YOMEDIA
Truyền thống tôn sư trọng đạo, uống nước nhớ nguồn
Chia sẻ: Vo Do Nhat Linh
| Ngày:
| Loại File: DOC
| Số trang:4
684
lượt xem
50
download
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
Người bình dân Việt Nam, trong lời ǎn tiếng nói dân gian và những khúc hát ru của mình, đã truyền miệng ngàn đời hàng hàng châu ngọc những lời dăn dạy con cháu về truyền thống tôn sư trọng đạo, uống nước nhớ nguồn.Hai cặp lục bát dưới đây đã thấm vào lòng chúng tôi từ thuở còn nằm nôi, chính là một trong những lời ru - ca dao - tục ngữ cài đan, lồng ghép, tạo nên sự đa thanh, đa nghĩa, biểu cảm lạ lùng.
"Bồng bồng mẹ bế con sang
Đò dọc quan cấm, đò ngang không...
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Truyền thống tôn sư trọng đạo, uống nước nhớ nguồn
- Người bình dân Việt Nam, trong lời ǎn tiếng nói dân gian và những khúc hát ru của mình, đã truyền
miệng ngàn đời hàng hàng châu ngọc những lời dăn dạy con cháu về truyền thống tôn sư trọng đạo,
uống nước nhớ nguồn.Hai cặp lục bát dưới đây đã thấm vào lòng chúng tôi từ thuở còn nằm nôi, chính
là một trong những lời ru - ca dao - tục ngữ cài đan, lồng ghép, tạo nên sự đa thanh, đa nghĩa, biểu cảm
lạ lùng.
"Bồng bồng mẹ bế con sang
Đò dọc quan cấm, đò ngang không chèo
Muốn sang thì bắc Cầu Kiều
Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy"
Hai câu trên rõ ra lời ru con - lời ca dao yêu thương, ngậm ngùi, kể lể. Mẹ bồng con đi dọc bờ sông
vắng. Muốn sang sông nhưng: "Đò đục quan cấm, đò ngang không chèo". Mẹ than cùng con, m ẹ than đời
mẹ. Giọng giãi bày, nghẹn ngào, ấm ức. Hai câu dưới, hiển nhiên là tục ngữ nối theo, kết tinh bao trải
nghiệm đắng cay suốt cuộc đời nổi nênh của mẹ. Có người hiểu câu 3: muốn sang trọng thì bắc cầu
đẹp (lộng lẫy). Một số ý kiến khác: muốn sang (qua) sông thì phải bắc (làm) cầu để qua. Đặt trong vǎn
mạch cả 4 câu. Chúng tôi nghiêng về cách kiểu thứ 2. Từ "sang" (động từ ) ở câu này đồng nghĩa cùng
loại với từ "sang" trong câu đầu. Bởi mơ ước suốt đời của rmẹ là đứa con được sang bờ bên kia, vượt
thoát dòng sông mênh mông đói nghèo, dốt nát. So với nhiều câu tục ngữ nói về thầy (không thầy đố
mày làm nên, một chữ là thầy, nửa chữ cũng là thầy, cơm cha, áo mẹ công thầy..v..v..) hai câu này mượt
mà duyên dáng hơn. Trong hình thức lục bát, nối tiếp tự nhiên từ hai câu ca dao giàu âm thanh (bồng
bồng), hình ảnh (mẹ bế con đò dọc, đò ngang, cầu kiều...), tuy là lời ru lúc ẵm con mà chở nặng lời mẹ
dạy con từ sớm, từ xa, người ta có thể truyền trao kinh nghiệm sống, ứng xử, nhưng để có học thức, có
vǎn hoá, (hay chữ) nhất định không thể thiếu được vai trò của ông thầy. Đó là lời bà mẹ Việt Nam
nghèo, đảm đang, đặt cả niềm tin vào vị thế người dạy con mình, dẫu đời bao ngang trái, vẫn kiên dũng
bắc cầu cho con qua sông, vượt lên nghèo đói lạc hậu.
Vậy, chỉ còn cách "bắc cầu mà nối", vì "dốt phải đi tìm thầy"! Không nên hiểu "sang" ở đây là "giàu
sang" thì bắc "cầu kiều" (đẹp). Đây cũng chẳng phải là chiếc cầu nổi (phù kiều) hoặc trùng lặp ("cầu" -
"kiều" chữ Hán). "Cầu Kiều" là chiếc cầu cao ("kiều", tiếng cổ còn có nghĩa là "cao") để cho đò dọc, đò
ngang đều qua lại được. Cần phải cao, chắc để con bước lên đường học tập vững vàng. Muốn biết phải
hỏi, muốn giỏi phải học, "Không thầy đố mày làm nên", thậm chí "dốt nát đến đâu, học lâu cũng biết".
Ở đây từ "thầy" chỉ có nghĩa người dạy học (thầy đồ, thầy giáo) - tấm gương mẫu mực. sáng ngời về
đạo đức, học thức. Muốn thành người, muốn chữ tốt vǎn hay ắt phải tìm đến với thầy. Ở xứ sông nước
này, bắc cầu cũng cần như cần ǎn, học, làm lụng (chính nhà giáo - nhà thơ hiền triết Nguyễn Bỉnh
Khiêm cũng đã bắc hai chiếc cầu Nghênh Phong và Trường Xuân khi lui về ở ẩn). Thế kỷ này con cháu
bắc cầu qua sông Hồng, sông Mã, sông Gianh, sông Hương rồi sẽ qua sông Tiền, sông Hậu. Muốn sang
sông phải biết bắc cầu. Muốn học hành thành đạt, phải yêu quí sự uyên bác và lòng yêu trẻ của thầy.
Cái lý tự nhiên giản đơn là vậy. Cả hai câu đều kết cấu theo kiểu quan hệ điều kiện - giả thiết: Muốn A
thì B. Nhưng kết luận sau thiên về giá trị tinh thần (yêu thầy). Từ "lấy" trong "lấy thầy" không bao giờ
hàm ý "lấy làm chồng", mà chỉ biểu thị hướng của hành động nhằm mang lại kết quả thiết thực. Tất
nhiên không phải là lấy được, lấy lệ. Giáo sư Nguyễn Thạch Giang cho biết có bản ghi là phải yêu lòng
thầy. Chúng tôi nghĩ là có lý, đỡ gây hiểu lầm, nghĩa là yêu quý tấm lòng cao cả của thầy bằng cả tấm
lòng. Xin chớ hiểu là lấy lòng, cho vừa lòng thầy, nịnh thầy. Từ ý câu tục ngữ, chúng tôi nghĩ về "Tam
giác sư phạm" Thầy - trò (con trẻ) - kiến thức (chữ); rộng hơn là mô hình liên kết giáo dục: gia đình -
nhà trường, xã hội. người bình dân xưa đã hiểu sâu vai trò truyền bá đạo lý, trí thức, lễ và vǎn của các
nhà giáo, đồng thời cũng biết thắt chặt mối liên hệ giữa các thành phần giáo dục. Bốn câu mẹ ru con hay
tự nói với mình? Mẹ nói với ta: người thầy rất xứng đáng được kính yêu vì là người chỉ đường, dẫn lối,
giáo dục, giáo dưỡng mình hiểu biết, lao động, biết sống đẹp theo lẽ phải của cộng đồng, biết tự khẳng
- định. Còn mãi lời ru, lời biết ơn tất cả những ai hết lòng vì sự nghiệp đào tạo, giáo dục! Còn có giáo dục
thì còn có thông minh, vǎn hoá, phát triển! Còn mãi trong ta, dẫu học đã thành, danh lập, vẫn nhớ về lời
ru - giao thoa, hài hoà tục ngữ, ca dao.
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Có danh có vọng nhớ thầy khi xưa
Bồng bồng mẹ bế con sang
Đò dọc quan cấm đò ngang không chèo
Muốn sang thì bắt cầu kiều
Muốn con hay chữ, thì yêu lấy thầy
Cơm cha áo mẹ chữ thầy
Gắng công mà học có ngày thành danh
Cơm cha áo mẹ chữ thầy
Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao
Con ơi ghi nhớ lời này
Ơn cha, nghĩa mẹ, công thầy chớ quên
Không thầy đố mầy làm nên
Trọng thầy mới được làm thầy
Nhất tự vi sư bán tự vi sư
Môt chữ cung là thây, nửa chữ cung là thây.
̣ ̃ ̀ ̃ ̀
̀ ̣́ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̀
Mung môt têt cha, mung hai têt me, mung ba têt thây
Gươm vàng rớt xuống Hồ Tây
Công cha cũng trọng, nghĩa thầy cũng sâu.
Môt chữ nên thây, môt ngay nên nghia.
̣ ̀ ̣ ̀ ̃
Muôn khôn thì phai có thây
́ ̉ ̀
Không thây day dỗ đố mây lam nên
̀ ̣ ̀̀
Mười năm luyên tâp sach đen
̣̣ ́ ̀
Công danh găp bước chớ quên ơn thây
̣ ̀
Yêu kinh thây mới lam thây
́ ̀ ̀ ̀
Những phường bôi bac sau nây ra chi !
̣̣ ̀
- THẦY ƠI......
Xin một lần được gọi khẽ thầy ơi
Hai tiếng ấy! nghe sao thân thương quá
Trang giấy tuổi thơ bồi hồi êm ả
Vẫn còn đầy những ký ức....nào phai
Xin một lần được nắm lấy bàn tay
Đã chấp cánh cho con nhiều ước vọng
Ân tình thầy như biển dài trãi rộng
Biết bao giờ con hiểu hết....thầy ơi
Xin một lần được hứng bụi phấn rơi
Cho nhiều chút những sợi đen đừng bạc
Có phải đây cánh đồng tình bát ngát !
Đã ươm mầm cho nghìn vạn chòi non
Cho vững bước trên đường đời sóng gió
Xin một lần trở về nơi xa đó
Để tuổi hồng còn mãi với thời gian....
Người thầy
Thầy đã đi, đi xa lắm rồi
Em nhớ lại những khi thầy dạy
Dạy em biết yêu thương chia sẻ
Khi mà em đã thành người tốt
Thầy mới dạy những kiến thức hay
Ngọn lửa lòng thầy thắp trái tim em
Đã cho em có nhiều hi vọng
Hi vọng nhỏ nhưng có ý nghĩa
“ Tôn sư trọng đạo đừng quên nhé”
Có như vậy mới có thể thành người
BÀN TAY CỦA CÔ
Có một miền đất rất xa
Nơi bàn tay cô để lại
Bàn tay ngọt ngào hoa trái
Thành phố trên trang sách em
Cô ngồi soạn bài đêm đêm
Lung linh ánh đèn tỏa sáng
Mỗi ngày đứng trên bục giảng
Dắt em từng bước vào đời
Xôn xao âm thanh đất trời
Trên bàn tay cô đã dắt
Bàn tay lặng thầm dìu dắt
Cho em cả một bầu trời .
CÔ GIÁO NHỎ
Cô giáo của em
Tóc dài óng ả
- Vóc người phong nhã
Hiền như mẹ hiền
Cô giáo của em
Sáng nay đến trường
Ngọn cỏ ngậm sương
Mặt trời trở giấc...
Cô giáo của em
Bước vào cửa lớp
Gió lùa hoa mướp
Vờn chú ong non
Cô giáo của em
Cất cao giọng hát
Mây thành gió mát
Lồng lộng hồn em
Cô giáo của em
Lung linh cánh mỏng
Như bà tiên mộng
Dỗ giấc em ngoan...
0927106251
Thêm tài liệu vào bộ sưu tập có sẵn:
Báo xấu
LAVA
ERROR:connection to 10.20.1.100:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
ERROR:connection to 10.20.1.100:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
Đang xử lý...
Thêm vào BST
Báo xấu
