br /> ái toan trong máu và triệu chứng toàn thân (DRESS, drug rash with eosinophilia and systemic symptoms); Kháng<br /> nguyên bạch cầu người (HLA, human leukocyte antigen); Thuốc kháng viêm không streroid (NSAID, non-steroidal<br /> anti-inflammatory drug); Phát ban dát sẩn (MPE, maculopapular exanthema); Phản ứng da nặng do thuốc (SCAR,<br /> severe cutaneous adverse drug reactions); Hội chứng Stevens-Johnson (SJS, Stevens–Johnson syndrome); Hoại tử<br /> thượng bì độc tính (TEN, toxic epidermal necrosis).<br /> <br /> <br /> 9<br /> Tổng Quan Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 23 * Số 1 * 2019<br /> <br /> <br /> Hiện nay, rất nhiều yếu tố liên quan đến trình, hoặc rối loạn sự ức chế âm tính đối với<br /> gien được báo cáo là yếu tố nguy cơ cao của phản ứng miễn dịch do thuốc(7,20). Tế bào T đặc<br /> SCARs (Bảng 1)(6). hiệu thuốc (drug-specific T cells) hoạt hoá ở da<br /> và tạng đóng vai trò quan trọng trong hội chứng<br /> Cơ chế miễn dịch học của SCARs<br /> DRESS. Một lượng cao tế bào T CD8+ biểu hiện<br /> Cơ chế miễn dịch của SCARs bao gồm hoạt<br /> granzyme B được tìm thấy trong mẫu da của<br /> hoá tế bào T độc đặc hiệu, tế bào viêm, hoặc tế<br /> bệnh nhân có hội chứng DRESS nặng(17). Trong<br /> bào T điều hoà và sự chế tiết ra rất nhiều các<br /> AGEP, sự thấm nhập của tế bào T độc CD8+ gợi<br /> cytokine viêm. Trong hội chứng SJS và TEN,<br /> ý sự hướng động và hoạt hoá thông qua trung<br /> những tế bào T gây độc có thể không phải là cơ<br /> gian tế bào T đặc hiệu thuốc và IL-8. Tăng<br /> chế duy nhất gây hoại tử thượng bì, tác dụng của<br /> interleukin-22 ngoại biên, và Th17 kích thích tế<br /> những tế bào này bị khuếch đại bởi sự sản xuất<br /> bào sừng tiết IL-8 hướng động bạch cầu đa nhân<br /> của lượng lớn hoá chất gây chết, thay đổi con<br /> trung tính đã được báo cáo trong AGEP(10).<br /> đường chống hiện tượng tự chết theo chương<br /> Tiếp cận chẩn đoán SCARs<br /> Bảng 2: Những xét nghiệm cần làm và các chẩn đoán phân biệt chính(11)<br /> Loại phản ứng Xét nhiệm chẩn đoán Chẩn đoán phân biệt<br /> xác định Lâm sàng Xét nghiệm<br /> SJS và TEN Mô học Hồng ban đa dạng nặng, nhiễm Mycoplasma Huyết thanh chẩn đoán<br /> pneumoniae*, nhiễm coxsackievirus, bệnh da Mycoplasma pneumoniae và PCR,<br /> bóng nước IgA, phát ban bóng nước do thuốc huyết thanh chẩn đoán<br /> cố định lan toả (generalised bullous fixed-drug coxsackievirus và PCR, miễn dịch<br /> eruption), ngộ độc methotrexate, hội chức tróc huỳnh quang trực tiếp và gián tiếp,<br /> da do tụ cầu, lupus đỏ hệ thống, pemphigus kháng thể kháng màng đáy, kháng<br /> thể kháng liên bào, nồng độ MTX<br /> trong máu, ANA, anti-Ro-SSA<br /> antibodies.<br /> Hội chứng Công thức máu, men Lymphoma tế bào T, giả lymphoma Tế bào Sézary, huyết thanh chẩn<br /> DRESS gan, ure máu, creatinine (pseudolymphoma), phát ban siêu vi đoán siêu vi<br /> máu, đạm niệu, độ bão<br /> hoà oxy trong máu, khí<br /> máu, X-quang ngực, CT<br /> scan, kiểm tra tim<br /> (troponin I, ECG, siêu<br /> âm tim)<br /> AGEP Mô học Vảy nến mủ, biểu hiện da của nhiễm trùng hệ Tìm vi trùng, nấm trong mụn mủ,<br /> thống do nấm hoặc vi trùng, bệnh da tăng bạch cấy máu<br /> cầu đa nhân trung tính, viêm mạch mụn mủ<br /> SJS=Stevens-Johnson syndrome. TEN=toxic epidermal necrolysis. SSA=Sjog ̈ ren’s-syndrome-related antigen A.<br /> DRESS=drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms. AGEP=acute generalised exanthematous pustulosis.<br /> *Mycoplasma pneumoniae có thể khởi phát SJS và TEN, hồng ban đa dạng, và 1 dạng tổn thương da đặc hiệu kèm theo<br /> tổn thương niêm mạc<br /> ĐIỀU TRỊ tăng tỷ lệ tử vong. Trong giai đoạn cấp tính cần<br /> chăm sóc đặc biệt đối với các trường hợp SCARs<br /> Điều trị triệu chứng vì nguy cơ suy đa cơ quan và mất dịch do tổn<br /> Phát hiện và ngưng thuốc nghi ngờ là thương da(8). Bệnh nhân mất phần lớn diện tích<br /> nguyên nhân là bước đầu tiên và bắt buộc đối da do trợt thượng bì hoặc đỏ da toàn thân có<br /> với tất cả các trường hợp. Trong SJS và TEN, nguy cơ mất dịch, mất đạm, giảm thể tích, suy<br /> ngưng thuốc nghi ngờ là nguyên nhân gây bệnh thận, rối loạn thân nhiệt và nhiễm trùng huyết.<br /> sớm có liên quan đến dự hậu tốt hơn, và thuốc Nhiệt độ phòng nên duy trì mức 28°C. Chế độ<br /> nào có thời gian bán huỷ dài thì có liên quan đến dinh dưỡng giàu năng lượng cho bệnh nhân SJS<br /> <br /> <br /> 10<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 23 * Số 1 * 2019 Tổng Quan<br /> <br /> và TEN thường được thực hiện qua ống thông những bệnh nhân dùng thalidomide trong thử<br /> dạ dày. Thông khí hệ thống xâm lấn là không nghiệm RCT với các bệnh nhân TEN. Trong một<br /> cần thiết vì có liên quan đến tăng nguy cơ tử báo cáo 10 bệnh nhân với TEN, liều đơn<br /> vong trong bệnh viện. Kháng sinh phòng ngừa etanercept giúp đẩy nhanh tiến trình lành sang<br /> là không cần thiết, việc kê toa những thuốc thương (trung bình là 8,5 ngày) mà không có<br /> không cần thiết cần tuyệt đối nên tránh. biến chứng xảy ra(18).<br /> Chăm sóc da Hiện chưa có RCT nào được thực hiện cho<br /> Chăm sóc vết thương trong SJS và TEN với hội chứng DRESS syndrome hoặc AGEP.<br /> buồng tắm kháng khuẩn hoặc dạng phun sương Corticosteroids uống hoặc tiêm truyền đã được<br /> kháng khuẩn pha loãng. Cần hạn chế tuyệt đối dùng cho bệnh nhân có hội chứng DRESS(4,16).<br /> việc di chuyển bệnh nhân. Không cần loại bỏ lớp Đối với AGEP thể giới hạn thì ngưng thuốc là tác<br /> da trợt rộng và tiến triển vì có thể làm chậm quá nhân có thể là đủ, và corticoids thoa tại chỗ có<br /> trình tái biểu mô. Kháng sinh thoa tại chỗ không thể dùng mà không cần dùng đến corticoids hệ<br /> được khuyến cáo. Trong giai đoạn cấp tính, duy thống trong 1 nghiên cứu hồi cứu(12).<br /> trì độ ẩm cho những vùng tổn thương là rất Tiên lượng và dự hậu<br /> quan trọng để duy trì chức năng. Chảy máu Trong giai đoạn cấp tính của SJS và TEN, tổn<br /> niêm mạc thì chăm sóc với giảm đau thoa tại thương nội tạng là những biến chứng chính.<br /> chỗ, súc miệng, thoa tại chỗ adrenaline. Chăm<br /> Nhiễm trùng huyết là nguyên nhân chính dẫn<br /> sóc mắt với nước muối sinh lý nhằm làm sạch<br /> đến tử vong trong SJS và TEN. Di chứng ở da (ví<br /> mắt mỗi ngày bằng dụng cụ mềm và ẩm. Đối với<br /> dụ như tăng sắc tố, tăng nhạy cảm ánh sáng,<br /> hội chứng DRESS và AGEP, chăm sóc da chủ<br /> yếu là giữ ẩm cho da(5). rụng tóc lan toả, mất móng, dính âm đạo) và di<br /> chứng ở mắt (nhạy cảm ánh sáng, chảy nước mắt<br /> Điều trị đặc hiệu<br /> mạn tính, viêm kết mạc) là thường gặp nhất. Tổn<br /> Song song với điều trị hỗ trợ, các điều trị đặc<br /> thương đường tiêu hoá liên quan đến SJS/TEN<br /> hiệu cho bệnh nhân bị SJS và TEN vẫn còn đang<br /> thường nhất là ảnh hưởng thực quản và có thể<br /> bàn cãi. Corticosteroids hệ thống (ví dụ như<br /> dẫn đến hẹp thực quản. Nội soi kiểm tra trong<br /> methylprednisolone đường tĩnh mạch) với liều<br /> nạp là 1−2 mg/kg lên đến 600−1000 mg/ngày có giai đoạn sớm giúp phát hiện và điều trị những<br /> thể coi là 1 phương thức điều trị trong nhiều bệnh nhân có nguy cơ cao bị biến chứng này.<br /> năm nay tại một số trung tâm. Trong một nghiên Đối với hội chứng DRESS, tỉ lệ tử vong trong giai<br /> cứu tiền cứu ở những bệnh nhân bị SJS và TEN đoạn cấp tính là từ 5% đến 10%(3,4,14) và chủ yếu<br /> cũng cho thấy không có sự khác biệt về tỉ lệ tử liên quan đến sang thương ở phổi hoặc cơ tim,<br /> vong giữa bệnh nhân dùng immunoglobulin và thực bào máu(9). AGEP có tiên lượng tốt và<br /> đường tĩnh mạch (IVIg) và không dùng IVIg, gợi chưa có ghi nhận biến chứng(8,12).<br /> ý rằng chăm sóc hỗ trợ đơn thuần vẫn là tối<br /> KẾT LUẬN<br /> ưu(11). Ciclosporin là thuốc ức chế lympho T<br /> CD8+, được báo cáo là giúp giảm tỉ lệ tử vong ở Chẩn đoán sớm và có những xử trí thích hợp<br /> bệnh nhân SJS và TEN khi so sánh với IVIg. đối với những trường hợp SCARs là vô cùng<br /> Không ghi nhận tác dụng phụ, tái phát hoặc tử quan trọng để phòng ngừa và giới hạn các biến<br /> vong trên 29 bệnh nhân điều trị với ciclosporin chứng. Các bác sĩ lâm sàng cần lưu ý nguy cơ<br /> uống, mặc dù SCORTEN, một thang điểm giúp SCARs ở những thuốc có khả năng gây dị ứng,<br /> đánh giá tỉ lệ tử vong – tiên lượng 3 bệnh nhân đặc biệt là những trường hợp có yếu tố thuận lợi<br /> có thể chết. Tỉ lệ tử vong ghi nhận tăng hơn ở kèm theo trước đó.<br /> <br /> <br /> <br /> 11<br /> Tổng Quan Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 23 * Số 1 * 2019<br /> <br /> generalized exanthematous pustulosis: a retrospective study on<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 58 patients. Br J Dermatol, 169(6):1223-1232.<br /> 1. Auquier-Dunant A, Mockenhaupt M, Naldi L, Correia O, 13. Kardaun SH, Kuiper H, Fidler V, Jonkman MF (2010). The<br /> Schroder W, Roujeau JC (2002). Correlations between clinical histopathological spectrum of acute generalized exanthematous<br /> patterns and causes of erythema multiforme majus, Stevens- pustulosis (AGEP) and its differentiation from generalized<br /> Johnson syndrome, and toxic epidermal necrolysis: results of an pustular psoriasis. J Cutan Pathol, 37(12):1220-1229.<br /> international prospective study. Arch Dermatol, 138(8):1019-1024. 14. Kardaun SH, Sekula P, Valeyrie-Allanore L, Liss Y, Chu CY,<br /> 2. Bequignon E, Duong TA, Sbidian E, Valeyrie-Allanore L, Ingen- Creamer D et al (2013). Drug reaction with eosinophilia and<br /> Housz-Oro S, Chatelin V, et al. (2015). Stevens-Johnson systemic symptoms (DRESS): an original multisystem adverse<br /> syndrome and toxic epidermal necrolysis: ear, nose, and throat drug reaction. Results from the prospective RegiSCAR study. Br<br /> description at acute stage and after remission. JAMA Dermatol, J Dermatol, 169(5):1071-1080.<br /> 151(3):302-307. 15. Lebargy F, Wolkenstein P, Gisselbrecht M, Lange F, Fleury-Feith<br /> 3. Bocquet H, Bagot M, Roujeau JC (1996). Drug-induced J, Delclaux C et al (1997). Pulmonary complications in toxic<br /> pseudolymphoma and drug hypersensitivity syndrome (Drug epidermal necrolysis: a prospective clinical study. Intensive Care<br /> Rash with Eosinophilia and Systemic Symptoms: DRESS). Semin Med, 23(12):1237-1244.<br /> Cutan Med Surg, 15(4):250-257. 16. Natkunarajah J, Goolamali S, Craythorne E, Benton E, Smith C,<br /> 4. Chen YC, Chiu HC, Chu CY (2010). Drug reaction with Morris-Jones R et al (2011). Ten cases of drug reaction with<br /> eosinophilia and systemic symptoms: a retrospective study of 60 eosinophilia and systemic symptoms (DRESS) treated with<br /> cases. Arch Dermatol, 146(12):1373-1379. pulsed intravenous methylprednisolone. Eur J Dermatol,<br /> 5. Choi MJ, Kim HS, Park HJ, Park CJ, Lee JD, Lee JY et al (2010). 21(3):385-391.<br /> Clinicopathologic manifestations of 36 korean patients with 17. Ortonne N, Valeyrie-Allanore L, Bastuji-Garin S, Wechsler J, de<br /> acute generalized exanthematous pustulosis: a case series and Feraudy S, Duong TA et al (2015). Histopathology of drug rash<br /> review of the literature. Ann Dermatol, 22(2):163-169. with eosinophilia and systemic symptoms syndrome: a<br /> 6. Chung WH, Wang CW, Dao RL (2016). Severe cutaneous morphological and phenotypical study. Br J Dermatol, 173(1):50-<br /> adverse drug reactions. J Dermatol, 43(7):758-766. 58.<br /> 7. de Araujo E, Dessirier V, Lapree G, Valeyrie-Allanore L, 18. Paradisi A, Abeni D, Bergamo F, Ricci F, Didona D, Didona B<br /> Ortonne N, Stathopoulos EN et al (2011). Death ligand TRAIL, (2014). Etanercept therapy for toxic epidermal necrolysis. J Am<br /> secreted by CD1a+ and CD14+ cells in blister fluids, is involved Acad Dermatol, 71(2):278-283.<br /> in killing keratinocytes in toxic epidermal necrolysis. Exp 19. Pichler WJ, Naisbitt DJ, Park BK (2011). Immune<br /> Dermatol, 20(2):107-112. pathomechanism of drug hypersensitivity reactions. J Allergy<br /> 8. Duong TA, Valeyrie-Allanore L, Wolkenstein P, Chosidow O Clin Immunol, 127(3):S74-81.<br /> (2017). Severe cutaneous adverse reactions to drugs. Lancet, 20. Takahashi R, Kano Y, Yamazaki Y, Kimishima M, Mizukawa Y,<br /> 390(10106):1996-2011. Shiohara T (2009). Defective regulatory T cells in patients with<br /> 9. Eshki M, Allanore L, Musette P, Milpied B, Grange A, severe drug eruptions: timing of the dysfunction is associated<br /> Guillaume JC et al (2009). Twelve-year analysis of severe cases of with the pathological phenotype and outcome. J Immunol,<br /> drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms: a cause 182(12):8071-8079.<br /> of unpredictable multiorgan failure. Arch Dermatol, 145(1):67-72.<br /> 10. Fili L, Cardilicchia E, Severino MG, Testi S, Matucci A,<br /> Vultaggio A, et al. (2014). Hapten-specific TH17 cells in the<br /> Ngày nhận bài báo: 30/11/2018<br /> peripheral blood of beta-lactam-induced AGEP. Allergol Int, Ngày bài báo được đăng: 10/03/2019<br /> 63(1):129-131.<br /> 11. Firoz BF, Henning JS, Zarzabal LA, Pollock BH (2012). Toxic<br /> epidermal necrolysis: five years of treatment experience from a<br /> burn unit. J Am Acad Dermatol. 67(4):630-635.<br /> 12. Hotz C, Valeyrie-Allanore L, Haddad C, Bouvresse S, Ortonne<br /> N, Duong TA et al (2013). Systemic involvement of acute<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 12<br />