TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 4(29) - Thaùng 6/2015<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Tư tưởng Hồ Chí Minh về phát huy nguồn lực con người<br />
Ho Chi Minh’s ideology – Human resource promotion<br />
<br />
<br />
ThS. Lâm Thị Kho<br />
Trường Cao đẳng Cần Thơ<br />
<br />
M.A. Lam Thi Kho<br />
Can Tho College<br />
<br />
<br />
<br />
Tóm tắt<br />
Trong toàn bộ tài sản tinh thần vô giá mà Hồ Chí Minh để lại cho dân tộc, tuy không có tác phẩm nào<br />
bàn riêng về nguồn lực con người nhưng tư tưởng về nguồn lực con người và phát huy nguồn lực con<br />
người lại là một tư tưởng lớn, xuyên suốt trong hệ thống tư tưởng của Người. Để đẩy mạnh sự nghiệp<br />
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp vào năm 2020,<br />
một nhiệm vụ đặt ra chính là nghiên cứu, khai thác giá tri tư tưởng Hồ Chí Minh về phát huy nguồn lực<br />
con người. Bài viết này mong muốn góp phần làm rõ nội dung, giá tri tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề<br />
này.<br />
Từ khóa: nguồn lực con người, Hồ Chí Minh<br />
Abstract<br />
In the spirit of the whole invaluable property that Ho Chi Minh leaves to our nation, there is no<br />
separating discussion which works on human resource promotion that is considered as a great thought<br />
throughout his ideology. To promote the cause of industrialization and modernization of the country,<br />
that makes our country one by 2020, the main task is studying and exploiting the value of his thought on<br />
the issue. This article contributes to the clarification of the content, and the values of Ho Chi Minh on<br />
the matter.<br />
Keywords: human resource, Ho Chi Minh<br />
<br />
<br />
<br />
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh là một bước nguồn lực con người là “nguồn vốn” quý<br />
phát triển mới của chủ nghĩa Mác - Lênin, báu cần được bồi đắp và phát huy trong<br />
đã và đang được vận dụng một cách sáng toàn bộ sự nghiệp cách mạng giải phóng<br />
tạo vào thực tiễn cách mạng Việt Nam. Cốt dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội.<br />
lõi của toàn bộ hệ thống tư tưởng Hồ Chí 2. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, quan<br />
Minh là gắn mục tiêu giải phóng dân tộc niệm về con người được xây dựng trên nền<br />
với giải phóng giai cấp và giải phóng con tảng quan điểm biện chứng duy vật về lịch<br />
người. Vấn đề con người, chăm lo, bồi sử. Bản chất Con người là tổng hòa của các<br />
dưỡng và phát huy nguồn lực con người là quan hệ xã hội từ hẹp đến rộng. Người<br />
một vấn đề trung tâm, xuyên suốt trong toàn từng khẳng định: “Chữ Người, nghĩa hẹp là<br />
bộ tư tưởng, hành động của Người. Hồ Chí gia đình, anh em, họ hàng, bầu bạn. Nghĩa<br />
Minh xem con người là “vốn”quý vì vậy rộng là đồng bào cả nước. Rộng nữa là cả<br />
<br />
76<br />
loài người” [4]. Hồ Chí Minh không bao Trong cách mạng giải phóng dân tộc và<br />
giờ xem xét con người một cách trừu tượng cách mạng xã hội chủ nghĩa, Người luôn<br />
mà luôn luôn xuất phát từ con người hiện nêu cao tinh thần đại đoàn kết dân tộc, xem<br />
thực, cụ thể trong các quan hệ xã hội với phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc là<br />
nhiều bình diện, chiều cạnh khác nhau. động lực vĩ đại quyết định thành công của<br />
Xuất phát từ những luận điểm đúng đắn đó, cách mạng. Từ lý luận và thực tiễn, Người<br />
trong suốt quá trình lãnh đạo nhân dân cả khẳng định: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn<br />
nước tiến hành cuộc đấu tranh giải phóng kết. Thành công, thành công, đại thành<br />
dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội, công”[7]; “đoàn kết là sức mạnh, là then<br />
Người luôn tin vào sức mạnh của con chốt của thành công”[8]. Vì vậy, nói đến<br />
người, hết lòng thương yêu con người, quý nguồn lực con người với tư cách là cộng<br />
trọng con người, quan tâm bồi dưỡng và động dân tộc là nói đến vai trò, sức mạnh<br />
phát huy nguồn lực con người. của nhân dân, sức mạnh của khối đại đoàn<br />
Sinh thời, tuy Hồ Chí Minh không có kết dân tộc.<br />
một tác phẩm nào bàn riêng về nguồn lực Thứ hai, nguồn lực con người còn<br />
con người nhưng trên thực tế Người đã đề được Hồ Chí Minh đề cập đến với tư cách<br />
cập đến nguồn lực con người một cách là những con người cụ thể. Trong cách<br />
toàn diện, sâu sắc. Hồ Chí Minh đề cập đến mạng xã hội chủ nghĩa, Hồ Chí minh chỉ<br />
nguồn lực con người trên hai phương diện rõ, đó là “con người xã hội chủ nghĩa”.<br />
là con người cá nhân và con người cộng Trong lần nói chuyện với Đại hội đảng bộ<br />
đồng. thành phố Hà Nội (20/6/1960), Hồ Chí<br />
Thứ nhất, quan niệm của Hồ Chí Minh Minh đã nói: “Muốn xây dựng chủ nghĩa<br />
về nguồn lực con người xét trên phương xã hội, phải có con người xã hội chủ nghĩa<br />
diện cộng đồng dân tộc đó là nguồn lực và có tư tưởng xã hội chủ nghĩa”[9]. Con<br />
nhân dân, sức mạnh của nhân dân, sức người xã hội chủ nghĩa theo quan niệm của<br />
mạnh của cả dân tộc đã được giác ngộ, Hồ Chí Minh đó là con người: Đức – Trí –<br />
được đoàn kết, được lãnh đạo. Nói đến Thể - Mỹ, con người hội tụ trong mình cả<br />
“dân”, “nhân dân” trong tư tưởng Hồ Chí đức và tài, hồng và chuyên. Tổng hợp lại,<br />
Minh là nói đến toàn thể nhân dân, công con người xã hội chủ nghĩa Hồ Chí Minh<br />
nhân, nông dân, trí thức, những người lao nhắc đến là con người phải hội đủ hai yếu<br />
động ở nước ta. Hồ Chí Minh luôn đánh tố đức và tài. Đức chính là đạo đức cách<br />
giá cao vai trò, sức mạnh của nhân dân, mạng, những phẩm chất tiêu biểu và Người<br />
xem đó là nguồn sức mạnh vô tận không gì thường đề cập đó là: Trung với nước, hiếu<br />
có thể thay thế. Người từng nói: “Dân là với dân; là yêu thương con người; là cần<br />
vốn quý nhất, có dân là có tất cả”. Theo kiệm liêm chính, chí công vô tư… Tài<br />
Người, làm cách mạng giải phóng dân tộc trong quan niệm của Hồ Chí Minh là năng<br />
hay xây dựng xã hội mới, công việc nào lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của<br />
cũng khó khăn nhưng có nguồn lực của dân mỗi người. Đức và tài phải thống nhất, hài<br />
thì dù việc khó mấy cũng làm được, qua đó hoà, tác động biện chứng với nhau. Trong<br />
Người tổng kết thành kinh nghiệm mang mối quan hệ giữa đức – tài, Người yêu cầu:<br />
tính khái quát cao: “Dễ trăm lần không dân Tài càng lớn thì đức phải càng cao, vì đức -<br />
cũng chịu; Khó vạn lần dân liệu cũng tài là nhằm phục vụ nhân dân và đưa cách<br />
xong”. Nhân dân trong tư tưởng Hồ Chí mạng đến thắng lợi. Mặt khác, Người quan<br />
Minh đó chính là công nhân, nông dân, trí niệm “Đức là gốc” vì trong đức đã có tài,<br />
thức, những người dân lao động không có cái đức sẽ đi đến cái trí.<br />
phân biệt dân tộc, đảng phái, giàu, nghèo. Ở Hồ Chí Minh nói đến con người với<br />
<br />
77<br />
tư cách là một nguồn lực, là nói đến những người chủ tương lai của đất nước, gánh vác<br />
con người hiện thực, những con người với những trọng trách quan trọng là xây dựng<br />
tư cách là chủ thể tiến hành các hoạt động xã hội mới. Để phát huy nguồn lực tiềm<br />
thực tiễn, đang ngày đêm lao động, sản năng này Hồ Chí Minh chỉ rõ: “cho các<br />
xuất, chiến đấu với tinh thần, trách nhiệm cháu ấy đi học thêm các ngành, các nghề<br />
của người chủ nước nhà. Người chỉ rõ: để đào tạo thành những cán bộ và công<br />
“Ngày nay tất cả những người lao động – nhân có kỹ thuật giỏi, tư tưởng tốt, lập<br />
lao động chân tay và lao động trí óc – đều trường cách mạng vững chắc. Đó là đội<br />
phải nhận thật rõ: mình là người chủ nước quân chủ lực trong công cuộc xây dựng<br />
nhà” [10]. Và đã là người chủ thì phải: thắng lợi chủ nghĩa xã hội ở nước ta”.<br />
“làm tròn nghĩa vụ của người chủ”, phải Đối với Hồ Chí Minh, nguồn lực con<br />
“cần kiệm xây dựng nước nhà, xây dựng người và việc phát huy nguồn lực con<br />
chủ nghĩa xã hội, nhằm mục đích là không người có vai trò quan trọng trong sự nghiệp<br />
ngừng nâng cao đời sống vật chất và văn giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước.<br />
hóa của nhân dân, trước hết là nhân dân Hồ Chí Minh từng nói: “Vì chúng ta quên<br />
lao động”[10]. Con người chỉ trở thành một lẽ rất đơn giản dễ hiểu: tức là vô luận<br />
nguồn lực khi họ là những người lao động việc gì, đều do người làm ra, từ nhỏ đến to,<br />
có sức khỏe, trí tuệ, phẩm chất, năng lực. từ gần đến xa, đều thế cả” [4]. “Tất cả của<br />
Hồ Chí Minh cho rằng xây dựng chủ nghĩa cải vật chất trong xã hội đều do công nhân<br />
xã hội là khó khăn, gian khổ muốn đạt và nông dân làm ra. Nhờ sức lao động của<br />
được mục đích thì “nhân dân ta phải ra sức công nhân và nông dân, xã hội mới sống<br />
thi đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết còn phát triển” [5]; quần chúng còn là<br />
kiệm, mỗi người phải cố gắng trở thành người sáng tác nữa (các giá trị văn hóa -<br />
người lao động tiên tiến, chiến sĩ thi đua, tinh thần). Hồ Chí Minh giải thích cơ sở<br />
anh hùng lao động”[10]. Người lao động là khoa học cho vai trò đó xuất phát từ chỗ:<br />
nguồn lực của đất nước khi họ trở thành “lực lượng dân chúng nhiều vô cùng… dân<br />
những người lao động tiên tiến, anh hùng chúng biết giải quyết nhiều vấn đề một<br />
lao động trên mặt trận sản xuất. Người tin cách đơn giản, mau chóng, đầy đủ, mà<br />
tưởng “chủ nghĩa xã hội chỉ có thể xây những người tài giỏi, những đoàn thể to<br />
dựng được dưới sự giác ngộ đầy đủ và lao lớn, nghĩ mãi không ra” [4]. Người tổng<br />
động sáng tạo của hàng chục triệu kết: “cán bộ là gốc của công việc”, “muôn<br />
người”[8]. việc thành công hay thất bại đều do cán bộ<br />
Xuất phát từ quan điểm cho rằng, sự tốt hoặc kém” [4]; “Chúng ta phải biết quý<br />
phát triển dựa trên phát huy nguồn lực con trọng con người, nhất là công nhân, vì công<br />
người là yếu tố đảm bảo phát triển bền nhân là vốn quý nhất của xã hội”, “Phải<br />
vững. Người đặc biệt coi trọng công tác bồi biết quý trọng sức người vì sức người là<br />
dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau bởi vốn quý nhất của ta” [7]. Theo Hồ Chí<br />
“có gì vẻ vang hơn là nghề đào tạo những Minh, đấu tranh giải phóng dân tộc, thống<br />
thế hệ sau này tích cực góp phần xây dựng nhất nước nhà, xây dựng đời sống mới, tiến<br />
chủ nghĩa xã hội”[11]. Quan tâm sâu sắc về lên xã hội chủ nghĩa đều phải dựa vào<br />
việc bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời “vốn” con người, vào việc phát huy nguồn<br />
sau, trong Di chúc Người viết: “Bồi dưỡng lực con người. Nếu khinh dân, coi thường<br />
thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc việc sử dụng và phát huy nguồn lực con<br />
rất quan trọng và cần thiết”[12]. Hồ Chí người sẽ là một sai lầm rất to, rất có hại, có<br />
Minh dành niềm tin tưởng đối với thế hệ thể dẫn đến thất bại.<br />
tương lai của đất nước vì thanh niên là Về phương diện phát huy nguồn lực<br />
<br />
78<br />
con người, Hồ Chí Minh đã nêu lên một số mình. Vậy cách mệnh trước phải làm cho<br />
quan điểm như sau: dân giác ngộ”[6]. Bước vào thời kỳ xây<br />
- Đảng phải tổ chức và vận động dựng chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh nhận<br />
dân chúng. thức sâu sắc về tính chất phức tạp, khó<br />
Theo Hồ Chí minh cách mạng là việc khăn của thời kỳ này. Người yêu cầu Đảng<br />
chung của cả dân chúng chứ không phải phải làm cho dân chúng gác ngộ cao về chủ<br />
việc của một hay hai người, muốn cách nghĩa xã hội vì “Chủ nghĩa xã hội chỉ có<br />
mạng thành công trước hết Đảng phải vận thể xây dựng được dưới sự giác ngộ đầy đủ<br />
động, tổ chức dân chúng, làm cho dân và lao động sáng tạo của hàng chục triệu<br />
chúng giác ngộ về cách mạng. Người chỉ người”. Có thể nói muốn phát huy nguồn<br />
rõ, để làm cách mạng thắng lợi, điều kiện lực trong dân chúng cụ thể là nguồn lực<br />
hàng đầu là phải có Đảng của giai cấp công nhân dân, đầu tiên và trước hết Đảng phải<br />
nhân, của cả dân tộc lãnh đạo, “để trong thì biết vận động và tổ chức dân chúng theo<br />
vận động và tổ chức dân chúng, ngoài thì mục tiêu chung của dân tộc.<br />
liên lạc với dân tộc bị áp bức và vô sản giai - Biết dùng người để phát huy nguồn lực<br />
cấp mọi nơi”[1]. Vì vậy, “Đảng Lao động con người<br />
Việt Nam sẽ kết nạp những công nhân, Suốt cuộc đời hoạt động của mình, Hồ<br />
nông dân, lao động trí óc, thật hăng hái, Chí Minh đã xác lập những quan điểm cơ<br />
thật giác ngộ cách mạng’[5]. Trong chiến bản về thuật dùng người nhằm xây dựng và<br />
đấu, Hồ Chí Minh yêu cầu cán bộ du kích phát huy nguồn lực con người với tinh thần<br />
cũng phải biết vận động tổ chức dân chúng. thực sự cách mạng và khoa học. Từ xưa<br />
Người nói: “Nếu tập kích đánh tan được đến nay, các bật vĩ nhân, những người làm<br />
quân giặc, và nếu quân cứu viện của giặc nên nghiệp lớn đều có chung một tư tưởng:<br />
không thể đến được thì bộ đội du kích có “biết mình, biết người”. Biết chính là yếu<br />
thể lưu lại chỗ tập kích ít lâu để tuyên tố quyết định thành công “biết người mới<br />
truyền, tổ chức dân chúng”[2]. Nói về nông dùng đúng người”. Nhưng muốn biết người<br />
dân, những người tay không rồi, Hồ Chí trước hết phải tự biết mình. Hồ Chí Minh<br />
Minh nhìn thấy ở họ có một sức mạnh vô cho rằng con người ta nếu không tự biết<br />
cùng to lớn nếu họ được giác ngộ cách mình thì khó biết người khác, muốn biết<br />
mạng và được tổ chức lại thành một khối đúng sự phải trái ở người ta thì trước hết<br />
thống nhất. Người nói: “Nông dân giác ngộ phải biết đúng sự phải trái ở mình. Người<br />
hăng hái thì kháng chiến mới mau thắng nói: “Biết người cố nhiên là khó. Tự biết<br />
lợi, kiến quốc mới chóng thành công, nông mình cũng không phải là dễ”[5]. Từ nhận<br />
dân mới được giải phóng”[5]. Người luôn định sâu sắc đó Người đã chỉ ra một số căn<br />
tin tưởng “ta có hàng triệu chiến sĩ nông bệnh làm cho người lãnh đạo không tự biết<br />
dân, khi đã giác ngộ thì họ là những chiến mình. Đó là tự cao, tự đại, ưa người khác<br />
sĩ quyết chiến quyết thắng”[6]. Trong cách nịnh mình, đem một cái khuôn khổ chật<br />
mạng giải phóng dân tộc và cách mạng xã hẹp mà lắp vào tất cả mọi người khác nhau.<br />
hội chủ nghĩa, mục đích của việc vận động, Để sửa chữa những bệnh ấy Người khuyên<br />
tổ chức dân chúng là làm cho dân chúng cán bộ phải bỏ “kính có màu” mới có thể<br />
giác ngộ cách mạng là việc làm trước. hiểu đúng cán bộ, hiểu đúng nhân tài nghĩa<br />
Người nói: “Tụi tư bản và đế quốc chủ là khi xem xét nhân tài không nên chỉ nhìn<br />
nghĩa nó lấy tôn giáo và văn hoá làm cho bề ngoài, không thể chỉ xét một lúc, một<br />
dân ngu,… lấy sức mạnh làm cho dân sợ, khía cạnh, một thời điểm, một thời gian<br />
lấy phú quý làm cho dân tham. Nó làm cho ngắn hoặc chỉ thấy hiện tại, mà cần có thời<br />
dân nghe đến 2 chữ cách mệnh thì sợ rùng gian dài, có một quá trình, vì mọi việc đều<br />
<br />
79<br />
có sự chuyển biến, con người cũng có sự trước hết phải hiểu đúng, đánh giá đúng<br />
thay đổi về nhiều mặt, cho nên nhận xét con người. Muốn hiểu đúng, đánh giá đúng<br />
con người không thể cố định, bất biến mà thì phải thực hành thường xuyên xem xét<br />
phải trong quá trình vận động, biến đổi. cán bộ. Phải xem một cách toàn diện:<br />
Hồ Chí Minh nói “trong thế giới cái gì Không chỉ ngoài mặt mà còn phải xem tính<br />
cũng biến hóa. Tư tưởng của người cũng chất của họ. Không thể xem một việc, một<br />
biến hóa. Vì vậy cách xem xét cán bộ lúc mà phải xem toàn cảnh lịch sử, toàn cả<br />
quyết không nên chấp nhất, vì nó cũng phải công việc của họ, hoặc chẳng những xem<br />
biến hóa… Quá khứ, hiện tại và tương lai xét công tác của họ, mà còn phải xem xét<br />
của mỗi người không phải luôn giống cách sinh hoạt của họ. Phải biết ưu điểm<br />
nhau”[2]. của họ mà cũng phải biết khuyết điểm của<br />
Mặt khác, Hồ Chí Minh cho rằng họ. Muốn hiểu đúng, đánh giá đúng con<br />
trong tất cả các yêu tố thì “nhân hoà” là người, cán bộlãnh đạo còn phải mạnh dạn<br />
quan trọng nhất nên mục tiêu của dùng giao việc cho họ, tin tưởng, yêu mến họ.<br />
người là đạt tới “Nhân hòa”. Dùng người Quá trình đánh giá đòi hỏi chúng ta cần<br />
thực chất là phát huy mọi tiềm năng của phải nghiên cứu đến cội rễ, phân tích thật<br />
con người nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp rõ ràng rồi kết luận… Có như thế mới thấy<br />
cho khối đại đoàn kết dân tộc giải quyết được tài, tài mới được sử dụng. Người cất<br />
những nhiệm vụ cách mạng. Hồ Chí Minh nhắc: “phải tùy tài mà dùng người”, “phải<br />
chủ trương, phát huy nguồn lực con người biết sử dụng đúng người đúng việc”, “phải<br />
trên nền tảng dùng những người tài. Người biết dụng nhân như dụng mộc”, dùng<br />
tài hay nhân tài, theo Hồ Chí Minh, được người không nên làm như “giã gạo”, khi họ<br />
hiểu theo nghĩa rộng rãi nhất: “tài to, tài sai lầm thì đẩy xuống, chờ lúc họ làm khá<br />
nhỏ”, “người có công tâm, trung thành, sốt lại nhắc lên vì một cán bộ bị nhắc lên thả<br />
sắng với quyền lợi của Tổ quốc, nhân dân”, xuống ba bốn lần như thế là hỏng cả đời.<br />
“người hiền tài”, “hiền năng”, “người hay, Dùng người là quan trọng, vì thế Hồ Chí<br />
người giỏi”… nhưng có chung mục đích Minh nêu ra các yêu cầu đối với tổ chức<br />
“vì quyền lợi của Tổ quốc, lợi ích của đồng Đảng và người lãnh đạo trong khi đánh giá<br />
bào”. Người yêu cầu, dùng người phải cán bộ: “phải tỉnh táo, sáng suốt, để phân<br />
dùng cho đúng và dùng cho khéo. Dùng biệt được đúng sai, thật giả, người tốt, kẻ<br />
đúng mà không khéo thì kết quả sẽ bị hạn xấu”. Lãnh đạo phải lam sao để cán bộ” có<br />
chế ngược lại khéo mà không đúng thì nhất gan nói, có gan đề xuất ý kiến, có gan phụ<br />
định sẽ hỏng việc, có khi còn hỏng cả trách, có gan làm”, để cho các cấp cơ sở<br />
“người”. Đúng là yêu cầu cơ bản đầu tiên, “có quyền tự do quyết định” và quần chúng<br />
vì có đúng thì sẽ thể hiện khéo, chọn đúng có “ý kiến dân chủ từ dưới lên”. Trên cơ sở<br />
người là thực chất của việc dùng người, là hiểu đúng, đánh giá đúng và khéo dùng thì<br />
một khoa học. Khéo phải đảm bảo dẫn đến khâu lựa chọn, bố trí, cất nhắc, phân phối,<br />
cái đúng, cái khách quan, khéo là một nghệ là khâu chủ yếu nhất của việc dùng người,<br />
thuật. Trong cái đúng không thể không có dùng cán bộ.<br />
cái khéo và khéo dùng người phải hướng - Cán bộ lãnh đạo phải biết trọng dụng,<br />
tới đúng, lấy đúng làm tiền đề, làm nguyên đãi ngộ nhân tài<br />
tắc. Đây là biện chứng của thuật dùng Trong những năm đầu vô cùng khó<br />
người. khăn của chính quyền cách mạng, Hồ Chí<br />
Vậy làm thế nào để dùng đúng người Minh viết một loạt bài “Về việc tiếp<br />
và khéo dùng người? Theo Hồ Chí Minh, chuyện các đại biểu”; “Thư gửi các đồng<br />
muốn dùng người cho đúng, cho khéo chí tỉnh nhà”; “Thiếu óc tổ chức - một<br />
<br />
80<br />
khuyết điểm lớn trong các Ủy ban nhân dụng nhân tài đi liền với đãi ngộ vì đãi ngộ<br />
dân”; “Nhân tài và kiến quốc”… đặc biệt là đúng người, đúng việc là mắt khâu quan<br />
bài “Tìm người tài đức” với những lời lẽ trọng để phát huy tài năng của họ. Từ<br />
rất chân thành, kính trọng để chiêu hiền đãi những ngày đầu của cách mạng, trong<br />
sĩ: “Kiến thiết cần phải có nhân tài. Trong “Mười chính sách của Việt Minh”, Người<br />
số 20 triệu đồng bào chắc không thiếu nói nhiều đến chính sách đãi ngộ đối với<br />
người có tài đức”. Trong bài “Toàn dân nông dân, công nhân, viên chức. Chính<br />
kháng chiến”đăng trên báo cứu quốc ngày sách đối với nông dân thì: “Bao nhiêu thuế<br />
11/5/1945, Người cũng nói: “Các thanh ruộng, thuế thân, Đều đem bỏ hết cho dân<br />
niên nên cố gắng học tập các kỹ thuật để khỏi phiền”; đối với công nhân: “Công<br />
trở thành những tay chuyên môn nhân tài nhân làm lụng gian nan, Tiền lương phải<br />
ứng dụng”. “Nhân tài nước ta dù chưa có đủ, mỗi ban tám giờ”; đối với viên chức:<br />
nhiều lắm nhưng nếu chúng ta khéo lựa “Nào là những kẻ chức viên, Cải lương đãi<br />
chọn, khéo phân phối, khéo dùng thì nhân ngộ cho yên tấm lòng”[2]. Đãi ngộ đối với<br />
tài càng ngày càng phát triển càng thêm nông dân, công nhân, viên chức là việc cần<br />
nhiều”[3]. Đảng phải nuôi dạy cán bộ, thiết nhưng phải hợp lí, tránh tình trạng suy<br />
“như người làm vườn vun trồng những cây bì đãi ngộ. Trong khi thực hiện chính sách<br />
cối quý báu. Phải trọng nhân tài, trọng cán đãi ngộ có hiện tượng suy bì, đòi đãi ngộ<br />
bộ, trọng mỗi một người có ích cho công thêm, Hồ Chí Minh cũng chỉ ra nguyên<br />
việc chung của chúng ta”. Trọng dụng nhân là “Do chủ nghĩa cá nhân mà sinh ra<br />
nhân tài cho đất nước, Hồ Chí Minh không đòi hỏi hưởng thụ, đãi ngộ. Người ta ai<br />
chỉ trọng dung nhân tài trong Đảng mà còn cũng muốn ăn ngon mặc đẹp, nhưng muốn<br />
trọng dụng những nhân tài ngoài Đảng. Hồ phải cho đúng thời, đúng hoàn cảnh”[7].<br />
Chí Minh nói: “Chúng ta không được bỏ Người yêu cầu: “Phải chống chủ nghĩa cá<br />
rơi họ, xa cách họ. Chúng ta phải thật thà nhân… so bì đãi ngộ: lương thấp, cao”,<br />
đoàn kết với họ, nâng đỡ họ. Phải thân thiết phải cần kiệm xây dựng đất nước[9]. Tóm<br />
với họ, gần gũi họ, đem tài năng của họ lại, trọng dụng, đãi ngộ nhân tài theo quan<br />
giúp ích vào công cuộc kháng chiến cứu niệm của Hồ Chí Minh là biện pháp cơ bản<br />
nước”[4]. Với tinh thần đoàn kết chân nhằm phát huy tài năng, trí tuệ con người<br />
thành, không thiên kiến, không phân biệt phục vu cho kháng chiến và kiến quốc<br />
phái, Hồ Chí Minh đã quy tụ nhiều tài đức, thắng lợi.<br />
nhiều nhân sĩ, trí thức yêu nước có tên tuổi - Phải kết hợp giữa các thế hệ cán bộ<br />
như: Huỳnh Thúc Kháng, Phan Kế Toại, già và cán bộ trẻ, phải có sự kế thừa giữa<br />
Bùi Bằng Đoàn, Nguyễn Văn Tố, Phan các thế hệ.<br />
Anh, Phạm Quang Lễ, Trần Hữu Tước… Sự nghiệp cách mạng đòi hỏi tất yếu<br />
cùng chung vai gánh vác việc chung. Để phải bồi dưỡng, đào tạo và sử dụng những<br />
kêu gọi người tài giỏi ngoài Đảng phục vụ người kế tục xứng đáng những người đi<br />
cho cách mạng, theo Người trước hết, phải trước. Đây là một vấn đề có ý nghĩa chiến<br />
có lòng vị tha, độ lượng vĩ đại thì mới có lược. Trong Di chúc, Hồ Chí Minh viết:<br />
thể đối với cán bộ một cách chí công vô tư, Đảng cần phải chăm lo giáo đục đạo đức<br />
không có thành kiến, khiến cho cán bộ khỏi cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những<br />
bị bỏ rơi; phải có thái độ vui vẻ thân mật; người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội<br />
phải thương yêu cán bộ. Đối với những cán vừa “hồng” vừa “chuyên”. Đó không chỉ là<br />
bộ có sai lầm thì phải phê bình cho đúng, lòng yêu quý mà còn giao trách nhiệm cho<br />
cho khéo. thế hệ trẻ: Từ nhi đồng, thiếu niên đến<br />
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh trọng đoàn viên. Vì vậy, Hồ Chí Minh rất quan<br />
<br />
81<br />
tâm và yêu cầu các tổ chức Đảng, chính “làm sao cho nước nhà được hoàn toàn độc<br />
quyền phải chú ý giải quyết tốt việc chọn lập, đông bào ai cũng có cơm ăn áo mặc,ai<br />
người vì “chọn người, thay người cũng là cũng được học hành”. Trong những điều<br />
một vấn đề quan trọng trong việc lãnh đạo” mong muốn cuối cùng của Người cũng<br />
[4]. Hồ Chí Minh đánh giá cán bộ già là không gì khác hơn là mong muốn những<br />
vốn quý của Đảng, có nhiều công lao, kinh điều tốt đẹp cho nhân dân. Trong Di chúc<br />
nghiệm, nhưng có một số biểu hiện dừng Người đã viết “Điều mong muốn cuối cùng<br />
lại, công thần, “sống lâu lên lão làng”, “tị của tôi là toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết<br />
nạnh”… Đối với lớp trẻ, hăng hái, có kiến phấn đấu xây dựng một nước Việt Nam<br />
thức, tiến bộ nhanh, nhưng thường thiếu hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và<br />
kinh nghiệm, ít được rèn luyện, thử giàu mạnh”[12]. Nói đến nguồn lực con<br />
thách… Vì vậy, Đảng phải khéo kết hợp người trong tư tưởng Hồ Chí Minh là nói<br />
cán bộ trẻ với cán bộ già. Hồ Chí Minh phê đến nguồn lực trong nhân dân, sức mạnh<br />
phán lớp cán bộ già “coi thường cán bộ của nhân dân, sức mạnh của khối đại đoàn<br />
trẻ”, sợ “măng mọc quá tre”, “trứng khôn kết dân tộc, sức mạnh thể lực, trí lực, lòng<br />
hơn vịt”. Nếu có chọn lớp kế cận lại thích yêu nước của những con người cụ thể đang<br />
đưa con cháu mình vào. Trong “Bài nói ngày đêm chiến đấu bảo vệ và xây dựng tổ<br />
chuyện với những cán bộ, đảng viên hoạt quốc. Nguồn lực đó là sức mạnh vô đối,<br />
động lâu năm”ngày 19 - 12 - 1961, hay nơi khơi nguồn cho mọi nguồn lực. Bước<br />
“Bài nói chuyện tại lớp bồi dưỡng cán bộ vào thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế, Đảng<br />
lãnh đạo cấp huyện”ngày 18 - 1 - 1967, Hồ ta cũng xác định: “Phát triển, nâng cao chất<br />
Chí Minh nói nhiều về vấn đề này. Người lượng nguồn lực, nhất là nguồn nhân lực<br />
lưu ý rằng: Tất cả cán bộ, đảng viên của chất lượng cao là một trong những yếu tố<br />
Đảng phải vì Đảng, vì dân mà hăng hái quyết định sự phát triển nhanh và bền vững<br />
phấn đấu. Nếu thế hệ trẻ không hơn thế hệ đất nước”. Hiện nay, để đảm bảo sự phát<br />
già thì không tốt. Thế hệ già thua thế hệ trẻ triển nhanh và bền vững, những quan niệm<br />
mới là tốt. Do đó, Hồ Chí Minh yêu cầu của Hồ Chí Minh về phát huy nguồn lực<br />
cán bộ già, các tổ chức Đảng phải quan tâm con người là tài sản quý báu Đảng ta cần<br />
dìu dắt thế hệ trẻ, bất kỳ ai, có khả năng, được vận dụng nhằm tìm kiếm biện pháp,<br />
đủ tiêu chuẩn, cần cho nhu cầu cách mạng cách làm phù hợp trong việc đào tạo và<br />
là phải dùng, phải đào tạo thanh niên cho phát huy nguồn lực con người.<br />
họ làm việc hơn mình, không nên đố kị,<br />
đồng chí già phải có thái độ độ lượng… coi TÀI LIỆU THAM KHẢO<br />
đó không chỉ là yêu cầu, trách nhiệm, 1. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 2,<br />
nhiệm vụ, mà đó cũng là một tiêu chuẩn Nxb CTQG, Hà Nội.<br />
đạo đức cộng sản chủ nghĩa.<br />
2. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 3,<br />
3. Với tầm nhìn vượt thời gian, Hồ Nxb CTQG, Hà Nội.<br />
Chí Minh sớm xem nguồn lực con người là<br />
nguồn của mọi nguồn lực. Trong mọi suy 3. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 4,<br />
Nxb CTQG, Hà Nội.<br />
nghĩ và hành động, Người luôn hướng đến<br />
con người, quan tâm, chăm lo cho con 4. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 5,<br />
người, tìm cách để phát huy mọi tiềm năng Nxb CTQG, Hà Nội.<br />
của con người nhất là tiềm năng trí tuệ của 5. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 7,<br />
con người ở mức cao nhất để làm lợi cho Nxb CTQG, Hà Nội.<br />
con người. Trong suốt cuộc đời, Người chỉ 6. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 8,<br />
có một ham muốn, ham muốn tột bật là Nxb CTQG, Hà Nội.<br />
<br />
82<br />
7. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 10, 10. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 13,<br />
Nxb CTQG, Hà Nội. Nxb CTQG, Hà Nội.<br />
8. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 11, 11. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 14,<br />
Nxb CTQG, Hà Nội. Nxb CTQG, Hà Nội.<br />
9. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 12, 12. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 15,<br />
Nxb CTQG, Hà Nội. Nxb CTQG, Hà Nội.<br />
<br />
<br />
<br />
Ngày nhận bài: 23/11/2014 Biên tập xong: 20/6/2015 Duyệt đăng: 25/6/2015<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
83<br />