Trang bị và ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành thống kê thực trạng còn có nhiều bức xúc

bµn khai th¸c ph¸t triÓn (xa bê, dë kh¬i dë n¨m. Víi thêi ®iÓm nµy th× kÕt qu¶ ®iÒu tra<br /> léng,...); kÕt hîp khai th¸c ®a ngµnh, ®a thuû s¶n ngoµi quèc doanh chØ cã ý nghÜa<br /> nghÒ víi nhiÒu lo¹i tµu, thuyÒn vµ ng− l−íi phôc vô lµm b¸o c¸o chÝnh thøc n¨m trong<br /> cô ®a d¹ng,v.v... V× vËy, cÇn nghiªn cøu x©y khi c¸c kú b¸o c¸o −íc tÝnh quÝ, 6 th¸ng vµ<br /> dùng ph−¬ng ¸n ®iÒu tra nu«i trång thuû s¶n n¨m chñ yÕu c¸c Côc Thèng kª thu thËp sè<br /> vµ ph−¬ng ¸n ®iÒu tra khai th¸c thuû s¶n liÖu qua ngµnh Thuû s¶n. V× vËy, mét sè tØnh<br /> riªng biÖt t¹o ®iÒu kiÖn thu thËp th«ng tin ®· tæ chøc ®iÒu tra thuû s¶n ngoµi quèc<br /> cña tõng lÜnh vùc ®−îc chi tiÕt h¬n. doanh vµo thêi ®iÓm 1/10 hµng n¨m ®Ó cã<br /> (2) Ph−¬ng ¸n hiÖn hµnh qui ®Þnh ®iÒu th«ng tin b¸o c¸o −íc tÝnh t×nh h×nh kinh tÕ -<br /> tra trªn ph¹m vi c¶ n−íc, lÊy huyÖn, thÞ x·, x· héi n¨m phôc vô cho ®Þa ph−¬ng th−êng<br /> thµnh phè ®Ó ph©n vïng chän x· ®¹i diÖn, yªu cÇu vµo cuèi th¸ng 11.<br /> nh− vËy tÊt c¶ cÊp huyÖn ®Òu ph¶i ®iÒu tra VÒ mïa vô, nu«i trång thuû s¶n hiÖn<br /> thuû s¶n ngoµi quèc doanh. Sè liÖu n¨m<br /> nay c¬ b¶n h×nh thµnh 2 vô râ rÖt, khai th¸c<br /> 2003, s¶n l−îng thuû s¶n cña mét nöa sè<br /> tØnh (bao gåm c¸c tØnh miÒn nói vµ T©y chñ yÕu còng cã 2 mïa c¸ nam vµ c¸ b¾c.<br /> nguyªn) chØ chiÕm 4% tæng s¶n l−îng thuû V× vËy, ®Ó ®¸p øng yªu cÇu th«ng tin thèng<br /> s¶n c¶ n−íc. V× vËy, nÕu qui ®Þnh mÉu ®iÒu kª ®Ò nghÞ trong thêi gian tíi tiÕn hµnh tæ<br /> tra nh− hiÖn nay sÏ rÊt dµn ch·i ch−a tËp chøc ®iÒu tra nu«i trång vµ khai th¸c thuû<br /> trung mÉu còng nh− kinh phÝ ®iÒu tra cho s¶n ngoµi quèc doanh mçi n¨m 2 kú.<br /> nh÷ng vïng cã s¶n xuÊt thuû s¶n nhiÒu.<br /> §Ó kh¾c phôc tån t¹i trªn, vÒ ph©n vïng Trªn ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò liªn quan<br /> chän mÉu: ®¬n vÞ ph©n vïng chän mÉu c¸c ®Õn chÕ ®é thèng kª thuû s¶n ®ang cßn cã<br /> tØnh ®ång b»ng vµ ven biÓn lµ huyÖn; víi nh÷ng bÊt cËp víi t×nh h×nh thùc tÕ vµ qui<br /> c¸c tØnh miÒn nói vµ T©y Nguyªn cã thÓ lµ ®Þnh ph¹m vi, ph−¬ng ph¸p tÝnh cña mét sè<br /> mét sè huyÖn hoÆc toµn tØnh - tuú thuéc chØ tiªu gi÷a c¸c ngµnh rÊt kh¸c nhau. §Ò<br /> vµo ®iÒu kiÖn vµ thùc tÕ s¶n xuÊt thuû s¶n nghÞ trong thêi gian tíi cÇn cã mét ®Ò tµi<br /> ë ®Þa ph−¬ng. khoa häc nghiªn cøu chuyªn s©u vÒ nh÷ng<br /> (3) VÒ thêi ®iÓm ®iÒu tra: hiÖn nay qui vÊn ®Ò nµy ®Ó bæ sung, hoµn thiÖn chÕ ®é<br /> ®Þnh 1 n¨m ®iÒu tra mét lÇn vµo 31/12 hµng thèng kª thuû s¶n<br /> <br /> <br /> Trang bÞ vμ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong ngμnh Thèng kª<br /> <br /> Thùc tr¹ng cßn cã nhiÒu bøc xóc<br /> Đinh Quang Việt<br /> Cục thèng kª Hµ TÜnh<br /> <br /> Kh«ng biÕt cã m¹o muéi hay kh«ng khi Víi nh÷ng ai ®· tõng lµm viÖc trong<br /> nãi r»ng ngµy nay c«ng t¸c thèng kª kh«ng ngµnh Thèng kª trong nh÷ng n¨m thuéc<br /> thÓ thiÕu ®−îc sù gãp søc cña lÜnh vùc tin thËp kû s¸u m−¬i, b¶y m−¬i cña thÕ kû tr−íc<br /> häc, hay nãi c¸ch kh¸c ngµy nay Thèng kª ch¾c ch¾n kh«ng thÓ kh«ng tù hµo víi viÖc<br /> vµ Tin häc lµ ®«i b¹n ®ång hµnh. trang bÞ vµ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin<br /> <br /> <br /> Trang 18 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 4/2004<br /> cña ngµnh Thèng kª trong mÆt b»ng x· héi Tuy nhiªn, viÖc trang bÞ vµ øng dông<br /> lóc bÊy giê. c«ng nghÖ th«ng tin cña ngµnh Thèng kª<br /> trong nh÷ng n¨m qua vÉn béc lé nh÷ng<br /> Kh«ng nh÷ng ë trung −¬ng mµ ngay ë<br /> tån t¹i:<br /> nhiÒu tØnh thµnh phè trang bÞ ph−¬ng tiÖn<br /> tÝnh to¸n cña ngµnh Thèng kª lu«n ®øng ë 1. Cã thÓ nãi r»ng chóng ta tuy ®· cã<br /> vÞ trÝ hµng ®Çu víi nh÷ng dµn m¸y c¬ ®iÖn x©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn lÜnh vùc c«ng<br /> vµ ®iÖn tö cña Céng hoµ D©n chñ §øc, nghÖ th«ng tin, cã ®Æt ra môc tiªu phÊn ®Êu<br /> Liªn X«,... lµ nh÷ng n−íc cã tr×nh ®é c«ng ng¾n h¹n vµ dµi h¹n nh−ng ch−a cã c¸c<br /> nghÖ hµng ®Çu vÒ s¶n xuÊt ph−¬ng tiÖn biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cô<br /> tÝnh to¸n cña c¸c n−íc XHCN, còng nh− thÓ, b−íc ®i thÝch hîp vµ ®óng ®¾n ®Ó ®¹t<br /> thÕ giíi lóc ®ã. ®−îc c¸c môc tiªu ®Ò ra.<br /> Trong nh÷ng n¨m tr−íc ®©y, do nhiÒu 2. Nãi cho cïng ph−¬ng tiÖn nµo, c«ng<br /> nguyªn nh©n kh¸c nhau nªn mÆt c«ng t¸c nghÖ nµo khi ¸p dông vµo thùc tÕ c«ng viÖc<br /> nµy ch−a ®−îc quan t©m ®Çu t− ®ñ, nªn øng còng ®Òu do yÕu tè con ng−êi (gåm c¶ ý<br /> dông c«ng nghÖ th«ng tin cña ngµnh Thèng thøc vµ kü n¨ng) quyÕt ®Þnh. Ph¶i nãi r»ng<br /> kª ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu xö lý th«ng xÐt vÒ c¶ 2 mÆt: ý thøc vµ kü n¨ng cña<br /> tin cña ngµnh. kh«ng Ýt c¸n bé c«ng chøc ngµnh Thèng kª<br /> Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y l·nh ®¹o hiÖn nay, kÓ c¶ ë Trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng<br /> ngµnh Thèng kª ®· quan t©m ®Õn viÖc lµ ch−a ®¸p øng. NhiÒu c¸n bé, c«ng chøc<br /> trang bÞ vµ øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong ®ã cã c¶ c¸n bé l·nh ®¹o ë c¬ quan<br /> vµo c«ng viÖc chuyªn m«n, nghiÖp vô Tæng côc, c¸c côc thèng kª tØnh, thµnh phè<br /> cña ngµnh. cho ®Õn phßng thèng kª c¸c huyÖn, quËn<br /> ch−a nhËn thøc ®−îc viÖc trang bÞ vµ øng<br /> B»ng nhiÒu nguån kinh phÝ: tõ ng©n<br /> dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo lÜnh vùc thèng<br /> s¸ch th−êng xuyªn hµng n¨m, tõ c¸c dù ¸n<br /> kª nãi chung vµ c«ng viÖc chuyªn m«n hµng<br /> hç trî cña c¸c n−íc vµ tæ chøc quèc tÕ, tõ<br /> ngµy nãi riªng võa lµ mét tiÖn Ých nh−ng<br /> ng©n s¸ch trung −¬ng vµ sù tranh thñ ng©n<br /> ®ång thêi còng lµ mét tr¸ch nhiÖm cña tÊt c¶<br /> s¸ch c¸c ®Þa ph−¬ng,… viÖc trang bÞ phÇn<br /> mäi ng−êi nÕu kh«ng muèn ®Ó ngµnh Thèng<br /> cøng (m¸y mãc, thiÕt bÞ) cña ngµnh ®· dÇn<br /> kª ngµy cµng bÞ tôt hËu.<br /> dÇn ®¹t ®Õn mÆt b»ng chung cña x· héi.<br /> Tõ nhËn thøc vµ ý thøc lÖch l¹c nh−<br /> ViÖc nèi m¹ng gi÷a Tæng côc vµ c¸c<br /> trªn, nªn hiÖn nay cßn phæ biÕn t×nh tr¹ng<br /> côc Thèng kª tØnh, thµnh phè ®· ®−îc triÓn<br /> viÖc sö dông m¸y vi tÝnh cña nhiÒu ®¬n vÞ,<br /> khai t−¬ng ®èi sím (m¹ng intranet), mét sè<br /> bé phËn trong ngµnh kÓ c¶ ë c¬ quan Tæng<br /> tØnh, thµnh phè ®· cã m¹ng côc bé (m¹ng<br /> côc cho ®Õn phßng thèng kª c¸c huyÖn,<br /> LAN), mét sè ch−¬ng tr×nh phÇn mÒm ®·<br /> quËn ®ang dõng l¹i ë møc dông cô v¨n<br /> ®−îc x©y dùng ®Ó chñ yÕu xö lý tæng hîp<br /> phßng, thay chiÕc bµn tÝnh gÈy vµ chiÕc m¸y<br /> c¸c cuéc ®iÒu tra chuyªn ngµnh hoÆc tæng<br /> ®¸nh ch÷.<br /> ®iÒu tra. §ã lµ nh÷ng thµnh tÝch phÊn ®Êu<br /> ®¸ng ghi nhËn cña toµn ngµnh Thèng kª Mét thùc tÕ hiÖn nay ®ã lµ mét sè c¸n<br /> trong nh÷ng n¨m qua. bé, c«ng chøc lín tuæi ng¹i häc vµ sö dông<br /> <br /> Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 4/2004 - Trang 19<br /> m¸y vi tÝnh trong c«ng t¸c, mét sè sö dông 4. HiÖn nay, chóng ta ®· cã ®Çy ®ñ ®iÒu<br /> m¸y vi tÝnh ®Ó gi¶i trÝ. kiÖn ®Ó x©y dùng c¸c ch−¬ng tr×nh phÇn<br /> mÒm cho c¸c thèng kª chuyªn ngµnh tõ<br /> 3. §Ó cã kü n¨ng sö dông m¸y tÝnh<br /> kh©u nhËp th«ng tin ®Çu vµo (b¸o c¸o ®Þnh<br /> còng nh− b¾t m¸y vi tÝnh phôc vô ®¾c lùc<br /> kú, b¸o c¸o ®iÒu tra cña c¸c c¬ quan, doanh<br /> cho ho¹t ®éng chuyªn m«n cña ngµnh th×<br /> nghiÖp, hé c¸ thÓ vµ b¸o c¸o tæng hîp cña<br /> mét trong nh÷ng kh©u quan träng lµ c«ng<br /> c¬ quan thèng kª cÊp d−íi) ®Õn kh©u lËp sæ<br /> t¸c ®µo t¹o kiÕn thøc tin häc cho ®éi ngò<br /> trung gian, tæng hîp sè liÖu, kÕt xuÊt biÓu<br /> c¸n bé, c«ng chøc cña ngµnh bao gåm ®µo<br /> b¸o c¸o ®Çu ra, truyÒn ®−a b¸o c¸o tõ c¸c<br /> t¹o mét bé phËn chuyªn gia giái vÒ phÇn<br /> Côc ®Õn Tæng côc. Tuy vËy, trong thùc tÕ<br /> cøng còng nh− phÇn mÒm lµm h¹t nh©n c«ng viÖc trªn ®−îc thùc hiÖn ch−a ®ång<br /> cho ngµnh. Ngoµi ra ph¶i ®µo t¹o phæ cËp ®Òu vµ cßn cã hiÖn t−îng tù ph¸t. ThËt lµ<br /> tr×nh ®é sö dông m¸y vi tÝnh cho tÊt c¶ c¸n khã hiÓu khi mµ ®Õn tËn h«m nay trong toµn<br /> bé, c«ng chøc cña ngµnh. ViÖc ®µo t¹o ®- ngµnh Thèng kª míi cã c¸c phÇn mÒm<br /> −îc thùc hiÖn th−êng xuyªn theo nh÷ng nghiÖp vô thuéc Vô Thèng kª Th−¬ng m¹i,<br /> møc ®é thêi gian, tr×nh ®é, h×nh thøc ®µo DÞch vô vµ Gi¸ c¶ lµ c¬ b¶n thùc hiÖn ®−îc<br /> t¹o thÝch hîp. tin häc ë ®Çy ®ñ c¸c kh©u c¸c lÜnh vùc (néi<br /> MÊy n¨m qua Tæng côc cã tæ chøc th−¬ng, ngo¹i th−¬ng, gi¸...) cßn tÊt c¶ c¸c<br /> nhiÒu líp ®µo t¹o tin häc nh−ng theo chóng phÇn mÒm nghiÖp vô, c¸c m¶ng c«ng viÖc<br /> t«i phÇn lín c¸c líp ®µo t¹o ®ã ch−a ®¹t kh¸c th× hoÆc lµ ch−a cã ch−¬ng tr×nh phÇn<br /> ®−îc kÕt qu¶ mong muèn v× ch−¬ng tr×nh mÒm nµo, hoÆc lµ cã x©y dùng phÇn mÒm<br /> nh−ng míi chØ dõng l¹i mét kh©u nµo ®ã,<br /> ®µo t¹o ch−a thùc sù g¾n víi c«ng viÖc<br /> thËm chÝ cã ch−¬ng tr×nh so¹n ra lµ ®Ó cho<br /> chuyªn m«n vµ ch−a phï hîp víi kh¶ n¨ng,<br /> cã ch−¬ng tr×nh chø ch¼ng ai quan t©m<br /> tr×nh ®é cña häc viªn dÉn ®Õn nhiÒu ng−êi<br /> ®Õn nã ®−îc triÓn khai, øng dông, hiÖu qu¶<br /> sau khi tham gia ®µo t¹o vÒ c¬ quan lµm<br /> ra sao.<br /> viÖc kü n¨ng vµ tr×nh ®é tin häc phÇn lín<br /> kh«ng ®−îc n©ng lªn. HiÖn nay mét sè ®ång chÝ c¸n bé l·nh<br /> ®¹o cÊp vô vµ cÊp Côc do ch−a ®i s©u t×m<br /> CÇn ph¶i cã sù nghiªn cøu, tæng hîp,<br /> hiÓu còng nh− thiÕu ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi<br /> ®¸nh gi¸ mét c¸ch nghiªm tóc vµ cÇu thÞ<br /> c¸c ch−¬ng tr×nh phÇn mÒm nªn ch−a thÊy<br /> c«ng t¸c ®µo t¹o tin häc hiÖn nay cña ngµnh ®−îc c¸c tiÖn Ých vµ sù cÇn thiÕt cña nã ®èi<br /> ®Ó tõ ®ã kh¾c phôc ®−îc nh÷ng tån t¹i, yÕu víi c«ng viÖc cña ngµnh; cßn cã ng−êi nhËn<br /> kÐm, ph¸t huy ®−îc nh÷ng mÆt tÝch cùc, t×m thøc c¸c phÇn mÒm lµ mét c¸i g× ®ã qu¸ cao<br /> ra nh÷ng h×nh thøc vµ ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o xa so víi c¸c c«ng viÖc chuyªn m«n, nghiÖp<br /> thÝch hîp, hiÖu qu¶ h¬n trong thêi gian tíi. vô mµ m×nh ®ang phô tr¸ch.<br /> Ph¶i ®−a tr×nh ®é sö dông vµ øng dông Cã thÓ kÕt luËn r»ng nh÷ng nhËn thøc,<br /> c«ng nghÖ th«ng tin cña tõng c¸ nh©n, tËp suy nghÜ nh− trªn lµ hoµn toµn sai lÇm. Bëi<br /> thÓ vµo tiªu chuÈn ®Ó xÐt ®¸nh gi¸ thi ®ua, phÇn mÒm tin häc thùc chÊt lµ ®Ó lµm ®¬n<br /> khen th−ëng, bè trÝ, s¾p xÕp c¸n bé, ®Æc biÖt gi¶n ho¸ c¸c c«ng viÖc khã kh¨n, phøc t¹p<br /> lµ ®èi víi c¸n bé l·nh ®¹o. chø kh«ng ph¶i lµ ®Ó lµm phøc t¹p ho¸ c¸c<br /> <br /> <br /> Trang 20 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 4/2004<br /> c«ng viÖc ®¬n gi¶n. PhÇn mÒm tin häc cã m¹ng khoa häc kü thuËt mµ trong ®ã mòi<br /> thÓ x©y dùng ®Ó gi¶i quyÕt trän gãi mét hÖ nhän lµ lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin.<br /> thèng c«ng viÖc (®iÓn h×nh lµ ch−¬ng tr×nh xö<br /> Thèng kª lµ ngµnh khoa häc vèn ®· g¾n<br /> lý ®iÒu tra møc L−u chuyÓn hµng th¸ng cña<br /> bã tù nhiªn vµ rÊt sím víi nh÷ng b−íc ph¸t<br /> Vô Thèng kª Th−¬ng m¹i, DÞch vô vµ Gi¸<br /> triÓn cña c«ng nghÖ tÝnh to¸n, c«ng nghÖ<br /> ®ang vËn hµnh hiÖn nay) còng cã thÓ ®¬n<br /> th«ng tin vµ ch¾c ch¾n trong t−¬ng lai ngµnh<br /> gi¶n lµ mét kh©u c«ng viÖc (ch−¬ng tr×nh<br /> Thèng kª cµng ®ßi hái cao h¬n n÷a viÖc øng<br /> b¸o c¸o th¸ng Gi¸ trÞ vµ s¶n phÈm c«ng<br /> dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo mäi c«ng viÖc<br /> nghiÖp cña Vô C«ng nghiÖp, ch−¬ng tr×nh<br /> cña m×nh nh»m thùc hiÖn tèt vai trß, chøc<br /> so¹n th¶o Niªn gi¸m cña Vô Tæng hîp,…).<br /> n¨ng lµ c¬ quan cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi,<br /> trung thùc vµ chÝnh x¸c c¸c th«ng tin vÒ kinh<br /> Nh©n lo¹i ®ang chøng kiÕn sù ph¸t triÓn<br /> tÕ - x· héi cho l·nh ®¹o c¸c cÊp, c¸c ngµnh,<br /> nhanh chãng vµ kú diÖu cña cuéc c¸ch<br /> cho mäi ®èi t−îng cã nhu cÇu trong x· héi<br /> <br /> VËn dông ph−¬ng ph¸p Thompson - Strickland<br /> ®¸nh gi¸ so s¸nh tæng thÓ n¨ng lùc c¹nh tranh<br /> cña doanh nghiÖp<br /> Phan Minh Ho¹t<br /> Ph−¬ng ph¸p nµy gåm 4 b−íc: tranh quèc gia) vµ còng kh«ng bao gåm c¸c<br /> yÕu tè ngoµi n−íc.<br /> B−íc 1: X¸c ®Þnh danh môc c¸c nh©n<br /> tè, n¨ng lùc bé phËn cÊu thµnh n¨ng lùc N¨ng lùc c¹nh tranh xuÊt khÈu th−êng<br /> c¹nh tranh cña doanh nghiÖp, danh môc nµy bao gåm hÖ thèng c¸c n¨ng lùc, nh©n tè<br /> thay ®æi theo ngµnh vµ s¶n phÈm cô thÓ. VÝ sau ®©y.<br /> dô, trong ngµnh kinh doanh rau qu¶ t−¬i<br /> 1. N¨ng lùc nghiªn cøu, ph©n tÝch vµ dù<br /> sèng, nh©n tè hao hôt vµ nh©n tè chi phÝ vËn<br /> b¸o vÒ thÞ tr−êng trong n−íc vµ thÞ tr−êng<br /> chuyÓn chiÕm tû träng lín, v× vËy kho¶ng<br /> n−íc ngoµi,...;<br /> c¸ch vËn chuyÓn tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu<br /> thô lµ rÊt quan träng. Nh−ng ®èi víi ngµnh 2. N¨ng lùc t×m kiÕm kh¸ch hµng vµ ®èi<br /> kh¸c nh− thiÕt bÞ viÔn th«ng, tin häc, c«ng t¸c tin cËy cã n¨ng lùc hîp t¸c kinh doanh<br /> nghiÖp phÇn mÒm, ®iÖn tö, ng−êi m¸y,... th× cã hiÖu qu¶ víi doanh nghiÖp;<br /> cù ly vËn chuyÓn kh«ng cã tÝnh quyÕt ®Þnh. 3. N¨ng lùc tæ chøc s¶n xuÊt nh÷ng mÆt<br /> N¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp hµng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng<br /> chØ bao hµm c¸c nh©n tè chñ quan, ph¶n trong n−íc vµ quèc tÕ,...;<br /> ¸nh néi lùc cña doanh nghiÖp, kh«ng bao 4. N¨ng lùc tæ chøc xuÊt khÈu,... (mua,<br /> hµm c¸c nh©n tè kh¸ch quan, c¸c yÕu tè m«i b¸n, vËn chuyÓn hµng ho¸,...);<br /> tr−êng kinh doanh (nh÷ng nh©n tè nµy rÊt<br /> 5. N¨ng lùc thanh to¸n quèc tÕ;<br /> quan träng khi l−îng ho¸ n¨ng lùc c¹nh<br /> <br /> <br /> <br /> Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 4/2004 - Trang 21<br />