Tuổi thành tạo của khoáng hóa Molipden Ô Quy Hồ, Tây Bắc Việt Nam và ý nghĩa địa chất

T¹p chÝ c¸c khoa häc vÒ tr¸i ®Êt<br /> <br /> 32(2), 151-155<br /> <br /> 6-2010<br /> <br /> TUæI THµNH T¹O CñA KHO¸NG HO¸<br /> MOLIPDEN ¤ QUY Hå, T¢Y B¾C VIÖT NAM Vµ<br /> ý NGHÜA §ÞA CHÊT<br /> PH¹M TRUNG HIÕU<br /> I. Më ®Çu<br /> Trong diÖn ph©n bè kho¸ng ho¸ molipden ¤<br /> Quy Hå ph¸t triÓn réng r·i c¸c kho¸ng vËt quÆng<br /> pyrit vµ lµ tæ hîp kho¸ng vËt quÆng ®−îc sinh<br /> thµnh cïng giai ®o¹n t¹o kho¸ng víi molipdenit.<br /> Trong qu¸ tr×nh t¹o kho¸ng, pyrit kÕt tinh ë nhiÖt<br /> ®é cao (227-320 oC) [22], n¨ng l−îng m¹nh, trong<br /> ®iÒu kiÖn nhiÖt dÞch nhiÖt ®é trung b×nh, tinh thÓ<br /> nhanh chãng kÕt tinh vµ cã ®é tù h×nh cao, tõ ®ã cã<br /> thÓ b¶o tån ®−îc hÖ cña ®ång vÞ ban ®Çu vµ kh«ng<br /> dÔ bÞ ¶nh h−ëng bëi qu¸ tr×nh nhiÖt dÞch t¹o quÆng<br /> [3, 22]. ViÖc ®Þnh tuæi cho c¸c pyrit nµy cã thÓ x¸c<br /> ®Þnh ®−îc thêi gian thµnh t¹o cña giai ®o¹n t¹o<br /> kho¸ng. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®−êng ®¼ng thêi<br /> Rb-Sr tõ nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XX ®−îc sö<br /> dông ®Þnh tuæi ®ång vÞ cho kho¸ng vËt quÆng pyrit<br /> víi môc ®Ých x¸c ®Þnh thêi gian t¹o quÆng. MÆc dï<br /> ph−¬ng ph¸p ®Þnh tuæi nµy ®· thu ®−îc nh÷ng<br /> thµnh c«ng nhÊt ®Þnh [22, 23], song vÉn cßn nh÷ng<br /> h¹n chÕ, nªn hiÖu suÊt thµnh c«ng cña mçi lÇn ph©n<br /> tÝch kh«ng cao. Th«ng th−êng, tr−íc khi ph©n tÝch<br /> hÖ ®ång vÞ Rb - Sr ng−êi ta thùc hiÖn ph©n tÝch vi<br /> l−îng Rb, Sr cho pyrit. NÕu hµm l−îng cña c¸c<br /> nguyªn tè nµy cao hoµn toµn cã thÓ hy väng vµo<br /> mét kÕt qu¶ thµnh c«ng ; ng−îc l¹i nÕu hµm l−îng<br /> Rb vµ Sr qu¸ thÊp (< 0,01 ppm) kh«ng nªn thùc<br /> hiÖn viÖc x¸c ®Þnh tuæi ®ång vÞ hÖ Rb-Sr cho pyrit<br /> ®Ó tr¸nh l·ng phÝ vÒ thêi gian vµ vËt chÊt. Trong<br /> nghiªn cøu nµy chóng t«i ¸p dông ph−¬ng ph¸p<br /> Rb-Sr thùc hiÖn trªn kho¸ng vËt quÆng pyrit ®Ó x¸c<br /> ®Þnh tuæi thµnh t¹o cho kho¸ng ho¸ molipden ¤<br /> Quy Hå, ®ång thêi bµn luËn vÒ ý nghÜa ®Þa chÊt<br /> khu vùc cña chóng.<br /> II. VÞ trÝ lÊy mÉu vµ ®Æc ®iÓm<br /> kho¸ng ho¸ molipden trong<br /> vïng nghiªn cøu<br /> MÉu V0869 trong nghiªn cøu nµy ®−îc lÊy ë vÞ<br /> trÝ cã täa ®é 22o22'30'' ®é vü b¾c vµ 103o48'16'' ®é<br /> <br /> kinh ®«ng, x· ¤ Quy Hå, huyÖn Sa Pa, tØnh Lµo Cai,<br /> thuéc diÖn ph©n bè c¸c ®¸ granit h¹t nhá vµ granit<br /> s¸ng mÇu d¹ng porphyr phøc hÖ Yª Yªn Sun.<br /> Molipdenit cã kÝch th−íc tõ 0,2 ®Õn 3,5 mm ph©n bè<br /> tËp trung vµ r¶i r¸c ë phÇn r×a tiÕp xóc gi÷a granit Yª<br /> Yªn Sun vµ c¸c ®¸ v©y quanh thuéc hÖ tÇng Suèi<br /> ChiÒng, hÖ tÇng Sin QuyÒn hoÆc c¸c thµnh t¹o lôc<br /> nguyªn carbonat bÞ sõng ho¸ hÖ tÇng B¶n Nguån<br /> [10]. Molipden th−êng ®i cïng víi hai kiÓu thµnh hÖ<br /> kh¸c nhau, ®ã lµ molipden - th¹ch anh vµ molipden sulfur, gåm c¸c ®íi kho¸ng ho¸ nhá d¹ng m¹ch,<br /> kho¸ng vËt quÆng gåm : molipdenit, chalcopyrit,<br /> pyrit, magnetit, pyrotin, sphalerit, limonit… Pyrit<br /> trong mÉu cã kÝch th−íc tõ 0,3 ®Õn 5,0 mm gåm hai<br /> lo¹i chÝnh : mét lo¹i t−¬ng ®èi tù h×nh, bÒ mÆt s¹ch,<br /> hÇu nh− kh«ng xuÊt hiÖn c¸c vÕt r¹n nøt vµ lo¹i kh¸c<br /> cã h×nh d¹ng kÐm tù h×nh h¬n, bÒ mÆt th−êng xuÊt<br /> hiÖn c¸c vÕt r¹n nøt.<br /> III. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch<br /> Tõ mÉu V0869 (h×nh 1c) chóng t«i lùa chän c¸c<br /> ®¬n tinh thÓ pyrit cã kÝch th−íc 4 mm × 4 mm<br /> × 3-4 mm, cã ®é tù h×nh cao ®Ó ph©n tÝch. Trong<br /> qu¸ tr×nh lùa chän mÉu thu thËp ngoµi thùc ®Þa,<br /> mÉu nghiªn cøu bao gåm nhiÒu lo¹i tinh thÓ pyrit<br /> cã kÝch th−íc kh¸c nhau. Chóng t«i sö dông kÝnh<br /> soi næi ®Ó lùa chän nh÷ng h¹t tinh thÓ cã bÒ mÆt<br /> hoµn chØnh, hÇu nh− kh«ng xuÊt hiÖn c¸c vÕt r¹n<br /> nøt ë bÒ mÆt vµ lo¹i bá c¸c t¹p chÊt, víi môc ®Ých<br /> lùa chän ®−îc h¬n 99 % c¸c h¹t tinh thÓ hoµn<br /> chØnh ®Ó kÕt qu¶ ph©n tÝch ®¹t ®−îc hiÖu suÊt thµnh<br /> c«ng cao h¬n. Qu¸ tr×nh ph¸ mÉu, ph©n tÝch hµm<br /> l−îng Rb, Sr vµ ®o b»ng thiÕt bÞ khèi phæ kÕ ®−îc<br /> thùc hiÖn t¹i phßng thÝ nghiÖm ®ång vÞ phãng x¹<br /> viÖn VËt lý §Þa cÇu vµ §Þa chÊt thuéc viÖn Hµn l©m<br /> Khoa häc Trung Quèc. Quy tr×nh ho¸ häc t¸ch<br /> chiÕt Rb, Sr ®−îc thùc hiÖn t¹i phßng thÝ nghiÖm<br /> siªu s¹ch. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thÝ nghiÖm,<br /> HF, HNO3 ®Òu ®−îc th«ng qua hai lÇn ch−ng cÊt<br /> <br /> 151<br /> <br /> h¬i thuÇn khiÕt ®Ó gi¶m tèi thiÓu c¸c t¹p chÊt lÉn<br /> trong dung dÞch acid. N−íc th«ng qua hÖ thèng<br /> thiÕt bÞ Millipore-E ®−îc sö dông trong qu¸ tr×nh<br /> t¸ch chiÕt ho¸ häc, Sr Blank < 0,2 pg/ml. C¸c tinh<br /> thÓ pyrit ®−îc ®−a qua thiÕt bÞ sãng siªu ©m rung<br /> chøa HCl nång ®é thÊp víi thêi gian 4-5 phót víi<br /> môc ®Ých lµm s¹ch nh÷ng t¹p chÊt lÉn ë bÒ mÆt tinh<br /> thÓ, sau ®ã lÊy mét l−îng mÉu tõ 1 ®Õn 2 mg<br /> (t−¬ng ®−¬ng kho¶ng 4-5 h¹t ®¬n kho¸ng pyrit)<br /> ®−a vµo cèc nhùa Teflon, tiÕp theo cho thªm mét<br /> l−îng hçn hîp Spike 87Rb - 84Sr vµ 0,3 ml 3,5 mol/l<br /> HNO3, sau ®ã ®−a vµo tñ sÊy ë nhiÖt ®é 120 oC<br /> trong thêi gian 24h ®Ó lµm tan hoµn toµn mÉu. Sau<br /> <br /> khi mÉu ®−îc hoµ tan hoµn toµn, sö dông ph−¬ng<br /> ph¸p t−¬ng t¸c anion víi keo Spec-Sr vµ 3 mol/l<br /> HNO3 tiÕn hµnh t¸ch chiÕt thuÇn khiÕt hµm l−îng<br /> Rb vµ Sr trong pyrit. Toµn bé quy tr×nh ph©n tÝch ho¸<br /> Rb vµ Sr Blank lµ 5~6 pg [4] (Blank lµ m«i tr−êng<br /> trong phßng thÝ nghiÖm chøa Rb, Sr vµ hµm l−îng Rb,<br /> Sr cã trong n−íc tinh khiÕt). Sr vµ Rb trong mÉu ph©n<br /> tÝch ®−îc ®−a lªn d©y tãc W vµ Ta th«ng qua dông cô<br /> thÝ nghiÖm pipep, tû sè ®ång vÞ ®−îc ®o trªn m¸y phæ<br /> kÕ ®é chÝnh x¸c cao IsoProbe-T do §øc s¶n xuÊt, c¸c<br /> tham sè cña thiÕt bÞ cã thÓ tham kh¶o trong [4, 16].<br /> Cuèi cïng lµ sö dông phÇm mÒm tÝnh to¸n ®ång vÞ<br /> Isoplot 2.06 ®Ó tÝnh tuæi vµ x¸c ®Þnh ®−êng ®¼ng thêi.<br /> <br /> ← H×nh 1. Quan hÖ gi÷a kho¸ng vËt<br /> quÆng molipdenit vµ ®¸ v©y quanh<br /> a) Molipdenit (Mo) ph©n bè x©m t¸n<br /> trong pegmatit,<br /> b) Molipdenit xuÊt hiÖn nhiÒu n¬i tiÕp<br /> xóc gi÷a c¸c m¹ch th¹ch anh xuyªn c¾t<br /> granit biotit h¹t nhá,<br /> c) Molipdenit vµ pyrite (Py) ph©n bè<br /> trong granit h¹t nhá,<br /> d) Molipdenit x©m t¸n trong c¸c ®¸<br /> s¸ng mÇu (leucosome) thµnh phÇn chñ<br /> yÕu lµ feldspar vµ th¹ch anh (Q)<br /> <br /> IV. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn<br /> 1. Thêi gian t¹o quÆng vµ mèi quan hÖ víi ®¸<br /> v©y quanh<br /> <br /> Tæng céng bèn ®iÓm ph©n tÝch theo kÕt qu¶ ë<br /> b¶ng 1 vµ sö dông phÇn mÒm Isoplot 2.06 ®Ó tÝnh<br /> to¸n vµ xö lý, kÕt qu¶ cho thÊy bèn ®iÓm ph©n tÝch<br /> t¹o thµnh mét ®−êng ®¼ng thêi (h×nh 2). Tõ kÕt qu¶<br /> trªn cã thÓ thÊy tuæi thµnh t¹o cña kho¸ng ho¸<br /> molipden ¤ Quy Hå kho¶ng 38 tr.n. Tuæi thµnh t¹o<br /> nµy gÉn gòi víi tuæi thµnh t¹o granit h¹t nhá vµ<br /> granit s¸ng mÇu d¹ng porphyr phøc hÖ Yª Yªn Sun<br /> vµ c¸c ®¸ kiÒm cao cña ®íi Jinshajiang vµ granit<br /> Jinping phÝa t©y nam Trung Quèc.<br /> Cho tíi thêi ®iÓm nµy cã thÓ thÊy c¸c ®¸ phøc<br /> hÖ Yª Yªn Sun ®−îc ph©n chia thµnh hai lo¹i<br /> chÝnh: granit h¹t nhá d¹ng aplit, granit s¸ng mÇu<br /> <br /> 152<br /> <br /> (leucogranit) ®«i chç cã d¹ng porphyry. C¸c ®¸ nµy<br /> cã ®Æc ®iÓm cao kiÒm, kiÓu kiÒm kali-natri, giÇu<br /> Rb, Sr, Ba, nghÌo Nb, Ta, Hf, Zr [1] cã tuæi thµnh<br /> t¹o kho¶ng 38 tr.n ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng<br /> ph¸p LA-ICPMS U-Pb zircon [9] vµ mét lo¹i ®¸<br /> cao kiÒm, giÇu Rb, Zr, Nb, Ta vµ cã tû lÖ Ga/Al<br /> t−¬ng ®èi cao dao ®éng tõ 3,05 ®Õn 5,70, gÉn gòi<br /> víi granit kiÓu A vµ cã tuæi thµnh t¹o 252-253 tr.n<br /> trªn ®íi Phan Si Pang [10], rÊt gÉn gòi víi granit<br /> kiÓu A khu vùc Emeishan Trung Quèc. Do ®íi<br /> Phan Si Pang réng lín, ®Þa h×nh hiÓm trë vµ líp phñ<br /> dÇy cho nªn tíi thêi ®iÓm nµy vÉn ch−a v¹ch ®−îc<br /> ranh giíi chÝnh x¸c gi÷a hai lo¹i ®¸ cã tuæi vµ ®Æc<br /> ®iÓm th¹ch ®Þa ho¸ kh¸c nhau. VÒ c¬ b¶n nªn t¸ch<br /> hai lo¹i ®¸ nµy thµnh hai phøc hÖ magma kh¸c<br /> nhau do chóng kh«ng cïng nguån gèc còng nh−<br /> kh¸c biÖt rÊt lín vÒ thêi gian thµnh t¹o.<br /> <br /> B¶ng 1. KÕt qu¶ ph©n tÝch Rb-Sr ®¬n kho¸ng pyrit mÉu V0869<br /> Sè hiÖu<br /> mÉu<br /> <br /> §èi t−îng<br /> ph©n tÝch<br /> <br /> §iÓm<br /> ph©n tÝch<br /> <br /> Rb<br /> [ppm]<br /> <br /> Sr<br /> [ppm]<br /> <br /> Pyrit<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0,037<br /> <br /> 0,041<br /> <br /> 2,58<br /> <br /> 0,71127<br /> <br /> 0,00011<br /> <br /> Pyrit<br /> <br /> 2<br /> <br /> 0,040<br /> <br /> 1,266<br /> <br /> 0,09<br /> <br /> 0,70972<br /> <br /> 0,00012<br /> <br /> V0869<br /> <br /> 87<br /> <br /> Rb/86Sr<br /> <br /> 87<br /> <br /> Sr/86Sr<br /> <br /> Sai sè (2ã)<br /> <br /> Pyrit<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1,437<br /> <br /> 0,437<br /> <br /> 9,52<br /> <br /> 0,71583<br /> <br /> 0,00004<br /> <br /> Pyrit<br /> <br /> 4<br /> <br /> 1,652<br /> <br /> 0,369<br /> <br /> 12,98<br /> <br /> 0,71835<br /> <br /> 0,00006<br /> <br /> Pyrit (V0869)<br /> <br /> 0,719<br /> <br /> ← H×nh 1. §−êng ®¼ng thêi Rb-Sr<br /> kho¸ng vËt pyrit trong mÉu V0869<br /> (MSWD lµ gi¸ trÞ trung b×nh<br /> träng l−îng)<br /> <br /> 0,717<br /> <br /> 0,713<br /> <br /> 87<br /> <br /> Rb/86Sr<br /> <br /> 0,715<br /> <br /> Tuæi = 38 ± 3 tr.n<br /> Tỷ lệ 87Sr/86Sr ban đầu = 0,70960 ± 0,00036<br /> MSWD = 2,1<br /> <br /> 0,711<br /> <br /> 0,709<br /> <br /> 0,707<br /> 0<br /> <br /> 8<br /> <br /> 4<br /> <br /> 0<br /> 3<br /> 1<br /> ,7<br /> 0<br /> <br /> 12<br /> <br /> 0<br /> 3<br /> 1<br /> ,7<br /> 0<br /> <br /> 16<br /> <br /> 87<br /> <br /> Rb/86Sr<br /> <br /> §iÒu cÇn chó ý ë ®©y lµ kho¸ng ho¸ molipden<br /> tËp trung chñ yÕu ë c¸c ®¸ granit h¹t nhá vµ granit<br /> s¸ng mÇu ®«i chç cã d¹ng porphyr trong diÖn ph©n<br /> bè cña phøc hÖ Yª Yªn Sun cÊu thµnh nªn dÉy<br /> Phan Si Pang hïng vü ë T©y B¾c ViÖt Nam. TrÇn<br /> TuÊn Anh et al, (2002) gäi lµ c¸c ®¸ T©y ¤ Quy<br /> Hå. C¸c ®¸ cã tuæi 35 tr.n ®−îc x¸c ®Þnh b»ng<br /> ph−¬ng ph¸p U-Pb titanit [24] vµ kho¶ng 38 tr.n<br /> x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p U-Pb zircon [9]. Nh−<br /> vËy trong sai sè cho phÐp, cã thÓ thÊy tuæi thµnh<br /> t¹o cña kho¸ng ho¸ molipden ¤ Quy Hå rÊt gÇn<br /> gòi víi tuæi thµnh t¹o cña c¸c lo¹i ®¸ nµy.<br /> §íi Ailaoshan - S«ng Hång (ASRR) ®−îc coi lµ<br /> ranh giíi gi÷a hai m¶ng Ên §é vµ ¢u ¸ trong<br /> Kainozoi [8, 21]. Trong diÖn ph©n bè däc theo ®íi<br /> nµy (phÝa t©y nam Trung Quèc), tµi liÖu ®· c«ng bè<br /> cho thÊy thêi gian thµnh t¹o cña c¸c ®¸ kiÒm cao<br /> chøa quÆng t−¬ng ®èi réng tõ 55 ®Õn 17 tr.n vµ cã<br /> thÓ ph©n thµnh ba giai ®o¹n chÝnh víi møc tuæi<br /> b×nh qu©n : 52 ± 2,8 tr.n, 40 ± 2,3 tr.n vµ 33 ±<br /> 3,3 tr.n [13, 14]. PhÝa t©y nam Trung Quèc xuÊt<br /> <br /> hiÖn c¸c má Cu-Mo-Au porphyry lín nh− Yulong,<br /> Xipanping, Machangqing. Thêi gian t¹o quÆng cña<br /> molipden ¤ Quy Hå trong ph¹m vi sai sè cho phÐp<br /> t−¬ng øng víi thêi gian thµnh t¹o quÆng cña<br /> molipden Yulong 40,7±1,8 tr.n ®−îc x¸c ®Þnh b»ng<br /> ph−¬ng ph¸p Re-Os [13, 14 ]. MÆc dï bèi c¶nh ®Þa<br /> ®éng lùc thµnh t¹o c¸c ®¸ chøa quÆng Cu-Mo-Au<br /> däc ®íi Ailaoshan - S«ng Hång cßn tån t¹i nhiÒu<br /> quan ®iÓm kh¸c nhau : chóng ®−îc thµnh t¹o sau va<br /> ch¹m cña hai m¶ng, hay ®−îc thµnh t¹o do kÕt qu¶<br /> vá ®¹i d−¬ng Neo-Tethys hót ch×m xuèng d−íi vá<br /> lôc ®Þa ¢u ¸ trong Paleogene,… viÖc thµnh t¹o<br /> nh÷ng má quÆng cã tr÷ l−îng lín nh− Yulong,<br /> Xipanping, Machangqing,… vµ quÆng ho¸ Cu-AuMo Kainozoi T©y B¾c ViÖt Nam cho thÊy qu¸ tr×nh<br /> ghÐp nèi gi÷a hai m¶ng Ên §é vµ ¢u ¸ ®ãng vai<br /> trß quan träng trong qu¸ tr×nh t¹o kho¸ng thêi kú<br /> Kainozoi. Nh− vËy tiÒm n¨ng c¸c lo¹i kho¸ng s¶n<br /> Cu-Au-Mo ®−îc thµnh t¹o vµo giai ®o¹n Kainoizoi<br /> T©y B¾c ViÖt Nam cã thÓ lín h¬n nhiÒu so víi<br /> nh÷ng dù b¸o tr−íc ®©y.<br /> <br /> 153<br /> <br /> Tõ nh÷ng nghiªn cøu trªn vµ kÕt hîp víi c¸c<br /> c«ng tr×nh nghiªn cøu tr−íc ®©y cho thÊy mãng kÕt<br /> tinh vµ c¸c giai ®o¹n ho¹t ®éng magma T©y B¾c<br /> ViÖt Nam rÊt gÇn gòi víi mãng kÕt tinh vµ c¸c giai<br /> ®o¹n ho¹t ®éng magma cña craton D−¬ng Tö,<br /> Trung Quèc [11, 12, 19]. Trong khu«n khæ cña<br /> c«ng tr×nh nghiªn cøu nµy chóng t«i kh«ng th¶o<br /> luËn cô thÓ vÒ nguån gèc thµnh t¹o cña c¸c ®¸ ®i<br /> cïng víi quÆng ho¸ molipdenit, kÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> vÒ chóng sÏ ®−îc tr×nh bÇy ë mét c«ng tr×nh kh¸c.<br /> 2. §Æc tr−ng cña Rb, Sr vµ tû lÖ 87Sr/86Sr trong<br /> dung dÞch t¹o quÆng<br /> <br /> KÕt qu¶ ph©n tÝch hµm l−îng Rb, Sr trong pyrit<br /> (b¶ng 1) cho thÊy hµm l−îng Rb (0,037 - 1,652<br /> ppm) thÊp h¬n nhiÒu so víi Rb trong ®¸ v©y quanh<br /> (Rb trung b×nh = 153,9 ppm) vµ hµm l−îng Sr<br /> (0,041 - 1,267 ppm) râ rµng thÊp h¬n rÊt nhiÒu so<br /> víi Sr trong ®¸ (Sr trung b×nh = 910,2 ppm), ®ång<br /> thêi tû lÖ Rb/Sr cao h¬n nhiÒu so víi ®¸ v©y quanh<br /> (Rb vµ Sr lµ gi¸ trÞ trung b×nh ®−îc tÝnh tõ bèn mÉu<br /> ®¸ T©y ¤ Quy Hå trong nghiªn cøu cña TrÇn TuÊn<br /> Anh et al, 2002) vµ n¨m mÉu P.T.H 2009 (tµi liÖu<br /> ch−a c«ng bè). KÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña Medford<br /> et al, (1983) cho thÊy nång ®é Rb nhá h¬n nhiÒu Sr<br /> trong thÓ r¾n dung dÞch cøng cña c¸c ®¸ silicat<br /> [17]. §ång thêi, Nabelek (1987) sö dông c¸c<br /> nguyªn tè vi l−îng tÝnh to¸n ph−¬ng tr×nh trao ®æi<br /> vËt chÊt gi÷a n−íc vµ ®¸ cho thÊy dung dÞch tõ ®¸<br /> v©y quanh tho¸t ra mang theo hµm l−îng Sr tõ<br /> 0,12 % ®Õn 1,65 % (trung b×nh 0,65 %) [12]. Ngoµi<br /> ra, theo nghiªn cøu cña [2, 6, 7, 17] cho thÊy tû sè<br /> ®ång vÞ (87Sr/86Sr)i cã ý nghÜa quan träng trong viÖc<br /> x¸c ®Þnh nguån vËt chÊt dung dÞch t¹o quÆng tõ ®©u<br /> tíi. Tõ b¶ng 1 vµ h×nh 2, tû lÖ (87Sr/86Sr)i = 0,70960<br /> trong pyrit rÊt kh¸c biÖt so víi (87Sr/86Sr)i cña ®¸<br /> v©y quanh (0,7288 - 0,7347) [5]. §iÒu ®ã cho thÊy<br /> cã thÓ mét bé phËn cña dung dÞch t¹o quÆng ®−îc<br /> cung cÊp tõ ®¸ v©y quanh vµ nguån vËt chÊt t−¬ng<br /> ®èi phøc t¹p. RÊt tiÕc trong nghiªn cøu nµy chóng<br /> t«i ch−a cã ®ñ sè liÖu ®ång vÞ S, O vµ H ®Ó hiÓu s©u<br /> h¬n n÷a vÒ nguån gèc cña dung dÞch t¹o quÆng.<br /> KÕt luËn<br /> Tuæi thµnh t¹o cña kho¸ng ho¸ molipden ¤<br /> Quy Hå ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p Rb-Sr<br /> trªn kho¸ng vËt quÆng pyrit lµ kho¶ng 38 tr.n.<br /> Kho¸ng ho¸ molipden ¤ Quy Hå cã quan hÖ vÒ<br /> kh«ng gian vµ thêi gian víi c¸c thµnh t¹o granit h¹t<br /> nhá vµ granit s¸ng mÇu (leucogranit) d¹ng porphyr.<br /> Nguån cung cÊp cña dung dÞch t¹o quÆng trong qu¸<br /> <br /> 154<br /> <br /> tr×nh thµnh t¹o ®íi kho¸ng ho¸ Cu-Mo cã thÓ ®−îc<br /> cung cÊp mét phÇn tõ ®¸ v©y quanh. §íi kho¸ng<br /> ho¸ Cu-Mo T©y B¾c ViÖt Nam trong giai ®o¹n<br /> Kainozoi ®−îc thµnh t¹o cã thÓ liªn quan tíi kÕt<br /> qu¶ va ch¹m cña hai m¶ng lôc ®Þa Ên §é vµ ¢u ¸.<br /> Lêi c¶m ¬n : trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thÝ<br /> nghiÖm t¸c gi¶ ®−îc sù gióp ®ì vµ chØ b¶o tËn t×nh<br /> cña Ts Li Xianghui, Phßng thÝ nghiÖm ®ång vÞ<br /> phãng x¹ ViÖn Hµn l©m Khoa häc Trung Quèc) ;<br /> c«ng t¸c thùc ®Þa ®−îc sù gióp ®ì, h−íng dÉn cña<br /> Gs Liu JunLai §¹i häc §Þa chÊt Trung Quèc (B¾c<br /> Kinh) vµ cuéc th¶o luËn víi Gs Zhang Qi (ViÖn<br /> Hµn l©m Khoa häc Trung Quèc). Trong qu¸ tr×nh<br /> hoµn thiÖn bµi b¸o, nhËn ®−îc nh÷ng gãp ý quý<br /> b¸u cña Pgs Tskh TrÇn Träng Hoµ. T¸c gi¶ xin ch©n<br /> thµnh c¶m ¬n nh÷ng hîp t¸c vµ gióp ®ì quý b¸u ®ã.<br /> C«ng tr×nh hoµn thµnh trªn c¬ së ®Ò tµi m· sè<br /> 40525007 cña HiÖp héi Khoa häc Trung Quèc vµ<br /> mét phÇn dù ¸n hîp t¸c víi ViÖn Khoa häc §Þa chÊt<br /> B¾c Kinh Trung Quèc ®Ò tµi m· sè 1212010611803.<br /> <br /> Tµi liÖu dÉn<br /> [1] Tran Tuan Anh, Tran Trong Hoa,<br /> Pham Thi Dung, 2002 : Granit of the Ye Yen Sun<br /> <br /> complex and their significance in tectonic<br /> interpretation of the early Cenozoic stage in west<br /> Bac Bo. Jour. of Geology, Series B, 19-20, 43-53.<br /> [2] K. Bell, C. D. Anglin and J. M.<br /> Franklin, 1989 : Sm-Nd and Rb-Sr isotope<br /> systematics of scheelites : Possible implications for<br /> the age and genesis of vein-hosted gold deposits.<br /> Geology, 17, 500-504.<br /> [3] F. J. Carrillo RosUa, S. Morales<br /> Ruano and P. Fenoll Hach-AlI, 2003 : Iron<br /> sulphides at the epithermal gold-copper deposit of<br /> Palai-Islica (Almerisa, SE Spain). Mineral Mag, 67,<br /> 5, 1059-1080.<br /> [4] F. K. Chen, Q. L. Li, C. F. Li et al, 2005 :<br /> Prospect of High Precision Mass Spectrometer in<br /> Isotope Geochemistry. Earth Sci-J China Univ<br /> Geosci, 30, 6, 1-7.<br /> [5] NguyÔn Trung ChÝ (chñ biªn), 2004 :<br /> B¸o c¸o nghiªn cøu th¹ch luËn vµ sinh kho¸ng c¸c<br /> thµnh t¹o magma kiÒm miÒn b¾c ViÖt Nam. L−u tr÷<br /> ViÖn Khoa häc §Þa chÊt vµ kho¸ng s¶n ViÖt Nam.<br /> [6] D. P. F. Darhyshire, P. E. J. Pitfield and<br /> S. D. G. Campbell, 1996 : Late Archearn and<br /> early Proterozoic gold-tungsten mineralization in<br /> the Zimbabwe Archean craton: Rb-Sr and Sm-Nd<br /> isotope constraints. Geology, 24, 19-22.<br /> <br /> [7] G. Faure, 1986 : Principles of isotope<br /> geology (2nd edition). John Wiley & Sons,<br /> New York.<br /> [8] T. M. Harrison, P. Copland, W. S. F.<br /> Kidd and A. Yin, 1992 : Raising Tibet : Science,<br /> V.255, 1663-1670.<br /> [9] Pham Trung Hieu et al, 2009 : Zircon<br /> U-Pb ages and Hf isotopic and geochemical<br /> characteristics of alkali granites in northwestern<br /> Vietnam. IAGR Annual Convention & 6th<br /> International Symposium on Gondwana to Asia,<br /> Hanoi Vietnam.<br /> [10] Ph¹m Trung HiÕu vµ nnk, 2009 : Tuæi<br /> ®ång vÞ U-Pb zircon trong granit phøc hÖ Yª Yªn<br /> Sun T©y b¾c ViÖt Nam vµ ý nghÜa cña nã. TcCKH<br /> vÒ T§, T. 31, 1, 23-29.<br /> [11] Pham Trung Hieu et al, 2009 : Zircon<br /> U-Pb ages and Hf isotopic composition of the<br /> Posen granite in northwestern Vietnam. Acta<br /> Petrologica Sinica, 25, 12, 3141-3142 (in Chinese<br /> with English abstract).<br /> [12] TrÇn Träng Hoµ vµ nnk, 1999 : C¸c ®¸<br /> magma kiÒm kali T©y B¾c ViÖt Nam : biÓu hiÖn<br /> t¸ch gi·n néi m¶ng Paleogen muén. T¹p chÝ §Þa<br /> chÊt, A, 250, 7-14.<br /> [13] Z. Q. Hou, H W. Ma, K. Zaw et al, 2003 :<br /> The Himalayan Yulong porphyry copper belt :<br /> product of large-scale strike-slip faulting in Eastern<br /> Tibet. Econ. Geol, 98. 125-145.<br /> [14] Z. Q. Hou et al, 2006 : Himalayan Cu-MoAu mineralization in the eastern Indo-Asian<br /> collision zone : constraints from Re-Os dating of<br /> molybdenite. Mineralium Deposita, 33-45.<br /> [15] L−u H÷u Hïng (chñ biªn), 1994 : B¸o<br /> c¸o t×m kiÕm ®¸nh gi¸ molipdenit vïng Sa Pa-Sin<br /> Ch¶y. L−u tr÷ côc §Þa chÊt. Hµ Néi.<br /> [16] Q. L. Li et al, 2005 : Ultra-low procedural<br /> blank and the single-grain mica Rb-Sr isochron<br /> dating. Chin Sci Bull, 50, 24, 2861-2865.<br /> [17] G. A. Medford, R. J. Maxwell and R. L.<br /> Armstrong, 1983 : 87Sr/86Sr ratio measurements on<br /> sulfides, carbonates, and fluid inclusion from Pine<br /> Point, Northwest Territories, Canada : An 87Sr/86Sr<br /> ratio increase accompanying the mineralizing process.<br /> Economic Geology, 78, 1375-1378.<br /> [18] P. I. Nabelek, 1987 : General equations<br /> formodelling fluid/rock interaction using trace<br /> <br /> elements and isotopes. Geochim. Cosmochim.<br /> Acta, 51, 1765-1769.<br /> [19] TrÇn Ngäc Nam, 2003 : Tuæi U-Pb<br /> zircon 750 triÖu n¨m cña phøc hÖ Posen vµ ý nghÜa<br /> kiÕn t¹o. T¹p chÝ §Þa chÊt, A, 274, 11-16.<br /> [20] D. Rickard, 1997 : Kinetics of pyrite<br /> formation by the H2S oxidation of iron (II)<br /> monosulfide in aqueous solutions between 25 and<br /> 125. The rate equation. Geochim Cosmochim Acta,<br /> 61, 1, 115-134.<br /> [21] P. Tapponnier, G. Peltzer, G. Armijo<br /> and R. Armijo, 1986 : On the mechanics of the<br /> collision between India an Asia, in Coward, M.P.,<br /> and Ries A. C eds., Collision tectonics: Geological<br /> Society [London] Special Publication, 19, 115-157.<br /> [22] J. H. Yang, X. H. Zhou, 2000 : The Rb-Sr<br /> isochron of ore and pyrite sub-samples from<br /> Linglong gold deposit, Jiaodong Peninsula, eastern<br /> China and their geological significance. Chin Sci<br /> Bull, 45, 24, 2272-2277.<br /> [23] J. H. Yang, X. H. Zhou, 2001 : Rb-Sr,<br /> Sm-Nd, and Pb isotope systematics of pyrite :<br /> Implications for the age and genesis of lode gold<br /> deposits. Geology, 29, 8, 711-714.<br /> [24] L. S. Zhang, U. Scharer, 1999 : Age and<br /> origin of magmatism along the Cenozoic Red river<br /> shear belt, China. Contrib. Mineral. Petrol, 134, 67-85.<br /> SUMMARY<br /> Age of molybdenite mineralization from the<br /> O Quy Ho deposit of Northwestern Vietnam and its<br /> geological significance<br /> <br /> The pyrite Rb-Sr technique has been used to<br /> determine the timing of mineralization, the results<br /> showed that O Quy Hồ molipdenite mineralization<br /> of northwestern Vietnam was formed in Paleogene<br /> (~c.a 38 Ma). The molydenite mineralization is<br /> contemporaneous to the formation of fine-grained<br /> porphyric granite and lecogranite of Ye Yen Sun<br /> complex. Combined with relevant isotope studies<br /> (87Sr/86Sr)i, the data indicate the source of the<br /> mineralization are complex and can be supplied<br /> from surrounded rock and the Mo deposits in the<br /> northwestern Vietnam were related to the IndiaAsia collision during the Eocene.<br /> <br /> Ngµy nhËn bµi : 15 - 12 - 2009<br /> Tr−êng §¹i häc Má - §Þa chÊt, Hµ Néi<br /> <br /> 155<br /> <br />