Túi thừa ống mật chủ (chẩn đoán và điều trị ở một bệnh nhân)

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> TUÙI THÖØA OÁNG MAÄT CHUÛ<br /> (CHAÅN ÑOAÙN VAØ ÑIEÀU TRÒ ÔÛ MOÄT BEÄNH NHAÂN)<br /> Traàn ngoïc Bích*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Naêm 2002-2003, taïi beänh vieän Vieät - Ñöùc Haø noäi, chuùng toâi ñaõ gaëp vaø ñieàu trò moät beänh nhi nam 10 tuoåi<br /> coù tuùi thöøa ôû oáng gan chung bò bieán chöùng vieâm nhieãm, chaûy maùu naëng trong nang vaø heïp phaàn cuoái oáng gan<br /> chung. Beänh nhaân ñaõ ñöôïc moå hai laàn: laàn thöù nhaát moå caáp cöùu daãn löu nang vaø laàn thöù hai moå caét tuùi thöøa,<br /> caét ñöôøng maät heïp, noái hoãng traøng vôùi oáng gan chung theo kyõ thuaät Roux - en - Y . Keát quaû moå hieän taïi laø toát.<br /> Ñaây laø moät theå beänh hieám gaëp cuûa daõn ñöôøng maät baåm sinh.<br /> <br /> SUMMARY<br /> DIVERTICULUM OF THE EXTRAHEPATIC BILE DUCT: A CASE REPORT<br /> Tran Ngoc Bich * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 470 - 474<br /> <br /> In 2002-2003, at Vieät - Ñöùc hospital, we treated a ten - year - old patients who suffering from a<br /> diverticulum of common bile duct with a severe complication : infection, grave bleeding in the diverticulum<br /> and a stenosis of a terminal part of common bile duct.<br /> The patients was operated two times: for the first time, drainage of the diverticulum in emergency. For<br /> the seconde time, excision of the diverticulum and of the ductal stenosis with Roux - en Y hepaticojejunostomy.<br /> Postoperating result is good. This is a rare type of congenital dilatation of the biliary tract.<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> <br /> BEÄNH AÙN BAÙO CAÙO<br /> <br /> Daõn ñöôøng maät baåm sinh hay u nang oáng maät<br /> chuû laø moät beänh lyù gaëp khaù phoå bieán trong beänh lyù<br /> ñöôøng maät ôû treû em. Tröôùc nhöõng naêm 1990, chaån<br /> ñoaùn döïa laâm saøng vaø chuïp khung taù traøng neân chaån<br /> ñoaùn thöôøng chaäm. Töø nhöõng naêm 90 trôû laïi ñaây, nhôø<br /> coù sieâu aâm neân chaån ñoaùn u nang oáng maät chuû thöôøng<br /> sôùm(1,8,10). ÔÛ Vieät nam, ñaõ coù nhieàu coâng trình nghieân<br /> cöùu veà u nang oáng maät chuû nhö veà chaån ñoaùn(1), ñieàu<br /> trò(2,3,4,5,7) vaø cô cheá beänh sinh(6). Trong caùc baùo caùo, theå<br /> beänh gaëp laø daõn ñöôøng maät ngoaøi gan vaø coù nhieàu<br /> tröôøng hôïp keøm theo coù daõn ñöôøng maät trong gan.<br /> Chöa coù thoâng baùo naøo veà tuùi sa vaø tuùi thöøa oáng maät<br /> chuû, moät theå beänh ít gaëp cuûa daõn ñöôøng maät baåm<br /> sinh(8,10). Naêm 2002, taïi Beänh vieän Vieät - Ñöùc, chuùng<br /> toâi ñaõ ñieàu trò cho moät beänh nhi bò tuùi thöøa ôû ñöôøng<br /> maät maø laàn moå ñaàu tieân khoâng chaån ñoaùn ñöôïc.<br /> Chuùng toâi xin thoâng baùo veà tröôøng hôïp beänh lyù hieám<br /> gaëp naøy vaø baøn veà chaån ñoaùn vaø thaùi ñoä xöû trí.<br /> <br /> Beänh nhaân teân Pham Vaên L, 10 tuoåi. Vaøo Beänh<br /> vieän Vieät - Ñöùc laàn ñaàu ngaøy 4-1- 2002. Khaùm vaø theo<br /> doõi taïi phoøng caáp cöùu: Coù hoäi chöùng taéc maät: vaøng<br /> da, nöôùc tieåu vaøng. Ñau buïng döõ doäi, ñau vaõ moà hoâi,<br /> maïch nhanh 130 laàn/phuùt. Khaùm coù khoái u buïng to ôû<br /> vuøng giöõa buïng , khoái u noåi voàng leân nhö nöûa quaû<br /> boùng uùp vaøo buïng. Naén vaøo khoái u beänh nhaân raát ñau.<br /> Naén hai hoá chaäu meàm khoâng ñau. Xeùt nghieäm: Hoàng<br /> caàu 2.8400000, huyeát saéc toá 10,1 g/l , hematocrit 24%<br /> , bilirubin maùu 257 μmol/l , tyû leä prothombin 10, 2 %,<br /> Aminase maùu: 117 U/l. Sieâu aâm: khoái u buïng coù kích<br /> thöôùc 24 x 13 x 15 cm .<br /> Tieàn söû: ñaõ bò moå moät laàn naêm 1999 taïi moät<br /> beänh vieän Quaân Y vôùi chaån ñoaùn vieâm tuî nhöng gia<br /> ñình beänh nhaân khoâng coøn giaáy chöùng nhaän moå.<br /> Tröôùc laàn moå naøy, trong khoaûng hai naêm, thænh<br /> thoaûng beänh nhaân coù nhöõng ñôït ñau buïng, moãi ñôït<br /> ñoä 4-6 ngaøy.<br /> <br /> * Khoa Phaãu thuaät Nhi - Beänh vieän Vieät - Ñöùc.<br /> <br /> 470<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> Chaån ñoaùn: U nang oáng maät chuû hay u nang tuî<br /> caêng coù nguy cô vôõ neân ñaõ chæ ñònh moå caáp cöùu.<br /> <br /> thöôùc nang coøn 2x3 cm, thuoác xuoáng taù traøng nhanh,<br /> nhöng khoâng vaøo oáng gan.<br /> <br /> Moå ngaøy 4-1-2002. Phaãu thaät vieân: Bs Bích, Bs<br /> Laâm.<br /> <br /> Döïa vaøo theo doõi laâm saøng vaø keát quaû X quang,<br /> chuùng toâi chaån ñoaùn beänh nhaân bò tuùi thöøa ôû ñöôøng<br /> maät ngoaøi gan vôùi vò trí coå tuùi thöøa ôû ngay phaàn döôùi<br /> cuûa oáng gan chung, phía treân choã oáng tuùi maät ñoå vaøo<br /> oáng maät chuû.<br /> <br /> Thöông toån : coù moät khoái u nang raát to trong oå<br /> buïng naèm phía sau ñaåy daï daøy, ñaïi traøng leân, ñaïi<br /> traøng ngang ra tröôùc, ñaåy ruoät non ra tröôùc vaø sang<br /> hai beân. Maïc treo ñaïi traøng vaø ruoät non bò caêng ra,<br /> naèm tröôùc khoái u. Khoái u coù kích thöôùc lôùn, ñænh cuûa<br /> khoái u saùt maët döôùi gan, ñaùy khoái u tôùi döôùi uï nhoâ vaøo<br /> tieåu khung, hai bôø beân cuûa khoái u tôùi saùt thaønh buïng<br /> beân. Gan öù maät, tuùi maät bình thöôøng, hai thaän bình<br /> thöôøng. Môû khoái u nang qua maïc treo ñaïi traøng huùt<br /> vaø laáy ra raát nhieàu nöôùc maùu, maùu cuïc naâu, thaønh<br /> khoái u daøy, nieâm maïc maët trong khoái u bò vieâm. Sau<br /> khi ñaõ laáy saïch caùc chaát trong u nang, chuùng toâi ñaõ<br /> nghó tôùi u nang oáng maät chuû nhieãm truøng, chaûy maùu<br /> neân ñaõ ñaët moät gaïc traéng to vaøo trong nang ñeå kieåm<br /> tra coù nöôùc maät chaûy ra khoâng, ñoàng thôøi phaãu tích<br /> vaøo cuoáng gan ñeå xaùc ñònh u. Do maùu chaûy ræ nhieàu<br /> khi phaãu tích neân chuùng toâi ñaõ ngöøng phaãu tích vaø<br /> daãn löu tuùi maät, bôm dung dòch Nacl 0,9% vaøo tuùi<br /> maät nhöng khoâng thaáy dòch chaûy vaøo u nang vaø cuõng<br /> khoâng thaáy maät chaûy ra. Daãn löu nang baèng hai oáng<br /> daãn löu. Ñoùng buïng.<br /> Sau moå, theo doõi thaáy ôû ngaøy thöù hai sau moå,<br /> nöôùc maät ra ôû daãn löu tuùi maät vaø caû hai oáng daãn löu<br /> trong nang. Nhöõng ngaøy ñaàu , löôïng dòch maät ra<br /> khoaûng 300 ml, sau ñoù giaûm daàn vaø tôùi ngaøy thöù 19<br /> thì coøn ra 3-5 ml moãi ngaøy. Theå traïng beänh nhaân toát<br /> leân, da bôùt vaøng daàn, bilirubin maùu giaûm. Sau moå 20<br /> ngaøy(24-1-2002), bôm thuoác caûn quang qua daãn löu<br /> tuùi maät ñeå chuïp thì thaáy tuùi maät vaø oáng maät chuû coù<br /> kích thöôùc bình thöôøng, thuoác xuoáng ruoät bình<br /> thöôøng nhöng khoâng thaáy hình oáng gan chung vaø<br /> ñöôøng maät trong gan. Hai tuaàn tieáp theo(7-2-2002)<br /> bôm thuoác caûn quang vaøo nang qua oáng daãn löu thì<br /> thaáy thuoác vaøo ñöôøng maät trong gan traùi - phaûi vaø coù<br /> moät hình nang coù R = 3x 4cm, sau ñoù thuoác caûn<br /> quang xuoáng taù traøng, ruoät vaø leân caû daï daøy, thaáy<br /> ñöôïc choã heïp ôû cuoái oáng gan chung. Sau moät tuaàn<br /> nöõa(15-2-2002) bôm laïi thuoác vaøo nang chuïp thì kích<br /> <br /> Tieán trieån laâm saøng toát leân, caùc oáng daãn löu<br /> nang ra ít dòch maät daàn roài khoâng ra nöõa neân ñaõ ñöôïc<br /> ruùt boû vaø beänh nhaân xuaát vieän ngaøy 27-2-2002 vaø<br /> ñöôïc heïn moå tieáp ñeå caét tuùi thöøa ñöôøng maät.<br /> Trong nhöõng thaùng sau, beänh nhaân coù theâm 3<br /> ñôït ñau buïng, vaøng da nheï, moãi ñôït keùo daøi ñoä 5-7<br /> ngaøy. Ñieàu trò khaùng sinh heát trieäu chöùng. Ñaõ giaûi<br /> thích chæ ñònh caàn phaûi moå nhöng gia ñình chöa<br /> ñoàng yù vì beänh nhaân coøn ñi hoïc.Vaøo vieän laàn hai ngaøy<br /> 12- 2- 2003. Khaùm coù hoäi chöùng taéc maät: vaøng da,<br /> bilirubin maùu 177 μmol/l , tyû leä prothrombin 100% ,<br /> sieâu aâm thaáy gan to, ñöôøng maät trong gan phaûi, traùi<br /> vaø oáng gan chung bò daõn vôùi ñöôøng kính 8 mm,<br /> khoâng thaáy oáng maät chuû. Ñaõ chuïp ñöôøng maät ngöôïc<br /> doøng: thuoác caûn quang vaøo oáng maät chuû vaø tuùi maät,<br /> khoâng thaáy vaøo oáng gan chung vaø ñöôøng maät trong<br /> gan, ngay caû guide daãn ñöôøng cuõng khoâng vaøo qua<br /> ñöôïc choã heïp ôû oáng gan chung. Chaån ñoaùn heïp<br /> ñöôøng maät ngoaøi gan ôû vò trí cuoái oáng gan chung vaø<br /> tuùi thöøa ôû oáng gan chung. Trong quaù trình naèm vieän,<br /> töø ngaøy 25-2-2003, beänh nhaân coù moät ñôït vaøng da<br /> taêng (bilirubin maùu 227 μmol/l), ñau buïng taêng hôn,<br /> soát cao, ñaïi tieän phaân maùu ñen, khaùm thaáy nang<br /> ñöôøng maät laïi to leân vaø raát ñau, xeùt nghieäm hoàng caàu<br /> coøn 2.520000, hematocrit 0,21 l/l huyeát saéc toá 0,75 g/l<br /> . Ñaõ ñieàu trò khaùng sinh, truyeàn maùu. Sau 7 ngaøy, caùc<br /> trieäu chöùng treân thuyeân giaûm,bilirubin maùu coøn 51<br /> μmol/l, tình traïng beänh nhaân oån ñònh vaø ñöôïc moå.<br /> Moå ngaøy 6- 3- 2003. Baùc só moå: GS Ñoã kim Sôn,<br /> Phuï moå: TS Traàn ngoïc Bích, Bs Ñoã tuaán Anh. Gaây<br /> meâ: BS Kim. Kieåm tra thöông toån trong moå: gan to öù<br /> maät, tuùi maät bình thöôøng, oáng maät chuû coù kích thöôùc<br /> bình thöôøng, heïp chít ôû cuoái oáng gan chung, coù tuùi<br /> thöøa ñöôøng maät nhoû ñaõ vieâm hoaïi töû, phaàn treân cuøng<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> 471<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> cuûa oáng gan chung vaø hai oáng gan phaûi - traùi daõn.<br /> Caùch moå: caét tuùi maät vaø phaàn oáng maät chuû beân<br /> treân taù traøng, caét phaàn oáng gan chung chít heïp vaø laáy<br /> boû tuùi thöøa ñaõ hoaïi töû, laáy moät quai hoãng traøng leân<br /> noái vôùi oáng gan chung theo phöông phaùp Roux - en Y, coù ñaët moät sonde plastique soá 10 qua quai hoãng<br /> traøng , qua mieäng noái maät - ruoät vaøo oáng gan phaûi<br /> (Volkehr). Dieãn bieán sau moå thuaän lôïi, beänh nhaân<br /> khoâng soát, giaûm vaøng da, ra vieän sau moå 10 ngaøy.<br /> Keát quaû giaûi phaãu beänh : tuùi thöøa ñöôøng maät bò<br /> vieâm caáp vaø maõn, ñaõ hoaïi töû.<br /> Beänh nhaân ñaõ tôùi khaùm vaø sieâu aâm gan maät<br /> kieåm tra hai laàn sau moå . Keát quaû theo doõi sau moå 6<br /> thaùng laø toát. Ñang theo doõi keát quaû xa.<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> Veà chaån ñoaùn<br /> Vaøo nhöõng naêm tröôùc 1990, taïi Vieät nam, daõn<br /> ñöôøng maät baåm sinh chaån ñoaùn thöôøng döïa tam<br /> chöùng kinh ñieån nhö coù khoái u buïng, vaøng da, ñau<br /> buïng vaø chuïp khung taù traøng ñeå chaån ñoaùn. Nhöõng<br /> naêm sau naøy, daõn ñöôøng maät baåm sinh ñaõ ñöôïc chaån<br /> ñoaùn sôùm hôn nhôø sieâu aâm(1) . Sieâu aâm ñaõ ñöôïc chæ<br /> ñònh roäng raõi khi coù trieäu chöùng ñau buïng khoâng roõ<br /> nguyeân nhaân, khi coù daáu hieäu vaøng da..... neân daõn<br /> ñöôøng maät baåm sinh thöôøng ñöôïc chaån ñoaùn sôùm khi<br /> möùc ñoä daõn ñöôøng maät coøn nheï hay u nang oáng maät<br /> chuû coù kích thöôùc coøn nhoû, chöa coù bieán chöùng.<br /> Beänh nhaân cuûa chuùng toâi tôùi vieän khi coù bieán<br /> chöùng: nang ñöôøng maät daõn quaù to vaø chaûy maùu<br /> naëng trong nang. Lyù do beänh nhaân tôùi khaùm muoän vì<br /> beänh nhaân ôû noâng thoân, xa beänh vieän vaø hoaøn caûnh<br /> kinh teá gia ñình raát khoù khaên. Beänh nhaân ñöôïc mieãn<br /> phí trong quaù trình ñieàu trò.<br /> Tuy vaäy ngay khi beänh nhaân ñaõ tôùi beänh vieän thì<br /> chaån ñoaùn luùc ñaàu cuõng coøn khoù khaên vì theå beänh<br /> hieám gaëp.<br /> Theo y vaên(8,9,10), ñaõ coù nhieàu caùch phaân loaïi daõn<br /> ñöôøng maät baåm sinh nhöng caùch phaân loaïi cuûa<br /> Alonso- Lej ñöôïc söû duïng nhieàu . taùc giaû phaân thaønh<br /> ba loaïi:<br /> <br /> 472<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> -Loaïi 1: daõn döôøng maät ngoaøi gan, theå naøy gaëp laø<br /> chuû yeáu.<br /> -Loaïi 2: tuùi thöøa ôû ñöôøng maät ngoaøi gan<br /> -Loaïi 3: tuùi sa oáng maät chuû<br /> Ngoaøi ra coøn moät soá phaân loaïi khaùc nöõa, coù boå<br /> xung theâm theå beänh daõn ñöôøng maät trong vaø ngoaøi<br /> gan vaø vaø theå beänh daõn ñöôøng maät trong gan ñôn<br /> thuaàn. Trong taát caû caùc caùch phaân loaïi thì tuùi thöøa vaø<br /> tuùi sa ñöôøng maät vaãn laø hai theå beänh rieâng bieät vaø gaëp<br /> ôû tyû leä thaáp (< 5 %). Theo y vaên trong nöôùc, chuùng<br /> toâi chæ thaáytheå beänh daõn ñöôøng maät ngoaøi gan ñôn<br /> thuaàn hoaëc coù keát hôïp vôùi theå daõn trong gan chöù<br /> chöa thaáy coù thoâng baùo naøo veà tuùi thöøa cuûa ñöôøng<br /> maät ngoaøi gan(1,4,5,7) .<br /> Beänh nhaân cuûa chuùng toâi bò daõn ñöôøng maät baåm<br /> sinh ôû theå tuùi thöøa laø theå beänh hieám gaëp, laïi ñeán beänh<br /> vieän trong tình traïng caáp cöùu: U nang to doaï vôõ vaø<br /> chaûy maùu naëng trong nang, khoâng laøm ñöôïc heát caùc<br /> khaùm nghieäm tröôùc moå vaø ngay trong moå cuõng<br /> khoâng chuïp ñöôøng maät ñöôïc. Do vaäy chaån ñoaùn u<br /> nang oáng maät chuû ôû beänh nhaân naøy tröôùc vaø trong<br /> moå laàn ñaàu tuy nghó tôùi nhöng khoâng coù tính khaúng<br /> ñònh vaø khoâng chaån ñoaùn ñöôïc laø tuùi thöøa ñöôøng maät.<br /> Ñaây laø laàn ñaàu tieân chuùng toâi gaëp tuùi thöøa cuûa ñöôøng<br /> maät neân chöa coù kinh nghieäm chaån ñoaùn.<br /> Tröôùc moå, chuùng toâi ñaõ nghó tôùi u nang oáng maät<br /> chuû vôùi caùc trieäu chöùng kinh ñieån: ñau buïng, vaøng da,<br /> u buïng. Trong moå, luùc ñaàu cuõng nghó tôùi u nang oáng<br /> maät chuû bò chaûy maùu, nhöng sau ñoù vì khoâng thaáy<br /> maät chaûy ra töø nang vaø bôm dòch vaøo tuùi maät thì dòch<br /> cuõng khoâng chaûy vaøo nang neân khoâng khaúng ñònh<br /> chaéc chaén laø u nang oáng maät chuû hay coù theå laø nang<br /> tuî. Chæ sau moå moät ngaøy khi maät chaûy ra töø nang<br /> môùi khaúng ñònh ñoù laø nang cuûa ñöôøng maät. Nhôø keát<br /> quaû chuïp ñöôøng maät qua tuùi maät vaø qua nang, chuùng<br /> toâi chaån ñoaùn ñöôïc beänh nhaân coù tuùi thöøa ôû oáng gan<br /> chung bò nhieãm truøng vaø chaûy maùu naëng. Vaø chuùng<br /> toâi coù theå giaûi thích ñöôïc caùc trieäu chöùng ñaõ coù tröôùc,<br /> trong vaø sau moå.<br /> Tröôùc moå: tuùi thöøa bò nhieãm khuaån, chaûy maùu<br /> neân tuùi thöøa to leân raát nhanh, beänh nhaân ñau döõ doäi<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> <br /> vì tuùi thöøa bò daõn caêng nhanh, beänh nhaân coù daáu hieäu<br /> maát maùu naëng. Do bò vieâm nhieãm vaø bò cheøn eùp vaøo<br /> ñöôøng maät ngoaøi gan neân coù daáu hieäu taéc maät.<br /> Trong tieàn söû, nhöõng ñôït ñau buïng vuøng döôùi<br /> söôøn phaûi coù keøm vaøng da laø nhöõng ñôït tuùi thöøa to<br /> leân.<br /> Trong moå: coù theå do coå tuùi thöøa bò gaáp goùc vaø coù<br /> cuïc maùu ñoâng bòt kín neân khoâng thaáy nöôùc maät chaûy<br /> vaøo nang vaø bôm dòch qua tuùi maät thì dòch cuõng<br /> khoâng vaøo nang.<br /> Sau moå: do ñöôïc daãn löu nang, ñieàu trò khaùng<br /> sinh, vieâm phuø neà giaûm, choã coå tuùi thöøa ñöôïc thoâng<br /> thöông trôû laïi neân môùi coù maät chaûy vaøo nang vaø roài<br /> theå tích nang nhoû daàn laïi, ñöôøng maät ngoaøi gan bôùt<br /> bò cheøn eùp neân trieäu chöùng taéc maät giaûm daàn. Nhöng<br /> nhöõng thaùng sau moå, vaãn thænh thoaûng coù nhöõng ñôït<br /> ñau buïng, soát, vaøng da trôû laïi vaø coù moät ñôït chaûy maùu<br /> ñöôøng maät trong nang nöõa.<br /> ÔÛ laàn moå thöù hai, chaån ñoaùn tröôùc moå vaø trong<br /> moå laø ñuùng vaø phuø hôïp. Quaù trình vieâm nhieãm nhieàu<br /> laàn ñaõ gaây vieâm hoaïi töû tuùi thöøa vaø gaây chít heïp<br /> ñöôøng maät ngay choã tuùi thöøa ñoå vaøo ñöôøng maät. Neáu<br /> moå sôùm thì seõ traùnh ñöôïc bieán chöùng naøy vaø coù theå<br /> moå moät laàn vôùi kyõ thuaät moå caét tuùi thöøa ñôn thuaàn.<br /> Vaäy laøm gì ñeå coù theå chaån ñoaùn ñöôïc tuùi thöøa<br /> ñöôøng maät trong giai ñoaïn sôùm, khi chöa coù bieán<br /> chöùng naëng?<br /> Daõn ñöôøng maät thaønh nang hoaëc u nang oáng<br /> maät chuû coù theå chaån ñoaùn sôùm vaø ñuùng baèng sieâu<br /> aâm, ñaëc bieät trong moå thì hình aûnh nang deã nhaän ra<br /> neân chaån ñoaùn trong moå deã daøng. Tuy nhieân ñeå chaån<br /> ñoaùn ñuùng theå beänh vaø tình traïng ñöôøng maät trongngoaøi gan vaø caàn tìm oáng maät tuî chung thì chuïp<br /> ñöôøng maät trong moå laø raát caàn thieát.<br /> Vôùi tuùi thöøa ñöôøng maät thì vaãn coù theå chaån ñoaùn<br /> ñöôïc baèng sieâu aâm keát hôïp vôùi caùc daáu hieäu laâm saøng.<br /> Trong moå vôùi caùc daáu hieäu nhö cuûa beänh nhaân treân<br /> vaø neáu chuïp ñöôøng maät trong moå thì chaéc chaén chaån<br /> ñoaùn ñuùng ñöôïc tuùi thöøa ñöôøng maät. Ñieàu naøy caøng<br /> khaúng ñònh söï caàn thieát cuûa chuïp ñöôøng maät trong<br /> moå khi moå daõn ñöôøng maät baåm sinh hoaëc moå can<br /> <br /> thieäp vaøo ñöôøng maät noùi chung.<br /> Veà ñieàu trò<br /> Laøm gì ñeå coù theå ñieàu trò toát hôn ôû beänh nhaân<br /> naøy?<br /> Beänh nhaân cuûa chuùng toâi ñaõ ñöôïc moå 3 laàn. Laàn<br /> ñaàu khoâng giaûi quyeát ñöôïc nguyeân nhaân. Laàn thöù hai,<br /> vôùi tình traïng beänh nhaân trong caáp cöùu nhö vaäy neân<br /> chæ daãn löu nang vaø laàn moå thöù ba môùi caét boû ñöôïc<br /> tuùi thöøa vaø ñöôøng maät bò heïp, noái maät- ruoät. Vôùi dieãn<br /> bieán vaø tình traïng beänh lyù nhö vaäy thì caùch ñieàu trò<br /> laàn thöù hai vaø thöù ba laø hôïp lyù.<br /> Nhöng neáu chaån ñoaùn ñöôïc tuùi thöøa ñöôøng maät<br /> sôùm, khi chöa coù bieán chöùng thì ñieàu trò nhö theá naøo?<br /> Theo chuùng toâi, khi ñaõ coù chaån ñoaùn thì neân moå<br /> sôùm. Moå ñeå caét boû tuùi thöøa. Chuùng toâi cho raèng khi<br /> moå sôùm thì vieäc caét boû tuùi thöøa khoâng khoù vaø vaãn baûo<br /> toàn ñöôïc ñöôøng maät ngoaøi gan, traùnh ñöôïc kyõ thuaät<br /> noái maät ruoät vaø keát quaû laâu daøi seõ toát hôn cho beänh<br /> nhaân vì vaãn giöõ ñöôïc ñöôøng maät vôùi cô thaét oddi bình<br /> thöôøng.<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> Naêm 2002-2003, taïi beänh vieän Vieät - Ñöùc Haø noäi,<br /> chuùng toâi ñaõ gaëp vaø ñieàu trò moät beänh nhi 10 tuoåi coù<br /> tuùi thöøa ñöôøng maät bò bieán chöùng vieâm nhieãm, chaûy<br /> maùu naëng. Beänh nhaân ñaõ ñöôïc moå hai laàn: laàn moät<br /> moå caáp cöùu daãn löu nang vaø laàn hai moå caét tuùi thöøa,<br /> caét ñöôøng maät heïp, noái maät ruoät. Keát quaû moå hieän taïi<br /> laø toát. Ñaây laø moät theå beänh hieám gaëp cuûa daõn ñöôøng<br /> maät baåm sinh. Kinh nghieäm chaån ñoaùn vaø ñieàu trò<br /> ñöôïc ruùt ra töø beänh nhaân naøy.<br /> Coâng trình laøm taïi Beänh vieän Vieät - Ñöùc<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br /> 1-<br /> <br /> 2-<br /> <br /> 3-<br /> <br /> Phan thò Hieàn, Phan gia Khaùnh, Nguyeãn thanh Lieâm:<br /> Nghieân cöùu caùc bieåu hieän laâm saøng vaø sieâu aâm ñeå chaån<br /> ñoaùn giaõn oáng maät chuû ôû treû em. Y hoïc thöïc haønh,<br /> 2000, 391: 218-221<br /> Tröông nguyeãn uy Linh: Keát quaû böôùc ñaàu cuûa phaãu<br /> thuaät sôùm vaø noái maät ruoät, trong phaãu thuaät caét nang<br /> ñöôøng maät. Ngoaïi khoa, 2001, 3: 30-34<br /> Tröông nguyeãn uy Linh, Ñaøo trung Hieáu, Traàn thaønh<br /> Trai: Ñieàu trò nang oáng maät chuû ôû treû em taïi BV Nhi<br /> ñoàng 1. Y hoïc TP HCM 2000, 4: 106 - 111.<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br /> 473<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004<br /> 4-<br /> <br /> 5-<br /> <br /> 6-<br /> <br /> 474<br /> <br /> Nguyeãn höõu Phuøng, Nguyeãn quang Taäp, Buøi Chín:<br /> Phaãu thuaät caét boû u nang oáng maät chuû vaø noái gan - taù<br /> traøng baèng moät quai ruoät bieät laäp. Ngoaïi khoa, 2000,<br /> 6: 45- 48<br /> Hoà Xuaân Tam, Phaïm Haø Baéc, Ñaëng Anh Toaøn,<br /> Nguyeãn höõu Quaân: Ñieàu trò phaãu thuaät nang ñöôøng<br /> maät taïi beänh vieän tænh Phuù yeân. Y hoïc thöïc haønh,<br /> 2002, 410: 20 - 23<br /> Ngoâ kim Thôi, Tröông Nguyeãn Uy Linh : Ñaùnh giaù<br /> keânh chung maät - tuïy trong beänh lyù nang oáng maät chuû<br /> ôû treû em. Y hoïc thöïc haønh, 2002, 410: 17-20<br /> <br /> 7-<br /> <br /> 8-<br /> <br /> 910<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Trònh Vaên Vieät, Leâ Nam Thaéng, Nguyeãn Thanh Lieâm:<br /> Ñieàu trò u nang oùng maät chuû baèng kyõ thuaät caét nang<br /> vaø noái maät ruoät. Y hoïc thöïc haønh, 2002, 410: 15-17<br /> O' Neill, James A.: Choledocal cyst. Pediatric surgery,<br /> -5 th ed/ edited by James A. O' Neill. Mosby 1998, p<br /> 1483 - 1494<br /> Valayer.: Kyste du choleùdoque. Chirurgie digestive de<br /> l'enfant. Doin eùditeus 1990 , p 259 - 266<br /> Ergnes . P.: Kystes du choledoque . Chirurgie<br /> heùpatobiliaire de l' enfant Sauramps Medical, 1994 , p<br /> 85 – 100.<br /> <br /> Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004<br /> <br />